﴿كَذَلِكَ نَسْلُكُهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱۲:
«بدین‌گونه آن را در دل مجرمان راه می‌دهیم» یعنی: گمراهی را در دل مجرمان و بزهکاران جدید راه می‌دهیم چنان‌که آن را در دل مجرمان پیشین راه دادیم.
به‌قولی معنی این است: بدین‌گونه قرآن را در دل آنان راه می‌دهیم پس آن را تکذیب می‌کنند چنان‌که پیشینیان پیام‌های ما را تکذیب کردند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱۲:
«بدین‌گونه آن را در دل مجرمان راه می‌دهیم» یعنی: گمراهی را در دل مجرمان و بزهکاران جدید راه می‌دهیم چنان‌که آن را در دل مجرمان پیشین راه دادیم.
به‌قولی معنی این است: بدین‌گونه قرآن را در دل آنان راه می‌دهیم پس آن را تکذیب می‌کنند چنان‌که پیشینیان پیام‌های ما را تکذیب کردند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿لَا يُؤْمِنُونَ بِهِ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱۳:
«که به آن ایمان نمی‌آورند» یعنی: به قرآنی که آن را فرود آوردیم، ایمان نمی‌آورند «و هر آینه سنت پیشینیان گذشت» یعنی: راه و رسم پیشینیان پیوسته چنین بوده است.
همچنین سنتی که خداوند متعال در نابود کردنشان بنیان گذاشته ـ آنجا که روش تکذیب و استهزا را در پیش گیرند ـ تغییر ناپذیر است، بدین جهت ای محمد صلی‌الله‌علیه‌وسلم! به مسلمان شدنشان طمع مبند و آن‌ها را فروگذار تا در باتلاق اندیشه‌ها و آرزوهای پست خود فرو روند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱۳:
«که به آن ایمان نمی‌آورند» یعنی: به قرآنی که آن را فرود آوردیم، ایمان نمی‌آورند «و هر آینه سنت پیشینیان گذشت» یعنی: راه و رسم پیشینیان پیوسته چنین بوده است.
همچنین سنتی که خداوند متعال در نابود کردنشان بنیان گذاشته ـ آنجا که روش تکذیب و استهزا را در پیش گیرند ـ تغییر ناپذیر است، بدین جهت ای محمد صلی‌الله‌علیه‌وسلم! به مسلمان شدنشان طمع مبند و آن‌ها را فروگذار تا در باتلاق اندیشه‌ها و آرزوهای پست خود فرو روند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَلَوْ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَظَلُّوا فِيهِ يَعْرُجُونَ * لَقَالُوا إِنَّمَا سُكِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱۴-۱۵ :
«و اگر بر آنان» یعنی: بر این گروه معاند تکذیب کننده استهزاگر به محمد صلی‌الله‌علیه‌وسلم «دری از آسمان می‌گشودیم» و به آنان امکان می‌دادیم تا بر آن صعود کنند «پس همواره در آن بالا می‌رفتند» به‌وسیله ابزار و تجهیزات فضایی، یا بدون ابزار تا آنچه را در آسمان از عجایب ملکوت است، مشاهده کنند.
آری! اگر چنین می‌کردیم «قطعا می‌گفتند» این کفار نابکار; از فرط عناد و سرکشی و لجاجت‌شان «جز این نیست که ما چشم‌بندی شده‌ایم» و چشمان ما از دریافت حقیقت بسته شده است.
به‌قولی معنای سخنشان این است: اختلال پدید آمده در دیدگان ما بر اثر مستی شراب است «بلکه ما مردمی هستیم که افسون شده‌ایم» بنابراین، آنچه می‌بینیم هیچ حقیقتی ندارد.
این تصویری است واقعی از عنادشان زیرا وقتی آنان معجزه حسی‌ای که ایمان به خدای متعال، فرشتگان، پیامبران علیهم‌السلام و کتبش را بر آنان الزام می‌کند ببینند ولی به بینایی خود این نسبت را بدهند که ادراک آن به سبب عارضه سکر و مستی یا جادو و افسون‌زدگی، ادراکی حقیقی و منطبق با واقع نیست پس در چنین حال و وضعی، جز فروگذاشتنشان دیگر چه راهی باقی می‌ماند؟ مگر پند و موعظه سودی به حالشان دارد؟!
