Մշո քարակերտ ճառընտիրը (հայերեն ամենամեծ ձեռագիրը), երկու մասերով 1910-1915թթ․։

©️Լուսանկարիչ Վալտեր Բախման։
™️ https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

⚫️Բացառիկ լուսանկար՝ Մշո ճառընտիրը (հայերեն ամենամեծ ձեռագիրը), երկու մասերով, նկարված հենց Մշո Առաքելոց վանքում (երկու նշանավոր խաչքարերի դիմաց, որոնք հիմա գոյություն չունեն)։ Այն հրապարակված է RAA-ի «Եղեռն եղեռնից հետո» գրքում (էջ 334) վերցված է Սմբատ Տեր-Ավետիսյանի դիվանից, ժամանակը նշված է մոտավոր՝ 1900-1910-ական թթ.։ Սակայն ձեռագրի առկայությունը հավանաբար ճշտում է նաև թվականը՝ 1915։ Այդ ժամանակ թուրքերը կողոպտեցին վանքը, իսկ գերմանացիներն ավարի իրենց բաժինը կապեցին։ Կողոպտված և Գերմանիա առաքվելիք գույքի մեջ էր նաև վանքի քանդակազարդ հայտնի դուռը։ 1916-ի ամռանը Բաղեշում (Բիթլիս) այս ամենն ընկավ հայ կամավորականների ձեռքը և հանձնվեց հայկական հնությունները փրկելու նպատակով այդտեղ գտնվող հնագետ Սմբատ Տեր-Ավետիսյանին։

Նյութի հեղինակ՝ Կարեն Մաթևոսյան

5-7-րդ դարի տապանաքար հուշարձան (կոթող-մահարձան) Աղիտու գյուղում, Սյունիք 1900-1920թթ․

©️ Լուսանկարիչ ՝ Ֆ.Գուրոս
⚫️Աղբյուր՝ Ընտանեկան արխիվ «Հայկական ճարտարապետության հուշարձանների գծանկարների և ֆոտոպատկերազարդումների ալբոմ». Ե., 1950, խմբ. AN ArSSR 56 թերթ>
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Մելիք-Աղամալյանների պալատը 1897-1904

©️Հեղինակ Լ.Հարությունյան
🇦🇲 Աղբյուր՝ Երևանի պատմության թանգարան․
™️ https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Էրզրում 1839-1841
Բնանկար
Հեղինակ՝ Ֆլանդին Ժան-Բատիստ Նապոլեոն Էժեն։

🇦🇲Հայաստանի ազգային պատկերասրահ
🗳https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Տեսարան Սարդարի պալատից դեպի Զանգու գետի կամուրջը 1905-1909թթ,

©️ Լուսանկարիչ Գ. Թարվերդյանը
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Ավ.Իսահակյանի փոքր քույրը՝ Գինովաբեն
1902թ․ Ալեքսանդրապոլ
🇦🇲Ավետիք Իսահակյանի տուն-թանգարան
🗳https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Ալեքսանդրապոլի եկեղեցիները 1881թ․
©️Հեղինակ՝ Դմիտրի Երմակով
Աղբյուրը` Վիեննայի Մխիթարյան միաբանություն
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Բագնայրի վանք 1870

©️Լուսանկարիչ՝ Դմիտրի Երմակով
⚫️Հղում vanker. org
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Ֆաբրիկատորյան եղբայրները:
Կոստանդնուպոլիս 1911թ․
Մեզիրեի (Խարբերդի գավառ) մետաքսի գործարանի տեր Ֆաբրիկատորյան եղբայրներներն են․ Տիգրան, Ահարոն, Մամաս, Կարապետ, Սամվել։

🇦🇲Հայաստանի պատմության
🗳https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179 թանգարան:

Վանի ինքնապաշտպանության մասնակիցները:
Վան 1915թ․

🇦🇲Հայաստանի պատմության թանգարան
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Գեներալ-մայոր Ջեյմս Հարբորդը (կենտրոնում) հայ եպիսկոպոսների հետ Էջմիածնում:

