Telegram Web
#پرونده_اشخاص

علامه مجلسی با نام کامل محمدباقر بن محمدتقی مجلسی (۱۰۳۷-۱۱۱۱ق)، از فقها و محدثان بزرگ شیعه

▫️ وی از شاگردان عبدالله شوشتری، شیخ عبدالله بن جابر آملی، شیخ علی جبل عاملی و ملا محسن فیض کاشانی بود و از ملاصدرا اجازه روایت داشت. او در علم صرف و نحو، معانی و بیان، لغت، ریاضی، تاریخ، فلسفه، حدیث، رجال، درایه، اصول، فقه و کلام، صاحب نظر و دارای تألیفاتی است.

📖 معروف‌ترین کتاب وی، بحار الانوار که گاه به دائرة المعارف‌ بزرگ‌ احادیث‌ شیعه‌ لقب گرفته و مجموعه‌ای گسترده‌ از احادیث‌ امامیه‌ می‌باشد.

📚 از علامه بیش از 160 عنوان کتاب به زبان های فارسی و عربی شناسایی شده است که عناوین برخی از مهمترین آنها به شرح ذیل می باشد:
بحارالانوار / رساله اعتقادات / شرح اربعین / ملاذ الاخبار فی شرح التهذیب / الوجیزة فی الرجال / الفوائد الطریقة فی شرح الصحیفة السجادیه / رساله الاوزان / المسائل الهندیه / رساله فی الشکوک / مرأة العقول فی شرح اخبار الرسول. در شرح اصول کافی / حق الیقین / عین الحیاه / حلیة المتقین / حیوة القلوب / مشکوة الانوار/ جلاء العیون/ زاد المعاد / تحقة الزائر / مقایس المصابیح / ربیع الاسابیع / رساله دیات / ترجمه عهدنامه امیرالمؤمنین به مالک اشتر / مشکوة الانوار در آداب قرائت قرآن و دعا / شرح دعای جوشن کبیر / رساله در رجعت / رساله در آداب نماز / رساله در زکات و ...

◀️ علامه مجلسی که در مدرسه ملا عبدالله به اقامه نماز و تدریس اشتغال داشت بعد از رحلت پدرش در مسجد جامع اصفهان به اقامه نماز و درس دادن مشغول گشت. در پای درس او بیش از هزار طلبه می‌نشستند.

📍علامه بعد از محمدباقر سبزواری به منصب شیخ الاسلامی رسید و خدمات بسیاری را در مقوله‌های گوناگون سیاسی و اجتماعی به ایران و تشیع نمود که بزرگ‌ترین کارش مبارزه با صوفیان بود.

◾️ هنگامی که علامه مجلسی در ۲۷ ماه رمضان ۱۱۱۱ق، چشم از جهان فرو بست، شمارش معکوس سقوط دولت صفویه آغاز شد. پیکر پاکش را در کنار مسجد جامع اصفهان و جنب پدر علامه‌اش ملا محمدتقی مجلسی به خاک سپردند.

______________________________

🔸 برای شناخت بیشتر این شخصیت بزرگ می توان به کتاب «علامه مجلسی بزرگمرد علم و دین» نوشته علی دوانی در 678 صفحه مراجعه نمود.

🔻 آثار مرتبط با این شخصیت بزرگ اسلام و تشیع در کتابخانه مجازی الفبا بیش از 1200 عنوان، شامل نسخ خطی آثار علامه، کتاب های منتشر شده علامه، مقالات و پایان نامه های مرتبط با آرا و نظرات علامه و ... می باشد که علاقه مندان و پژوهشگران می توانند از آن ها بهره مند شوند. (👈 نمایش عناوین)


🔗 مجموعه الفبا :
سایت | تلگرام | یوتیوب | آپارات | اینستاگرام | توئیتر(ایکس) | فیسبوک

🆔 @alefbalib
#پرونده_اشخاص

💠 به مناسبت ششم ربیع‌الاول؛ سالروز ارتحال مرحوم آیت‌الله سیدعلی قاضی طباطبایی(ره)


▫️از مشایخ مکتب تربیتی نجف بزرگان زیادی را می‌توان نام برد؛ اما به شهادت تاریخ آنچه اکنون از این مکتب به دست ما رسیده است -اگر نه تمامش- عمده‌اش از طریق جناب آیت‌الله سیدعلی قاضی طباطبایی(رض) بوده است.

