نخبگان معاصر ایران

‍ تجددستیزی روشنفکران چپگدا و پیوند با عربزدگی

نفرت آل احمد از ماشین به حدی‌ست که در«مدیر مدرسه» معلم کلاس چهارم را زیر ماشین آمریکایی میکند: «هنوز برف اول نباریده بود که یک روز عصر معلم کلاس چهارم رفت زیر ماشین...ماشین برای یکی از آمریکاییها بود...»(مدیر ...ص52)

روشنفکران مشروطه عاشق قانونگرائی، نوسازی، راه آهن… بودند اما روشنفکرانِ دهه چهل، ضد تجدد به شیوه غربی بودند کسانی چون #فردید #شایگان، #دکتر_نصر و…را میتوان نام برد. علاقمندان فردید به زمان ما هم میرسد مانند عباس معارف، رضا داوری اردکانی، حدادعادل و…
اما یکی از تاثیرگذارترین فرد آل احمد بود با کتابِ #غربزدگی.
کتابی آشفته و پرت. اما در دهه چهل «مانیفست» روشنفکران چپگرا شده بود برای کوبیدن مفاهیم دوران مدرن!

🌾جالبه که آل احمد در 1344ش به دعوت دانشگاه هاروارد او آمریکا میرود اما فکر میکند در پشت دعوت او حتما توطئه ای هست یعنی «نمک گیر کردن و ایجاد تعهد و از این قبیل»(سفر آمریکا…ص357)
در همین سفرنامه مینویسد تمدن ماشینی غرب رفاه فوق العاده مادی ایجاد کرده اما باعث انواع بیماریهای روحی گشته چون این صنعت باعث شده انسان مثل قدیم کارهای عادی روزانه مانند«بریدن و هیزم شکستن و…» انجام ندهد!(همان…ص116)

در مورد راه آهن که از آرزوهای مشروطه خواهان بود مینویسد:
«وقتی راه آهن اروپا را با آغوش باز می پذیریم…و پای ماشین به هر کجا که رسید پای ایسم های جدید اروپا نیز در آن باز شد مسلم بدانید که در چین و هند و زنگبار نیز هر کجا که چراغ برق بجای شمع و پیه سوز نشست و خودنویس جای قلمدان را گرفته وضع از همین قرار است»(هفت مقاله…ص44)
اما امروزه بنگرید پیشرفت هند و چین را که در حال پیشی گرفتن از آمریکا هستند…!

🌾به روشنفکران مقلد غرب می تازد:
«یاد روزهای قدیم بخیر. چه آدمهای پاک و بی آلایشی بودند…و اینها چه جوانهای چلفته ای. چه مقلدهای بی دردسری برای فرهنگی مابی!»(نفرین زمین… ص60)
او روشنفکران مشروطه را چنین محکوم میکند:
«…این حضرات منتسکیوهای وطنی! هر کدام از یکسوی بام افتاده اند…هر کدام در جستجوی علاج درد به راهی رفتند یکی زیر دیگ پلوی سفارت را آتش کرد، دیگری به تقلید از غرب گمان کرد لوتربازی در آورد…»
آل احمد روحانیت را دژی در مقابل غرب میداند که بوسیله مشروطیت کوبیده شدند «در حالیکه می توانست و می بایست به سلاح دشمن مسلح شود و از ایستگاههای فرستنده دولتی و نیمه دولتی، رادیو و تلویزیون مخصوص به خود از قم یا مشهد به مبارزه با غربزدگی بپردازد»(غربزدگی… ص82)
به نظرش، لیبرالهای غربزده، شیخ فضل الله را بر دار کردند و آخرین مانع و دژ مقاومت در مقابل غرب را از بین بردند تا استیلا و تسلط غربزدگی مقدور گردد.(همان.ص77)

🌾نفرتش از ماشین به حدیست که در«مدیر مدرسه» معلم کلاس چهارم را زیر ماشین آمریکایی میکند:
«هنوز برف اول نباریده بود که یک روز عصر معلم کلاس چهارم رفت زیر ماشین…ماشین برای یکی از آمریکاییها بود…»(مدیر …ص52)
در «نفرین زمین» حضور استعمار را چنین اعلام میکند:
«اختیار نه دست دهاتی جماعت است و نه دست شهری جماعت. دست اینهاست…و با دست اشاره ای کرد به نماینده کمپانی و مترجمش…»(نفرین زمین… ص54)
البته او از تاختن بر انتشارات فرانکلین هم صرف نظر نمیکند انتشاراتی که در جامعه کتاب نخوان ما، در گسترش چاپ و کتاب، کار بی همتایی کرده:
«این بنگاه محترم(فرانکلین) همه ناشران را چشم بدست خود نگهداشته…به همه کتابخوانها و کتابنویسها و کتابفروشها هم اعلام خطر می کنم که از این پس سروکارتان با یک تراست مطبوعاتی است»(سه مقاله دیگر …ص85)

