🟣 کارگروه مطالعات جنسیت و سکسوالیته‌‌ انجمن انسان‌شناسی ایران با هدف ایجاد بستری برای تبادل دانش، ایده‌ها، مباحثات جاری، و نیز نقد و بررسی نظری و تجربی موضوعات مرتبط با جنسیت و روابط جنسیتی از منظر انسان‌شناختی، فعالیت خود را از نیمه‌ی شهریور ۱۴۰۳ آغاز کرد.

🖇 شرح فعالیت‌های صورت گرفته در شش ماه گذشته را می‌توانید در این گزارش عملکرد ببینید.

🟣 چنانچه در شش ماه گذشته مخاطب برنامه‌های ما بوده‌اید، نظرات ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.

@anthropologyofgender

📕تخمک و اسپرم؛ چگونه علم براساس نقش‌های کلیشه‌ای زنانه و مردانه، داستانی عاشقانه ساخته است

✍️ امیلی مارتین
مترجم: سمیه سعیدی
ناشر: کارگروه مطالعات‌جنسیت و سکسوالیته

🖇 از متن:
به‌عنوان یک انسان‌شناس، این ایده برای من بسیار جذاب است که فرهنگ می‌تواند نحوه توصیف دانشمندان زیست‌شناس از کشفیات‌شان دربارة جهان طبیعی را شکل دهد. اگر این فرضیه درست باشد، ما در کلاس زیست‌شناسی دبیرستان تنها دربارة جهان طبیعی یاد نمی‌گیریم؛ بلکه باورها و رویه‌های فرهنگی را نیز به شکلی می‌آموزیم که گویی بخشی از طبیعت هستند. در طول تحقیقاتم به این نتیجه رسیدم که تصویر تخمک و اسپرم، همان‌طور که در متون علمی و عمومی دربارة زیست‌شناسی تولیدمثل ارائه می‌شود، به کلیشه‌هایی وابسته است که در تعریف فرهنگی ما از زن و مرد نقش محوری دارند. این کلیشه‌ها نه تنها تفاوت‌های جنسیتی را بازنمایی می‌کنند، بلکه بر نوع دید ما از عملکردهای زیستی نیز تأثیر می‌گذارند. فرآیندهای زیستی زنان نه تنها کمتر از معادل‌های مردانه‌شان ارزشمند شمرده می‌شوند. این مقاله، کلیشه‌های جنسیتی پنهان در زبان علمی زیست‌شناسی را آشکار خواهد کرد.

@anthropologyofgender

🖌گردشگری و سیاستِ دیدنِ بدن‌ها

🔻 گردشگری، برخلاف ظاهر بی‌خطرش، عرصه‌ای عمیقاً سیاسی و طبقاتی است. آن‌چه راهنماهای سفر، سایت و صفحات تبلیغاتی، یا حتی بروشورهای تورهای داخلی از چهره‌ی یک مکان گردشگری ارائه می‌دهند، چیزی فراتر از اطلاعات فرهنگی یا تاریخی است؛ بلکه بازنمایی گزینش‌گرانه از آن چیزی است که باید دیده شود، و آن‌چه باید نادیده بماند.

🔻 در ایران هم، این بازنمایی‌ها اغلب حامل ساختارهای پیچیده‌ای از تمایزهای جنسیتی، قومی، و طبقاتی‌اند. زن ایرانی، در این منابع، دو پیکربندی اصلی دارد: یکی زن فارس، شهری، با صورت آرایش‌شده، ظاهری مرتب و لبخند آرام - و دست کم از دو سال گذشته بی‌حجاب- در حاشیه‌ی یک بنای تاریخی، یک منظر طبیعی یا یک بافت سنتی؛ و دیگری زن روستایی یا شهرستانی با چهره‌ای تیره و سخت، دستان زمخت کار کرده، روسری سنتی یا حتی نوعی نقاب سنتی بر چهره دارد و نگاهی فروتن یا بی‌تفاوت به دوربین. این دوگانه نه تنها از واقعیت‌های فرهنگی فاصله دارد، بلکه بازتولید مدرنیته‌ای پنهان و سلسله‌مراتبی از «دیدنی‌بودن» را شکل می‌دهد.