▫️مرحوم قاضی (متوفای ۱۳۶۶هـ.ق) در خاندانی متولد شد که همگی از علما و اهل فضل بودند. پدر ایشان (سیدحسین قاضی طباطبایی) سال‌ها از درس مرحوم میرزای شیرازی بهره برده بود. مرحوم سیدحسین مدتی تحت تعلیم و تربیت امامقلی نخجوانی(رض) بوده است. امامقلی نخجوانی از زهاد بزرگ آن عصر بود که طریقۀ مشایخ او به آقامحمدبیدآبادی و قطب‌الدین نیریزی(ره) می‌رسیده است. بدین ترتیب روشن می‌شود که چرا مرحوم سیدعلی آقای قاضی اولین استاد خود را پدر خود آقاسیدحسین دانسته.

▫️مرحوم قاضی پس از مهاجرت به نجف در سال ۱۳۱۳.ق از علمای عصر خود نظیر شیخ الشریعه اصفهانی و محمدحسن مامقانی(ره) بهره برد و در فقه و حدیث به درجات عالی علمی دست یافت. همزمان از بزرگان طریقۀ ملاحسینقلی همدانی بهره می‌برد و نام ایشان در میان شاگردان آسیداحمد کربلایی، سیدمرتضی کشمیری و شیخ محمدبهاری(ره) دیده میشود.

▫️چنانکه از فهرست اساتید ایشان پیدا است، مرحوم سیدعلی قاضی را باید یکی از جامع‌ترین اساتید کل سلسلۀ مشایخ مکتب دانست؛ که یکباره تمام حوزۀ معرفتی و توحیدی اسلام را گردآورده و عملاً آن را پیاده نموده بود. همین جامعیت و ظرفیت وجودی بود که ایشان را همچون وارث خلف اولیا و اوصیا(ع) در جایگاه تربیت تعداد زیادی از علمای اسلام قرارداد. ایشان ورود و احاطه‌ای عمیق به ظرایف عرفان ابن‌عربی و حکمت اسلامی داشت، و همین‌طور استفاده‌هایی بدیع از آیات و روایات می‌فرمود. همین مطلب باعث شد تا به پشتوانۀ جامعیت ایشان، ذائقه‌ای نو شکل بگیرد و در آثار و اندیشۀ شاگردان بزرگ او امتداد بیابد.

▫️همّ اصلی ایشان تربیت شاگرد بود و در این کار هم به نهایت توفیق دست یافت. برای ایشان چیزی در حدود ۵۰ شاگرد ذکر شده است؛ بزرگانی نظیر علامه سیدمحمدحسین طباطبایی(رض) و برادر ایشان مرحوم سیدمحمدحسن الهی طباطبایی، شیخ علی‌اکبر برهان، آیت‌الله شیخ محمدتقی بهجت، سیدهاشم حدّاد، سیدمحسن حکیم، شهید سیدعبدالحسین دستغیب، شیخ عباس قوچانی، سیدعبدالکریم کشمیری و شیخ علی‌اکبر مرندی(رحمت‌الله علیهم).


📚 به نقل از کتاب "درآمدی بر مکتب تربیتی علامه طباطبایی(ره)" (مشاهده کتاب در کتابخانه مجازی الفبا)

🔗 مجموعه الفبا :
سایتتلگرامیوتیوبآپاراتاینستاگرامتوئیتر(ایکس)فیسبوک

🆔 @alefbalib
#معرفی_کتاب
الرسائل التوحیدیه – تألیف علامه سید محمدحسین طباطبائی
موضوع این کتاب، همانطور که از عنوانش پیداست، در بارۀ توحید بوده و مشتمل است بر رساله هایی که مرحوم علامه طباطبائی در باب این موضوع نگاشته اند. این رساله ها، که هفت عنوان هستند، در واقع نمونه ای از ظهور خداشناسی فلسفی در سنت اسلامی است. مؤلف گرانقدر این اثر به واسطۀ بحث از چهار موضوع اسماء الهی، افعال الهی، وسایط و انسان در صدد تبیین دو چیز است: اول: اثبات توحید و دوم ظهور حق تعالی در غیرخود (یعنی وسایط و انسان).

