🎖پول توجیبی به ملت
(چگونه یارانه‌های احمدی‌نژاد به ابزاری برای افزایش نارضایتی اجتماعی و ضعف دولت‌های بعدی تبدیل شد؟)

✍️علیرضا رحمتی

📚منتشرشده در هفته‌نامۀ صدای اصلاحات
۳ آذر ۱۴۰۳

از این‌جا بخوانید

🔴 کارگروه #خبرگزاری شبکۀ اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics

🎖منطقۀ هم‌سو و یک‏صدا
چرا گفت‌وگوهای منطقه‏‌ای برای ایران یک الزام است؟

✍️ دکتر داود غرایاق زندی، عضو هیئت علمی دانشکدهٔ اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

در هم‌میهن بخوانید

🔴 کارگروه #خبرگزاری شبکۀ سیاست خارجی و اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics

🎖سی شهر برتر جهان (با شاخص بهترین کیفیت زندگی)

📊کارگروه #آمار شبکۀ اقتصاد سیاسی و روابط بین‌الملل

✅@Inter_Politics

🎖میراث ماندگار علی‌نقی عالی‌خانی (معمار توسعۀ صنعتی ایران)

۱۲ دقیقه

کیفیت ۷۲۰

💢 این مستند دیدگاهی روایی به تاریخ داشته و نشر آن به‌منزلۀ تأیید یا رد آن نیست.

📚کارگروه #تاریخ شبکهٔ اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics

✍️در اقتصاد سیاسی، به‌ویژه در نظریه‌های مارکسیستی، «ارزش افزوده» و «ارزش اضافی» دو مفهوم متفاوت اما مرتبط با هم هستند:

ارزش افزوده (Value Added)

این مفهوم عمومی‌تر است و به تفاوت بین ارزش نهایی کالا یا خدمات و ارزش مواد اولیه یا کالاهایی اشاره دارد که در تولید آن به کار رفته‌اند. به عبارت دیگر، ارزش افزوده همان مقداری است که در طول فرآیند تولید به محصول اضافه می‌شود. این مفهوم در علم اقتصاد، به ویژه در حساب‌های ملی، برای محاسبه تولید ناخالص داخلی (GDP) مورد استفاده قرار می‌گیرد و نشان‌دهنده سهمی است که تولیدکنندگان به ارزش مواد اولیه و منابع افزوده‌اند. این مقدار می‌تواند شامل هزینه‌های نیروی کار، سرمایه، و سود باشد.

ارزش اضافی (Surplus Value)

این مفهوم بیشتر در اقتصاد مارکسیستی به کار می‌رود و به مقداری از ارزش اشاره دارد که کارگران ایجاد می‌کنند، اما به‌طور کامل به آن‌ها پرداخت نمی‌شود و به عنوان سود به سرمایه‌داران می‌رسد. کارل مارکس این مفهوم را در تحلیل روابط طبقاتی و استثمار نیروی کار توسعه داد. او معتقد بود که کارگران، ارزشی بیشتر از آنچه به عنوان دستمزد دریافت می‌کنند، تولید می‌کنند و این ارزش مازاد یا اضافی به عنوان سود به جیب سرمایه‌داران می‌رود. از دیدگاه مارکس، این ارزش اضافی منبع اصلی سود سرمایه‌داری است و نشان‌دهنده بهره‌کشی از نیروی کار است.

🎖تفاوت کلیدی

به‌طور خلاصه، ارزش افزوده یک مفهوم کلی‌تر است که در اقتصاد مرسوم به کار می‌رود و نشان‌دهنده تفاوت بین قیمت نهایی و هزینه‌های مواد اولیه است. ارزش اضافی اما، به مفهوم اقتصادی و اجتماعی خاصی در اقتصاد سیاسی مارکسیستی اشاره دارد و از دیدگاه آن به عنوان ابزاری برای تحلیل بهره‌کشی از نیروی کار توسط سرمایه‌داران به کار می‌رود.