🔻سالهاست که نگاه پسااستعماری با تمرکز بر این نگاه تلاش کرده تا توضیح دهد که چگونه مرکز با خلق تصویری از حاشیه به‌مثابه «دیگری» غیربرخوردار، غیرعقلانی، و نیازمند ترحم، جایگاه خود را به‌عنوان سوژه‌ی جهانی تثبیت می کند و این نگاه در قالب راهنماهای رسمی گردشگری یا نمایشگاه‌های فرهنگی و محلی بازتولید می‌شود: زنان روستایی یا عشایر به‌مثابه نمایندگان سنتی، اصیل اما ساده‌ و چسبیده به مردان خانواده معرفی می‌شوند، در حالی‌که زن شهرنشین نماد پیشرفت، مدنیت، و خودمختاری است.

🔻نظریه‌پردازانی چون لاتا مانی (1989) و گایاتری اسپیواک (1988) بر این موضوع تأکید داشته‌اند که «بدن زن» به عنوان محل تثبیت سنت یا مدرنیته نقش پررنگی در بازنمایی کشورهای استعمار زده و حتی پس از استعمار داشته است. این تصاویر نه بر مبنای تفاوت واقعی سبک زندگی، بلکه بر اساس نیاز به خلق دوگانه‌های فرهنگی برای مصرف گردشگری شکل می‌گیرند. در بسیاری از تورهای گردشگری، به‌ویژه آن‌هایی که با هدف «آشنایی با فرهنگ اقوام» طراحی شده‌اند، بدن زن به کالای فرهنگی تبدیل می‌شود. لباس‌های سنتی رنگارنگ، خالکوبی‌های صورت، یا چادرهای خاص، از ابزارهای نمایشی‌اند که برای مصرف بصری توریست شهری به‌کار می‌روند. در این زمینه، تفاوت نه‌تنها پذیرفته می‌شود، بلکه بازاریابی می‌شود.

🔻کاترین بسیو (2007) در مقاله خود عمق میدان‌ها، عکاسی سفر و فضاسازی مدرنیته‌‌ها در پاکستان شمالی، نشان می‌دهد، راهنماهای سفر با بازنمایی زن «سنتی» به‌عنوان بدن انکارشده و زن «مدرن» به‌عنوان بدن کنش‌گر، ساختاری از انقیاد بصری خلق می‌کنند. این گفتارِ «پذیرش تفاوتها» در سطح زیبایی‌شناسی متوقف می‌شود و صدایی از این زن و تجربه‌ی زیسته‌اش، برنمی خیزد. به‌جای آن، نگاه توریستی با تثبیت ظاهر «سنتی» و «اصیل»، بدن زن را در موقعیتی از سکوت و نگاه‌پذیری فرو می‌کاهد.

🔻بسیو در مطالعه‌ی خود از بالتستانِ پاکستان اشاره می‌کند، این کنش‌ها نه تنها بازنمایی‌های پیشین را به چالش نمی‌کشند، بلکه آن‌ها را بازتولید می‌کنند؛ به شکلی نرم‌تر، مؤدب‌تر، و در ظاهر فرهنگی‌تر. او بحث می کند که در برخی از تورهای رسمی یا خصوصی، توصیه‌هایی به زنان مسافر (به‌ویژه مسافران زن شهری) ارائه می‌شود تا در روستاها «لباس پوشیده‌تر» داشته باشند، یا «از عکاسی مستقیم خودداری کنند». در ظاهر، این توصیه‌ها نشانه‌ی احترام به فرهنگ محلی است، اما در واقع آن‌چه اتفاق می‌افتد، انضباط بدن زن شهری و روستایی مبتنی بر تداوم همان تصویر کلیشه‌ای است.

🔻راهنماهای گردشگری، پوسترها و توصیه‌های سفر، در ظاهر بی‌طرفانه، اما در واقع حامل پیام ها و پیامدهای جنسیتی، قومی و به عبارتی شرق‌شناسانه‌اند و نقد این گفتمان‌ها، مستلزم بازخوانی نقش توریسم در تولید دانش درباره‌ی «ما» و «دیگری» است. مقالاتی از این دست نشان می دهد که تصاویری که در راهنماهای گردشگری ارائه می‌شوند نه بی‌طرفانه، بلکه حامل بارهای ایدئولوژیک، پدرسالارانه و طبقه‌محورند. این مقاله با اتکا به چهارچوب‌های نظری پسااستعماری، نشان می‌دهد که چگونه این بازنمایی‌ها قرائتی زیبایی شناسانه از «سنت» ارائه کرده، و «مدرنیته» را امتیاز طبقه و قوم خاصی معرفی می‌کنند.

