فهرستی از کانال های تلگرام

آزاد
@azadfekrischool

آکادمی سپنتا
@sepantasocialscience

هوشنگ ابتهاج
@sayevarahianshearemrooz

محمدعلی اسلامی ندوشن
@sarv_e_sokhangoo

کمال اطهاری
@athari_alborz

اکنون ما شریعتی
@Shariati40

انجمن اسلامی پیشرو تربیت مدرس
@tmuanjoman

انجمن اسلامی مهندسین
@IAIEngineers

انجمن انسان شناسی ایران
@asiorg

انجمن ایرانی اخلاق
@iranethics

انجمن علمی ادیان و عرفان علوم تحقیقات
@Anjomanadyann

انجمن علمی تاریخ ترییت مدرس
@tarbiatmodaresunihistory

انجمن مباحثات قرآنی
@Anjoman_Mobahesat_Archive

ایران آکادمیا
@iranacademia

ایران فردا
@iranfardamag

عبدالعلی بازرگان
@AbdolaliBazargan

باشگاه اندیشه
@bashgahandishe

بخارا
@bukharamag

بزم موسیقی
@bazmemusighi

بنیاد توحید کالیفرنیا
@bonyadtowhid

بنیاد شهید بهشتی
@shahid_beheshti

بنیاد مهدی بازرگان
@Bonyadbazargan

بهرام پروین گنابادی
@dr_bahram_parvin

پژوهش فرهنگی
@cultureresearch

پژوهشکده مطالعات استراتژیک
@imessiran

پژوهشگاه مطالعات فرهنگی اجتماعی تمدنی
@iscsmsrt

حبیب الله پیمان
@habibollahPeyman

محمدباقر تاج الدین
@tajeddin_mohammadbagher

تار و سه تار
@tar_3tar

تاریخ نو
@newhistorychannel

امیر ترکاشوند
@baznegari

جرس
@jarasmusic

جمعیت غدیر
@Ghadircharity

چشم انداز ایران
@cheshmandaz_iran

حجم
@haajm

محسن حسام مظاهری

@mohsenhesammazaheri

حلقه دیدگاه نو
@Didgahenochannel

آرش حیدری
@HeydariArash

خانه آشنا
@khanehashena

خانه اندیشمندان علوم انسانی
@iranianhht

خانه هنرمندان
@Iranartists

خصوصی
@Khosousi

اصغر دادبه
@a_daadbeh

دائره المعارف بزرگ اسلامی
@cgie_org_ir

سروش دباغ
@Soroushdabbagh_Official

دغدغه های ایران
@DaghdagheIran

دنیای آشپزی
@AshpaziPezeshki1400

دین آنلاین
@dinonline

علی دینی ترکمانی
@alidinee

محسن رنانی
@Renani_Mohsen

روزنه
@MAH_7ART

عبدالحسین زرین کوب
@zarrinkoub

کریم زمانی
@SunofMawlana

علی زمانیان
@kherade_montaghed

زنان امروز
@zanan_emrooz

زن روز
@Zane_Ruz_Channel

زیتون
@zeitoons

سپاس
@sepas_news

سپهر مهر
@sepehr_mehr

سخنرانی ها، درس گفتارها و گفت و گوها
@Vortrags

عبدالکریم سروش
@DrSoroush

مهدی سلیمانیه
@raahiane

احسان شریعتی
@Dr_ehsanshariati

محمدرضا شفیعی کدکنی
@shafiei_kadkani

ایرج شهبازی
@irajshahbazi

شهر کتاب
@bookcitycc

محمد صحتی سردرودی
@m_sehati

موسی صدر
@imammoussasadr

کیوان صمیمی
@KeyvaanSamimi

رضا علیجانی
@rezaalijani41

نعمت الله فاضلی
@DrNematallahFazeli

مقصود فراستخواه
@mfarasatkhah

فصلنامه نقد دینی
@Naqdedini

سیمین کاظمی
@drsiminkazemi

عباس کاظمی
@Varijkazemi

کانون مدافعان حقوق بشر
@dhrciran

کتابخانه تصوف و عرفان
@sufismlibrary

مرتضی کریمی نیا
@kariminiaa

کلمه
@kaleme

