💠

خرّم باغی که لاله می‌روید از او
گل‌ها چو گل پیاله می‌روید از او
ای وای به باغی که چو باغ دل من
جای گل و لاله، ناله می‌روید از او

#وارثی_اردبیلی

🔻 کتاب چهارخطی، کند و کاوی در تاریخ رباعی فارسی، سید علی میرافضلی، انتشارات سخن ص۱۲۵

👉 @charaaneh

💠

لم اخش و انت ساکن احشائی
ان اصبح عنی کل خل نائی
فالناس اثنان: واحد اعشقه
و الآخر لم احسبه فی الاحیا

یاران، اگَرَم یکسره بَنهَند کِنار
تا تو به کِنارمی چه غم دارم، یار؟
مَردم دو تَن‌اند: یک: من او را عاشق
دو: در صَفِ زندگان نیارَم به شُمار

رباعی عربی #ابن_فارض
ترجمه رباعی به شعر #امیرحسین_الهیاری

🔻بر چکاد چکامه عشاق، متن و ترجمه دیوان ابن فارض مصری به شعر فارسی، ترجمه امیرحسین الهیاری، انتشارات مولی، ص ۳۸۶

💠 @charaaneh

💠

ساقی ز صراحی می گلگون می‌ریخت
مطرب گه زخمه درّ مکنون می‌ریخت
فصّاد و طبیب گشته بودند به هم
این نبض همی گرفت و آن خون می‌ریخت

#مجیر‌الدین_بیلقانی

🔻عرفات‌العاشقین، تقی اوحدی بلیانی، جلد۶ ص ۳۷۱۶

💠 @charaaneh

💠

گر آمدنم ز من بُدی، نامدمی
ور نیز شدن ز من بُدی، کی شدمی
بِهْ زآن نبُدی که من در این دیر خراب
نه آمدمی، نه شدمی، نه بُدمی

#سنایی_غزنوی

رباعی در هیچ منبع کهنی به نام خیّام نیامده است. اما در همه چاپ‌های دیوان سنایی و تعدادی از نسخ خطی دیوان او موجود است.
رباعی در منابع متأخر، علاوه بر خیّام، به شیخ بایزید بسطامی و بابا افضل کاشانی هم منسوب است.

🔻رباعیات خیّام و خیّامانه‌های پارسی، سیدعلی میرافضلی، انتشارات سخن، ص ۴۵۹

💠 @charaaneh

در حدّ شعور و شناخت خودم می‌گویم که زیر این آسمان کبود، دربارهٔ رباعیات خیام، کتابی بهتر و تحقیقی‌تر از این یافت می‌نشود. این کتاب مایهٔ آبرو و مباهات جامعهٔ فرهنگی ماست. در زمینۀ استقصای منابع قدیم رباعیات خیام غور و تتبع میرافضلی غبطه‌برانگیز است. مقدار معلوماتی که در این کتاب عرضه شده حیرت‌‌آور است. میرافضلی فروتنانه گفته که امیدوار است کتابش کار رباعیات خیام را یک گام جلوتر برده باشد. ابوسعید ابوالخیر رحمت فرستاده بر کسی که کاری که در آن است را یک قدم به جلو برده باشد. اما این کتاب، تحقیق دربارۀ رباعیات خیام را بسیار به پیش برده است. تا نام خیام هست، نام میرافضلی و این کتابش هم هست.

#دکتر_میلاد_عظیمی
#رباعیات_خیام
#رباعیات_خیام_و_خیامانه‌های_پارسی
#سیدعلی_میرافضلی
#انتشارات_سخن

💠 @charaanehh

💠

ما را به دَمِ پیر نگه نتوان داشت
در حجرهٔ دلگیر نگه نتوان داشت
آن را که سَر زلفِ چو زنجیر بوَد
در خانه به زنجیر نگه نتوان داشت

#مهستی_گنجوی

🔻مهستی نامه، مهستی گنجوی، گردآوری، تصحیح و تحشیه فریدون نوزاد، نشر دنیای نو، ص ۸۰

💠 @charaaneh

💠

برخیز و مخور غم جهانِ گذران
بنشین و دمی به شادمانی گذران
در طبع جهان، اگر وفایی بودی
نوبت به تو خود نیامدی از دگران

#کمال‌الدین_اسماعیل_اصفهانی

🔻 رباعیات خیام و خیامانه‌های پارسی، سیدعلی میرافضلی، ص۴۳۷

💠 @charaaneh

💠

انسان به خیالِ خود نگِریَد چه کند؟
بر سازِ کمال خود نگِریَد چه کند؟
گردون خود را دمی که بیند کفِ خاک
از یأس به حالِ خود نگِریَد چه کند؟

#بیدل_دهلوی

🔻گزیده‌ی رباعیات بیدل دهلوی، به کوششِ محمدکاظم کاظمی، انتشارات سپیده‌ باوران

💠 @charaaneh

💠

هر شب میِ اشکِ خویشتن نوش کنم
چون مِجمَر از آتشِ جگر جوش کنم
با خاموشیْ در سخن آیم، وآن‌گه
با تنهاییْ دست در آغوش کنم

#جلال_عضد_یزدی

🔻جُنگ رباعی، سید‌علی میرافضلی، انتشارات سخن،صفحه‌ ۴٩۵

💠 @charaaneh

💠

چون کار دلم ز زلف او ماند گره
بر هر رگ جان صد آرزو ماند گره
امید ز گریه بود، افسوس! افسوس!
کان هم شب وصل در گلو ماند گره

