АЗИЗ САИД
УЙ
Тонг отади,
Нон-чой,
Жан-жал,
Туш бўлади,
Нон-чой,
Жан-жал.
Кун ботади,
Ёв-ғон,
Жан-жал.
Агар ҳар бир оиланинг
Давлатники каби
Гимни бўлганда,
Бу сўзлар
Гимни бўларди
Бизнинг оиланинг.
Тўққиз жоннинг
Қорни тўймасдан
Бўшаб қоладиган
Дастурхонимиз
Байроғимиз бўларди, балким.
Янги йилга тўрт дақиқа қолганда
Тўхтаганидай соат миллари,
Келгуси маошга тўрт кун қолганда
Тугарди дадамнинг пуллари.
Онамнинг бағрига ўт тушиб, фиғон
Ҳасрат зинасидан ўрлар фалакка:
- Эр бўлиб, ота бўлиб сизда ҳам ахир
Жой борми юракда бирор истакка?
Бошқалар қўлига тушган нарсани
Ташийди, дунёни ётибди ямлаб.
Қўлингиздан юз минглаб пул ўтса ҳамки,
Олиб қўёлмайсиз бир сўмни ғамлаб.
Емайсиз, бермайсиз бошқаларга ҳам,
Дўсту оғайнилар қочар шу учун.
Мол-дунё демайман, муҳтожлик ўлсин,
Олдинда қиш ахир, болалар юпун.
Сўнг ўртага тушар
Ямоқ кийимлару ўн олти йиллик
Пошнаси ейилган оёқ кийимлар
Ва икки синглим ҳам кийиб тўздирган
Кўйлакдан қирқилган пионер галстугим.
Кулади дадам:
- Қамалсам,
Сўнгра сен
Кўргани
Тугунни кўтариб борсанга-а...
Мен эса ўйлайман:
Онам
Тугунга нимани солса экана-а?..
Бечора онамнинг сўнгги чораси -
Йиғи бошланар:
- Сизга ҳамма нарса ҳазил,
Ҳамма нарса кулги.
Туйдим,
Ажрашмасак бўлмайди энди.
Яна кулади дадам:
- Ажрашсак,
меҳмон бўлиб келарсана-а
Бизларни сўраб?..
Онам эса
Ухлаб қолади йиғлаб.
Мен эса
Ҳар ойнинг сўнгида
Тўрт кеча
Олишиб чиқаман
Ўзим билан ўзим:
«Дадам билан қоламанми, онам билан,
онам билан қоламанми, дадам билан?»
Эрталаб
Мен ёлғон «эълон»ни эълон қиламан:
«Мактабга боринглар, мажлис бор бугун».
Ва яхши биламан у ерда
Ечилиб кетади ҳар қандай тугун.
Боришар,
Мажлис йўқ, ўзлари ҳайрон,
Муаллим ҳайрондир,
Директор ҳайрон.
Сўнг раҳмат айтилар ота-онага
Ғамхўрлик учуну
Тарбия учун
Ва мени мақташар узундан-узун...
Ҳаммамиз йиғганда яна кечқурун
Пулсизлик хаёлга келмайди сира.
Қўлда бурда нон,
Косада ёвғон,
Ширин орзуларга
Тула дастурхон.
Дадам жилмаяди:
- Ҳали, э-э онаси, улғайса булар...
Онам жилмаяди:
Ўғлимиз ё олим, ё раис бўлар...
Йўқ, улар билишмас, танаффусларда
Ечгандай ялмоғиз тилсимларини
Тенглама ечишлар жанг эканлигин.
Йўқ, улар билишмас, футбол ўйнашлар
Истагин улдириб, бўғиб юракда
Достон ёдлашларим жанг эканлигин.
Йўқ, улар билишмас, совуқ сув билан
Тонггача юз ювиб такрор ва такрор
Китоб ўқишларим жанг эканлигин.
Йўқ, улар билишмас, буларнинг бари
Ҳар ойнинг пулсиз тўрт кунидан
Биттасин сал хуррам ўтказмоқ учун
Дунёда энг оғир жанг эканлигин.