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱۴-۱۵ :
«و اگر بر آنان» یعنی: بر این گروه معاند تکذیب کننده استهزاگر به محمد صلی‌الله‌علیه‌وسلم «دری از آسمان می‌گشودیم» و به آنان امکان می‌دادیم تا بر آن صعود کنند «پس همواره در آن بالا می‌رفتند» به‌وسیله ابزار و تجهیزات فضایی، یا بدون ابزار تا آنچه را در آسمان از عجایب ملکوت است، مشاهده کنند.
آری! اگر چنین می‌کردیم «قطعا می‌گفتند» این کفار نابکار; از فرط عناد و سرکشی و لجاجت‌شان «جز این نیست که ما چشم‌بندی شده‌ایم» و چشمان ما از دریافت حقیقت بسته شده است.
به‌قولی معنای سخنشان این است: اختلال پدید آمده در دیدگان ما بر اثر مستی شراب است «بلکه ما مردمی هستیم که افسون شده‌ایم» بنابراین، آنچه می‌بینیم هیچ حقیقتی ندارد.
این تصویری است واقعی از عنادشان زیرا وقتی آنان معجزه حسی‌ای که ایمان به خدای متعال، فرشتگان، پیامبران علیهم‌السلام و کتبش را بر آنان الزام می‌کند ببینند ولی به بینایی خود این نسبت را بدهند که ادراک آن به سبب عارضه سکر و مستی یا جادو و افسون‌زدگی، ادراکی حقیقی و منطبق با واقع نیست پس در چنین حال و وضعی، جز فروگذاشتنشان دیگر چه راهی باقی می‌ماند؟ مگر پند و موعظه سودی به حالشان دارد؟!
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاءِ بُرُوجًا وَزَيَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِينَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱۶:
«و بی‌گمان در آسمان برج‌هایی آفریدیم»
مراد از برج‌ها: ستارگان سیار دوازده‌گانه مشهورند که نام‌های آن‌ها عبارت است از: حمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سنبله، میزان، عقرب، قوس، جدی، دلو و حوت. گفتنی است که دانش نجوم و شناخت منازل ستارگان از بزگ‌ترین علوم است که اندیشمندان از تعمق در آن‌ها به عظمت خالق متعال راه می‌یابند، به‌علاوه این‌که بشر از فواید ومنافع این شناخت نیز برخوردار می‌گردد; زیرا از آن در جهت یافتن راه‌های خشکی و دریا، شناخت اوقات و امور بسیار دیگری بهره می‌برد.
«و آن را» یعنی: آسمان را «برای بینندگان آراستیم» و نقش ستارگان در زیباسازی آسمان بر هیچ‌کس پوشیده نیست، بویژه بر اندیشمندانی که در آن‌ها به دیده عبرت و تأمل می‌نگرند و بر دانشمندانی که دست‌اندر کار علم نجوم و بهره‌گیری از فواید آن‌بوده و از آن به وجود و قدرت آفریدگار بزرگ راه می‌برند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱۶:
«و بی‌گمان در آسمان برج‌هایی آفریدیم»
مراد از برج‌ها: ستارگان سیار دوازده‌گانه مشهورند که نام‌های آن‌ها عبارت است از: حمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سنبله، میزان، عقرب، قوس، جدی، دلو و حوت. گفتنی است که دانش نجوم و شناخت منازل ستارگان از بزگ‌ترین علوم است که اندیشمندان از تعمق در آن‌ها به عظمت خالق متعال راه می‌یابند، به‌علاوه این‌که بشر از فواید ومنافع این شناخت نیز برخوردار می‌گردد; زیرا از آن در جهت یافتن راه‌های خشکی و دریا، شناخت اوقات و امور بسیار دیگری بهره می‌برد.