امیر مازیار
@amirmaziar1

محمد مالجو
@mmaljoo

حسن محدثی
@NewHasanMohaddesi

مصطفی محقق داماد
@RoshangariDini

مصطفی ملکیان
@MalekianMedia

ملی مذهبی
@mellimazzhabi

محمد مصدق
@mohammadmosaddegh

حسینعلی منتظری
@va3moharam

محمدعلی موحد
@movahed1302

مدرسه تهران
@schooloftehran

موسسه اکنون
@acknoon_cic

موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی
@IRPHE

موسسه ته رنگ اندیشه و خیال
@TahrangInst

موسسه حکمت و فلسفه
@hekmatfalsafe

موسسه رحمان
@RahmanInstitute

موسسه مطالعات دین و اقتصاد
@dinoeqtesad

مصطفی مهرآیین
@mostafamehraeen

علی میرموسوی
@alimirmoosavi

نهضت آزادی
@NehzatAzadiIran

صدیقه وسمقی
@DrVasmaghi

هفدانگ
@hafdang

حسن یوسفی اشکوری
@YousefiEshkewari

سخنرانی ها، درس گفتارها و گفت و گوها
www.tgoop.com/Vortrags

آرشیو موسیقی ایران و جهان | زنان موسیقی
@LoveWorldMusic2020

کلاب سخنرانی ها درس گفتارها و گفت و گوها
https://www.clubhouse.com/room/xjE78Eeo

ادیان و عرفان
https://www.tgoop.com/+Q-PBYaOwiIyFUsga

اطلاع رسانی
https://www.tgoop.com/+UGebf_OEMPUwMGFi

ادیان و صلح
https://www.tgoop.com/+Gx23HRcvo0FjOTU6

گروه سخنرانی ها، درس گفتارها و گفت و گوها
https://www.tgoop.com/+OECddTX9S94yM2Ji

اینستاگرام
https://instagram.com/abbas.ghaemmagham.official?utm_medium=copy_link

واتس آپ
https://chat.whatsapp.com/IFyDB57mgDEAgHumniaKEf

کلیپ
@VideoClipsVortrags

فیسبوک
https://www.facebook.com/ghaemmaghami7

یوتیوب
https://youtube.com/@Vortrags?si=F8RrD2325u0rDylB

📔نو به نو شدنِ زیستن های جمعی

با حضور:
#دکتر_حمکمت_الله_ملاصالحی
#دکتر_مقصود_فراستخواه
#دکتر_سید_محمود_نجاتی_حسینی
#دکتر_نعمت_الله_فاضلی

🗓 شنبه 9 فروردین 1404 ساعت 20/30

پخش از طریق لینک زیر(ورود با گزینه میهمان):

https://www.skyroom.online/ch/hossein5092811/social

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht

👥 سخنرانی دکتر نعمت‌الله فاضلی در نشست

🔻نگاهی نو و اندیشه‌ورزانه به نوروز


✅ زمان: یکشنبه ۱۰ فروردین ۱۴۰۴ (۳۰ مارس ۲۰۲۵)

✅ ساعت ۲۱:۳۰ به وقت تهران (۱۹ به وقت لندن)

🔹️خانه «گفتارها»، کلابهاوس

🔗لینک ورود:
https://www.clubhouse.com/invite/XXycpkrq5719kAXlj6wlDzRaRe4IJzl8nQ:bvMYpXJXV4GkLmGa4boa-FixVbTecQJkUa-vvi7MmJM

📔 نو به نو شدن زیستن های جمعی


🔴 سرشت شادمانی

#دکتر_مقصود_فراستخواه


https://youtu.be/rHClPcvcYKc?si=QfAXWMU8v74IqClx

https://www.instagram.com/reel/DHzNHahIcdD/?igsh=MXZ0Z3ZxMWZkZDdpcw==



🗓 شنبه 9 فروردین 1404 ساعت 20/30

پخش از طریق لینک زیر(ورود با گزینه میهمان):

https://www.skyroom.online/ch/hossein5092811/social

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht


انتشار با ذکر منبع بلامانع است .

کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :

https://www.tgoop.com/Vortrags

📔 نو به نو شدن زیستن های جمعی


🔴 نوروز جهانی ، نوروز ملی ، نوروز محلی

#دکتر_نعمت_الله_فاضلی


https://youtu.be/OnV8eGf9egA?si=GfdN0DiPgSmKyxn0

https://www.instagram.com/reel/DHzNkHfMcrb/?igsh=NHlzbzJwZnI3b3oz


🗓 شنبه 9 فروردین 1404 ساعت 20/30

پخش از طریق لینک زیر(ورود با گزینه میهمان):

https://www.skyroom.online/ch/hossein5092811/social

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht


انتشار با ذکر منبع بلامانع است .

کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :

https://www.tgoop.com/Vortrags

📔 بخش گفتگوی نو به نو شدن زیستن های جمعی

با حضور:

#دکتر_مقصود_فراستخواه
#دکتر_نعمت_الله_فاضلی
#دکتر_حکمت_الله_ملاصالحی
#دکتر_محمود_نجاتی_حسینی


https://youtu.be/K6mDGYRasy0?si=jegt6ln1ZES8k7vN

https://www.instagram.com/reel/DHzNzc0MwSb/?igsh=Y3p5bmxqNWkxZ2xq


🗓 شنبه 9 فروردین 1404 ساعت 20/30

پخش از طریق لینک زیر(ورود با گزینه میهمان):

https://www.skyroom.online/ch/hossein5092811/social

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht


انتشار با ذکر منبع بلامانع است .

کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :

https://www.tgoop.com/Vortrags

🔻 نگاهی نو و اندیشه‌ورزانه به نوروز

👥  نعمت‌الله فاضلی

🔴 بخش اول


https://youtu.be/LwYCF0lIhRA?si=sOdCNO6u-ZPufc5q



✅ زمان: یکشنبه 10 فروردین 1404 (۳۰ مارس ۲۰۲۵)

✅ ساعت ۲۱:۳۰ به وقت تهران (۱۹ به وقت لندن)

🔹️خانه «گفتارها»، کلابهاوس

🔗لینک ورود:
https://www.clubhouse.com/invite/XXycpkrq5719kAXlj6wlDzRaRe4IJzl8nQ:bvMYpXJXV4GkLmGa4boa-FixVbTecQJkUa-vvi7MmJM



انتشار با ذکر منبع بلامانع است .

کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :

https://www.tgoop.com/Vortrags

🔻 نگاهی نو و اندیشه‌ورزانه به نوروز

👥  نعمت‌الله فاضلی

🔴 بخش دوم

https://youtu.be/RSCkpNEVJyQ?si=xuij0lG3EHyFYG_z

✅ زمان: یکشنبه 10 فروردین 1404 (۳۰ مارس ۲۰۲۵)

✅ ساعت ۲۱:۳۰ به وقت تهران (۱۹ به وقت لندن)

🔹️خانه «گفتارها»، کلابهاوس

🔗لینک ورود:
https://www.clubhouse.com/invite/XXycpkrq5719kAXlj6wlDzRaRe4IJzl8nQ:bvMYpXJXV4GkLmGa4boa-FixVbTecQJkUa-vvi7MmJM



انتشار با ذکر منبع بلامانع است .

کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :

https://www.tgoop.com/Vortrags

نامه سرگشاده مصطفی مهرآیین خطاب به علی خامنه‌ای ، رهبر جمهوری اسلامی

https://www.tgoop.com/Vortrags/96630

مصطفی مهرآیین، استادیار جامعه‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در نامه‌ای سرگشاده و تحلیلی، زمامداری علی خامنه‌ای را به مثابه یک «رساله دکتری در حکومت‌داری» مورد نقد و داوری قرار داده است.

او در این نامه با زبانی علمی و ساختاری مشابه ارزیابی پایان‌نامه، از نبود پرسش بنیادین در عقلانیت سیاسی رهبر جمهوری اسلامی، تمرکز بیش از حد بر «دشمن» و حذف مردم از مرکز سیاست‌گذاری انتقاد کرده و نتیجه حاکمیت ایشان را «سرزمین سوخته ایران» دانسته است.
مهرآیین معتقد است که هنوز امکان اصلاح این رساله حکومت‌داری وجود دارد و در فصل چهارم نامه خود، پیشنهاداتی اساسی برای گذار مسالمت‌آمیز به یک نظم سیاسی مردم‌سالار ارائه می‌کند.