Тонг отади,
Нон-чой,
Жан-жал.
Туш бўлади,
Нон-чой,
Жан-жал,
Кун ботади
Ëв-ғон,
Жан-жал.
www.tgoop.com/SozKimyosi
УЙ
Тонг отади,
Нон-чой,
Жан-жал,
Туш бўлади,
Нон-чой,
Жан-жал.
Кун ботади,
Ёв-ғон,
Жан-жал.
Агар ҳар бир оиланинг
Давлатники каби
Гимни бўлганда,
Бу сўзлар
Гимни бўларди
Бизнинг оиланинг.
Тўққиз жоннинг
Қорни тўймасдан
Бўшаб қоладиган
Дастурхонимиз
Байроғимиз бўларди, балким.
Янги йилга тўрт дақиқа қолганда
Тўхтаганидай соат миллари,
Келгуси маошга тўрт кун қолганда
Тугарди дадамнинг пуллари.
Онамнинг бағрига ўт тушиб, фиғон
Ҳасрат зинасидан ўрлар фалакка:
- Эр бўлиб, ота бўлиб сизда ҳам ахир
Жой борми юракда бирор истакка?
Бошқалар қўлига тушган нарсани
Ташийди, дунёни ётибди ямлаб.
Қўлингиздан юз минглаб пул ўтса ҳамки,
Олиб қўёлмайсиз бир сўмни ғамлаб.
Емайсиз, бермайсиз бошқаларга ҳам,
Дўсту оғайнилар қочар шу учун.
Мол-дунё демайман, муҳтожлик ўлсин,
Олдинда қиш ахир, болалар юпун.
Сўнг ўртага тушар
Ямоқ кийимлару ўн олти йиллик
Пошнаси ейилган оёқ кийимлар
Ва икки синглим ҳам кийиб тўздирган
Кўйлакдан қирқилган пионер галстугим.
Кулади дадам:
- Қамалсам,
Сўнгра сен
Кўргани
Тугунни кўтариб борсанга-а...
Мен эса ўйлайман:
Онам
Тугунга нимани солса экана-а?..
Бечора онамнинг сўнгги чораси -
Йиғи бошланар:
- Сизга ҳамма нарса ҳазил,
Ҳамма нарса кулги.
Туйдим,
Ажрашмасак бўлмайди энди.
Яна кулади дадам:
- Ажрашсак,
меҳмон бўлиб келарсана-а
Бизларни сўраб?..
Онам эса
Ухлаб қолади йиғлаб.
Мен эса
Ҳар ойнинг сўнгида
Тўрт кеча
Олишиб чиқаман
Ўзим билан ўзим:
«Дадам билан қоламанми, онам билан,
онам билан қоламанми, дадам билан?»
Эрталаб
Мен ёлғон «эълон»ни эълон қиламан:
«Мактабга боринглар, мажлис бор бугун».
Ва яхши биламан у ерда
Ечилиб кетади ҳар қандай тугун.
Боришар,
Мажлис йўқ, ўзлари ҳайрон,
Муаллим ҳайрондир,
Директор ҳайрон.
Сўнг раҳмат айтилар ота-онага
Ғамхўрлик учуну
Тарбия учун
Ва мени мақташар узундан-узун...
Ҳаммамиз йиғганда яна кечқурун
Пулсизлик хаёлга келмайди сира.
Қўлда бурда нон,
Косада ёвғон,
Ширин орзуларга
Тула дастурхон.
Дадам жилмаяди:
- Ҳали, э-э онаси, улғайса булар...
Онам жилмаяди:
Ўғлимиз ё олим, ё раис бўлар...
Йўқ, улар билишмас, танаффусларда
Ечгандай ялмоғиз тилсимларини
Тенглама ечишлар жанг эканлигин.
Йўқ, улар билишмас, футбол ўйнашлар
Истагин улдириб, бўғиб юракда
Достон ёдлашларим жанг эканлигин.
Йўқ, улар билишмас, совуқ сув билан
Тонггача юз ювиб такрор ва такрор
Китоб ўқишларим жанг эканлигин.