«و آن را» یعنی: آسمان را «برای بینندگان آراستیم» و نقش ستارگان در زیباسازی آسمان بر هیچ‌کس پوشیده نیست، بویژه بر اندیشمندانی که در آن‌ها به دیده عبرت و تأمل می‌نگرند و بر دانشمندانی که دست‌اندر کار علم نجوم و بهره‌گیری از فواید آن‌بوده و از آن به وجود و قدرت آفریدگار بزرگ راه می‌برند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَحَفِظْنَاهَا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ * إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُبِينٌ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱٧-۱۸ :
«و آن را» یعنی: آسمان را «از هر شیطان رانده شده‌ای حفظ کردیم» به‌طوری که شیاطین نمی‌توانند به آن دستبرد زده و چیزی از وحی یا غیر آن را بشنوند «مگر کسی که دزدیده گوش فرادهد که شهابی روشن در پی او می‌افتد» و بی‌درنگ او را دنبال کرده یا به قتلش می‌رساند، یا او را آشفته‌حال و درمانده می‌گرداند چنان‌که در هر حال از استراق سمع بازش می‌دارد.
ابن‌عباس رضی‌الله‌عنه می‌گوید: «قبل از تولد عیسی علیه‌السلام شیاطین از آسمان‌ها بازداشته نبودند لذا به آسمان‌ها وارد شده اخبار غیب را از فرشتگان می‌شنیدند و سپس آن را به منجمان و کاهنان انتقال می‌دادند و چون عیسی علیه‌السلام متولد شد، شیاطین از سه آسمان بازداشته شدند و بعد از آن‌که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم متولد شدند، آن‌ها از همه آسمان‌ها ممنوع شدند، از این جهت کار کاهنی با بعثت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم از رونق افتاد».
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱٧-۱۸ :
«و آن را» یعنی: آسمان را «از هر شیطان رانده شده‌ای حفظ کردیم» به‌طوری که شیاطین نمی‌توانند به آن دستبرد زده و چیزی از وحی یا غیر آن را بشنوند «مگر کسی که دزدیده گوش فرادهد که شهابی روشن در پی او می‌افتد» و بی‌درنگ او را دنبال کرده یا به قتلش می‌رساند، یا او را آشفته‌حال و درمانده می‌گرداند چنان‌که در هر حال از استراق سمع بازش می‌دارد.
ابن‌عباس رضی‌الله‌عنه می‌گوید: «قبل از تولد عیسی علیه‌السلام شیاطین از آسمان‌ها بازداشته نبودند لذا به آسمان‌ها وارد شده اخبار غیب را از فرشتگان می‌شنیدند و سپس آن را به منجمان و کاهنان انتقال می‌دادند و چون عیسی علیه‌السلام متولد شد، شیاطین از سه آسمان بازداشته شدند و بعد از آن‌که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم متولد شدند، آن‌ها از همه آسمان‌ها ممنوع شدند، از این جهت کار کاهنی با بعثت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم از رونق افتاد».
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَالْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَيْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ شَيْءٍ مَوْزُونٍ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱٩:
«و زمین را گسترانیدیم» یعنی: آن را مانند فرشی هموار گردانیدیم تا برای زندگی کردن انسان و حیوان آماده باشد. گفتنی است که گسترده بودن زمین با کرویت آن منافاتی ندارد بلکه خود یکی از دلایل علمی کرویت آن می‌باشد که اندیشمندان از تأمل در آن به عظمت آفریدگار متعال راه می‌برند.
«و در آن کوه‌های استوار افگندیم» تا انسان بر سطح آن دچار اضطراب نشده تعادلش را از دست ندهد و با آرامش و آسایش زندگی نماید «و از هر چیز، به‌طور سنجیده در آن رویانیدیم» یعنی: در زمین از هر چیزی در حدی معین و به اندازه و سنجش رویانیدیم، چنان‌که دانشمندان گفته‌اند: هرچیزی که در زمین است، با ترازوی حکمت سنجیده و به حد حاجت مقدر شده است.
