با رؤيت هلال ماه رمضان، روزه فرض مي شود
از ابوهريره روايت است که گفت : پيامبرr فرمود : (صوموا لرؤيته و أفطروا لرؤيته، فإن غمي عليکم الشهر فعدوا ثلاثين)[1] «با ديدن آن (هلال) روزه بگيريد و با ديدن آن (هلال) افطار کنيد (عيد کنيد) و اگر ابر مانع ديدن ماه شد سي روز (شعبان) را کامل کنيد».
رؤيت هلال ماه رمضان با چه چيزي ثابت مي‌شود؟
رمضان با رؤيت هلال ماه اگرچه از طرف يک نفر عادل باشد و يا با کامل کردن سي روز ماه شعبان ثابت مي‌شود :
از ابن عمر روايت است : (تراءي الناس الهلال، فأخبرت رسول اللهr أني رأيته، فصام و أمر الناس بصيامه)[2] «مردم براي ديدن هلال (به آسمان) نگاه مي‌کردند، من به پيامبرr خبر دادم که هلال ماه را ديدم، پس پيامبرr روزه گرفت و به مردم امر کرد که روزه بگيرند» و اگر هلال ماه به واسطه ابر يا مانند آن ديده نشد، بايد سي روز شعبان را کامل کرد، به دليل حديث ابوهريره که قبلاً بيان شد. اما فرا رسيدن ماه شوال با شهادت کمتر از دو نفر ثابت نمي‌شود.
از عبدالرحمن بن زيد بن خطاب روايت است که : اودر روز شک خطبه خواند وگفت : همانا من با اصحاب پيامبرr همنشين بوده و از آنها سؤال کرده‌ام، آنان به من گفته‌اند که پيامبرr فرمود : (صوموا لرؤيته، و أفطروا لرؤيته، و أنسکوا لها، فإن غم عليکم فأتموا ثلاثين يوما، فإن شهد شاهدان مسلمان فصوموا و أفطروا)[3] «با ديدن هلال (رمضان) روزه بگيريد و با ديدن هلال ماه (شوال) عيد کنيد و با ديدن آن عبادت کنيد و اگر ابر مانع ديدن هلال شد، سي روز (شعبان) را کامل کنيد و اگر دو شاهد مسلمان (به ديدن هلال ماه) شهادت دادند روزه بگيريد و عيد کنيد».
از امير مکه حارث بن حاطب روايت است : (عهد إلينا رسول اللهr أن ننسک للرؤية فإن لم نره و شهد شاهدا عدل نسکنا بشهادتهما)[4] «پيامبرr به ما سفارش کرد که با ديدن هلال عبادت کنيم و اگر آن را نديديم و دو شاهد عادل بر آن شهادت دادند با شهادت آنها عبادت کنيم».
پس از مفهوم جمله «فإن شهد شاهدان مسلمان فصوموا و أفطروا» در حديث عبدالرحمن بن زيدو جمله «فإن لم نره و شهد شاهدا عدل نسکنا بشهادتهما» در حديث حارث، استنباط مي‌شود که شهادت يک نفر براي اثبات ماه مبارک رمضان و عيد فطر صحيح نيست، ولي به دليل حديث (ابن عمر) اثبات ماه مبارک رمضان از اين مفهوم خارج مي‌شود و عيد بر حکم خود باقي مي‌ماند چون دليلي بر صحت شهادت يک نفر براي عيد وجود ندارد - اه. – با أندکي تغيير از «تحفه الأحوذي» (3/374، 373).
تذکر : اگر کسي به تنهايي ماه را ديد، نبايد – به تنهايي – روزه بگيرد و يا عيد بکند تا اينکه مردم روزه بگيرند و يا عيد کنند. از ابوهريره روايت است که پيامبرr فرمود :
(الصوم يوم تصومون، و الفطر يوم تفطرون، و الأضحي يوم تضحون)[5] «روزه رمضان بايد روزي باشد که همه روزه مي‌گيريد و عيد بايد در روزي باشد که همه عيد مي‌کنيد و عيد قربان روزي است که همه قرباني مي‌کنيد».
--------------------------------------------------------------------------------
[1]) متفق عليه : م (1081 – 19/762/2)، اين لفظ مسلم است، خ (1909/119/4)، نس (133/4).