Йўқ, улар билишмас, буларнинг бари
Ҳар ойнинг пулсиз тўрт кунидан
Биттасин сал хуррам ўтказмоқ учун
Дунёда энг оғир жанг эканлигин.
Тонг отади,
Нон-чой,
Жан-жал.
Туш бўлади,
Нон-чой,
Жан-жал,
Кун ботади
Ëв-ғон,
Жан-жал.
www.tgoop.com/SozKimyosi
Қулоғига чалинган овоздан уйғонди. Ярим тунда гапираётган ким бўлди экан, ётоқхона эшиги ортида кимдир йиғларди. Секин юриб бориб, йиғи овозига қулоқ солди. Унинг тинглаётганини сезгандек, овоз баландланди...
Эшикнинг у томонида йиғлаётган ҳам, бу томонида тинглаётган ҳам ўзи эди...
@SozKimyosi
Эшикнинг у томонида йиғлаётган ҳам, бу томонида тинглаётган ҳам ўзи эди...
@SozKimyosi
Ошкора СССРни қумсаётганлар ва “у давр унчалик ҳам ёмон эмас эди” деган қарашни сингдирмоқчи бўлаётганлар кўпаяётган вақтда ўқиб қўйиш керак бўлган китоб экан.
Воқеалар муллифнинг болалик хотиралари асосида, тадқиқотчи қизни оддий сабаб билан жувонмарг қилиниши ҳақида.
Жуда кўп одамлар оиласи, яқинларидан айрилган, “ойдин” ҳикоялари бор. Менингча, ҳамма ёзиши керак: боболари нега сургун қилинган, ўлдирилган, буви, момолари нега тошбўрон қилинган… ҳамма ҳамасини ёзиб қолдириши керак. Токи ҳунрезликлар унутилмасин, босқин оқланмасин, ота-боболар қони топталмасин, мустабид тузумга қайта сиғиниш бошланмасин…
Мустақиллигимиз абадий бўлсин!
@SozKimyosi
Воқеалар муллифнинг болалик хотиралари асосида, тадқиқотчи қизни оддий сабаб билан жувонмарг қилиниши ҳақида.
Жуда кўп одамлар оиласи, яқинларидан айрилган, “ойдин” ҳикоялари бор. Менингча, ҳамма ёзиши керак: боболари нега сургун қилинган, ўлдирилган, буви, момолари нега тошбўрон қилинган… ҳамма ҳамасини ёзиб қолдириши керак. Токи ҳунрезликлар унутилмасин, босқин оқланмасин, ота-боболар қони топталмасин, мустабид тузумга қайта сиғиниш бошланмасин…
Мустақиллигимиз абадий бўлсин!
@SozKimyosi
Бу вақт чиқиб келар эди мозий қаридан
на иблис, на худо бўлолган авлод -
алданган, таланган, адашган, бешон.
🔴
Биламан,
Тун дафтарин очган маҳалда
Ғийбату туҳматдан достон битасиз.
Ўзингиз олқишлаб, ўзингиз мақтаб,
Ўзингиз ҳасаддан қонлар ютасиз.
🔴
Эй узини худонинг авлоди билган ровийлар,
Нега йўл бошланса тугар албатта,
Нега гул ёнида тикан албатта,
Нега тоғ бағрида ўпкон албатта,
Нега эрк йўлида қопқон албатта,
Нега... сўзингизни осмонми ютган,
Нега... кўзингизда қонми, ким тўккан,
Нега... буйнингизда домми, ким таққан,
Нега сўровимга жавоб бермас ҳеч кимса ахир?
Ахир...
Тириклик бу - беш кунлик макр.
Дилга ёлғон қанот бериб кўкка учирган
Шон-шуҳрат - макр.
Дунёни сочига гул қилиб таққан
Муҳаббат - макр.
Кечанинг қалбида ғулувлар ёққан
Оловлар - макр.
Азиз САИД
@SozKimyosi
на иблис, на худо бўлолган авлод -
алданган, таланган, адашган, бешон.