بایسته یادآوری است که در روشنی اکتشافات علمی جدید، معجزات بس بزرگی از این آیات متجلی شده است.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۱٩:
«و زمین را گسترانیدیم» یعنی: آن را مانند فرشی هموار گردانیدیم تا برای زندگی کردن انسان و حیوان آماده باشد. گفتنی است که گسترده بودن زمین با کرویت آن منافاتی ندارد بلکه خود یکی از دلایل علمی کرویت آن می‌باشد که اندیشمندان از تأمل در آن به عظمت آفریدگار متعال راه می‌برند.
«و در آن کوه‌های استوار افگندیم» تا انسان بر سطح آن دچار اضطراب نشده تعادلش را از دست ندهد و با آرامش و آسایش زندگی نماید «و از هر چیز، به‌طور سنجیده در آن رویانیدیم» یعنی: در زمین از هر چیزی در حدی معین و به اندازه و سنجش رویانیدیم، چنان‌که دانشمندان گفته‌اند: هرچیزی که در زمین است، با ترازوی حکمت سنجیده و به حد حاجت مقدر شده است.
بایسته یادآوری است که در روشنی اکتشافات علمی جدید، معجزات بس بزرگی از این آیات متجلی شده است.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ وَمَنْ لَسْتُمْ لَهُ بِرَازِقِينَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۰:
«و برای شما در زمین اسباب معیشت قرار دادیم» از خوردنی‌ها، آشامیدنی‌ها، پوشیدنی‌ها و غیره، که به‌وسیله آن‌ها زندگی می‌کنید.
به‌قولی: «معایش» عبارت از تصرف در اسباب رزق و روزی در مدت زندگانی است «و برای کسانی که شما روزی دهنده آن‌ها نیستید» نیز در زمین اسباب و وسایل معیشت قرار دادیم که آنان مردم دیگر غیر از شما و نیز چهارپایان و جانوران دیگر ـ با اختلاف انواع واجناس خود ـ می‌باشند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۰:
«و برای شما در زمین اسباب معیشت قرار دادیم» از خوردنی‌ها، آشامیدنی‌ها، پوشیدنی‌ها و غیره، که به‌وسیله آن‌ها زندگی می‌کنید.
به‌قولی: «معایش» عبارت از تصرف در اسباب رزق و روزی در مدت زندگانی است «و برای کسانی که شما روزی دهنده آن‌ها نیستید» نیز در زمین اسباب و وسایل معیشت قرار دادیم که آنان مردم دیگر غیر از شما و نیز چهارپایان و جانوران دیگر ـ با اختلاف انواع واجناس خود ـ می‌باشند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا عِنْدَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۱:
«و هیچ چیز نیست مگر آن‌که گنجینه‌های آن نزد ماست» یعنی: همه ممکنات، مملوک و مقدور قدرت حق تعالی است و آن‌ها را به هر کم و کیفی که بخواهد، از عدم به عرصه وجود می‌آورد.
«و ما آن» اشیاء «را جز به اندازه مقرر فرود نمی‌آوریم» از آسمان به‌سوی زمین.
یا آن را برحسب مشیت و حکمت بالغه و رحمت بی‌کران خود به خلق خویش، به مقدار نیاز آنان پدید می‌آوریم.
در این آیه مبارکه نیز اعجازهای عظیم علمی به تجلی نشسته است، که علوم جدید دست اندرکار آن‌هاست.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۱:
«و هیچ چیز نیست مگر آن‌که گنجینه‌های آن نزد ماست» یعنی: همه ممکنات، مملوک و مقدور قدرت حق تعالی است و آن‌ها را به هر کم و کیفی که بخواهد، از عدم به عرصه وجود می‌آورد.
«و ما آن» اشیاء «را جز به اندازه مقرر فرود نمی‌آوریم» از آسمان به‌سوی زمین.
یا آن را برحسب مشیت و حکمت بالغه و رحمت بی‌کران خود به خلق خویش، به مقدار نیاز آنان پدید می‌آوریم.