پیشنهادات مصطفی مهرآیین برای اصلاح عقلانیت سیاسی جمهوری اسلامی به طور خلاصه به شرح زیر است:

«۱. تغییر پرسش اصلی: به جای تمرکز بر دشمن، پرسش اصلی باید این باشد که چگونه می‌توان زندگی شرافتمندانه برای مردم ایران ممکن کرد.

۲. تغییر هدف حکومت: هدف رساله حکمرانی باید شناسایی راه‌های ایجاد زندگی خوب برای مردم ایران باشد.

استفاده از دانش جمعی: در تدوین پاسخ‌ها از اندیشه‌ورزان و محققان کشور در حوزه‌های مختلف بهره‌برداری شود.

بازنگری در روش‌شناسی سیاست‌ورزی با اقدامات زیر:

برگزاری نشست عمومی با مردم و اعتراف به اشتباهات تاریخی پروژه جمهوری اسلامی و شخص آیت‌الله خمینی خامنه‌ای

عذرخواهی از مردم، به‌ویژه آسیب‌دیدگان حکومت.

برگزاری رفراندوم برای تعیین نوع نظام سیاسی مورد نظر مردم.(بدون گزینه ولایت فقیه)

مذاکره مستقیم با آمریکا و خارج کردن موضوع هسته‌ای از حوزه امنیتی، واگذاری آن به دانشگاه‌ها و اعلام پایان دشمنی ایران و آمریکا.

ادغام سپاه و گروه‌های نیابتی در ارتش ملی و انحلال ساختارهای نظامی موازی.

آزادی تمامی زندانیان سیاسی و محصورین

اعلام حق بازگشت ایرانیان خارج از کشور و تضمین زندگی شرافتمندانه برای آنان.

انحلال نهادهای انقلابی و تبدیل نظم سیاسی ایران به ساختاری مشابه کشورهای دموکراتیک.

تدوین قانون اساسی جدید توسط هیأتی متشکل از حقوق‌دانان و اندیشمندان و تصویب آن از طریق رفراندوم.

تضمین آزادی بیان، اندیشه و اعتراض به‌عنوان حقوق مسلم مردم.

کناره‌گیری از قدرت: پس از اجرای این اقدامات در بازه زمانی ۶ ماهه تا یک‌ساله، رهبر جمهوری اسلامی باید از قدرت کناره‌گیری کند و با طلب حلالیت از مردم، مسئولیت اجرای تغییرات را به رئیس‌جمهور واگذار کند.»

به نظر شما خامنه‌ای چنین پیشنهاداتی را خواهد پذیرفت؟
به فرض پذیرش این پیشنهادات، چیزی از ماهیت جمهوری اسلامی باقی می‌ماند؟
آیا برای چنین کارهایی دیر نشده است؟
فرآیند عدالت انتقالی چگونه طی خواهد شد؟ اینهمه سال جنایت چگونه دادخواهی خواهد شد؟


متن کامل نامه آقای مهرآیین را اینجا بخوانید:
https://tinyurl.com/82k69cmv

#نه_به_جمهوری_اسلامی #فقر_فساد_گرونی #جمهوری_اسلامی_باید_برود #یاری_مدنی_توانا


@Tavaana_TavaanaTech

نامه دوم دکتر مصطفی مهرآیین به علی خامنه‌ای :

اکنون که به مرگ نزدیکتر هستید رویکرد خود به زندگی و قدرت و سیاست را تغییر دهید/در آرامش از قدرت کناره گیری کنید و مهیای دیدار با خداوند شوید

https://www.tgoop.com/Vortrags/96632

پس از آنکه مصطفی مهرآیین، جامعه‌شناس، به‌دلیل نامه‌ای انتقادی خطاب به آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، با احضار قضایی مواجه شد، امروز نامه دوم خود را منتشر کرد. او در این نامه با الهام از سخنان اسقف دزموند توتو، رهبر معنوی جنبش ضد آپارتاید در آفریقای جنوبی، تاکید کرد: «بدون بخشایش، آینده‌ای در کار نخواهد بود.» مهرآیین با اشاره به تجربه تاریخی آفریقای جنوبی، از خامنه‌ای خواست از گذشته خود فاصله بگیرد، از مردم طلب حلالیت کند و در آرامش از قدرت کناره‌گیری کند.

