🔵 تورم و مصايبي كه در اثر آن بروز مي‌كند

🔴 دکترمحمدرضا منجذب
بر اساس اعلام برخي نهادهاي آماري در ايران، نرخ خط فقر در اقتصاد ايران به بالاي ۳۲ ميليون تومان رسيده است؛ گزاره‌اي كه عامل اصلي آن تورم بالا در اقتصاد ايران است. اما بايد ديد تورم چيست؟ چگونه ظهور و بروز پيدا مي‌كند و با اقتصاد كشورها و معيشت مردم چه مي‌كند؟ به‌طور كلي افزايش نسبتا مداوم و بي‌تناسب سطح عمومي قيمت‌ها را تورم گويند .بر اساس يافته‌هاي علمي و آكادميك ۳ عامل اصلي در بروز آن تاثيرگذار است: اول) از افزايش قيمت‌ها بايد حداقل ۶-۳ ماه سپري شده باشد تا تورم معنا پيدا كند. دوم) براي معنا‌دار شدن تورم بايد سطح عمومي قيمت كالاها يا قيمت دامنه وسيعي از آنها افزايش يابد. سوم) افزايش قيمت‌ها بيشتر از افزايش درآمدها باشد، لذا قدرت خريد مصرف‌كنندگان كاهش يابد. اما آيا تورم را مي‌توان داراي انواع و اقسام گوناگون فرض كرد؟

با توجه به معيارهاي متفاوت، مي‌توان دسته‌بندي‌هاي مختلفي از تورم ارايه داد كه يكي از عمومي‌ترين معيارها، دسته‌بندي تورم براساس نرخ است. نوع اول تورم، تورم ساختاری است؛ اين نوع تورم ناشي از چگونگي ساختارهاي سياسي- اجتماعي- جغرافيايي و عمدتا غيراقتصادي است كه عمدتا در كشورهاي توسعه نيافته مطرح است. تورم غيرساختاري نوع ديگري از تورم است كه خود شامل زيرمجموعه‌هايي چون، اول) تورم طبيعي است كه معمولا نرخ تورم تا حدود ۳ درصد را تورم طبيعي مي‌نامند. اين نامگذاري شايد به اين علت باشد كه مقدار تورم معمولا در طبيعت فعاليت‌هاي اقتصادي وجود دارد . دوم) تورم كم، نوع بعدي تورم است. زماني كه نرخ تورم از حد طبيعي مي‌گذرد و به حدود ۱۰ درصد مي‌رسد . در اكثر كشورها حداكثر تورم ۱۰ درصدي را قابل تحمل مي‌دانند. سومين نوع از تورم، تورم زياد يا بالاست. تورم زياد (تورم خزنده) زماني بروز مي‌كند كه تورم به بالاتر از ۱۰ درصد و تا نزديك ۲۵ درصد رسيده باشد. در چنين مرحله‌اي كاملا تورم جدي و دشوار خواهد بود و باعث انتقادهاي شديد مردم و افزايش نارضايتي آنها مي‌شود. تورم لجام‌گسيخته (ابرتورم)، نوع ديگري از تورم‌ها را شكل مي‌دهد. در اين حالت نمي‌توان نرخ خاص و نسبتا ثابتي را در نظر گرفت. قيمت‌ها گاهي به ‌شدت بالا مي‌روند و گاهي كاهش مي‌يابند. در اين حالت گاهي تورم سه رقمي و حتي بالاتر مي‌رود. طي سال‌هاي اخير كشورهايي چون ونزوئلا، آرژانتين و بوليوي در گذشته نزديك چنين تورمي را تجربه كرده‌اند.

طي نيم قرن اخير، تورم دو رقمي همواره مهمان اقتصاد ايران است. دلايلي چون ساختار غلط اقتصاد ايران، كسري بودجه مستمر، رشد بيش از حد و نامتناسب نقدينگي، تك محصولي و ... به عنوان ريشه‌هاي بروز تورم در اقتصاد ايران ذكر شده است.