در این آیه مبارکه نیز اعجازهای عظیم علمی به تجلی نشسته است، که علوم جدید دست اندرکار آن‌هاست.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَأَرْسَلْنَا الرِّيَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَسْقَيْنَاكُمُوهُ وَمَا أَنْتُمْ لَهُ بِخَازِنِينَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۲:
«و بادها را باردارکننده فرستادیم» که ابرها را با بخار آب بارور می‌سازند و در نتیجه ابرها از آب گرانبار می‌شوند. همچنین بادها را سبب باردار شدن درختان گردانیدیم، با انتقال دادن گرده نر و تلقیح آن با گرده ماده تا در نتیجه این پیوند، میوه‌ها شکل گیرند و متولد شوند.
این بخشی دیگر از معجزات علمی قرآن کریم است که در عصر جدید تجلیات آن بهتر شناخته شده، هرچند که مفسران قدیم ـ مانند ابن‌کثیر ـ توانسته‌اند با فهم هر چند محدود آن، از عصر خود جلوتر باشند مثلا ابن‌کثیر در تفسیر آن می‌گوید: «أي تلقح السحاب فتدر ماء وتلقح الشجر ...» [۲۵].
«پس شما را بدان سیراب نمودیم» یعنی: آن آب باران را برای نوشیدن شما و حیواناتتان و سیراب ساختن اراضی‌تان آماده و مهیا کردیم «و شما آن را خزینه کننده نیستید» در ابرها، چاه‌ها، آب‌گیرها، چشمه‌ها و کلا در دل زمین بلکه این ما هستیم که آن را نگه داشته و از بین نمی‌بریم تا شما و همه موجودات زنده حیوانی و نباتی از آن بهره برید.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۲:
«و بادها را باردارکننده فرستادیم» که ابرها را با بخار آب بارور می‌سازند و در نتیجه ابرها از آب گرانبار می‌شوند. همچنین بادها را سبب باردار شدن درختان گردانیدیم، با انتقال دادن گرده نر و تلقیح آن با گرده ماده تا در نتیجه این پیوند، میوه‌ها شکل گیرند و متولد شوند.
این بخشی دیگر از معجزات علمی قرآن کریم است که در عصر جدید تجلیات آن بهتر شناخته شده، هرچند که مفسران قدیم ـ مانند ابن‌کثیر ـ توانسته‌اند با فهم هر چند محدود آن، از عصر خود جلوتر باشند مثلا ابن‌کثیر در تفسیر آن می‌گوید: «أي تلقح السحاب فتدر ماء وتلقح الشجر ...» [۲۵].
«پس شما را بدان سیراب نمودیم» یعنی: آن آب باران را برای نوشیدن شما و حیواناتتان و سیراب ساختن اراضی‌تان آماده و مهیا کردیم «و شما آن را خزینه کننده نیستید» در ابرها، چاه‌ها، آب‌گیرها، چشمه‌ها و کلا در دل زمین بلکه این ما هستیم که آن را نگه داشته و از بین نمی‌بریم تا شما و همه موجودات زنده حیوانی و نباتی از آن بهره برید.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَإِنَّا لَنَحْنُ نُحْيِي وَنُمِيتُ وَنَحْنُ الْوَارِثُونَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۳:
«و بی‌تردید، این ماییم که زنده می‌کنیم و می‌میرانیم» پس پدیده زنده ساختن و میراندن به طور قطع، بر وجود و وحدانیت ما دلالت می‌کند.
«و ما وارث هستیم» زمین و همه چیزهایی را که برروی آن است زیرا این فقط ماییم که بعد از فنای خلق خویش نیز باقی و پایدار و حی و قیوم هستیم.
آری! حق تعالی بازمانده جاویدانی است که زنده لایزال است و هرگز نمی‌میرد.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۳:
«و بی‌تردید، این ماییم که زنده می‌کنیم و می‌میرانیم» پس پدیده زنده ساختن و میراندن به طور قطع، بر وجود و وحدانیت ما دلالت می‌کند.
«و ما وارث هستیم» زمین و همه چیزهایی را که برروی آن است زیرا این فقط ماییم که بعد از فنای خلق خویش نیز باقی و پایدار و حی و قیوم هستیم.