[2]) صحيح : [الإرواء 908]، فقه السنه (367/1)، ابوداود حديث را روايت کرده است : د (2325/468/6).
[3]) صحيح : [ص. ج 3811]، أ (50/264 و 265/9)، نس (132 و 133/4) نسائي حديث را بدون لفظ «مُسِلمان» روايت کرده است.
[4]) صحيح : [ص. د 205]، د (2321/463/6).
[5]) صحيح : [ص. ج 3869]، ت (693/101/2)، وترمذي گفته است : بعضي اين حديث را تفسير کرده‌اندو گفته‌اند منظور از اين حديث اين است که روزه گرفتن و عيد کردن بايد باجماعت مسلمانان باشد.
از ابوهريره روايت است که گفت : پيامبرr فرمود : (صوموا لرؤيته و أفطروا لرؤيته، فإن غمي عليکم الشهر فعدوا ثلاثين)[1] «با ديدن آن (هلال) روزه بگيريد و با ديدن آن (هلال) افطار کنيد (عيد کنيد) و اگر ابر مانع ديدن ماه شد سي روز (شعبان) را کامل کنيد».
رؤيت هلال ماه رمضان با چه چيزي ثابت مي‌شود؟
رمضان با رؤيت هلال ماه اگرچه از طرف يک نفر عادل باشد و يا با کامل کردن سي روز ماه شعبان ثابت مي‌شود :
از ابن عمر روايت است : (تراءي الناس الهلال، فأخبرت رسول اللهr أني رأيته، فصام و أمر الناس بصيامه)[2] «مردم براي ديدن هلال (به آسمان) نگاه مي‌کردند، من به پيامبرr خبر دادم که هلال ماه را ديدم، پس پيامبرr روزه گرفت و به مردم امر کرد که روزه بگيرند» و اگر هلال ماه به واسطه ابر يا مانند آن ديده نشد، بايد سي روز شعبان را کامل کرد، به دليل حديث ابوهريره که قبلاً بيان شد. اما فرا رسيدن ماه شوال با شهادت کمتر از دو نفر ثابت نمي‌شود.
از عبدالرحمن بن زيد بن خطاب روايت است که : اودر روز شک خطبه خواند وگفت : همانا من با اصحاب پيامبرr همنشين بوده و از آنها سؤال کرده‌ام، آنان به من گفته‌اند که پيامبرr فرمود : (صوموا لرؤيته، و أفطروا لرؤيته، و أنسکوا لها، فإن غم عليکم فأتموا ثلاثين يوما، فإن شهد شاهدان مسلمان فصوموا و أفطروا)[3] «با ديدن هلال (رمضان) روزه بگيريد و با ديدن هلال ماه (شوال) عيد کنيد و با ديدن آن عبادت کنيد و اگر ابر مانع ديدن هلال شد، سي روز (شعبان) را کامل کنيد و اگر دو شاهد مسلمان (به ديدن هلال ماه) شهادت دادند روزه بگيريد و عيد کنيد».
از امير مکه حارث بن حاطب روايت است : (عهد إلينا رسول اللهr أن ننسک للرؤية فإن لم نره و شهد شاهدا عدل نسکنا بشهادتهما)[4] «پيامبرr به ما سفارش کرد که با ديدن هلال عبادت کنيم و اگر آن را نديديم و دو شاهد عادل بر آن شهادت دادند با شهادت آنها عبادت کنيم».
پس از مفهوم جمله «فإن شهد شاهدان مسلمان فصوموا و أفطروا» در حديث عبدالرحمن بن زيدو جمله «فإن لم نره و شهد شاهدا عدل نسکنا بشهادتهما» در حديث حارث، استنباط مي‌شود که شهادت يک نفر براي اثبات ماه مبارک رمضان و عيد فطر صحيح نيست، ولي به دليل حديث (ابن عمر) اثبات ماه مبارک رمضان از اين مفهوم خارج مي‌شود و عيد بر حکم خود باقي مي‌ماند چون دليلي بر صحت شهادت يک نفر براي عيد وجود ندارد - اه. – با أندکي تغيير از «تحفه الأحوذي» (3/374، 373).