🌾در سرگذشت کندوها، بیچاره زنبوران عسلی جان میکَنند اما ثمره کارشان را کمندعلی بک که صاحب کندوهاست میخورد بعد می بینیم که این کمندعلی همان غرب است و عسل نیز یعنی نفت!(سرگذشت کندوها….ص64)
و سرانجام زنبورها چاره کار را رفتن بسوی زندگی نخستین خود در دامان طبیعت و بازگشت به گذشته طلایی و خویشتن میدانند:
«روزی که… نه دلواپسی شکم رو داشتن، نه دلهره جا و مکان رو و نه غصه بلا و قحطی و غارت رو…»(همان…ص67)
اما این گذشته طلایی یعنی جهل، تاریخ پوست کندن، لای جرز دیوار گذاشتن، از کله مناره ساختن و به احدی پاسخگو نبودن…!

🌾در کنایه به اصلاحات ارضی میگوید:
«غرب زدگی ایجاب میکند که همین روستاها را… بیندازیم زیر لگد تراکتورهای جورواجور که به اعتبار پول نفت، ناچاریم بخریم و آن وقت این تراکتور چه میکند؟ همه مرزها و سامان های اجدادی را به هم میزند»(ص74)
اما یکی از این سامانهای اجدادی همان جارجار بود برای کوبیدن خرمن. که آل احمد در عمرش رنج آنرا تحمل نکرده بود.

علی مرادی مراغه ای✍

#تجددستیزی
#عربزدگی

@Rfekri | نخبگان معاصر ملت
@JAAMEbaaz | فلسفه‌‌ی علوم اجتماعی
@mghlte | عصر روشنگری

▪️مستند فردید
▪️جنس بنجل آمریکایی و آلمانی
▪️برگسون به روایت ارانی
▪️ پشتونیسم عربزده و چپ‌گدایی اروپا

Telegram

attach 📎

www.tgoop.com/Rfekri/374

144 viewsOct 23, 2022 at 22:41

‍ تجددستیزی روشنفکران چپگدا و پیوند با عربزدگی

نفرت آل احمد از ماشین به حدی‌ست که در«مدیر مدرسه» معلم کلاس چهارم را زیر ماشین آمریکایی میکند: «هنوز برف اول نباریده بود که یک روز عصر معلم کلاس چهارم رفت زیر ماشین...ماشین برای یکی از آمریکاییها بود...»(مدیر ...ص52)

روشنفکران مشروطه عاشق قانونگرائی، نوسازی، راه آهن… بودند اما روشنفکرانِ دهه چهل، ضد تجدد به شیوه غربی بودند کسانی چون #فردید #شایگان، #دکتر_نصر و…را میتوان نام برد. علاقمندان فردید به زمان ما هم میرسد مانند عباس معارف، رضا داوری اردکانی، حدادعادل و…
اما یکی از تاثیرگذارترین فرد آل احمد بود با کتابِ #غربزدگی.
کتابی آشفته و پرت. اما در دهه چهل «مانیفست» روشنفکران چپگرا شده بود برای کوبیدن مفاهیم دوران مدرن!

🌾جالبه که آل احمد در 1344ش به دعوت دانشگاه هاروارد او آمریکا میرود اما فکر میکند در پشت دعوت او حتما توطئه ای هست یعنی «نمک گیر کردن و ایجاد تعهد و از این قبیل»(سفر آمریکا…ص357)
در همین سفرنامه مینویسد تمدن ماشینی غرب رفاه فوق العاده مادی ایجاد کرده اما باعث انواع بیماریهای روحی گشته چون این صنعت باعث شده انسان مثل قدیم کارهای عادی روزانه مانند«بریدن و هیزم شکستن و…» انجام ندهد!(همان…ص116)

در مورد راه آهن که از آرزوهای مشروطه خواهان بود مینویسد:
«وقتی راه آهن اروپا را با آغوش باز می پذیریم…و پای ماشین به هر کجا که رسید پای ایسم های جدید اروپا نیز در آن باز شد مسلم بدانید که در چین و هند و زنگبار نیز هر کجا که چراغ برق بجای شمع و پیه سوز نشست و خودنویس جای قلمدان را گرفته وضع از همین قرار است»(هفت مقاله…ص44)
اما امروزه بنگرید پیشرفت هند و چین را که در حال پیشی گرفتن از آمریکا هستند…!