آری! حق تعالی بازمانده جاویدانی است که زنده لایزال است و هرگز نمی‌میرد.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِينَ مِنْكُمْ وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِينَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۴:
«و بی‌گمان پیشینیان شما را دانسته‌ایم و قطعا پسینیان شما را نیز دانسته‌ایم» مراد کسانی‌اند که در تولد و مرگ متقدم یا متأخر می‌باشند.
یعنی: دانسته‌ایم همه کسانی را که از زمان آدم علیه‌السلام زنده شده و مرده‌اند و همچنین کسانی را که هم‌اکنون زنده‌اند یا بعدا تا روز قیامت زنده می‌شوند و می‌میرند و علم محیط ما به همه امور و احوال آن‌ها فراگیر است.
حسن رحمه‌الله در تفسیر آن می‌گوید: «دانسته‌ایم پیشاهنگان در اطاعت خویش ـ همچون نمازگزاران در اول وقت و اول صف و پیشاهنگان جبهه جهاد ـ و پس آمدگان در آن را زیرا پیشاهنگی در این امور، بی‌تردید از فضیلت برخوردار است».
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۴:
«و بی‌گمان پیشینیان شما را دانسته‌ایم و قطعا پسینیان شما را نیز دانسته‌ایم» مراد کسانی‌اند که در تولد و مرگ متقدم یا متأخر می‌باشند.
یعنی: دانسته‌ایم همه کسانی را که از زمان آدم علیه‌السلام زنده شده و مرده‌اند و همچنین کسانی را که هم‌اکنون زنده‌اند یا بعدا تا روز قیامت زنده می‌شوند و می‌میرند و علم محیط ما به همه امور و احوال آن‌ها فراگیر است.
حسن رحمه‌الله در تفسیر آن می‌گوید: «دانسته‌ایم پیشاهنگان در اطاعت خویش ـ همچون نمازگزاران در اول وقت و اول صف و پیشاهنگان جبهه جهاد ـ و پس آمدگان در آن را زیرا پیشاهنگی در این امور، بی‌تردید از فضیلت برخوردار است».
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَإِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحْشُرُهُمْ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۵:
«و مسلما پروردگار توست که آنان را محشور می‌کند» پس نیکوکار را در برابر نیکوکاری و بدکار را در قبال بدکرداری‌اش پاداش و جزا می‌دهد زیرا هدف از حشر و نشر همین است و جز حق تعالی کس دیگری بر این کار توانا نیست.
«هرآینه او حکیم داناست» از حکمت خود هر چیز را در جای مناسب آن قرار می‌دهد و دانش او نیز بر همه چیز فراگیر است پس چگونه کافران به او کفر می‌ورزند؟!.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۵:
«و مسلما پروردگار توست که آنان را محشور می‌کند» پس نیکوکار را در برابر نیکوکاری و بدکار را در قبال بدکرداری‌اش پاداش و جزا می‌دهد زیرا هدف از حشر و نشر همین است و جز حق تعالی کس دیگری بر این کار توانا نیست.
«هرآینه او حکیم داناست» از حکمت خود هر چیز را در جای مناسب آن قرار می‌دهد و دانش او نیز بر همه چیز فراگیر است پس چگونه کافران به او کفر می‌ورزند؟!.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۶:
«و بی‌گمان انسان را از گل خشک از نوع لای سیاه بوی گرفته آفریدیم».
مراد آفرینش آدم علیه‌السلام است.
صلصال: گل خشک است که چون حرکت داده شود صدا و آواز می‌دهد و همین گل خشک چون در آتش پخته شود تبدیل به سفال (فخار) می‌شود.
حمأ: گل سیاه دگرگون شده.
مسنون: بدبو و گندیده.
پس وقتی خاک خیس شود، به گل تبدیل می‌گردد و چون آن گل بدبو و گندیده شود به «حمأ مسنون» تبدیل می‌گردد و چون خشک شود، به «صلصال» تبدیل می‌گردد.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۶:
«و بی‌گمان انسان را از گل خشک از نوع لای سیاه بوی گرفته آفریدیم».