تذکر : اگر کسي به تنهايي ماه را ديد، نبايد – به تنهايي – روزه بگيرد و يا عيد بکند تا اينکه مردم روزه بگيرند و يا عيد کنند. از ابوهريره روايت است که پيامبرr فرمود :
(الصوم يوم تصومون، و الفطر يوم تفطرون، و الأضحي يوم تضحون)[5] «روزه رمضان بايد روزي باشد که همه روزه مي‌گيريد و عيد بايد در روزي باشد که همه عيد مي‌کنيد و عيد قربان روزي است که همه قرباني مي‌کنيد».
--------------------------------------------------------------------------------
[1]) متفق عليه : م (1081 – 19/762/2)، اين لفظ مسلم است، خ (1909/119/4)، نس (133/4).
[2]) صحيح : [الإرواء 908]، فقه السنه (367/1)، ابوداود حديث را روايت کرده است : د (2325/468/6).
[3]) صحيح : [ص. ج 3811]، أ (50/264 و 265/9)، نس (132 و 133/4) نسائي حديث را بدون لفظ «مُسِلمان» روايت کرده است.
[4]) صحيح : [ص. د 205]، د (2321/463/6).
[5]) صحيح : [ص. ج 3869]، ت (693/101/2)، وترمذي گفته است : بعضي اين حديث را تفسير کرده‌اندو گفته‌اند منظور از اين حديث اين است که روزه گرفتن و عيد کردن بايد باجماعت مسلمانان باشد.
کتاب روزه
باب (17): کفاره‌ی کسی‌که در ماه رمضان با همسرش همبستری کند
590- عَنْ عَائِشَةَ (رض) أَنَّهَا قَالَتْ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رسول الله ﷺ فَقَالَ: احْتَرَقْتُ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): «لِمَ»؟ قَالَ: وَطِئْتُ امْرَأَتِي فِي رَمَضَانَ نَهَارًا، قَالَ: «تَصَدَّقْ، تَصَدَّقْ». قَالَ: مَا عِنْدِي شَيْءٌ، فَأَمَرَهُ أَنْ يَجْلِسَ، فَجَاءَهُ عَرَقَانِ فِيهِمَا طَعَامٌ فَأَمَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ أَنْ يَتَصَدَّقَ بِهِ. (م/1112)
ترجمه: عایشه (رض) می‌گوید: مردی نزد رسول الله ﷺ آمد و گفت: سوختم. پیامبر اکرم ﷺ فرمود: «چرا»؟ گفت: روز ماه مبارک رمضان با همسرم، همبستر شدم. فرمود: «صدقه بده، صدقه بده». آن مرد گفت: چیزی ندارم. رسول اکرم ﷺ به آن مرد، دستور داد تا بنشیند. در این اثنا، دو زنبیل، مواد خوراکی نزد رسول الله ﷺ آوردند. پس پیامبر اکرم ﷺ دستور داد تا آنها را صدقه کند.
باب (17): کفاره‌ی کسی‌که در ماه رمضان با همسرش همبستری کند
590- عَنْ عَائِشَةَ (رض) أَنَّهَا قَالَتْ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رسول الله ﷺ فَقَالَ: احْتَرَقْتُ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): «لِمَ»؟ قَالَ: وَطِئْتُ امْرَأَتِي فِي رَمَضَانَ نَهَارًا، قَالَ: «تَصَدَّقْ، تَصَدَّقْ». قَالَ: مَا عِنْدِي شَيْءٌ، فَأَمَرَهُ أَنْ يَجْلِسَ، فَجَاءَهُ عَرَقَانِ فِيهِمَا طَعَامٌ فَأَمَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ أَنْ يَتَصَدَّقَ بِهِ. (م/1112)
ترجمه: عایشه (رض) می‌گوید: مردی نزد رسول الله ﷺ آمد و گفت: سوختم. پیامبر اکرم ﷺ فرمود: «چرا»؟ گفت: روز ماه مبارک رمضان با همسرم، همبستر شدم. فرمود: «صدقه بده، صدقه بده». آن مرد گفت: چیزی ندارم. رسول اکرم ﷺ به آن مرد، دستور داد تا بنشیند. در این اثنا، دو زنبیل، مواد خوراکی نزد رسول الله ﷺ آوردند. پس پیامبر اکرم ﷺ دستور داد تا آنها را صدقه کند.