🌾به روشنفکران مقلد غرب می تازد:
«یاد روزهای قدیم بخیر. چه آدمهای پاک و بی آلایشی بودند…و اینها چه جوانهای چلفته ای. چه مقلدهای بی دردسری برای فرهنگی مابی!»(نفرین زمین… ص60)
او روشنفکران مشروطه را چنین محکوم میکند:
«…این حضرات منتسکیوهای وطنی! هر کدام از یکسوی بام افتاده اند…هر کدام در جستجوی علاج درد به راهی رفتند یکی زیر دیگ پلوی سفارت را آتش کرد، دیگری به تقلید از غرب گمان کرد لوتربازی در آورد…»
آل احمد روحانیت را دژی در مقابل غرب میداند که بوسیله مشروطیت کوبیده شدند «در حالیکه می توانست و می بایست به سلاح دشمن مسلح شود و از ایستگاههای فرستنده دولتی و نیمه دولتی، رادیو و تلویزیون مخصوص به خود از قم یا مشهد به مبارزه با غربزدگی بپردازد»(غربزدگی… ص82)
به نظرش، لیبرالهای غربزده، شیخ فضل الله را بر دار کردند و آخرین مانع و دژ مقاومت در مقابل غرب را از بین بردند تا استیلا و تسلط غربزدگی مقدور گردد.(همان.ص77)

🌾نفرتش از ماشین به حدیست که در«مدیر مدرسه» معلم کلاس چهارم را زیر ماشین آمریکایی میکند:
«هنوز برف اول نباریده بود که یک روز عصر معلم کلاس چهارم رفت زیر ماشین…ماشین برای یکی از آمریکاییها بود…»(مدیر …ص52)
در «نفرین زمین» حضور استعمار را چنین اعلام میکند:
«اختیار نه دست دهاتی جماعت است و نه دست شهری جماعت. دست اینهاست…و با دست اشاره ای کرد به نماینده کمپانی و مترجمش…»(نفرین زمین… ص54)
البته او از تاختن بر انتشارات فرانکلین هم صرف نظر نمیکند انتشاراتی که در جامعه کتاب نخوان ما، در گسترش چاپ و کتاب، کار بی همتایی کرده:
«این بنگاه محترم(فرانکلین) همه ناشران را چشم بدست خود نگهداشته…به همه کتابخوانها و کتابنویسها و کتابفروشها هم اعلام خطر می کنم که از این پس سروکارتان با یک تراست مطبوعاتی است»(سه مقاله دیگر …ص85)

🌾در سرگذشت کندوها، بیچاره زنبوران عسلی جان میکَنند اما ثمره کارشان را کمندعلی بک که صاحب کندوهاست میخورد بعد می بینیم که این کمندعلی همان غرب است و عسل نیز یعنی نفت!(سرگذشت کندوها….ص64)
و سرانجام زنبورها چاره کار را رفتن بسوی زندگی نخستین خود در دامان طبیعت و بازگشت به گذشته طلایی و خویشتن میدانند:
«روزی که… نه دلواپسی شکم رو داشتن، نه دلهره جا و مکان رو و نه غصه بلا و قحطی و غارت رو…»(همان…ص67)
اما این گذشته طلایی یعنی جهل، تاریخ پوست کندن، لای جرز دیوار گذاشتن، از کله مناره ساختن و به احدی پاسخگو نبودن…!

🌾در کنایه به اصلاحات ارضی میگوید:
«غرب زدگی ایجاب میکند که همین روستاها را… بیندازیم زیر لگد تراکتورهای جورواجور که به اعتبار پول نفت، ناچاریم بخریم و آن وقت این تراکتور چه میکند؟ همه مرزها و سامان های اجدادی را به هم میزند»(ص74)
اما یکی از این سامانهای اجدادی همان جارجار بود برای کوبیدن خرمن. که آل احمد در عمرش رنج آنرا تحمل نکرده بود.

علی مرادی مراغه ای✍

#تجددستیزی
#عربزدگی

@Rfekri | نخبگان معاصر ملت
@JAAMEbaaz | فلسفه‌‌ی علوم اجتماعی
@mghlte | عصر روشنگری

▪️مستند فردید
▪️جنس بنجل آمریکایی و آلمانی
▪️برگسون به روایت ارانی
▪️ پشتونیسم عربزده و چپ‌گدایی اروپا

BY نخبگان معاصر ایران