قصه‌ها، مرهم روح و روان تو 📕

💡چند بار شده یه تیکه از وجود خودت رو با شنیدن قصه پیدا کنی؟ یا یهو یه راه حل برای مشکلت تو ذهنت مثل یه لامپ روشن بشه؟ "قصه درمانی" یه چیزی شبیه به همینه دقیقا
یه عالمه تکنیک‌های خفن که بهت یاد میده چطوری از قصه‌ها برای بهتر کردنِ حالِ خودت و بقیه استفاده کنی.

👾 یه قصه اونقدر برای یه قصه درمانگر قدرت داره که با تعریف ساده‌ش از سمت مراجع، میتونه پی به مشکل اون ببره و پای صحبت‌هاش بشینه و ارزیابی و تشخیص مناسبی ازش داشته باشه درست مثل یه کارآگاه قصه.
🔥اونقدر قدرتمند که فضا رو همدلانه‌تر و ارتباط رو عمیق‌تر و به یادمونی‌تر و در عین حال موثر میکنه و از اون حالت خشک و رسمی خارج میکنه. از همه مهم‌تر، باید بدونی چطوری یه قصه میتونه واقعاً یه زخم رو التیام بده و درمان کنه.
⚪️در این روش، تاکید رو قصه هاییه که فرد درمورد خودش میسازه و تو تمام طول زندگی اونها رو همراه خودش حمل میکنه...
فرد به تجاربی که تو زندگی داشته، معنا میده و بعد این قصه‌ها روی دیدگاه اون به زندگی و خودش تاثیر میذاره. اون شخص ممکنه در هر‌ لحظه به قصه‌های مختلف درمورد خودش باور داشته باشه. داستان هایی درمورد عزت نفس، روابط، توانمندی‌ها، شغل و…

باورت میشه یه قصه این همه توانایی با خودش به همراه داشته باشه و رسما بتونه جادو کنه؟

✅کارگاه "قصه درمانی" تیم علم روان که قرار است ۱۸ و ۱۹ تیر ماه به صورت آنلاین برگزار شود، فرصت مناسبی برای علاقه مندانِ حوزه قصه درمانگری می‌باشد که اطلاعات خود را در این زمینه ارتقا دهند.

✅ جهت ثبت‌نام و اطلاع از سرفصل‌ها و... به شناسه زیر پیام دهید:
😹 @CWMediaManager

❤️ @PsycheSci | CWA

🔹در نخستین جلسه‌ی درمانی، نوجوانی با اضطراب عملکرد شدید، بی‌قرار روی صندلی نشسته بود. هر پرسشی درباره‌ی تجارب مدرسه، با نشانه‌هایی از تنش بدنی پاسخ داده می‌شد: تنفس سطحی، انقباض عضلات صورت، و نگاه‌هایی که به زمین دوخته شده بود. تلاش برای ورود مستقیم به تجربه، با مقاومت مواجه می‌شد.
در جلسه‌ی دوم، از یک روایت هدفمند استفاده کردیم: داستان پسری که اضطراب شدیدی هنگام صحبت در جمع داشت، اما به‌تدریج با تمرین ذهن‌آگاهی، خودگویی‌های حمایتی و همراهی محیط، توانست این ترس را مدیریت کند.
بعد از پایان داستان، نوجوان رو به من کرد و گفت:
«اونم نمی‌تونست جلوی بقیه حرف بزنه... ولی یاد گرفت. شاید منم بتونم.»

این لحظه‌ی کوچک، نقطه‌ی عطفی در روند درمان بود: جایی که روایت، تبدیل به ابزاری برای هم‌ذات‌پنداری، خودبازتابی و آغاز همکاری درمانی شد.

🟣 قصه‌درمانی چیست؟

قصه‌درمانی¹ یک رویکرد روان‌درمانگرانه مبتنی بر روایت است که از داستان‌های ساختاریافته برای فعال‌سازی فرایندهای شناختی، هیجانی و رفتاری در کودک یا نوجوان استفاده می‌کند. برخلاف برداشت عمومی، این روش صرفاً قصه‌گویی نیست بلکه بهره‌گیری درمانگرانه از روایت‌هایی هدفمند است که بتوانند

🔴سازوکارهای شناختی ناکارآمد را به چالش بکشند،
هیجان‌های مهار نشده را تنظیم کنند،
و به مراجع کمک کنند الگوهای رفتاری جدید را درک و تمرین کند.