📊 کارگروه #مفاهیم شبکۀ اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics

🎖قتل‌های هدفمند و پیامدهای آن بر شیعیان

✍️محمدحسین بنی‌اسدی (سرکنسول اسبق ایران در پاکستان)

از این‌جا بخوانید

🔴 کارگروه #خبرگزاری شبکۀ اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics

🎖مقولۀ FATF و چالش‏‌های اقتصادی ایران
فرصتی برای تحول یا ادامهٔ انزوا

✍️ علیرضا رحمتی
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد سیاسی بین‌‏الملل دانشگاه شهید بهشتی

در هم‌میهن بخوانید

🔴 کارگروه #خبرگزاری شبکۀ سیاست خارجی و اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics

🎖ثروتمندترین کشورهای جهان در سال ۲۰۲۳

ثروتمندترین کشورها بر اساس سرانه تولید ناخالص داخلی (GDP per capita) رتبه‌بندی می‌شوند. در سال ۲۰۲۳، لوکزامبورگ با سرانه GDP حدود ۱۲۷ هزار دلار در صدر فهرست قرار دارد. این کشورها با ترکیبی از منابع طبیعی، سیاست‌های مالی، سرمایه‌گذاری خارجی، و بهره‌وری نیروی انسانی به موقعیت اقتصادی برجسته‌ای دست یافته‌اند. هر یک از این کشورها در زمینه‌ای خاص مانند فناوری، منابع طبیعی یا نوآوری‌های مالی برتری دارند که آن‌ها را در صدر فهرست جهانی قرار داده است. در ادامه، دلایل ثروت و مزیت‌های اقتصادی ۱۰ کشور برتر توضیح داده شده است:

1. لوکزامبورگ🇱🇺

سرانه GDP: ۱۲۷,۰۰۰ دلار
این کشور کوچک اروپایی با جمعیت حدود ۶۰۰ هزار نفر، به‌واسطه اقتصاد متنوع و سیاست‌های مالیاتی جذاب، به ثروت قابل‌توجهی دست یافته است.

صنایع کلیدی
بانکداری، فولاد، مخابرات و گردشگری.

مزایا
وجود بیش از ۹,۰۰۰ شرکت هلدینگ و بانک سرمایه‌گذاری اروپایی.
سیاست مالی: مالیات پایین، که موجب جذب شرکت‌های بین‌المللی و انتقال سرمایه به این کشور شده است.

2. ایرلند🇮🇪

سرانه GDP: ۱۰۷,۰۰۰ دلار
ایرلند، دومین کشور ثروتمند جهان، اقتصاد خود را با تمرکز بر صنایع کشاورزی و فناوری اطلاعات توسعه داده است.

صنایع کلیدی
کشاورزی، مهندسی مکانیک، داروسازی، و فناوری اطلاعات.

مزایا
همکاری نزدیک با بریتانیا به‌عنوان شریک اصلی تجاری.
رشد اقتصادی: جذب سرمایه‌گذاری خارجی به‌ویژه در فناوری و داروسازی.

3. نروژ🇳🇴

سرانه GDP: ۱۰۲,۰۰۰ دلار
اقتصاد نروژ به‌شدت به صنعت نفت و گاز وابسته است.

صنایع کلیدی
نفت و گاز، صادرات آهن، منیزیم، تیتانیوم و آلومینیوم.

مزایا
سومین صادرکننده بزرگ گاز و پنجمین صادرکننده بزرگ نفت در جهان.
تغییر ساختار اقتصادی از ماهیگیری به نفت، که موجب ایجاد هزاران شغل جدید شده است.

4. سوئیس🇨🇭

سرانه GDP: ۹۷,۰۰۰ دلار
سوئیس به تولید کالاهای باکیفیت و اعتماد مصرف‌کنندگان در سراسر جهان شهرت دارد.

صنایع کلیدی
داروسازی، تولید ساعت، فناوری پزشکی و کشاورزی.

مزایا
شرکت‌های چندملیتی مانند نستله، نوارتیس، و رولکس نقش کلیدی در رشد اقتصادی دارند.
کیفیت بالای تولیدات موجب جذب سرمایه و درآمد ارزی شده است.