Биламан,
Тун дафтарин очган маҳалда
Ғийбату туҳматдан достон битасиз.
Ўзингиз олқишлаб, ўзингиз мақтаб,
Ўзингиз ҳасаддан қонлар ютасиз.
Эй узини худонинг авлоди билган ровийлар,
Нега йўл бошланса тугар албатта,
Нега гул ёнида тикан албатта,
Нега тоғ бағрида ўпкон албатта,
Нега эрк йўлида қопқон албатта,
Нега... сўзингизни осмонми ютган,
Нега... кўзингизда қонми, ким тўккан,
Нега... буйнингизда домми, ким таққан,
Нега сўровимга жавоб бермас ҳеч кимса ахир?
Ахир...
Тириклик бу - беш кунлик макр.
Дилга ёлғон қанот бериб кўкка учирган
Шон-шуҳрат - макр.
Дунёни сочига гул қилиб таққан
Муҳаббат - макр.
Кечанинг қалбида ғулувлар ёққан
Оловлар - макр.
Азиз САИД
@SozKimyosi
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Akutagava Ryunoske - “Oʻrgimchak uyasining tolasi”
Insonlarning eng ulugʻi oʻziga ravo koʻrgan yashilikni oʻzgalarga ham ravo koʻrganidir.
Navoiy yozadi: “Yaxshidin yomonlar ham yomonligʻ koʻz tutmas, yaxshi yomonlarga ham yaxshiligʻni unutmas”.
Hikoya qahramoni qaroqchi Kandataga doʻzaxdan qutilib, jannatga tushish imkoni beriladi, ammo u oʻziga ravo koʻrilgan yashilikni oʻzgalarga ham ravo koʻradigan darajada kamolga yetganmikan, tinglab, fikrlaringizni yozing!
Audiohikoyaga havola:
https://youtu.be/vC_48t3ZGS0?si=5BBspkJojA0kcIjt
Insonlarning eng ulugʻi oʻziga ravo koʻrgan yashilikni oʻzgalarga ham ravo koʻrganidir.
Navoiy yozadi: “Yaxshidin yomonlar ham yomonligʻ koʻz tutmas, yaxshi yomonlarga ham yaxshiligʻni unutmas”.
Hikoya qahramoni qaroqchi Kandataga doʻzaxdan qutilib, jannatga tushish imkoni beriladi, ammo u oʻziga ravo koʻrilgan yashilikni oʻzgalarga ham ravo koʻradigan darajada kamolga yetganmikan, tinglab, fikrlaringizni yozing!
Audiohikoyaga havola:
https://youtu.be/vC_48t3ZGS0?si=5BBspkJojA0kcIjt
Forwarded from zouᴉɹɥǝW
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
***
Nechun yuragingda g’ussalar g’olib,
Nega kerak bo‘ldi shuncha ko‘z yoshlar?
Hozir faryod solib, vahima solib,
Bulutlar boshingga yig‘ila boshlar.
Muhimi, ichingda yashama hurkib,
O‘sha qiyofangda bo‘laver zohir.
Senga gullar tutib, senga tiz cho‘kib,
Kimsan– Bahor keldi qoshingga axir...
✍ MehrNoz
@mehrnoz_abbos
Nechun yuragingda g’ussalar g’olib,
Nega kerak bo‘ldi shuncha ko‘z yoshlar?
Hozir faryod solib, vahima solib,
Bulutlar boshingga yig‘ila boshlar.
Muhimi, ichingda yashama hurkib,
O‘sha qiyofangda bo‘laver zohir.
Senga gullar tutib, senga tiz cho‘kib,
Kimsan– Bahor keldi qoshingga axir...
✍ MehrNoz
@mehrnoz_abbos
Jamshid Sheybani - Simin Bari | جمشید شیبانی - سیمین بری
Lyra
Kulsin gullardan goʻzal yuzing,
Nimadan koʻzlaring toʻla huzun?
Kimning ishqi bilan yondi koʻngling?
Darmoni yoʻq, chorasi yoʻq sevgim…🎶
Toʻliq qoʻshiq ham topildi!