او با یادآوری محتوای ضعیف رساله حکمرانی خامنه‌ای و عنوان فصل آخر آن با نام "سرزمین سوخته ایران"، نتیجه گرفت که دوران رهبری او مردود است؛ اما معتقد است هنوز فرصتی برای ساختن چهره‌ای بخشایش‌گر و انسانی برای رهبر جمهوری اسلامی باقی‌ست. مهرآیین موقعیت فعلی کشور را بحرانی و حاصل عقلانیت سیاسی جمهوری اسلامی و دو رهبر آن، خمینی و خامنه‌ای، دانست؛ اما در عین حال این موقعیت را فرصتی برای بازسازی نظم دانست و از خامنه‌ای خواست که سیاست را به معنای «چیدمان درست چیزها» درک کند.

او با اشاره به خاطرات نسل جوان دهه‌های پیش که خامنه‌ای را دوستدار شریعتی، اخوان ثالث و شجریان می‌دانستند، پرسید چه بر او گذشت که از امید آن روزها به چهره‌ای خشک، عبوس و مورد نفرت بدل شد؟ مهرآیین خطاب به خامنه‌ای نوشت: شما نیز پدر، پدربزرگ، و صاحب خانواده‌اید؛ چگونه دستور شلیک به فرزندان همین مردم را صادر می‌کنید؟ حتی اگر جوانان معترض مطابق سلیقه شما نباشند، آیا وظیفه دینی شما پذیرش تفاوت‌ها و آغوش باز به روی همگان نیست؟

او خامنه‌ای را به تأمل در معنای مرگ فراخواند و نوشت: «بمیرید قبل از آنکه بمیرید» یعنی پیش از مرگ، خود را از تعصب، تعلق به قدرت و جدی گرفتن بیش از حد نقش‌تان رها کنید. به جهان، موسیقی، طبیعت و بازی با نوه‌ها بنگرید. همه چیز را آن‌قدر جدی نگیرید. مرگ نشانه آن است که هیچ‌کس نمی‌تواند بر همه چیز چیره شود.

مهرآیین از خامنه‌ای خواست دو اصل «برگشت‌ناپذیری» و «بخشایش» را مبنای کنش سیاسی خود قرار دهد: گذشته دیگر قابل تغییر نیست، اما آینده را می‌توان با بخشش ساخت. او از رهبر جمهوری اسلامی خواست که با آغاز گفت‌وگو با آمریکا، تغییرات اساسی را ممکن کرده و پس از آن در آرامش از قدرت کنار رود.

او همچنین خواستار پایان دادن به رویه‌ی سرکوب منتقدان شد و نوشت: «نعوذ بالله، شما که از خداوند برتر نیستید. ما روزی چند بار از خدا گله می‌کنیم و باز به او پناه می‌بریم. چرا کسی که با شما سخن گفت باید به دادگاه برود؟» مهرآیین تاکید کرد خامنه‌ای رهبر مردم است، نه بر مردم، و دعوت به گفت‌وگو و شنیدن صداهای متفاوت از نشانه‌های عقلانیت است.

او در پایان، گفت که چهار اصل «عشق، ایمان، آزادی و عدالت» چراغ راه زندگی‌اش هستند و اگر در نهایت به‌خاطر این نامه‌ها به زندان برود، آن را با آغوش باز می‌پذیرد و از همانجا نیز خواهد نوشت: «بدون بخشایش، آینده‌ای در کار نخواهد بود.»

متن کامل این نامه را در لینک زیر بخوانید:
https://tinyurl.com/22rybv3w

#مصطفی_مهرآیین #خامنه_ای #نه_به_جمهوری_اسلامی #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech

📝 گویید به نوروز بماند

🔹️ نعمت‌الله فاضلی ، ۹ فروردین ۱۴۰۴

🔻استاد خلیل‌الله خلیلی، شاعر بلند آوازه افغانستان، پیش از وفاتش در ۱۳۶۶ با توجه به هجوم روس‌ها به سرزمینش، شعری ماندگار سرود و گفت:

گویید به نوروز که امسال نیاید
در کشور خونین کفنان ره نگشاید

بلبل به چمن نغمه شادی نسراید
ماتم‌ زدگان را لب پر خنده نشاید

🔻اما معتقدم "گویید به نوروز که امسال بماند"؛ چه، کار نوروز همین است که در هنگام و هنگامه بلا به داد نوروزیان برسد و نگذارد ابر سیاه ناامیدی و سایه سنگین سیاهی‌ها ما را از پا درآورد.