کتاب روزه
باب (26): روزه نگرفتن بخاطر تقویت شدن برای رویارویی با دشمن
601- عن قَزَعَةُ قَالَ: أَتَيْتُ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ (رض) وَهُوَ مَكْثُورٌ عَلَيْهِ، فَلَمَّا تَفَرَّقَ النَّاسُ عَنْهُ، قُلْتُ: إِنِّي لاَ أَسْأَلُكَ عَمَّا يَسْأَلُكَ هَؤُلاَءِ عَنْهُ، سَأَلْتُهُ عَنْ الصَّوْمِ فِي السَّفَرِ، فَقَالَ: سَافَرْنَا مَعَ رسول الله ﷺ إِلَى مَكَّةَ وَنَحْنُ صِيَامٌ، قَالَ: فَنَزَلْنَا مَنْزِلاً، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): «إِنَّكُمْ قَدْ دَنَوْتُمْ مِنْ عَدُوِّكُمْ، وَالْفِطْرُ أَقْوَى لَكُمْ»، فَكَانَتْ رُخْصَةً، فَمِنَّا مَنْ صَامَ وَمِنَّا مَنْ أَفْطَرَ، ثُمَّ نَزَلْنَا مَنْزِلاً آخَرَ، فَقَالَ: «إِنَّكُمْ مُصَبِّحُو عَدُوِّكُمْ، وَالْفِطْرُ أَقْوَى لَكُمْ، فَأَفْطِرُوا». وَكَانَتْ عَزْمَةً، فَأَفْطَرْنَا، ثُمَّ قَالَ: لَقَدْ رَأَيْتُنَا نَصُومُ، مَعَ رسول الله ﷺ بَعْدَ ذَلِكَ، فِي السَّفَرِ. (م/1120)
ترجمه: قَزَعَه می‌گوید: نزد ابوسعید خدری رفتم. افراد زیادی اطراف او جمع شده بودند. هنگامی‌که مردم از اطرافش پراکنده شدند، گفتم: سؤال من با سؤال مردمی‌که اطراف شما بودند، تفاوت دارد. آنگاه از وی درباره‌ی روزه گرفتن در سفر پرسیدم. او گفت: ما همراه رسول الله ﷺ به مکه، سفر کردیم. در مسیر راه، توقف نمودیم. رسول الله ﷺ فرمود: «شما به دشمن، نزدیک شده‌اید و خوردن، شما را بیشتر تقویت می‌کند».
این سخن پیامبر اکرم ﷺ اجازه‌ای برای خوردن روزه به حساب می‌آمد. لذا بعضی از ما هم‌چنان به روزه‌ی خودشان ادامه دادند و بعضی دیگر، خوردند. سپس جایی دیگر، توقف نمودیم. رسول اکرم ﷺ فرمود: «شما هنگام صبح، با دشمن روبرو خواهید شد و خوردن باعث تقویت بیشتر شما می‌شود؛ لذا بخورید». راوی می‌گوید: این سخن، دستور اکیدی محسوب شد؛ لذا ما خوردیم. سپس راوی افزود: بعد از آن، ما همراه رسول الله ﷺ در سفر، روزه می‌گرفتیم.