Nimadan koʻzlaring toʻla huzun?
Kimning ishqi bilan yondi koʻngling?
Darmoni yoʻq, chorasi yoʻq sevgim…
Toʻliq qoʻshiq ham topildi!
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Haynrix Byoll - “Mening gʻamgin yuzim” | Audiohikoya
Dono Bekchan
YouTube ga havola: https://youtu.be/Ylg7cK5jugc?si=cCeQasp-dl7NycbQ
www.tgoop.com/SozKimyosi
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Qahramonlari asardan asarga koʻchib yuradigan adib?
Anonymous Quiz
15%
Andre Morua
63%
Onore de Bal’zak
10%
Xose Gasset
12%
Yan Parandovskiy
CHO‘LPON
TURKISTONLI QARDOSHLARIMIZGA
Ilmu maʼrifat ham hunardin qoldi mahrum bizni xalq,
Maʼrifatsizlik balosiga yoʻliqqon bizni xalq.
Bir kishi millatparast o‘lsa, deyurlar «dahriy» deb,
Bir kishi millatni so‘ksa, izzat aylar bizni xalq.
Maktab o‘rniga ochildi har mahallada mayxona,
Nafrat etmak nari tursun, shodu xandon bizni xalq.
Maktaba yoʻq bir tiyini, to‘yga ming so‘mlab berur,
Chorasi mushkul kasalga mubtalodir bizni xalq.
Ibrat olmaydir boshiga shuncha kulfat kelsa ham,
Misli bir kaltak yoʻqotgan ko‘rga o‘xshar bizni xalq.
Ko‘r-da farq aylar to‘g‘ri ila noto‘g‘rini,
To‘g‘ri yoʻlga boshlasang-da, egri xohlar bizni xalq.
Har shaharda ixtilofdin, «jiqqamush»din so‘z bo‘lur,
Ittifoqdin so‘z ochilsa, misli quyon bizni xalq.
Orzu qilmas o‘g‘limi maktabda aylay tarbiya,
To‘y qilub, karnay cholurni orzu aylar bizni xalq.
Boshqa millatlar solurlar har mahalda madrasa,
Onlarning aksiga solgʻon choyxonalar bizni xalq.
Boshqalar bonka ochub, savdo qilub pul topsa-da,
Topganini shunda berur, och-yalang‘och bizni xalq.
Kes so‘zingni, ey qalam, bas, shuncha faryoding yetar,
Koʻb baqirsang, og‘izga toshlarni otgay bizni xalq.
🚀 @SozKimyosi
TURKISTONLI QARDOSHLARIMIZGA
Ilmu maʼrifat ham hunardin qoldi mahrum bizni xalq,
Maʼrifatsizlik balosiga yoʻliqqon bizni xalq.
Bir kishi millatparast o‘lsa, deyurlar «dahriy» deb,
Bir kishi millatni so‘ksa, izzat aylar bizni xalq.
Maktab o‘rniga ochildi har mahallada mayxona,
Nafrat etmak nari tursun, shodu xandon bizni xalq.
Maktaba yoʻq bir tiyini, to‘yga ming so‘mlab berur,
Chorasi mushkul kasalga mubtalodir bizni xalq.
Ibrat olmaydir boshiga shuncha kulfat kelsa ham,
Misli bir kaltak yoʻqotgan ko‘rga o‘xshar bizni xalq.
Ko‘r-da farq aylar to‘g‘ri ila noto‘g‘rini,
To‘g‘ri yoʻlga boshlasang-da, egri xohlar bizni xalq.
Har shaharda ixtilofdin, «jiqqamush»din so‘z bo‘lur,
Ittifoqdin so‘z ochilsa, misli quyon bizni xalq.
Orzu qilmas o‘g‘limi maktabda aylay tarbiya,
To‘y qilub, karnay cholurni orzu aylar bizni xalq.
Boshqa millatlar solurlar har mahalda madrasa,
Onlarning aksiga solgʻon choyxonalar bizni xalq.
Boshqalar bonka ochub, savdo qilub pul topsa-da,
Topganini shunda berur, och-yalang‘och bizni xalq.