🔻نوروز کارش نور و نیرو و نوا دادن است. وقتی از دل بوران و سرمای زمستان شکوفه و شکوفایی می‌آورد و ما را به جنب و جوش وا می‌دارد، حتما هنگامه‌ی فلاکت و تاریکی و فقر و جنگ و جنون هم می‌تواند کاری کند کارستان و ناجی‌مان شود.

🔻همه چیز حکایت از بیشتر شدن فلاکت و سخت‌تر شدن زندگی در سال جدید می‌کند و بیداد فقر و فلاکت و خطر جنگ و جنون بیشتر و بیشتر می‌شود. در چنین هنگامه‌ای ما بیش از همیشه محتاج ماندن نوروزیم. مباد که نوروز فردای سیزده بدر از خانه‌ی ما برود.

🔻به نوروز بگوییم بماند و ما را کنار هم و با هم نگاه دارد؛ ما را به دوستی و پیوند و آشتی و محبت بیشتر ترغیب کند. چتر زیبای مهربانی را که با آمدن نوروز باز کردیم تا نوروز بعد نبندیم و دست درمانده‌ای را بگیریم و به اندازه توش و توان‌مان یاریگر باشیم و بمانیم.

🔻به نوروز بگوییم امسال، در این سال بلوا و بلا، بماند و ما را به آموختن بیشتر ترغیب کند و فضای نوآوری و خلاقیت را برای‌مان بگشاید. برای ماندن راهی جز نوجویی و نواندیشی و نوآوری نداریم. نوروز بماند تا هر روز و هر جا "روز نو" بیافرینیم.

🔻مبادا با سیزدهم بهار نوروز هم به سر آید و ما سرگردان بیابان‌های سخت و اسیر گرگ‌های سیاست شویم و خوبی‌ها یادمان برود. خوبی‌ها را مدام یاد آوریم و به خوبی‌ها سلام کنیم.

🔻می‌دانم گرگ‌ها و گزمه‌ها شهرها و محله‌ها را بی نوای شادی و موسیقی می‌خواهند، اما به نوروز بگوییم بماند و دل‌ها و خانه‌های ما را سرشار از شادی و موسیقی کند.

🔻نوروز بماند تا شاد و امیدوار و خردمند بمانیم و از پس ظلمات و زور و تزویر و ریا تحمیل شده بر جان و جهان‌مان برآییم. 

🔻نوروز می‌ماند اگر بخواهیم و بخروشیم و برایش بکوشیم.

✅ بیایید به نوروز بگوییم امسال بماند.