مراد آفرینش آدم علیه‌السلام است.
صلصال: گل خشک است که چون حرکت داده شود صدا و آواز می‌دهد و همین گل خشک چون در آتش پخته شود تبدیل به سفال (فخار) می‌شود.
حمأ: گل سیاه دگرگون شده.
مسنون: بدبو و گندیده.
پس وقتی خاک خیس شود، به گل تبدیل می‌گردد و چون آن گل بدبو و گندیده شود به «حمأ مسنون» تبدیل می‌گردد و چون خشک شود، به «صلصال» تبدیل می‌گردد.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲٧:
«و پیش از آن» یعنی: پیش از آدم علیه‌السلام «جن را از آتش سموم خلق کردیم» مراد پدر جنیان ابلیس علیه‌‌اللعنه است و او را جن یا «جان» نامیدند، به سبب آن‌که از چشم‌ها پنهان است.
سموم: باد سوزانی است که در روزهای گرم پدیدار گشته و در منافذ جلد نفوذ می‌کند.
این تعبیر اشاره‌ای است بر برودت طبع انسان و حرارت طبع جن و تنبیهی است بر شرف و برتری آدم بر جن.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲٧:
«و پیش از آن» یعنی: پیش از آدم علیه‌السلام «جن را از آتش سموم خلق کردیم» مراد پدر جنیان ابلیس علیه‌‌اللعنه است و او را جن یا «جان» نامیدند، به سبب آن‌که از چشم‌ها پنهان است.
سموم: باد سوزانی است که در روزهای گرم پدیدار گشته و در منافذ جلد نفوذ می‌کند.
این تعبیر اشاره‌ای است بر برودت طبع انسان و حرارت طبع جن و تنبیهی است بر شرف و برتری آدم بر جن.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۸:
«و یادکن هنگامی را که پروردگار تو به فرشتگان گفت: هرآینه من بشری را از گل خشک از قسم لای سیاه بوی گرفته خواهم آفرید».
اعلام این امر به فرشتگان، گرامیداشتی از آنان و تعلیمی برای بندگان است تا شایستگان را از کارهای خود آگاه ساخته و اهل خبره و خرد را در جریان تصامیم خویش قرار دهند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۲۸:
«و یادکن هنگامی را که پروردگار تو به فرشتگان گفت: هرآینه من بشری را از گل خشک از قسم لای سیاه بوی گرفته خواهم آفرید».
اعلام این امر به فرشتگان، گرامیداشتی از آنان و تعلیمی برای بندگان است تا شایستگان را از کارهای خود آگاه ساخته و اهل خبره و خرد را در جریان تصامیم خویش قرار دهند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ﴾
✍ تفسیر سوره‌ی حجر آیهی ۲٩:
«پس وقتی آن را آفریدم» یعنی: وقتی صورت انسانی آن را برابر و به سامان آورده و اجزای وجودش را کامل کردم «و در آن از روح خود دمیدم پس پیش او به‌سجده درافتید».
ای فرشتگان! به سجده شادباش و گرامی‌داشت، نه سجده عبادت و نیایش.
قرطبی می‌گوید: «روح جسمی است لطیف که عادت خداوند متعال بر آن رفته تا حیات را در بدن با این جسم لطیف بیافریند».
البته خداوند متعال روح را از باب نسبت دادن آفریده به آفریدگار، به خودش نسبت داد، یعنی: در آن از روحی دمیدم که آفریده عجیبی از آفریدگان من است. در عین حال، اضافت روح به‌سوی پروردگار، تشریف و تکریمی برای آدم علیه‌السلام نیز هست.
باید دانست که خدای سبحان هرکس از مخلوقاتش را که بخواهد، به هر کیفیتی که بخواهد و به وسیله هر چیزی که بخواهد، مورد اکرام و گرامی‌داشت خویش قرار می‌دهد; و این از مواهب حق تعالی است که کسی نمی‌تواند بر آن اعتراض کند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره‌ی حجر آیهی ۲٩:
«پس وقتی آن را آفریدم» یعنی: وقتی صورت انسانی آن را برابر و به سامان آورده و اجزای وجودش را کامل کردم «و در آن از روح خود دمیدم پس پیش او به‌سجده درافتید».