🛸 قصه‌ها چگونه مغز را شکل می‌دهند؟

📎مطالعه‌ای منتشرشده در
Journal of Neuroscience and Education
نشان داد که پردازش داستان‌های روایی، موجب فعال‌سازی شبکه‌ی پیش‌فرض مغز ² می‌شود. این شبکه با توانایی‌های خودبازتابی، درک دیدگاه دیگران و سازمان‌دهی حافظه‌ی اتوبیوگرافیک مرتبط است.
همزمان، پژوهشگران شاهد کاهش فعالیت در آمیگدال بودند  ساختاری که در پردازش تهدید و هیجان‌های منفی نقش دارد. این اثر به‌ویژه در کودکانی با اضطراب بالا یا سابقه‌ی تروما چشمگیر بود.

✨ نتیجه بالینی؟
قصه‌ها می‌توانند مغز را از حالت واکنشی و دفاعی، به سمت پردازش معنا، بازسازی تجربه، و تنظیم هیجانی هدایت کنند  فرایندی که برای درمان اختلالات اضطرابی، افسردگی کودکی، یا PTSD ضروری است.


📎 روایت؛ ابزار شناختی ذهن انسان
نظریه‌های شناختی از زمان جروم برونر تا امروز بر یک نکته تأکید دارند:

«انسان‌ها از طریق روایت، تجربه‌ی خود را سازمان می‌دهند.»

روایت‌ها به کودکان و نوجوانان کمک می‌کنند تا موقعیت‌های پیچیده را به زبان آشنا ترجمه کنند، هویت خود را بسازند، و موقعیت‌های دشوار را از زاویه‌ای تازه بازبینی کنند.

📈مطالعه‌ای در Frontiers نشان داد که مواجهه‌ی منظم کودکان ۸ تا ۱۲ ساله با داستان‌هایی دارای ساختار چالش–حل‌مسئله، منجر به بهبود معنادار در مهارت‌هایی مانند:

درک هیجانی

حل مسئله‌ی اجتماعی

و تقویت تفکر انتقادی می‌شود.


🎯 اهمیت در روان‌شناسی بالینی کودک و نوجوان

یکی از چالش‌های درمان با کودکان و نوجوانان، ورود مستقیم به تجربه‌ی هیجانی است تجربه‌ای که یا کلامی نشده، یا به‌دلیل شرم، اضطراب یا آسیب، به‌شدت دفاعی شده است.

قصه‌درمانی در این زمینه مزیتی کلیدی دارد:
داستان، میانجی امنی می‌شود میان دنیای درونی کودک و درمانگر.

وقتی کودک در قالب شخصیت سوم‌شخص با یک موقعیت آشنا مواجه می‌شود، مکانیسم‌های دفاعی‌اش کاهش می‌یابد و اجازه می‌دهد خودش را بی‌واسطه اما بدون تهدید  در آینه‌ی داستان ببیند و تجربه کند.

🔬چه کودکانی بیشترین نفع را می‌برند؟

شواهد پژوهشی و بالینی، تأثیر قصه‌درمانی را در حوزه‌های زیر تأیید کرده‌اند:

اضطراب اجتماعی و اضطراب عملکرد

اختلال اضطراب جدایی

سوگ و تجربه‌های از دست دادن

افسردگی خفیف در کودکان

مشکلات تنظیم هیجان

و به‌ویژه در کودکان با اختلال طیف اتیسم، در تقویت تئوری ذهن و همدلی

¹ Bibliotherapy
² Default Mode Network

✍️مهدی بیگلری
کارشناسی ارشد بالینی

🌏 @cognitionworld | CWA

✅ اگر بخواهید این مسیر را یاد بگیرید، باید بدانید که علم روان با همکاری کلینیک راه‌برتر در تاریخ 18 و 19 تیر ماه، دوره‌ای تخصصی در زمینه‌ی قصه‌درمانی برای معلمان، والدین، دانشجویان و علاقه‌مندان این حوزه برگزار می‌کند. دوره‌ای که بر پایه‌ی پژوهش‌های روز و تجربه‌های بالینی طراحی شده و ابزارهایی عملی برای اتاق درمان به شما می‌دهد.

⚪️پس از این فرصت بهره‌مند شوید و همین الان برای ثبت‌نام با تخفیف ویژه به آی‌دی زیر پیام دهید.

👤 @CWMediaManager