Սեպտեմբեր 1919թ. Մայր Աթոռ․
©️Հղում ՝, Armenia, Balkans War, Private collection. (Photo by Photo12/UIG/Getty Images)։
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Արուճի Սուրբ Գրիգոր Մայր տաճարը
Արուճ 1880-1882 թթ․

©️Հեղինակ՝ Թորոս Թորամանյան
⚫️Հղում ՝disk. yandex .ru
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Կարսի բերդը՝ 1919 թ․ սեպտեմբերին, երբ բերդաքաղաքը դեռ գտնվում էր հայկական ուժերի վերահսկողության տակ։

©️Հղում ՝ slobodnaevropa .org
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Արամ Խաչատրյանը կնոջ՝ Ն.Մակարովայի հետ ամերիկացի գրող Է.Հեմինգուեյի առանձնատան այգում 1960 թ.

🇦🇲Արամ Խաչատրյանի տուն-թանգարան։
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Թղթադրամ 1918թ․
🇦🇲Կապանի երկրագիտական թանգարան
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

1918 թ․ փետրվարին Անդրկովկասում՝ այդ թվում նաև Հայաստանում, շրջանառության մեջ դրվեցին Անդրկովկասյան կոմիսարիատի դրամանիշերը՝ բոները: Թղթադրամի արտաքին երեսին, վերևի մասի կենտրոնում դեմ դիմաց նստած թռչուններ են՝ ոճավորված զարդանախշերի մեջ առնված: Անդրկովկասյան կոմիսարիատի բոների ուրվագծերի հեղինակն է ճանաչված ճարտարապետ՝ Գաբրիել Տեր-Միքելովը (Գ. Տեր-Միքելյան): Կենտրոնում գրված է « Боны закавказского комиссариата », ներքևում ՝ 1918 г.: Թղթադրամի վրա եղած անհատական համարն է՝ ВД-0821:
Զետեղված են նաև Կոմիսարիատի նախագահի և ֆինանսների կոմիսարի ստորագրությունները: Հետևի երեսին, շրջանակների մեջ շրջանառության մեջ պարտադիր լինելու վերաբերյալ մակագրությունը ներկայացված է երեք լեզվով՝ հայերեն, վրացերեն և ադրբեջաներեն: Այս շարքի թողարկումը ուշագրավ է նրանով, որ սրանք փաստացի առաջին թղթադրամներն են, որոնց վրա առկա են հայերեն մակագրություններ։
Լայնություն (սմ)՝ 7.7
Երկարություն (սմ)՝ 11.9
Նյութը՝ Թուղթ
Արտադրողի անվանումը՝ Անդրկովկասյան ֆեդերացիա

Երևան ,Հրազդանի ձորը 1882 թ.
Լուսանկարիչ՝ Դմիտրի Երմակով

©️Աղբյուր՝ «Ա.Վ. Շչուսևի անվան ճարտարապետության պետական ​​գիտահետազոտական ​​թանգարան»
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Բրինձ մաքրելու գործարան Հրազդանի կիրճում
Երևան 1923թ․

©️Աղբյուր՝ Հենզել Գեղամյան հավաքածու։
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Оվջարի քարավանատունը
Երևան 1920-1926 թթ․

©️Լուսանկարիչ՝ Գ.Մելիք-Ագամալյան
🇦🇲 Աղբյուր՝ Երևանի պատմության թանգարան
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Մեղրի 1900-1904թթ․

©️ Հղում ՝ Համաշխարհային փոստային միություն, Սանկտ Պետերբուրգ 1904 թ․
™️ https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179

Ներքին Ագուլիս 1898թ․

©️Հեղինակ՝ F. Sarre - Markus Ritter
🇦🇲Հղում ՝ Ալեքսանդր Թամանյանի անվան ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտ
™️https://www.facebook.com/profile.php?id=61550549312179