https://www.tgoop.com/Vortrags/95678

به مناسبت 12 فروردین

محمدجواد غلامرضا کاشی

======
«مردم» به عنوان فاعل و نیروی اثرگذار سیاسی، یک جوانه بود. در انقلاب سال 1357 شکوفه کرد. جمهوری اسلامی چهل و چند سال است با این شکوفه دست به گریبان است: گاهی با آن هم‌نواست، گاهی فریب‌اش می‌دهد، گاهی سرکوب‌ش می‌کند گاه ناتوان و مستاصل از مقابل آن عقب می‌نشیند.
آن شکوفه امروز به گل تبدیل شده است. هر طرح اندازی سیاسی بدون توجه به «مردم» محکوم به شکست است.
«مردم» در ادبیات سیاسی مدرن یک منظومه همگن در درون ساختارهای حقوقی نیست، بلکه نیرویی است خلاق و متکثر که با مداخله خود، نظم مستقر را مدام دستخوش گسست و بازآفرینی مدام می‌کند.
انقلاب مشروطه در شعار و گفتار دمکراتیک بود. در عمل حاصل قلیلی از نخبگان شهری، مرجعیت‌های دینی و نیروهای خارجی بود. آن روز «مردم» هنوز یک مفهوم ترجمه‌ای در زبان سیاسی بود. اگرچه انقلاب مشروطه بود که بذر ظهور پدیده «مردم» را در خاک این سرزمین کاشت. 
توسعه صنعتی، اقتصادی، شهری، و بسط و گسترش دانشگاه‌ها در دوران پهلوی«مردم» را به نهالی کوچک تبدیل کرد و به تدریج جوانه‌هایی در آن پدیدار شد. اما «مردم» در آن دوران شکوفه نکرد. نه شخص محمد رضا پهلوی ظرفیت پذیرش آن را داشت، نه شرایط آن دوران مقتضی شکفتن جوانه مردم بود. تصلب ساختار سیاسی آن دوران نمی‌توانست با پدیده «مردم» سازگار شود. سرانجام هم قربانی انقلابی شد که «مردم» در آن شکفته شدند.
«شکفتن مردم» در وهله نخست نیازمند یک میانجی بود. تنها میانجی قابل تصور دین بود. به میانجی نیروی دین، «مردم» در انقلاب سال 57 به یک نیروی سیاسی اثرگذار تبدیل شد. آنها امروز لزوماً به آن  میانجی وفادار نیستند.  یک نیروی سیاسی قدرتمندند بی‌آنکه لزوماً دین در این قدرت‌نمایی ایفای نقش مرکزی کند.
آنها که امروز در نقد جمهوری اسلامی به اصل و بنیاد انقلاب سال 57 حمله می‌کنند، فراموش کرده‌اند خود حاصل پدیده‌ای هستند که در انقلاب شکفت. پیش از انقلاب فاعلیت سیاسی مردم، چیزی شبیه به عربستان و اردن و سوریه و کویت و عمان امروز بود. هنوز هم که هنوز است بذر فاعلیت سیاسی مردم در بسیاری از این دست کشورها کاشته نشده است.
آرمان کسانی که در نقد جمهوری اسلامی رویای نظام پهلوی را در سر می‌پرورند، به یک آرمان سیاسی بدون نقش اثرگذار مردم می‌اندیشند. این آرمان از همین امروز مرده به دنیا آمده است. اگر نیروی اثرگذار مردم، سازماندهی نظام جمهوری اسلامی را با بحران مواجه کرده، صورت خیالین احیای نظام پهلوی دو صد چندان دست به گریبان بحران است. 
هنگامی که از فاعلیت سیاسی مردم سخن می‌گوئیم، به قدرت گرفتن قاعده هرم اجتماع سیاسی در مقابل راس آن نظر داریم. قاعده به خلاف راس، حاوی یک رنگ و رای نیست. «مردم» یک نام برای میدان کثیری از نیروهای فعال و ناسازوار است. هنگامی که قاعده قدرت‌مند می‌شود، دیگر به هیچ اراده فردی تمکین نمی‌کند. دیگر چرخه باطل طرد یکی برای جانشینی دیگری به پایان رسیده است.
نظام جمهوری اسلامی حاصل همه پرسی سال 1358 است، اما نه آن نظام نه هر نظام دیگری، نماینده ابدی و ازلی مردم نیست. مردم به خلاف ساختار و نظام، یک پدیده سیال، توسع یابنده و ناسازوار است. نظام نه با وفاداری به اصل و بنیادهای آغازین‌اش بلکه بازیگرانه در همسازی با تطورات تاریخی مردمانش زنده و شکوفاست. جمهوری اسلامی خیال کرد باید به همانی وفادار بماند که از اول تاسیس شد. اما فراموش کرد که بستر تکوین و تاسیس‌اش رونده است. اگر همراهی نکند، خشک و متصلب و منسوخ می‌شود. معنای خود را از دست می‌دهد. آنگاه راهی جز آن نخواهد ماند که با بنیاد موسس خود بستیزد و البته معلوم است که در این ستیز، پیروزی در نهایت از آن کیست.

نظام هیچ‌گاه نیاموخت قرار نیست مردم به آرمان‌های نظام وفادار باشند و هرساله بابت این وفاداری سوگند یاد کنند، قرار بوده نظامی باشند که به مردم وفادار است و متولیان‌اش در هر کلام و تصمیمی این وفاداری را ثابت کنند. 

@javadkashi

https://www.tgoop.com/Vortrags/94579