@anthropologyofgender

مقاله‌ی عمق میدان‌ها، عکاسی سفر و فضاسازی مدرنیته‌‌ها در پاکستان شمالی، کاترین بسیو، انتشار یافته در Environment and planning D: society and space, 2007
@anthropologyofgender

📕 "بازگرداندن فمینیسم روی پاهایش"

✍️ سیلویا فدریچی
مترجم: شیوا علینقیان
ناشر: کارگروه مطالعات جنسیت و سکسوالیته

🖇 این مقاله به عنوان متنی بنیادین در سنتِ فمینیسم مارکسیستی، سیاست رهایی زنان را از چارچوب‌های لیبرالی و نخبه‌گرایانه خارج کرده و آن را در بستر کار و مبارزه‌ی طبقاتی بازتعریف می‌کند. این مقاله نشان می‌دهد که چگونه کار خانگی و بازتولیدی زنان، علی‌رغم بی‌مزد بودن، ستون پنهان اقتصاد سرمایه‌داری است و به همین دلیل غالبا از چشم مبارزات کارگری پنهان می‌ماند. فدریچی به شکلی ریشه‌ای‌تر درباره مفهوم کار و مبارزه‌ی طبقاتی می اندیشد و یادآوری می‌کند که نمی‌توان از طبقه سخن گفت، بی‌آن‌که نقش خانه و مناسبات قدرت درون خانواده را لحاظ کرد؛ از این‌رو، به‌جای رقابت برای مشارکت برابر در بازار کار، فمینیسم باید به ایجاد پیوندی پایدار با جنبش کارگری بیندیشد؛ پیوندی که طبقه‌ی کارگر را بازتعریف کند تا شامل میلیون‌ها زنی شود که در بیرون از کارخانه‌ها، در خانه و جامعه، کار می‌کنند. او در این مقاله گامی نظری و سیاسی برای اتصال مبارزات زنان و کارگران برداشته است.

@anthropologyofgender

#روز_کارگر
#اول_می
#سیلویا_فدریچی

⭕️متن‌خوانی (۲)
آنلاین- ۱ جلسه

🔺تحلیل‌ها و پژوهش های تاریخی عموماً بر اساس سیاست، اقتصاد یا جنگ‌ها به‌عنوان نیروهای اصلی تاریخ‌ساز متمرکز بوده و هستند و همچنان نیز جنسیت به‌عنوان یکی از عوامل سازنده‌ی ساختارهای اجتماعی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد یا به‌طور کلی نادیده گرفته می‌شود. این عدم توجه به جنسیت در تاریخ‌نگاری باعث شد که روایت‌های تاریخی عمدتاً نابرابری‌های جنسیتی و نقش‌های اجتماعی زنان را نادیده بگیرد.

🔺مقاله‌ی "Gender: A Useful Category of Historical Analysis" از جوآن والاک اسکات یکی از متون پایه‌ و کلیدی در تاریخ‌نگاری جنسیت است که در سال ۱۹۸۶ منتشر شد. ایده‌ی اصلی این مقاله، استفاده از مفهوم «جنسیت» به‌عنوان یک ابزار تحلیلی و نظری برای درک روابط اجتماعی و تاریخی است. در این مقاله، اسکات تلاش می‌کند تا نشان دهد که جنسیت یک ساختار قدرت است که به‌طور فعال در فرآیندهای تاریخی شکل می‌گیرد و بازتولید می‌شود.

🔺توضیحات بیشتر را از اینجا بخوانید.

پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت ساعت ۱۷
اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام:
@genderlens

#تاریخ_اجتماعی
#جوان_اسکات

@anthropologyofgender

📹 چرا برابری جنسیتی به نفع همه است، حتی مردان؟

🎙مایکل کیمل، پژوهشگر سرشناس حوزه جنسیت، در سخنرانی خود با عنوان «چرا برابری جنسیتی به نفع همه است — حتی مردان» می گوید: برابری جنسیتی تنها یک پروژه برای زنان نیست، بلکه مردان نیز از آن نفع می‌برند. او با استفاده از تجربیات شخصی و تحلیل‌های اجتماعی، به ما نشان می‌دهد که چگونه ساختارهای اجتماعی نابرابر، نه تنها زنان را محدود می‌کنند، بلکه مردان را نیز در قالب‌های سختگیرانه‌ای از رفتار و احساسات اسیر می‌سازند. کیمل روایت می‌کند که چگونه در دوران جوانی خود، بدون آگاهی از امتیازات نژادی، طبقاتی و جنسیتی‌اش، زندگی می‌کرده و تنها در مواجهه با تجربیات دیگران به این آگاهی دست یافته است. این تجربه برای او نقطه عطفی است برای درک عمیق‌تر مفاهیم قدرت، امتیاز و مسئولیت اجتماعی.
کیمل بر این نکته پافشاری می‌کند که تا زمانی که مردان امتیازات خود را نبینند و نپذیرند، تغییر واقعی رخ نخواهد داد. این سخنرانی که دعوتی است به سوی جامعه‌ای عادلانه‌تر و آزادتر برای همه، در می ۲۰۱۵ در مجموعه TED منتشر شده است.
#مردانگی
#برابری_جنسیتی
#مایکل_کیمل
@anthropologyofgender

📕جنسیت و مردمنگاری (۱)
“بازخوانی امر روزمره و امر رابطه‌ای از دریچه یک تجربه”

✍️نویسنده: المیرا علی‌حسینی
ناشر: کارگروه مطالعات جنسیت و سکسوالیته

این مجموعه با متنی آغاز می‌شود که بازنگری یک دوره آموزشی درباره جنسیت و مردم‌نگاری است. در این دوره کوشیدیم با تکیه بر تحقیق میدانی رابطه میان تجربه‌های روزمره و شکل‌گیری مناسبات جنسیتی را بفهمیم و به پرسش بگیریم. تلاش کردیم با استفاده از روش‌های انسان‌شناسی نشان دهیم مناسبات قدرت جنسیتی چگونه در بستر زندگی روزانه شکل می‌گیرند و گاه به چالش کشیده می‌شوند.

در ادامه این مجموعه هر دو هفته یک‌بار نوشتارهایی از شرکت‌کنندگان این دوره منتشر می‌شود. این نوشته‌ها به بازخوانی و معرفی برخی از متون کلیدی اختصاص دارند. از جمله آثاری از فاور سادا، میریام تیکتین و لوت سگال. این متون با نگاهی انتقادی و انسان‌شناسانه مفاهیمی مثل «امر روزمره» و نسبت آن با «رخداد»، «خشونت»، «مراقبت» و «دولت» را از منظر جنسیت دوباره بررسی می‌کنند.

این مجموعه می‌خواهد فضایی برای تأمل جمعی درباره مناسبات جنسیتی در زندگی روزمره فراهم کند.
#مردمنگاری
#جنسیت
@anthropologyofgender

📕 "پایان بدن؟"

✍️ امیلی مارتین
مترجم: شکیبا رحمانی
ناشر: کارگروه مطالعات جنسیت و سکسوالیته

امیلی مارتین در این مقاله که یکی از آثار تأثیرگذار در حوزهٔ انسان‌شناسی پزشکی و بدن است، استدلال می‌کند که در دوران سرمایه‌داری متأخر، بدن دیگر به‌عنوان یک کل منسجم و پایدار درک نمی‌شود، بلکه به‌صورت سیستمی انعطاف‌پذیر، پویا و قابل بازآرایی تصور می‌گردد. او با تحلیل گفتمان‌های علمی و فرهنگی، نشان می‌دهد که چگونه استعاره‌ها و مفاهیم مرتبط با بدن، به‌ویژه در حوزه‌های ایمنی‌شناسی و روان‌پزشکی، بازتابی از تحولات اقتصادی و اجتماعی گسترده‌تر هستند.