ای فرشتگان! به سجده شادباش و گرامی‌داشت، نه سجده عبادت و نیایش.
قرطبی می‌گوید: «روح جسمی است لطیف که عادت خداوند متعال بر آن رفته تا حیات را در بدن با این جسم لطیف بیافریند».
البته خداوند متعال روح را از باب نسبت دادن آفریده به آفریدگار، به خودش نسبت داد، یعنی: در آن از روحی دمیدم که آفریده عجیبی از آفریدگان من است. در عین حال، اضافت روح به‌سوی پروردگار، تشریف و تکریمی برای آدم علیه‌السلام نیز هست.
باید دانست که خدای سبحان هرکس از مخلوقاتش را که بخواهد، به هر کیفیتی که بخواهد و به وسیله هر چیزی که بخواهد، مورد اکرام و گرامی‌داشت خویش قرار می‌دهد; و این از مواهب حق تعالی است که کسی نمی‌تواند بر آن اعتراض کند.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿فَسَجَدَ الْمَلَائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۳۰:
«پس فرشتگان همگی یکباره سجده کردند» در هنگام صدور فرمان الهی؛ بی هیچ‌گونه تأخیر و درنگی.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۳۰:
«پس فرشتگان همگی یکباره سجده کردند» در هنگام صدور فرمان الهی؛ بی هیچ‌گونه تأخیر و درنگی.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَى أَنْ يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۳۱:
«جز ابلیس که سر باز زد از این‌که با سجده‌کنندگان باشد».
به‌قولی: ابلیس از جنس فرشتگان بود ولی از روی استکبار و حسد به آدم، از سجده کردن سر باز زد و در نتیجه سزاوار عذاب الهی شد.
به‌قولی دیگر: او از فرشتگان نبود ولی همراه آنان بود، بدین‌جهت نام فرشتگان بر وی غلبه یافت و به همان امری مأمور شد که آنان بدان مأمور شدند اما از روی رد و انکار سجده نکرد.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۳۱:
«جز ابلیس که سر باز زد از این‌که با سجده‌کنندگان باشد».
به‌قولی: ابلیس از جنس فرشتگان بود ولی از روی استکبار و حسد به آدم، از سجده کردن سر باز زد و در نتیجه سزاوار عذاب الهی شد.
به‌قولی دیگر: او از فرشتگان نبود ولی همراه آنان بود، بدین‌جهت نام فرشتگان بر وی غلبه یافت و به همان امری مأمور شد که آنان بدان مأمور شدند اما از روی رد و انکار سجده نکرد.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا لَكَ أَلَّا تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ﴾
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۳۲:
«خداوند فرمود: ای ابلیس! تو را چه شده است که با سجده‌کنندگان نیستی؟» یعنی: از سجده نکردن برای آدم چه هدفی را دنبال می‌کنی؟.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره حجر آیهی ۳۲:
«خداوند فرمود: ای ابلیس! تو را چه شده است که با سجده‌کنندگان نیستی؟» یعنی: از سجده نکردن برای آدم چه هدفی را دنبال می‌کنی؟.
🦋 @TafsirQuran_Karim
﴿قَالَ لَمْ أَكُنْ لِأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ﴾
✍ تفسیر سوره‌ی حجر آیهی ۳۳:
«گفت: من آن نیستم که برای بشری که او را از گل خشک، از قسم لای سیاه بد بو آفریده‌ای، سجده کنم».
پندار ابلیس این بود که عنصر آفرینش او برتر از عنصر آفرینش آدم است.
🦋 @TafsirQuran_Karim
✍ تفسیر سوره‌ی حجر آیهی ۳۳:
«گفت: من آن نیستم که برای بشری که او را از گل خشک، از قسم لای سیاه بد بو آفریده‌ای، سجده کنم».
پندار ابلیس این بود که عنصر آفرینش او برتر از عنصر آفرینش آدم است.
🦋 @TafsirQuran_Karim