Кўсак қурти (Heliothis armigera Hb). Ғўзанинг гули, шонаси ва кўсакларни зарарлайди. Капалакларни олдинги қанотлари сарғиш кул-ранг тусда бўлиб, баъзан қизғиш қўнғир ёки пушти, ёхуд кўкиш рангда товланиб туради. Қуртларини танаси оч яшил, кўкиш сарғиш рангдан тортиб, қорамтир ранггача бўлади. Танасининг ёнлари бўйлаб тўлқинсимон чизиқлар ўтади. Капалаклари апрел ойида учунчи ўн кунлигида ёки май ойининг биринчи ўн кунликларида уча бошлайди. Ҳар бир ўсимлик ўсув нуқтасига, шона, гул, гул олди баргчасига биттадан, баъзан икки-учтадан тухум қўяди. Тухумлари гумбазсимон шаклда бўлади. Ҳаёти давомида ўртача 600 тадан 2000 тагача тухум қўяди. Ҳаво ҳароратига қараб тухуми 2-12 кун, қурти эса 3-22 кун ривожланади, бу вақтда у 6 ёшни ўтайди. Бир йилда 3-4 тагача баъзан 5 мартагача авлод беради.
Кўсак қуртига қарши кураш чоралари:
Агротехник тадбирлар. Ерни кузги чуқур шудгорлаш, зарарланадиган экинларни бир-биридан узоқроқ жойлаштириш, ғўза қатор ораларига ишлов бериш, чеканкада ўсимликнинг ўсиш нуқатасини фартукларга йиғиб четга олиб чиқариб кўмиб ташлаш; ғўзани ортиқча суғориб ғовлашига йўл қўймаслик.
Биологик усул: ҳар 2 гектар ғўза майдонига 1 тадан феромон тутқич ўрнатиш ва 1 та тутқичга бир кечада 2-3 та гача капалак тушганда 3-4 кун оралатиб 3 марта трихограмма тухумхўридан ҳар гектарига 1 граммдан 400 та нуқтага зараркунанданинг ҳар бир авлодига қарши чиқариш. Кўсак қуртининг ўрта ва катта ёшдаги қуртиларига қарши бракон энтомофагидан 1:20; 1:10; 1:5 нисбатларда зараркунанданинг ҳар авлодига қарши 3 мартадан 4-5 кун оралаб 10х10м схемада чиқариш. Кўсак қуртининг кичик ёшдаги қуртларига ва тухумига қарши олтинкўз энтомофагининг 3-4 кунлик тухумидан гектарига 500 тадан 1500 тагача чиқариш ҳам яхши самара беради.
Биопрепаратлар билан ишлов: Bacillus thuringiensis var.thuringiensis, БА–3000 ЕА/мл штампли препаратларни Ўсимликнинг ўсув даврида, 1–3 ёшдаги қуртларга қарши 5–6 кун оралатиб 2/литрдан/га 2 марта пуркалади. Вирус полиэдрлари, Штамм ХС–17 (ВИРИН ХСК, суюқ. БФ 5×109 полиэдр/ мл ), Ғўза тунлами вируси, титри 1×10 9 спора/мл., (ВИРИН ХСУ сус.к. 0,2л/га) штампли препаратларини Ўсимликнинг ўсув даврида, 1–3 ёшдаги қуртларга қарши 5–6 кун оралатиб 2 марта пуркалади.
Кимёвий усул: кўсак қуртининг миқдори ҳар 100 та ўсимликка 8-10 та (ИЗММ) ёш қуртлари тўғри келганда фойдали ҳашаротларга кам зарарли ёки танлаб таъсир этувчи индоксакарб (АВАУНТ 15% к.э. - 0,45 л/га, АГРО-ВАУНТ 30% в.д.г. 0,25-0,3 л/га), Хлорантранилипрол 200 г/л асосли (Кораген 20% 0,2-0,3л/га), Эмамектин бензоат асосли, (ПРОКЛЭЙМ 5% в.д.г. 0,3-0,5 кг/га., АГРО-ПРОКЛАИМ 10% с.д.г. 0,2 кг/га,), Эмамектин бензоат 50 г/кг +люфенурон 400 г/л асосли (АГРО-ПРОКЛАИМ ДУО 45% с.д.г. 0,2 л/га) препаратлар тавсия этилади.
https://www.tgoop.com/+84f4bsQYdkU0ZThi