Kes so‘zingni, ey qalam, bas, shuncha faryoding yetar,
Koʻb baqirsang, og‘izga toshlarni otgay bizni xalq.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Iste’dodlar uchun tirikchilikni aybi yoʻq ekan.
“Salyeri amakni xapa qivoppiz, toʻgʻriside. (Undan keyin o’rtamiyona odamlarni qo’llaydigan rahnamo chiqmadi (xulosa kinodan-da).) Mndey o’ylap qarap, o’rtamiyonalarni kim qoʻllab, donat qiladi” dedim-da, men ham sahifa ochib qo’ydim).
https://tirikchilik.uz/@dbekchan
“Salyeri amakni xapa qivoppiz, toʻgʻriside. (Undan keyin o’rtamiyona odamlarni qo’llaydigan rahnamo chiqmadi (xulosa kinodan-da).) Mndey o’ylap qarap, o’rtamiyonalarni kim qoʻllab, donat qiladi” dedim-da, men ham sahifa ochib qo’ydim).
https://tirikchilik.uz/@dbekchan
BBCda yaxshi maqola chiqibdi. O’qishni tavsiya etaman.
Maqoladan iqtibos:
У Россия Украинага бостириб кириши ортидан мамлакатни тарк этган ёшлардан бири. Саша бир вақтлар СССР таркибида бўлган Грузияга кўчиб ўтди ва украиналикларга ёрдам берувчи кўнгиллилар сафига қўшилди. Лекин, унинг айтишича, кўплаб рус мигрантлар, ҳатто унга ўхшаган урушга қарши фаоллар ҳам, мезбон давлатнинг тили ё тарихини ўрганишга уринишмайди.
“Умуман олганда, Грузиядаги руслар русча гаплашишади. Кўплари грузинча ўрганишга ҳожат бўлмас деб умид қиладилар. Ғалати жойи шундаки, ҳатто Россияни тарк этган, Путинга ва урушга қарши одамлар ҳам империалистик қарашларга эгалар. Россиядаги ақлли ва зиёли тенгдошларим ҳам рус бўлмаган одамлар, масалан, арманлар, украинлар ҳақида ҳақоратомуз сўзларни ишлатадилар. Бу нормал ҳолат, ҳазилдек кўрилади. Билмадим, нега. Россияда биз рус маданияти дунёдаги энг зўри деб қабул қиламиз. Кўплар англамайдики, муаммо фақат Путинда эмас, муаммо бизнинг зеҳнимизда - мактабларимизда, тарих китобларимизда ва телекўрсатувларимизда.”
Ва балки, ҳатто ота-оналарининг тиззаларида ўтириб эшитадиган эртакларида ҳам..
Эшитинг, Россиянинг энг ардоқли актёрларидан бири Олег Табаков мамлакатнинг энг буюк шоирларидан бўлмиш Александр Пушкиннинг “Ўлик малика ва етти баҳодир” ҳикоясини ўқиб беряпти.
Эртакда Пушкиннинг етти баҳодири эгарга ўтириб, тонгда милтиқ ва қиличлари билан анчагина қонли машғулотга отланишади.
Улар ўрдак отишади... Лекин, нишон фақат ўрдаклар эмас... баҳодирлар “кенг елкали татар”нинг бошини танасидан жудо қиладилар. Ва черкесларни ўрмондан қувиб чиқарадилар.
“Иль башку с широких плеч
У татарина отсечь,
Или вытравить из леса
Пятигорского черкеса…”
Украиналик режиссёр Ирина Цилик болалигида бу эртакни жуда севган. Лекин, бугун у бошқача мазмун касб этади.
“Александр Пушкин рус баҳодирлари эрталабки машқ учун бошқа миллат вакилларини отадилар, дея ҳазил аралаш ёзган. Бу мени ларзага солади. Билмадим.., шокка тушаман. Бу мисралар 19-асрда рус империяси черкеслар устидан қирғинни амалга ошираётганида ёзилган”, - дейди у.
Рус қўмондонлари ўшанда черкесларни "одамзотдан паст ахлат" деб аташганди.
