tgoop.com/JAAMEbaaz/4877
Last Update:
⭕️آزمندی رضاشاه ، قحطی و بلوای نان
۱ـ كمبود نان در سالهای اولیه پس از شهریور ۱۳۲۰ به دلیل حضور ارتشهای متفقین در ایران نبود. به‌عكس، متفقین پس از حضور در ایران از طریق واردكردن گندم از هند، كانادا و ایالات متحده امریكا كوشیدند تا این كمبود را مرتفع كنند. به‌علاوه، حضور ارتشهای متفقین بر ذخیره گندم ایران تاثیر نداشت؛ زیرا آنان از ذخایر خود استفاده می‌كردند. سر ریدر بولارد، سفیركبیر بریتانیا در تهران، می‌نویسد: «ما واحدهای خودمان را با غلاتی كه از هند و سایر جاهای خارج از ایران می‌آوریم تغذیه می‌كنیم.» او سپس به كمكهای دولت بریتانیا برای تامین كمبود نیازهای گندم ایران و واردكردن گندم از هند و كانادا و امریكا اشاره می‌كند. بولارد در بیستم مهر ۱۳۲۱ نوشت:
«دولت ایران اخیرا بدون اجازه‌گرفتن از كسی، پانصد تن گندمی را كه ما برای لهستانیها وارد كرده بودیم مصرف كرده . آنها گندم را پس خواهند داد اما كی، معلوم نیست.»
بولارد در جای دیگر می‌نویسد كه در سال زراعی قبل (۱۳۲۰-۱۳۲۱) دولت بریتانیا هفتادهزار تن گندم به دولت ایران كمك كرد و پس از بلوای نان نیز ۱۵۰۰ تن آرد و مقداری جو به ایران داد ولی افكار عمومی باور نمی‌كند كه انگلیسیها به ایران گندم داده باشند.
۲ـ علت اصلی كمبود گندم اقدامات آزمندانه رضاشاه بود كه در سالهای پایانی حكومت او، ایران را از نظر ذخیره مواد غذایی در وضعی وخیم قرار داد. رضاشاه به صادرات مقادیر متنابهی گندم، و نیز گوشت، از املاك غصبی خود به آلمان و شوروی (دو قدرت متخاصم) مشغول بود. پول ناشی از این صادرات به حسابهای شخصی رضاشاه در بانكهای خارج واریز می‌شد. این پدیده یكی از عواملی بود كه متفقین را به خلع رضاشاه مصمم كرد. گزارشهای دقیقی كه دیپلماتهای غربی از ایران ارسال می‌كردند، این یقین را پدید آورد كه تداوم حضور رضاشاه در قدرت می‌تواند با شورش همگانی خاتمه یابد و آشوب و ناامنی در ایران پیامدهای وخیمی برای جبهه‌های جنگ در بر خواهد داشت.
از قریب به هشت‌ماه پیش از بركناری رضاشاه، دریفوس، وزیر مختار ایالات متحده امریكا در ایران، در گزارشهای خود به واشنگتن، هشدار در زمینه قحطی قریب‌الوقوع در ایران را آغاز كرد. او در تلگراف سی‌ام ژانویه ۱۹۴۱/ اول بهمن ۱۳۱۹ به وزارت خارجه امریكا نوشت:
«كمبود شدید گندم را كه از پاییز ۱۹۴۰ در ایران پدید آمده، از طریق واردات گندم از هندوستان تاحدودی می‌توان تخفیف داد و از یك بحران جدی جلوگیری كرد. تنها اخیرا می‌توان متوجه شد كه اوضاع ناشی از كمبود گندم وخیم است ولی دولت ایران تا بدان حد متوجه این وخامت نشده كه به واردات گندم از هند اقدام كند و لذا این امر می‌تواند به بحرانی با ابعاد بزرگ‌تر بدل شود... ایران از نظر گندم خودكفاست و تنها در زمان قحطی به واردات گندم اقدام می‌كند... .»
دریفوس در گزارش خود وضع بد نان در تهران را چنین توصیف كرد:
«كمیاب‌شدن این كالای بسیار مهم در رژیم غذایی ایرانیان... به دو دلیل است: اول، صدور گندم به آلمان قبل از شروع جنگ [جهانی] كه ذخیره گندم انبارهای ایران را كاهش داد و دوم، وضع بسیار بد محصول غله ایران در سال۱۹۴۰»
یكی‌دوماه بعد، مقامات سفارت امریكا در تهران متوجه شدند، به‌رغم این‌كه ایران در آستانه قحطی یا واردكردن گندم از هند قرار دارد، صادرات گندم از این كشور همچنان ادامه می‌یابد. جیمز موس، كنسول امریكا، در اواخر اردیبهشت و اوائل خرداد۱۳۲۰ به بجنورد ــ منطقه‌ای كه اراضی كشاورزی آن در تملك رضاشاه قرار گرفته بود ـ سفر كرد و با حیرت دید كه مقامات دولتی در حال صادركردن غلات شمال ایران به اتحاد شوروی هستند.
به‌این‌ترتیب، ماهها پیش از ورود ارتش متفقین به ایران و در زمانی كه اقتدار دیكتاتور تزلزل‌ناپذیر به‌نظر می‌رسید، نه‌تنها مقامات سفارت امریكا در تهران بلكه حتی برخی از اروپائیانی كه برای ماموریتهای خصوصی در ایران بودند، سقوط قریب‌الوقوع حكومت رضاشاه را پیش‌بینی می‌كردند.
برای مثال، آلبرت امبرشتز بلژیكی، كه نماینده كمپانی بین‌المللی تلفن و تلگراف نیویورك در تهران بود، گزارشی برای فرانك پیج، نایب‌رئیس كمپانی، فرستاد....
او از كمبود شدید مواد غذایی و نان و گوشت سخن می‌گوید و این امر را به‌طورعمده ناشی از صادرات مقادیر عظیمی غله و گوشت از ایران به آلمان و اتحاد شوروی می‌داند. امبرشتز می‌نویسد كه در ماههای اخیر دولت ایران با روسیه قراردادی امضا كرده كه ۴۰۰ هزار گوسفند، ۲۰۰ هزار خوك (گراز) و ۲۰۰ هزار راس گاو به شوروی بفروشد.
قسمتی از مقاله‌ی « قوام و دشتی »
▪️متن کامل تر
#پهلوی
#رضا_شاه
@JAAMEbaaz | فلسفهی علوم اجتماعی
@mghlte | عصر روشنگری
@Rfekri | نخبگان معاصر ملت
▪️ناگفته‌هایی از ساخت راه آهن سراسری
https://www.tgoop.com/JAAMEbaaz/1351
▪️ آیا اشتباه رضاشاه نزدیکی به آلمان بود ؟
https://www.tgoop.com/JAAMEbaaz/2242
▪️ کتاب صوتی رضاشاه
https://www.tgoop.com/JAAMEbaaz/2588
BY جامعه باز و دشمنان آن ( فلسفهی علوم اجتماعی )
Share with your friend now:
tgoop.com/JAAMEbaaz/4877