ویژگی بارز
استخدام نیروی کار از سراسر جهان در شرکت‌های بزرگ سوئیسی.

5. قطر🇶🇦

سرانه GDP: ۸۹,۰۰۰ دلار
قطر، یکی از ثروتمندترین کشورهای خاورمیانه، از منابع گسترده نفت و گاز بهره‌برداری می‌کند.

صنایع کلیدی
نفت و گاز، سرمایه‌گذاری جهانی.

مزایا
ایجاد صندوق ثروت ملی (Qatar Investment Authority) برای مدیریت درآمدهای نفتی.
سرمایه‌گذاری در املاک، شرکت‌ها و ارزهای خارجی، که ارزش این صندوق در سال ۲۰۲۲ به ۳۶۰ میلیارد دلار رسید.

6. سنگاپور🇸🇬

سرانه GDP: ۸۲,۰۰۰ دلار
سنگاپور با سیاست‌های مالیاتی کم و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، یکی از مراکز مالی بزرگ جهان محسوب می‌شود.

صنایع کلیدی
بانکداری، فناوری اطلاعات، حمل‌ونقل.

مزایا
نرخ پایین مالیات برای افراد و شرکت‌ها.
تمرکز بر صندوق ذخیره ملی (CPF) برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و توسعه اقتصادی.

7. ایالات متحدۀ آمریکا🇺🇸

سرانه GDP: ۷۵,۰۰۰ دلار
اقتصاد آمریکا با تولید حدود ۲۰ درصد از GDP جهانی، بزرگ‌ترین اقتصاد دنیاست.

صنایع کلیدی
فناوری (مانند سیلیکون‌ولی)، نفت و گاز، داروسازی، و صنایع خودرو و هواپیماسازی.

مزایا
فرهنگ کارآفرینی و حمایت مالی از کسب‌وکارهای نوپا.
زیرساخت مالی پیشرفته شامل سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و بانک‌های کوچک محلی.
نیروی کار پویا و مهاجرپذیری بالا.
تمرکز دانشگاه‌های برتر بر پژوهش‌های نوآورانه.

8. ایسلند🇮🇸

سرانه GDP: ۷۲,۰۰۰ دلار
اقتصاد ایسلند بر منابع طبیعی و گردشگری استوار است.

صنایع کلیدی
ماهیگیری، تولید آلومینیوم، و گردشگری.

مزایا
صادرات خدمات مرتبط با گردشگری.
بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی.

9. استرالیا🇦🇺

سرانه GDP: ۶۷,۰۰۰ دلار
اقتصاد استرالیا به‌واسطه منابع طبیعی غنی و نزدیکی به بازارهای آسیایی رونق گرفته است.

صنایع کلیدی
معدن (آهن، طلا، اورانیوم) و کشاورزی.

مزایا
سهم بزرگ از بازارهای کالایی جهان.
برنامه‌های پس‌انداز ملی (سوپر آنویشن) که موجب تقویت بازار سرمایه و بازنشستگی شده است.

10. دانمارک🇩🇰

سرانه GDP: ۶۵,۰۰۰ دلار
اقتصاد دانمارک به نیروی انسانی متخصص و سیاست‌های اجتماعی مبتنی بر توافق بین دولت و کارفرمایان وابسته است.

صنایع کلیدی
ماشین‌آلات، ابزارهای صنعتی، محصولات کشاورزی (لبنیات و گوشت)، و انرژی.

مزایا
صادرات انرژی بیشتر از واردات.
سیاست‌های محیط‌زیستی فعال و سیستم بهداشت و درمان ملی.

📊کارگروه #آمار شبکۀ اقتصاد سیاسی بین‌الملل


✅@Inter_Politics

🌻فایل صوتی گفت‌وگومحور مقالۀ «Is Iran an Ideological State» منتشرشده در Atlantic Council

🎖زبان انگلیسی

✍️دکتر محمود سریع‌القلم

تولیدشده توسط #هوش_مصنوعی

📊کارگروه #منابع شبکۀ اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics

🎖کارگروه #تاریخ اقتصاد سیاسی بین‌الملل

تصویر رنگی‌شده از هیئت دیپلمات‌های اعزامی ایران به جامعهٔ ملل در ژنو، برای رسیدگی به پروندهٔ شکایت نفت، سال ۱۳۱۱ خورشیدی (۱۹۳۲ میلادی)

از راست:
ابوالحسن حکیمی، عبدالحسین سرداری، انوشیروان سپهبدی، عبدالله انتظام، عباسقلی غریب (مترجم‌الممالک)، محمدعلی فروغی (ذکاءالمُلک)، همسر ابوالحسن حکیمی، موثق‌الدولهٔ خواجه‌نوری

The Persian Delegation to The League Of Nations, Geneva (1932/1933)


✅@Inter_politics

🎖نظریه الگوی تجارت هکچر-اوهلین (Heckscher-Ohlin Model)
یک تئوری پایه‌ای در اقتصاد بین‌الملل است که به تحلیل الگوهای تجارت بین کشورها می‌پردازد. این نظریه بر اساس ویژگی‌های عوامل تولید و تفاوت‌های ساختاری اقتصادی بین کشورها توسعه‌یافته است. ارکان اساسی آن به‌شرح زیر است:

عوامل تولید

این نظریه فرض می‌کند که تولید کالاها به دو عامل اصلی بستگی دارد: نیروی کار و سرمایه. کشورهای مختلف در دسترسی به این عوامل متفاوت هستند. به‌عنوان مثال، کشورهای دارای نیروی کار ارزان و فراوان مانند هند و چین به تولید کالاهای کاربر (مانند پوشاک) تمایل دارند، در حالی که کشورهایی مانند آلمان و ژاپن که دسترسی بیشتری به سرمایه و تکنولوژی دارند، به تولید کالاهای سرمایه‌بر (مانند ماشین‌آلات و تجهیزات الکترونیکی) می‌پردازند.

مزیت نسبی

بر اساس این نظریه، کشورها تمایل دارند کالاهایی را تولید کنند که به‌شدت به عوامل تولید در دسترس آن‌ها وابسته است. به عبارت دیگر، یک کشور با نیروی کار ارزان کالاهایی تولید می‌کند که نیاز به نیروی کار بیشتری دارند، در حالی که کشوری که از سرمایه و تکنولوژی بیشتری برخوردار است، کالاهایی تولید می‌کند که نیاز به سرمایه بیشتری دارند.

الگوهای تجارت

نظریه هکچر-اوهلین پیش‌بینی می‌کند که کشورهای با تفاوت‌های فاحش در ساختار عوامل تولید به تجارت بین‌المللی می‌پردازند. این تفاوت‌ها باعث می‌شود که هر کشور کالاهایی را صادر کند که در آن‌ها مزیت نسبی دارد و کالاهایی را وارد کند که در آن‌ها از مزیت کمتری برخوردار است.

مثال‌های واقعی
برای توضیح بهتر این نظریه، به دو کشور واقعی و نمونه‌هایی از تجارت آن‌ها نگاه می‌کنیم: چین و آلمان.

چین🇨🇳

نیروی کار ارزان: چین به عنوان یک کشور دارای نیروی کار ارزان و فراوان شناخته می‌شود. این کشور به تولید کالاهای کاربر مانند پوشاک، کفش و محصولات الکترونیکی ساده پرداخته است.

صادرات: چین در سال‌های اخیر به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان پوشاک در جهان تبدیل شده است. این امر به دلیل هزینه پایین تولید و دسترسی به نیروی کار ارزان است. به عنوان مثال، چین به آمریکا و اروپا مقادیر زیادی لباس صادر می‌کند.

آلمان🇩🇪

سرمایه و تکنولوژی پیشرفته: آلمان یکی از کشورهای پیشرفته از نظر تکنولوژی و سرمایه است. این کشور به تولید کالاهای سرمایه‌بر مانند ماشین‌آلات صنعتی و خودروهای پیشرفته می‌پردازد.