“Лекин, Пушкин эртаклари ҳали ҳам севиб ўқилади ва ҳали бу контекстда таҳлил қилинмаган.”
https://www.bbc.com/uzbek/world-68578420
Maqoladan iqtibos:
У Россия Украинага бостириб кириши ортидан мамлакатни тарк этган ёшлардан бири. Саша бир вақтлар СССР таркибида бўлган Грузияга кўчиб ўтди ва украиналикларга ёрдам берувчи кўнгиллилар сафига қўшилди. Лекин, унинг айтишича, кўплаб рус мигрантлар, ҳатто унга ўхшаган урушга қарши фаоллар ҳам, мезбон давлатнинг тили ё тарихини ўрганишга уринишмайди.
“Умуман олганда, Грузиядаги руслар русча гаплашишади. Кўплари грузинча ўрганишга ҳожат бўлмас деб умид қиладилар. Ғалати жойи шундаки, ҳатто Россияни тарк этган, Путинга ва урушга қарши одамлар ҳам империалистик қарашларга эгалар. Россиядаги ақлли ва зиёли тенгдошларим ҳам рус бўлмаган одамлар, масалан, арманлар, украинлар ҳақида ҳақоратомуз сўзларни ишлатадилар. Бу нормал ҳолат, ҳазилдек кўрилади. Билмадим, нега. Россияда биз рус маданияти дунёдаги энг зўри деб қабул қиламиз. Кўплар англамайдики, муаммо фақат Путинда эмас, муаммо бизнинг зеҳнимизда - мактабларимизда, тарих китобларимизда ва телекўрсатувларимизда.”
Ва балки, ҳатто ота-оналарининг тиззаларида ўтириб эшитадиган эртакларида ҳам..
Эшитинг, Россиянинг энг ардоқли актёрларидан бири Олег Табаков мамлакатнинг энг буюк шоирларидан бўлмиш Александр Пушкиннинг “Ўлик малика ва етти баҳодир” ҳикоясини ўқиб беряпти.
Эртакда Пушкиннинг етти баҳодири эгарга ўтириб, тонгда милтиқ ва қиличлари билан анчагина қонли машғулотга отланишади.
Улар ўрдак отишади... Лекин, нишон фақат ўрдаклар эмас... баҳодирлар “кенг елкали татар”нинг бошини танасидан жудо қиладилар. Ва черкесларни ўрмондан қувиб чиқарадилар.
“Иль башку с широких плеч
У татарина отсечь,
Или вытравить из леса
Пятигорского черкеса…”
Украиналик режиссёр Ирина Цилик болалигида бу эртакни жуда севган. Лекин, бугун у бошқача мазмун касб этади.
“Александр Пушкин рус баҳодирлари эрталабки машқ учун бошқа миллат вакилларини отадилар, дея ҳазил аралаш ёзган. Бу мени ларзага солади. Билмадим.., шокка тушаман. Бу мисралар 19-асрда рус империяси черкеслар устидан қирғинни амалга ошираётганида ёзилган”, - дейди у.
Рус қўмондонлари ўшанда черкесларни "одамзотдан паст ахлат" деб аташганди.
“Лекин, Пушкин эртаклари ҳали ҳам севиб ўқилади ва ҳали бу контекстда таҳлил қилинмаган.”
https://www.bbc.com/uzbek/world-68578420
BBC News O'zbek
Россия, “ёввойи" Ўрта Осиё, Бандера ва деколонизация: Мақсад Россияни парчалашми ёки руслар онгини ўзгартириш? (Подкаст)
Россия, Британия ё Франция каби, денгизорти ҳудудларига эга эмас эди. Лекин, у шу кунгача очиқчасига империя бўлиб қола олдими? Баъзи Ғарб ҳукуматлари энди шуни муҳокама қиляпти.
Omon MATJON
SENI IZLAYMAN
Xayol yetmas yaqin-yiroqlarda men,
Somonchiday ovloq so‘qmoqlarda men,
Kemalar qaytmovchi qirg‘oqlarda men,
Yoshligim kechgan ul qishloqlarda men,
Tunda yonib qolgan chiroqlarda men
Seni izlayman.