باب (26): روزه نگرفتن بخاطر تقویت شدن برای رویارویی با دشمن
601- عن قَزَعَةُ قَالَ: أَتَيْتُ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ (رض) وَهُوَ مَكْثُورٌ عَلَيْهِ، فَلَمَّا تَفَرَّقَ النَّاسُ عَنْهُ، قُلْتُ: إِنِّي لاَ أَسْأَلُكَ عَمَّا يَسْأَلُكَ هَؤُلاَءِ عَنْهُ، سَأَلْتُهُ عَنْ الصَّوْمِ فِي السَّفَرِ، فَقَالَ: سَافَرْنَا مَعَ رسول الله ﷺ إِلَى مَكَّةَ وَنَحْنُ صِيَامٌ، قَالَ: فَنَزَلْنَا مَنْزِلاً، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): «إِنَّكُمْ قَدْ دَنَوْتُمْ مِنْ عَدُوِّكُمْ، وَالْفِطْرُ أَقْوَى لَكُمْ»، فَكَانَتْ رُخْصَةً، فَمِنَّا مَنْ صَامَ وَمِنَّا مَنْ أَفْطَرَ، ثُمَّ نَزَلْنَا مَنْزِلاً آخَرَ، فَقَالَ: «إِنَّكُمْ مُصَبِّحُو عَدُوِّكُمْ، وَالْفِطْرُ أَقْوَى لَكُمْ، فَأَفْطِرُوا». وَكَانَتْ عَزْمَةً، فَأَفْطَرْنَا، ثُمَّ قَالَ: لَقَدْ رَأَيْتُنَا نَصُومُ، مَعَ رسول الله ﷺ بَعْدَ ذَلِكَ، فِي السَّفَرِ. (م/1120)
ترجمه: قَزَعَه می‌گوید: نزد ابوسعید خدری رفتم. افراد زیادی اطراف او جمع شده بودند. هنگامی‌که مردم از اطرافش پراکنده شدند، گفتم: سؤال من با سؤال مردمی‌که اطراف شما بودند، تفاوت دارد. آنگاه از وی درباره‌ی روزه گرفتن در سفر پرسیدم. او گفت: ما همراه رسول الله ﷺ به مکه، سفر کردیم. در مسیر راه، توقف نمودیم. رسول الله ﷺ فرمود: «شما به دشمن، نزدیک شده‌اید و خوردن، شما را بیشتر تقویت می‌کند».
این سخن پیامبر اکرم ﷺ اجازه‌ای برای خوردن روزه به حساب می‌آمد. لذا بعضی از ما هم‌چنان به روزه‌ی خودشان ادامه دادند و بعضی دیگر، خوردند. سپس جایی دیگر، توقف نمودیم. رسول اکرم ﷺ فرمود: «شما هنگام صبح، با دشمن روبرو خواهید شد و خوردن باعث تقویت بیشتر شما می‌شود؛ لذا بخورید». راوی می‌گوید: این سخن، دستور اکیدی محسوب شد؛ لذا ما خوردیم. سپس راوی افزود: بعد از آن، ما همراه رسول الله ﷺ در سفر، روزه می‌گرفتیم.
کتاب روزه
باب (28): قضا آوردن روزه‌ی رمضان در ماه شعبان
604ـ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ قَالَ: سَمِعْتُ عَائِشَةَ (رض) تَقُولُ: كَانَ يَكُونُ عَلَيَّ الصَّوْمُ مِنْ رَمَضَانَ، فَمَا أَسْتَطِيعُ أَنْ أَقْضِيَهُ إِلاَّ فِي شَعْبَانَ، الشُّغْلُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (ص)، أَوْ بِرَسُولِ اللَّهِص.(م/1146)
ترجمه: ابو سلمه س می‌گوید: شنیدم که عایشه (رض) می‌گفت: روزه از ماه مبارک رمضان بر من واجب بود و من بخاطر مشغولیت با رسول الله ﷺ نمی‌توانستم قضای آنرا بجای آورم مگر در شعبان.
باب (28): قضا آوردن روزه‌ی رمضان در ماه شعبان
604ـ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ قَالَ: سَمِعْتُ عَائِشَةَ (رض) تَقُولُ: كَانَ يَكُونُ عَلَيَّ الصَّوْمُ مِنْ رَمَضَانَ، فَمَا أَسْتَطِيعُ أَنْ أَقْضِيَهُ إِلاَّ فِي شَعْبَانَ، الشُّغْلُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (ص)، أَوْ بِرَسُولِ اللَّهِص.(م/1146)
ترجمه: ابو سلمه س می‌گوید: شنیدم که عایشه (رض) می‌گفت: روزه از ماه مبارک رمضان بر من واجب بود و من بخاطر مشغولیت با رسول الله ﷺ نمی‌توانستم قضای آنرا بجای آورم مگر در شعبان.
❤️
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🌿تلاوت های ناب از قاری عبدالرحمن مسعد
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
پیامـــــــــی بـــــرای روح خسته ات😊