تورم آثاري مخرب زيادي دارد كه از آن جمله مي‌توان به موارد ذيل اشاره كرد:
بي‌ثباتي در اقتصاد ملي بروز نوسان مستمر در آن، همچنين كاهش ارزش پول ملي و در نتيجه كاهش قدرت خريد حقوق‌ها و دستمزدهاي ثابت. در اين حالت دولت متضرر مي‌شود، چون در تورم شديد رشد قيمت‌ها بيشتر از رشد درآمدهاي بودجه است. لذا دولت يا متوسل به كسري بودجه بيشتر مي‌شود كه تورمي بيشتر را به دنبال دارد يا قدرت خريدش كمتر مي‌شود يا هر دو كه اغلب قدرت خريد كاهش مي‌يابد. با كاهش قدرت خريد درآمدهاي ثابت و تطابق قدرت خريد درآمدهاي متغير شكاف طبقاتي افزايش يافته و خط فقر افزايش مي‌يابد. در اين صورت تورم موجب افزايش نارضايتي در جامعه مي‌شود. از سوي ديگر، وام‌گيرنده‌ها نيز منتفع مي‌شوند، زيرا ارزش وجوه قرض داده شده به دليل تورم كاهش مي‌يابد. وام‌دهنده‌ها متضرر مي‌شوند، زيرا پولي را كه الان وام مي‌دهند قدرت خريدش بيشتر است تا زماني كه اصل و فرع وام را پس مي‌گيرند. شايد به اين دليل است كه سيستم بانكي در ايران ميل چنداني به پرداخت وام براي طرح‌هاي مسكن و ساير طرح‌هاي اينچنيني ندارد، چراكه با پرداخت تسهيلات در شرايط تورمي بالا، وام‌دهنده متضرر مي‌شود. تورم همچنين علامت دهندگي قيمت‌ها را به هم مي‌زند. در شرايط تورم كم، قيمت‌ها نوعي عنصر علامت‌دهنده براي تخصيص منابع هستند. قيمت بالاتر در كالاي مشابه نشان‌دهنده كيفيت برتر است و بالعكس. اما در تورم شديد تناسب قيمت‌ها به هم مي‌خورد. ضمن اينكه بي‌اعتمادي مردم در تورم شديد به سياستگذار و نظام اقتصادي افزايش مي‌يابد. اخلاق‌مداري در جامعه تضعيف شده و مردم سعي مي‌كنند به صورت بي‌رحمانه‌اي اگر بتوانند از يكديگر چيزي بكَنند تا بتوانند تورم را جبران كنند. لذا اخلاق و روحيات انساني تضعيف مي‌شود.

لینک مطلب در روزنامه تعادل

❄️ کانال دکتر منجذب

.


💠 کانال مدل های اقتصادسنجی

🔷 نظریات همتی درباره بازار ارز در عرض یک سال به طور کلی تغییر کرده است، جالب است، استدلال‌های او متناسب با صندلی مدیریتش تغییر می‌کند

👤دکتر حسن سبحانی اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه تهران: همتی در دولت رئیسی به حذف ارز ۴۲۰۰ انتقاد و مخالفت کرد، حالا خودش ارز نیما را حذف کرد./ از همتی پرسیدم چند درصد ارز در بازار آزاد است؟ گفت نمی‌دانم، فکر کنم ۳ درصد!



♦️ کانال تخصصی اقتصاد

❇️معرفی و کاربرد مدل های خانواده آرچ و گارچ ✍️دکتر محمدرضا منجذب


🔹♦️ با سلام. خوشبختانه در زمینه مدل های خانواده گارچ و آرچ (ARCH) اخیرا فایلهای مناسبی را در فضای مجازی و به شرح زیر بارگذاری کردم:

🔹ادبیات کامل خانواده گارچ همراه با نرم افزارهای استاتا و ایویوز https://www.tgoop.com/drmonjazeb/93

🔹مدل گارچ در ایویوز https://www.tgoop.com/eghtesadd/655

🔹فیلم آموزشی گارچ به زبان اصلی و در ایویوز https://www.tgoop.com/eghtesadd/656

🔹کاربرد گارچ در ور (به زبان اصلی) https://www.tgoop.com/Economtrics/524

🔹تخمین مدل های گارچ در ایویوز https://www.tgoop.com/Economtrics/176

🔹ادبیات مدل های گارچ 1 https://www.tgoop.com/Economtrics/792

🔹ادبیات مدل های گارچ 2 https://www.tgoop.com/Economtrics/793

🔹تصویر پیش بینی توسط مدل گارچ در ایویوز https://www.tgoop.com/Economtrics/656

🔹TGARCH+ GJR in Eviews https://www.tgoop.com/Economtrics/177

🔹Arch, Garch, TGarch, and MGarch in Stata https://www.tgoop.com/Economtrics/51

🔹The use of GARCH models in VaR estimation https://www.tgoop.com/Economtrics/1342

🔹DCC-GARCH code https://www.tgoop.com/Economtrics/299

🔹An Introduction to GARCH Models https://www.tgoop.com/eghtesadd/1216

🔹ARCH or GARCH Model in Stata https://www.tgoop.com/Economtrics/27

🔹(EViews10) - How to Forecast ARCH Volatility https://www.tgoop.com/Economtrics/2977

🔹 New GARCH, including FIGARCH, in EViews 12 https://www.tgoop.com/Economtrics/3197

🌐 کانال دکتر منجذب

🔵 ابزارهای یکبار مصرف اقتصاد ایران
✍️محمدرضا منجذب

💠مقدمه: در اقتصاد ایران و در زمان های مختلف سیاستگذار ابزارهای مختلفی را معرفی و در جهت تنظیم مشکلات اقتصادی و یا ایجاد رشد اقتصادی بهره گرفته است. ابزارهایی که در روز اول به عنوان فرشته نجات اقتصاد و عاری از عیب و ایراد مطرح شده است. طی نوشتار زیر به بررسی برخی از آنها و تاثیر عملی آنها بر اقتصاد ایران می پردازم.
💠بانک: موسسه ای که با واسطه قرار گرفتن بین سپرده گذار و وام گیرنده در صدد گسترش تولید و رشد اقتصادی هست. در سالیان اخیر بانکها نه تنها به وظیفه ذاتی خود عمل نکرده اند بلکه ابزاری در اختیار رانتی ها قرار گرفته اند و اختلاس های زیادی رخ داده است. ضمن اینکه خود بانکها از وجوه در اختیار به سمت سوداگری حرکت کرده و تورمی را بر اقتصاد تحمیل کرده اند.
💠سیستم مالیاتی: ابزاری برای ایجاد برابری بیشتر در توزیع درآمد و منابع در اختیار جامعه تعریف می شود. در عین حال یکی از سیستم های مهم اقتصادی برای تامین دولت تلقی می شود. در حال حاضر سازمان مالیاتی کشور از عدم چابکی در اجرای وظایف خود، فرار مالیاتی گسترده، استفاده از ابزار سنتی و از رده خارجی چون تشخیص علی الراس، معافیت های گسترده، رانت و فساد رنج می برد. داخل این سیستم نیز ابزارهای مفید قلب می شود. اخیرا از عنوان مالیات بر عایدی سرمایه استفاده شده و بر تورم مالیات بسته می شود، و امثال آن.
💠اوراق قرضه: در زمانهای مختلف از این ابزار استفاده شده است. مطالعات کاربردی در اقتصاد ایران نشان میدهد بهره گیری از این ابزار عملا تاثیری بر رشد اقتصادی و تولید نداشته است.
💠شرکت های سرمایه گذاری: شرکت‌های سرمایه‌گذار شرکت‌های هستند که تولیدی یا خدماتی بوده و از بستر تولید و درآمد حاصل از عملیات اجرایی خود را با ایده‌های مختلف و غیر‌تخصصی صرف خرید سهام سایر شرکت‌ها کرده و حداقل انتظارشان داشتن سود مناسب است، به اینگونه از شرکت‌ها سرمایه‌گذار می‌گوییم. این شرکت‌ها علاوه بر داشتن تولید فقط از منظر جایگاه کسب سود بیشتر، پول و سرمایه خود را در سایر بنگاه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند، متاسفانه در ایران طی دهه 80 با سوء استفاده از نام و اعتبار اینگونه شرکتها نقدینگی زیادی وارد آنها شد و سپس با کلاهبرداری زیادی که اتفاق افتاد، برچیده شدند.
💠بورس: یکی از ابزارهای موفق در کشورهای توسعه یافته و بعضا در حال توسعه برای تامین مال سرمایه گذاری و رشد اقتصادی هست. در ایران به دلیل عدم شفافیت لازم در این بازار و حاکمیت سایه شرکت های دولتی و خصولتی بر آن توفیق چندانی نداشته است. در توالی های زمانی مختلف تبدیل به سرریز نقدینگی از بازارهای موازی شده است. لیکن در سال 98 با تبلیغات زیادی نقدینگی زیادی را بخود جذب کرد، ولی چون بدون پشتوانه بود شاخص بورس سقوط شدیدی کرد. اکنون اقبال و اعتماد عمومی به بورس کم هست.
💠موسسات مالی اعتباری: ابزاری برای تامین مالی سرمایه گذاری و رشد تولید هست. مشابه همان اتفاقی که برای شرکت های سرمایه گذاری افتاد. منتها دولت مجبور شد پول مردم را برگرداند و این خود رشد نقدینگی و تورم را به شدت افزایش داد.
💠سرمایه گذاری خارجی: به دلیل ریسک بالای اقتصاد ایران و سیاست زدگی اقتصاد ایران هیچوقت ابزاری موفق تلقی نشده است و رقم آن بسیار ناچیز است.
💠مناطق آزاد: بعنوان تشویقی برای صادرات محصولات داخلی تجربه ای موفق را در کشورهای دیگر داشته است. هماکنون کشور سنگاپور توسعه یافته در کل خودش یک منطقه آزاد هست. در ایران توفیق مناطق آزاد در افزایش واردات بوده و سیاستگذار هیچگاه بطور جدی به این موضوع بهای لازم برای رشد در مسیر صحیح نداده است.
💠عملیات بازار باز: به عنوان ابزاری مطرح است و بیم آن می رود که به بلای ابزارهای قبلی دچار شود. منتقدان میگویند احتمالا تبدیل پوششی برای کسری بودجه دولت شده و تورمی را بر اقتصاد عارض می کند. 💠 بازار توافقی ارز: جایگزین نرخ ارز نیمایی که همچنان فاصله خود را با نرخ آزاد ارز حفظ کرده است. باید دید این ابزار به سرنوشت بقیه دچار می شود یا خیر؟

🔴 چکار باید کرد؟ پاسخ این سوال نیاز به تحلیلی مفصل و جدا دارد. در این مجمل برخی از نکات مهم عبارتند از: نبود درکی صحیح از این ابزارها، نداشتن آموزش صحیح و کامل در بکارگیری، نداشتن نیروی مجرب و لازم برای اجرا، عدم آمادگی لازم جامعه در پذیرش و برخورد و استفاده صحیح از برخی ابزارها، نبود زیرساخت نرم افزاری و سخت افزاری مناسب و لازم برای پیاده کردن این ابزارها، نبود برنامه بلندمدت مناسب اقتصادی که بتوان ابزارهای مناسب را به موقع و به جای خود استفاده کرد، جزیره ای و سلیقه ای عمل کردن دولتهای مختلف و ...



❄️ کانال دکتر منجذب

💢 آموزش بررسی فروض کلاسیک داده های Panel در نرم افزار R-studio
.



💠 کانال مدل های اقتصادسنجی

🔵 با سلام. لینک کانال‌ها و گروه‌های مفید به شرح زیر است:


♦️کانال تخصصی اقتصاد www.tgoop.com/eghtesadd

♦️کانال گفتار اقتصادی www.tgoop.com/Economicspeech

♦️کانال مدل های اقتصادسنجی www.tgoop.com/Economtrics

♦️کانال دکتر محمدرضا منجذب www.tgoop.com/drmonjazeb

♦️رویدادهای اقتصادی www.tgoop.com/Ecoevents

♦️کانال با اساتید اقتصاد

♦️گروه تحلیل اقتصادی

♦️گروه استاتا، ایویوز و اقتصاسنجی







♦️ کانال تخصصی اقتصاد

🔵 Models Containing Future Endogenous Values in EViews

✳️ لینک موضوع



💠 کانال مدل های اقتصادسنجی

🔵 سرعت گردش پول یا سرعت تراکنش؟

🔵 محمدامین مودی سرعت گردش پول (Velocity of Money) یک مفهوم اقتصادی است که نشان می‌دهد پول با چه نرخی برای خرید کالا یا خدمات در طول یک دوره معین دست به دست می‌شود. در این چارچوب سرعت گردش پول به صورت یک رابطه ریاضی از حاصل تقسیم تولید ناخالص داخلی اسمی بر عرضه پول که می‌‌‌تواند نقدینگی (M۲) یا پول (M۱) باشد (V=PY/M)، محاسبه می‌شود.

سرعت گردش پول در بیان متخصصان فناوری اطلاعات و فناوری‌‌‌های مالی متناظر با سرعت تراکنش است. سرعت تراکنش مفهومی‌‌‌ است که تحت‌تاثیر فناوری، زیرساخت‌‌‌ها و سیستم‌های پرداخت است. به‌‌‌ عنوان مثال، می‌‌‌توان به سیستم‌های پرداخت فوری مانند انتقال اعتبار SEPA در اروپا اشاره کرد که حرکت سریع و مطمئن وجوه را در اولویت قرار می‌دهند و به افزایش چشمگیر سرعت تراکنش‌‌‌ها منجر شده‌‌‌اند. در این چارچوب معمولا از عباراتی مانند «سرعت تراکنش» یا «زمان تسویه» برای توصیف بهبود عملکرد سیستم‌های مالی استفاده می‌شود. در زبان فارسی به‌اشتباه از سرعت گردش پول به جای سرعت تراکنش استفاده می‌شود و این موضوع سوءبرداشت‌‌‌هایی را به وجود آورده است.

شواهد و آمارهای دو دهه گذشته نشان می‌دهد که الزامی بر هم‌‌‌گرایی این دو متغیر نیست و ممکن است سرعت گردش پول با سرعت تراکنش مسیرهای متفاوتی را طی کنند. به‌عنوان مثال در فاصله سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۰، پیشرفت‌‌‌های فناورانه در صنعت مالی به طور قابل‌‌‌توجهی سرعت تراکنش را از طریق نوآوری‌‌‌هایی مانند پرداخت‌‌‌های موبایلی و تسویه حساب‌‌‌های آنی افزایش داد. با‌‌‌این‌‌‌حال سرعت گردش پول در اقتصاد آمریکا به ‌‌‌صورت پیوسته در حال کاهش بوده است. نمودار سرعت گردش پول را براساس متغیر پول در اقتصاد آمریکا برای بازه سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۴ نشان می‌دهد. همان‌طور که در این نمودار نیز مشخص است، سرعت گردش پول در این بازه تحت‌تاثیر کاهش نرخ بهره به نزدیک صفر، به صورت پیوسته کاهش یافته است. این شواهد نشان می‌دهند که چگونه پیشرفت‌‌‌ در زیرساخت‌‌‌های مالی فناورانه الزاما به سرعت گردش پول بالاتر منجر نمی‌شود. در دو دوره بحران مالی سال ۲۰۰۸ و همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰، سرعت گردش نقدینگی کشور آمریکا به‌شدت افت پیدا کرد. در هر دو دوره با توجه به شوک‌‌‌هایی که به اقتصاد وارد شد، بانک مرکزی برای مقابله با بحران‌ها، سیاست انبساطی را در پیش گرفت و نرخ بهره را به نزدیک صفر کاهش داد. در نتیجه این اقدام M2 افزایش یافته و همان‌طور که مشاهده می‌شود سرعت گردش نقدینگی به صورت ناگهانی کاهش پیدا کرده است.

درک این تفاوت میان این دو متغیر از منظر سیاستگذاری اقتصادی اهمیت دارد. افزایش سرعت تراکنش‌‌‌ها در اقتصاد، جریان‌‌‌های مالی داخلی و بین‌المللی را روان‌‌‌تر کرده و می‌‌‌تواند انعطاف‌‌‌پذیری اقتصاد را در دوران بحران تقویت کند. به‌‌‌طور مثال در بحران همه‌گیری کووید-۱۹، استقرار و به‌‌‌کارگیری سیستم‌های پرداخت دیجیتال، پرداخت سریع‌‌‌تر کمک‌‌‌های دولتی را امکان‌‌‌پذیر کرد و تاخیرها را به حداقل رساند و از خانواده‌‌‌ها و کسب‌وکارها به نحو موثری حمایت کرد. در حالی که اگر سیاستگذار به هوای کنترل تورم ناشی از کرونا، در جهت کاهش سرعت تراکنش تلاش می‌‌‌کرد، اثربخشی سیاست‌‌‌های حمایتی کاهش پیدا می‌‌‌کرد، در حالی که سرعت تراکنش ارتباطی با تورم ندارد.

سیاستگذار پولی در کشور با توجه به هدفی که در جهت کاهش تورم دنبال می‌کند و همچنین اطلاع از وجود همبستگی مثبت میان سرعت گردش پول و تورم، برای کنترل تورم به سراغ کاهش سرعت گردش پول حرکت کرده است. با این‌‌‌حال اشتباه ادراکی از تفاوت سرعت گردش پول و سرعت تراکنش، سبب شده است تا سیاستگذار برای کاهش سرعت گردش پول به سراغ فناوری‌‌‌های مالی از جمله پرداخت‌‌‌یارها، کارت‌‌‌های پرداخت متصل به بازار سرمایه و سکوهای رمزارزی برود. این درحالی است که این تکنولوژی‌‌‌ها تاثیری بر سرعت گردش پول نداشته و تنها تسهیل‌‌‌کننده پرداخت‌‌‌ و تاثیرگذار بر سرعت تراکنش هستند./متن کامل

مطلب مرتبط: پیش فرض ثابت بودن سرعت گردش پول خطای سیاستگذار

♦️ کانال تخصصی اقتصاد

✅ احتمال در اقتصادسنجی




⭕️ رویکرد استفاده از احتمالات در اقتصادسنجی برای اولین بار توسط تریگو هاولمو (1911-1999) برنده جایزه نوبل اقتصاد 1989 بیان گردید. او چنین استدلال کرد که داده‌های اقتصادی دارای قطعیت نیستند. استفاده از قوانین قطعی بر خلاف مشاهدات واقعی در دنیای امروز است و این قوانین همواره در حال تغییر و دستخوش حوادث مختلف است. او اشاره کرد که در مطالعات اقتصادی احتمالات تصادفی حتماً باید در کنار قوانین قطعی قرار گیرند تا نمای شفاف و بهتری از اتفاقات اقتصادی بدست دهد. رویکرد هاولمو به‌سرعت توسط اقتصاددانان پذیرفته شد و معادلات اقتصادسنجی به سمت استفاده از متغیرهای تصادفی و احتمال روی آوردند. بر این اساس علم آمار نقش پررنگ‌تری در رویدادها و تحلیل‌های اقتصادی پیدا نمود و افق پیش‌بینی‌های آینده اقتصاد بسیار شفاف‌تر از قبل گردید.


⭕️ در اوایل ابداع اقتصادسنجی دانشمندان زیادی قصد داشتند که نظریات اقتصادی را در قالب فرمول ارائه دهند ولی آن‌ها همواره با دو مشکل اساسی روبرو بودند. اول اینکه روابط اقتصادی جامعه هدف بسیار بزرگی است شامل بنگاه‌های اقتصادی، دولت، نیروی کار، ... و نمی‌توان انتظار داشت که این نظریه‌ها و فرمول‌های ریاضی بتواند این جامعه آماری را پوشش دهد. دوم اینکه مسایل اقتصاد مثل قوانین فیزیک قابل‌آزمایش نیست. مشاهدات موجود درخصوص نتايج عمل بازارها، حاصل رفتارها و مناسبات گوناگوني است كه برهم اثر متقابل دارند. اين امر باعث مي‌شود كه مشكل همبستگي متقابل در استفاده از آمارهاي موجود پديد آيد. هاولمو در پایان‌نامه دکتری خود توانست نشان دهد که این دو مشکل اساسی با به‌کارگیری احتمال در اقتصادسنجی قابل حل است. با استفاده از روش‌هاي آمار رياضي و نمونه‌گيري از مشاهدات تجربي مي‌توان مناسبات مذكور را استنتاج كرد. هاولمو نشان مي‌دهد كه چگونه اين روش‌ها را مي‌توان براي تخمين و آزمون نظريه‌هاي اقتصادي به كار گرفت و به خدمت پيش‌بيني اقتصادي درآورد. او همچنين نشان داده كه تفسيرهاي گمراه‌كننده‌اي كه به خاطر همبستگي‌هاي متقابل عوامل از رفتارهاي يك عامل اقتصادي ممكن است بشود، غيرقابل اجتناب‌اند، مگر اين‌كه همة مناسبات در يك الگوي نظري و به‌طور همزمان برآورد شوند.


👈 از کتاب مبانی اقتصادسنجی همراه با ایویوز و استاتا




🌐 کانال دکتر منجذب

🔵 Nardl Addin in Eviews



💠 کانال مدل های اقتصادسنجی
.
.