Yaxshilar uyida, yomonlar ichra,
Hali tarqalmagan gumonlar ichra,
Yig‘ilmay qor bosgan somonlar ichra,
Durlari talangan ummonlar ichra,
Biz ko‘rgan, ko‘rmagan zamonlar ichra
Seni izlayman.
Tumanli yurtlarning poytaxtidan ham,
Gado to‘rvasidan, shoh taxtidan ham,
Yum-yum yosh to‘kkandan yo baxtlidan ham,
Tuzalgan bemorning ilk ahdidan ham,
To‘rt faslning erka daraxtidan ham
Seni izlayman.
Bahorgi jilg‘aning bo‘ylarida jim,
Sevishmaganlarning to‘ylarida jim,
Keksa hofizlarning kuylarida jim,
Un olti yosh qizning o‘ylarida jim,
Beva xotinlarning ko‘ylarida jim
Seni izlayman.
Yulduzlar poygasi solgan changda ham,
Yerda kamalaksiz yotgan rangda ham,
Ona so‘nggi o‘g‘lin bergan jangda ham,
Qilichlar yuziga qo‘ngan zangda ham,
Vatandan olisda yo Vatanda ham
Seni izlayman.
Yel oralab yurgan egatlar uzra,
Toshni yorib so‘lgan ko‘katlar uzra,
Ostonada so‘ngan jur’atlar uzra,
Qo‘l siltmay o‘tganim bekatlar uzra,
Albomlarda sarg‘ish suratlar uzra
Seni izlayman.
Qadimda ekaning bilaman-ku men,
Yonimda ekaning bilaman-ku men,
Oldinda ekaning bilaman-ku men,
Dardimda ekaning bilaman-ku men,
Qalbimda ekaning bilaman-ku men —
Seni izlayman.
✈️ @SozKimyosi
SENI IZLAYMAN
Xayol yetmas yaqin-yiroqlarda men,
Somonchiday ovloq so‘qmoqlarda men,
Kemalar qaytmovchi qirg‘oqlarda men,
Yoshligim kechgan ul qishloqlarda men,
Tunda yonib qolgan chiroqlarda men
Seni izlayman.
Yaxshilar uyida, yomonlar ichra,
Hali tarqalmagan gumonlar ichra,
Yig‘ilmay qor bosgan somonlar ichra,
Durlari talangan ummonlar ichra,
Biz ko‘rgan, ko‘rmagan zamonlar ichra
Seni izlayman.
Tumanli yurtlarning poytaxtidan ham,
Gado to‘rvasidan, shoh taxtidan ham,
Yum-yum yosh to‘kkandan yo baxtlidan ham,
Tuzalgan bemorning ilk ahdidan ham,
To‘rt faslning erka daraxtidan ham
Seni izlayman.
Bahorgi jilg‘aning bo‘ylarida jim,
Sevishmaganlarning to‘ylarida jim,
Keksa hofizlarning kuylarida jim,
Un olti yosh qizning o‘ylarida jim,
Beva xotinlarning ko‘ylarida jim
Seni izlayman.
Yulduzlar poygasi solgan changda ham,
Yerda kamalaksiz yotgan rangda ham,
Ona so‘nggi o‘g‘lin bergan jangda ham,
Qilichlar yuziga qo‘ngan zangda ham,
Vatandan olisda yo Vatanda ham
Seni izlayman.
Yel oralab yurgan egatlar uzra,
Toshni yorib so‘lgan ko‘katlar uzra,
Ostonada so‘ngan jur’atlar uzra,
Qo‘l siltmay o‘tganim bekatlar uzra,
Albomlarda sarg‘ish suratlar uzra
Seni izlayman.
Qadimda ekaning bilaman-ku men,
Yonimda ekaning bilaman-ku men,
Oldinda ekaning bilaman-ku men,
Dardimda ekaning bilaman-ku men,
Qalbimda ekaning bilaman-ku men —
Seni izlayman.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM