⭐نام خلیج فارس

🔻دکتر محمّد جواد مشکور: در این گفتار کوشیده‌ام از روی مدارک تاریخی و استوار و جهان‌پسند که سلسله روایات آنها از قرن‌ها پیش تا به امروز ادامه داشته است، تاریخچۀ نام واقعی «خلیج‌ فارس» را نشان دهم.

🔻نام خلیجی که در جنوب ایران است، از دو هزار و پانصد سال پیش خلیج پارس یا بحر پارس بوده و خلیج العربی از قبل از این تاریخ به بحر احمر اطلاق می‌شده است.

🔻نام خلیج فارس در همۀ زبان‌های زندۀ دنیا، از قدیمی‌ترین زمان تاکنون، پذیرفته شده است و همۀ ملل جهان این دریای ایرانی را به زبان خود خلیج پارس می‌خوانند.

🔻عربها برای اینکه خلیجی را به نام خود کنند، به تغییر نام خلیج پارس احتیاجی ندارند؛ زیرا از ۲۵۰۰ سال پیش خلیجی به نام ایشان، که فعلا بحر احمر نام دارد، در منابع تاریخی و جغرافیایی قدیم آمده است.

🔗 این گفتار را در تارنمای پارسی‌انجمن از «این جا» بخوانید.

پارسی‌انجمن ⚡
@Parsi_anjoman

🎙به فرخندگیِ روزِ بزرگداشت فردوسی: خوانشِ گزیده‌ای از «دیباچه‌ی نوینِ شاهنامه»، نوشته‌ی بهرامِ بیضایی، کاری از انجمنِ آژیار

پارسی‌انجمن ⚡
@Parsi_anjoman

⭐ پاینده باد فردوسی (به فرخندگی بزرگداشت فردوسیِ فرزانه)

گوینده: مرسانا برزگر
نگارش: شهره پودینه
خنیای پس‌زمینه: ایرانِ من از سهراب پورناظری

پارسی‌انجمن ⚡
@Parsi_anjoman

⭐یادآوری‌ای چند به بهانه‌ی ۲۵‌ اردیبهشت‌ماه روز پاسداشت زبان فارسی و روز بزرگداشت فردوسی

📄 عباس سلیمی آنگیل

🔻در اردیبهشت ۱۴۰۴ خورشیدی به سر می‌بربم و زبان فارسی در سیاسی‌ترین دوران خود پس از تازش تازیان قرار داد.‌ جز در چند سدهٔ آغازین تاخت‌وتاز تازیان، زبان فارسی هیچ‌گاه این اندازه دشمن خانگی و بیگانه نداشته و هیچ‌گاه این اندازه به سیاست روز آلوده نشده بوده است. در این سال‌ها زبان فارسی بازیچه‌ی خداوندان قدرت و دارودسته‌های موسوم به اصلاح‌طلب و دیگر گروه‌های میهن‌ستیز بوده است. گروهک طالب در افغانستان زبان فارسی را از سرود ملی تا پشت و روی اسکناس‌ها و سکه‌ها، از همهٔ چشم‌اندازهای همگانی، زدوده است.‌ از دیگرسو، فرمانروایی طالب‌های زندگی‌ستیز و همدلی گروه‌هایی از حاکمان ایران با آنان موجب ورود میلیون‌ها مهاجر غیرقانونی به ایران شده است و همین امر باعث ایجاد دشمنی و کینه بین مردم دو کشور گردیده و پیامدهای ناگوارتری خواهد داشت.

🔻پیش‌تر در همین وبگاه پارسی‌انجمن درباره‌ی نقش ویرانگر عبدالرئوف فطرت در امارت بخارا سخن رانده‌ایم. سوگ‌مندانه چنین می‌نماید که سرنوشت زبان فارسی در افغانستان بهتر از سرنوشت زبان فارسی در فرارودان نیست. حلقهٔ محاصره و دربندان هردم تنگ‌تر می‌شود: فارسی‌زدایی از هند و قفقاز و عثمانی آغاز شد، سپس فرارودان را درنوردید، پس از افغانستان نوبت ایران خواهد بود. در ایران هم آغاز کرده‌اند و گام به گام پیش می‌آیند. پافشاری رسانه‌ها و دولت‌های بیگانه بر طرح آموزش رسمی بیش از پنجاه زبان در ایران (زیر نام آموزش زبان مادری) و همدلی برخی از نهادهای دولتی و کاربه‌دستان حکومتی با آنان و تحریک گسل‌های قومی و مذهبی به دست استانداران و دیگر پاسخ‌داران...، نشان‌دهندهٔ برنامه‌ریزی‌های کلان و طرح‌های بلندمدت ایران‌ستیزان است. شگفت آنکه رشته‌های آموزش زبان و ادبیات محلی ایران در دانشگاه‌ها هست، لیک کسی حاضر نیست فرزندش را به خواندن چنین رشته‌هایی وادارد و هر سال به سبب نداشتن دانشجو و نام‌نویسی نکردن، کلاس‌هایشان برگزار نمی‌شود! به سخن دیگر، خواستی در جامعه برای تدریس زبان محلی وجود ندارد، اگر جز این بود و مردم ایران چنین نیازی احساس می‌کردند، بی‌گمان دست‌کم سالی پنج‌شش نفر باید در این کلاس‌ها حاضر می‌شد.

🔻کوتاه سخن اینکه روز بزرگداشت فردوسی است و در کنار گوشزد کردن دسیسه‌های درون‌مرز و برون‌مرز، می‌خواهم سری به نظم بلندش هم بزنیم. برای آنکه پیوندمان با زیبایی‌های فرهنگ و فرزانگی زبان فارسی گسسته نشود، باید بر ذهن و زبانمان بنشیند. هرکدام از ما در شبان‌روز از کسانی یا کسی سپاسگزاری می‌کنیم‌، شاید به کسی خوشامد بگوییم یا با دعا و آفرینی بزرگش بداریم. این بیت‌های شاهنامه را می‌توان در چنین جایگاه‌هایی به کار برد (هر مصراعش را هم می‌توان جدا به کار برد) و این‌ها جرعه‌ای از دریای شاهنامه است:

دلت شادمان، بخت بیدار باد
بر این هَمت ایزد نگهدار باد

همیشه تن آزاد بادت ز رنج
پَراکنده رنج و پٌراگنده گنج

جهان هفت کشور تو را بنده باد
سرت برتر از ابر بارنده باد

همه‌ساله بخت تو پیروز باد
شبان سیه بر تو نوروز باد

ز نیکی‌دِهِش آفرین تو باد
فلک را گذر بر نگین تو باد

زبان‌ها پر از آفرین تو باد
سر چرخ گردان زمین تو باد

ز تو دور باد آز و خشم و نیاز
دل بدسگالت به گُرم و گداز

به کام تو بادا سپهر بلند
ز چشم بدانت مبادا گزند

بر و بوم ما بر تو فرخنده باد
دل و چشم بدخواه تو کنده باد

ستم باد بر جان آن ماه و سال
کجا بر تن تو شود بدسگال

🔻این بیت واپسین که هم دعاست و هم نفرین -دور می‌دانم که دگرسانی بنیادینی میان این دو مفهوم باشد- بسیار زیبا و شیواست: فعل دعایی بودن (باد) با واژه‌ی «ستم» به کار رفته که ما بیشتر با واژه «مرگ»ش آشناییم، از بس مرگ بر این و آن باد شنیده‌ایم. بر جان آن ماه و سال (سرنوشت و روزگار=زروان؟) ستم باد که (کجا=که) بر تن تو بدسگال (بداندیش) شود یا به تن تو بد بیندیشد (آسیبی بزند، بمیراند).

پارسی‌انجمن ⚡
@Parsi_anjoman