صادرات: آلمان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان خودرو در جهان شناخته می‌شود. برندهایی مانند مرسدس بنز و بی‌ام‌و از آلمان به کشورهای دیگر صادر می‌شوند.
تجارت بین چین و آلمان

🎖تجارت دوطرفه
در این سناریو، چین لباس‌ها و محصولات کاربر را به آلمان صادر می‌کند و در عوض، ماشین‌آلات و خودروهای پیشرفته را از آلمان وارد می‌کند. این تجارت برای هر دو کشور سودآور است زیرا هر کشور بر اساس مزیت نسبی خود در تولید کالاها، اقدام به صادرات و واردات می‌کند.

جمع‌بندی و نقد

نظریه هکچر-اوهلین به‌خوبی توضیح می‌دهد که چرا کشورهای مختلف در تجارت بین‌المللی به الگوهای متفاوتی می‌پردازند و چگونه تفاوت در عوامل تولید به الگوهای تجارت بین‌الملل منجر می‌شود. این نظریه به سیاست‌گذاران و اقتصاددانان کمک می‌کند تا بهتر درک کنند که چگونه مزیت نسبی و ساختار عوامل تولید می‌تواند بر روی تصمیمات تجاری و سیاست‌های اقتصادی تأثیر بگذارد. این نظریه با وجود اهمیتش در تحلیل تجارت بین‌الملل، نقدهای متعددی دارد:

فرضیات غیرواقعی: فرض می‌کند که هزینه‌های حمل و نقل ناچیز و بازارها کاملاً رقابتی هستند، در حالی که در واقعیت، این هزینه‌ها و نواقص بازار تأثیر زیادی دارند.

عدم در نظر گرفتن تکنولوژی: تأثیر تکنولوژی بر تولید و تجارت نادیده گرفته شده است؛ کشورها با تکنولوژی پیشرفته می‌توانند در تولید کالاها موفق‌تر باشند.

نقش نهادها و سیاست‌های دولتی: تأثیر سیاست‌های تجاری و حمایتی دولت‌ها بر الگوهای تجارت در نظر گرفته نشده است.

تغییر در عوامل تولید: تغییرات در عوامل تولید و شرایط اجتماعی و اقتصادی به‌سرعت می‌تواند بر تجارت تأثیر بگذارد، که این نظریه به آن توجهی ندارد.

استثنائات در تجارت: کشورهای مشابه از نظر عوامل تولید نیز ممکن است در تجارت با یکدیگر فعالیت کنند، که این امر نشان‌دهنده نقص‌های نظریه است.

به‌طور کلی، برای درک بهتر تجارت بین‌الملل، توجه به عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ضروری است.

📊کارگروه #مفاهیم شبکۀ اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics

🎖سقوط بشار؛ ناکامی اقتصادی و عبرت از توسعه‌نیافتگی سوریه

✍️علیرضا رحمتی
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد سیاسی بین‌‏الملل دانشگاه شهید بهشتی

در هم‌میهن بخوانید

🔴 کارگروه #خبرگزاری شبکۀ اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics

🎖سرمایه‌گذاری خارجی و سیاست‌گذاری عمومی

✍️امیرحسین زنبق (کارشناسی ارشد سیاست‌گذاری عمومی دانشگاه تهران)

سرمایه‌گذاری خارجی ابزاری کلیدی برای تأمین مالی پایدار، انتقال فناوری، و ایجاد اشتغال در کشورهای در حال توسعه است. این نوع سرمایه‌گذاری، با تقویت زیرساخت‌ها و بهره‌وری، به تسریع رشد اقتصادی کمک می‌کند. بااین‌حال، موفقیت آن به مدیریت کارآمد و هدف‌گذاری در حوزه‌های دارای مزیت نسبی وابسته است. این مقاله نقش حیاتی سرمایه‌گذاری خارجی را در توسعه اقتصادی بررسی می‌کند.

📊کارگروه #سیاست‌گذاری شبکۀ اقتصاد سیاسی بین‌الملل

✅@Inter_Politics