مارتین با مقایسهٔ بدن در دوران فوردیسم و پسافوردیسم، نشان می‌دهد که در مدل فوردیستی، بدن به‌عنوان ماشینی کارآمد و استانداردشده در نظر گرفته می‌شد، در حالی که در دوران پسافوردیستی، بدن به‌صورت سیستمی انعطاف‌پذیر، خودتنظیم‌گر و قابل بازآرایی تصور می‌شود. این تغییر نگرش، بازتابی از تحولات در ساختارهای اقتصادی و فرهنگی است که از تولید انبوه به سمت انعطاف‌پذیری و بازآرایی مداوم حرکت کرده‌اند.

#بدن
#بدنمندی
#امیلی_مارتین
#انسانشناسی_پزشکی

@anthropologyofgender

📕زنانِ جنبش “چیپکو” و مفهوم “آزادی”

✍️واندانا شیوا
مترجم: نیلوفر صارمی
ناشر: کارگروه مطالعات جنسیت و سکسوالیته

روزِ جهانیِ محیط‌زیست، فرصتی است برای بازاندیشی در شیوه‌های تعامل ما با طبیعت و تأکید بر مسئولیت جمعی. در این میان، نقش زنان و جنبش‌های اکوفمینیستی برجسته است؛

این روایت از مبارزات زنانِ جنبش چیپکو، نمونه‌ای تاریخی و الهام‌بخش از کنش‌گری محیط‌زیستی زنان حاشیه‌نشین است که بدون بهره‌مندی از ابزارهای رسمی قدرت، مقاومتی رادیکال و مؤثر را در دفاع از زمین و منابع طبیعی خود سازمان‌دهی کرده‌اند. متن نشان می‌دهد که چگونه تجربه زیسته این زنان، به‌ویژه در بستر خشونت سرمایه‌داریِ “استخراجی”، پدرسالاری و بی‌توجهی دولتی، به کنشی سیاسی بدل می‌شود که تقاطع ستم‌ها را عیان می‌سازد. در این چارچوب، مفاهیمی چون آزادی، کار، ثروت و قدرت بازتعریف می‌شوند.

* چیپکو به معنای در آغوش گرفتن است.
مطلع شدیم که این مقاله پیش‌تر در مجله هایا نیز ترجمه شده است.

#روز_جهانی_محیط‌زیست
#اکوفمینیسم
#جنبش_چیپکو
#واندانا_شیوا

@anthropologyofgender

📕جنسیت و مردمنگاری (۲)
“دیگری چگونه برساخته می‌شود تا رانده شود”

✍️نویسنده: روناک رستم‌پور
ناشر: کارگروه مطالعات جنسیت و سکسوالیته

هدف از تدوین و اجرای قانون چیست؟ قانون چه کسی را در بر می‌گیرد و چه کسی را پس می‌زند؟ قانون چگونه معلق می‌شود و "وضعیت استثنایی" سر بر می‌آورد؟ "دیگری" چگونه ساخته، طرد، و به حاشیه رانده می‌شود؟ سیاست، برای چه کسانی و علیه چه کسانی اعمال می‌شود؟ قانون، نظم عمومی، مصلحت و سیاست، برای محافظت از شهروندان و افراد عادی به‌کار گرفته می‌شوند یا دولت- ملت‌ها؟ این سوالات بخشی از سوالاتی است که میریم تیکتین، استاد مردم‌شناسیِ دانشگاهِ شهریِ نیویورک در پژوهش‌های خود دنبال می‌کند.

متن پیشِ رو، تاملی است بر مقاله‌ی “خشونت جنسی، زبان کنترل مرزها: جایی که فمینیسم فرانسوی و گفتارهای ضدمهاجرت به هم می‌رسند” که حاصل کار میدانی پژوهشگر، در خصوص مواجهه‌ی دولت فرانسه با مهاجران غیرقانونی، در سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱ در حاشیه‌ی پاریس است.
این دومین مقاله از مجموعه‌ی جنسیت و مردمنگاری است که با تدریس دکتر المیرا علی‌حسینی و همفکری شرکت‌کنندگان آن دوره‌ای آموزشی نگارش یافته است.

@anthropologyofgender

⭕️ راهنمای بقا در زمان جنگ

شهروندی مسئول و خلاق به اسم Elyar Rose
با الهام از کتابچه راهنمای سوئدی، راهنمایی برای بقا در شرایط بحرانی در ایران ساخته.

🔹 با آرزوی همدلی و همبستگی
🔹از صفحه مریم نصراصفهانی عزیز:
@neocritic

@anthropologyofgender