#رودکی

🔻عرفات‌العاشقین، تقی اوحدی بلیانی،جلد ۳ ص ۱۵۴۵

💠 @charaaneh

💠

سلطان به جهان پرده‌سرایی زد و رفت
درویش به دهر پشت پایی زد و رفت
القصه که هر دو روز در گلشن عمر
مرغی به سرِ شاخ نوایی زد و رفت

#حکیم_شاه‌رضایی_اصطهبانی

🔻عرفات‌العاشقین، تقی اوحدی بلیانی، جلد۳ ص ۱۶۱۴

💠 @charaaneh

💠

در جستن جام جم جهان پیمودم
روزی ننشستم و شبی نغنودم
ز استاد چو وصف جام جم بشنودم
خود جام جهان‌نمای جم من بودم

#خواجه_زین‌الدین_نسایی
عرفات‌العاشقین، تقی اوحدی بلیانی، جلد۳ ص۱۶۵۳

👉 @charaaneh

💠

افسوس که بی‌فایده فرسوده شدیم
وز آس سپهر سرنگون سوده شدیم
دردا و ندامتا که تا چشم زدیم
نابوده دمی به کام، نابوده شدیم

#عطار_نیشابوری

🔻مختارنامه، عطارنیشابوری، تصحیح و مقدمه محمدرضاشفیعی کدکنی، انتشارات سخن، ص۳۶۲

💠 @charaaneh

💠

مختارنامه، واپسین اثر عطار، و دربردارنده‌ی ۲۲۰۰ رباعی است که شاعر آن‌ها را از میان رباعیات خود برگزید و در پنجاه باب سامان داد. باب چهل و چهارم کتاب، در «قندریّات و خمریّات» است. ۱۷ فقره از رباعیات این بخش را جمعی از ادیبان و مجموعه‌سازان در سده‌ی نهم هجری به خیام بخشیده‌اند. همین تعداد رباعی نیز از دیگر بخش‌های مختارنامه به جمع رباعیات خیام اضافه شده است.
مختارنامه، کتابی است گردآورده‌ی خودِ عطار، و همین حجت برای نفی انتساب رباعیات این کتاب به خیام بسنده است.

#سیدعلی_میرافضلی
رباعیات خیام و خیامانه‌های پارسی
انتشارات سخن

💠 @charaaneh

💠

نه مردِ سجاده‌ایم و نه مردِ گلیم
ما مرد مَی‌ایم و رود و میخانه، مقیم
ما را چه کنی به قاضی و مَقضی بیم
دُردیِ خرابات بِه از مالِ یتیم

#سنایی_غزنوی

🔻کلیات سنایی، دستنویی بایزید ولی‌الدین، چاپ مدرس رضوی
رباعیات خیام و خیامانه‌های پارسی، سیدعلی میرافضلی

💠 @charaaneh

💠

نردی‌ست جهان که بُردنش، باختن است
نرّادی او، به داو کم ساختن است
دنیا، به مثال کعبتین نرد است
برداشتنش، برای انداختن است

#شکیبی_اصفهانی

🔻کتاب چهارخطی، کند و کاوی در تاریخ رباعی فارسی، سیدعلی میرافضلی، ص ۱۱۷

💠 @charaaneh

💠

شب گشت ز هجرانِ دل‌افروزم روز
شب نیز شد از آه جهانسوزم روز
شد روشنی و تیرگی از روز و شبم
اکنون نه شبم شب است و نه روزم روز

#سنایی_غزنوی

🔻عرفات‌العاشقین، تقی اوحدی بلیانی، جلد۳ ص۱۷۶۳

💠 @charaaneh

💠

زان پیش که از زمانه تابی بخوریم
باری به هم ای دوست شرابی بخوریم
کین چرخِ فلک، به گاه رفتنْ ما را
چندان ندهد امان که آبی بخوریم

#خیام_نیشابوری

🔻رباعیات خیام و خیامانه‌های پارسی، سیدعلی میرافضلی، انتشارات سخن، ص۲۹۱

💠 @charaaneh

این رباعی در دو فقره منابع قرن هشتم هجری به اسم خیام وارد شده، و پیش‌تر از آن، در دو کتاب از یادگاران قرن هفتم هجری نیز بی نام گوینده به ثبت رسیده و از جهت قدمت منابع، و نگاه خیّامانه به جهان، در خور توجه است. رباعی، همچنین فاقد مدّعی دیگری است...

مسئله دیگری که در مورد این رباعی وجود دارد ضبط‌های مختلف آن در منابع مورد استفاده است؛ به طوری که به جز در مصراع چهارم، هیچ کدام از منابع پنجگانه ما در ترتیب مصراع‌های اول و دوم و ضبط کلمات باهم توافق ندارند. این اختلاف‌ها در مصراع سوم رباعی ملموس‌تر است:
_ کین دهر سیه کاسهٔ بی نان و نمک (روضةالکُتّاب)
_ کین چرخ فلک به گاهِ رفتن ما را (سفینه کهن رباعیات)
_ کین چرخ فلک به وقتِ رفتن ما را (قرةالعین)
_ کین چرخ ستیزه کار ناگه روزی (مجموعه اشعار و مراسلات)
_ کین چرخ ستیزه روی ناگه روزی (مجموعه نثر و‌ نظم)

🔻 رباعیات خیام و خیامانه‌های پارسی، سیدعلی میرافضلی، انتشارات سخن، ص۲۹۲

💠 @charaaneh

💠

صد فصل بهار و باده خوردن در پی
صد بزم نی و نغمه شمردن در پی
دانی که از این همه چه دادند به ما؟
یک زیستن و هزار مُردن در پی

#محوی_همدانی

🔻جنگ رباعی، سیدعلی میرافضلی، انتشارات سخن

💠 @charaaneh