اصل این کتاب توسط دفتر انتشارات اسلامی در 244 صفحه و پس از رحلت علامه به چاپ رسیده و ترجمۀ آن توسط محقق ارجمند دکتر علی شیروانی تحت عنوان فارسی «رسائل توحیدی» توسط بوستان کتاب چاپ شده است.
#علامه_طباطبایی #خداشناسی #خداشناسی_فلسفی

مشاهده کتاب در کتابخانه مجازی الفبا
مشاهده کتاب عربی در کتابخانه مجازی الفبا

🔗 مجموعه الفبا :
سایتتلگرامیوتیوبآپاراتاینستاگرامتوئیتر(ایکس)فیسبوک

🆔 @alefbalib
#پرونده_موضوعی

#قسمت_اول

📂 معناشناسی تفسیر و تفسیر قرآن کریم

در ارتباط با قرآن کریم دانش هایی در طول تاریخ شکل گرفته اند. یکی از این دانش ها تفسیر قرآن است. برای آشنایی با این دانش می توان به چند موضوع اشاره کرد: معنای تفسیر؛ مفهوم تفسیر قرآن کریم؛ تاریخ تفسیر قرآن کریم؛ گرایش های تفسیری؛ روش های تفسیری و... . 
   اگر به فرهنگ های لغت مراجعه کنیم می بینیم برای عبارت تفسیر این گونه معانی گفته شده اند: توضیح، تبیین، شرح، ایضاح، قابل فهم کردن چیزی و... . به جز فرهنگ لغت ها، معمولاً در میان لغت شناسان سه گونه برداشت از این عبارت وجود دارد: 1. برخی اصل این عبارت را از زبان سریانی و به معنای شرح و توضیح کتاب مقدس می دانند 2. برخی ریشه این عبارت را از «فسر» و به معانی ای که گفته شد (توضیح و...) می دانند 3. برخی هم ریشه آن را از «سفر» و به معنای کشف و آشکار شدن می دانند. اگر بخواهیم تمام این مواردی که گفته شد را با یک مفهوم در نظر بگیریم «قابل فهم کردن» عبارت مناسبی است. یک دلیل محکم برای این معنا نیز استفاده از واژه تفسیر در خود قرآن کریم است. به طوری که می بینیم همان یک باری که این عبارت در سوره مبارکه فرقان آیه 33 آمده است، خداوند خطاب به پیامبر اکرم (ص) همین معنا را از تفسیر مراد می کند. بنا بر این توضیحات می توانیم به طور کلی بگوییم که منظور از عبارت «تفسیر قرآن کریم»: قابل فهم کردن قرآن کریم است.

#تفسیر
#معنای_تفسیر
#قرآن_کریم
#تفسیر_قرآن_کریم

🔰کتابخانه مجازی الفبا   
🔰کانال تلگرام الفبا
#پرونده_موضوعی

#قسمت_دوم

📚معناشناسی تفسیر و تفسیر قرآن کریم

گفته شده است که تفسیر قرآن کریم از همان عصر نزول آن و به وسیله برخی از صحابه پیامبر اکرم (ص) شروع شد و سپس تابعین و از سوی دیگر توسط ائمه اطهار (ع) دنبال شد و در طول تاریخ اسلام تا به امروز به دست متکلمان، عرفا، فلاسفه و... دنبال شده است. با این توضیح می توانیم تصور کنیم که موضوع تفسیر قرآن کریم چه دامنه گسترده و محدوده وسیعی را در اندیشه دینی ما در بر می گیرد. به طور مشهور جریان تفسیر در تاریخ را بعضاً با عنوان «طبقات مفسران» معرفی می کنند؛ (ما شیعیان در این دسته بندی معارفی که از ائمه اطهار علیهم السلام وجود دارد را جدا می کنیم). به هر روی طبقه اول مفسران را صحابه پیامبر اکرم (ص) می دانند که بحث های محدودی را در حوزه تفسیر مطرح می کردند. طبقه دوم مفسران تابعین بودند که در قرن های دوم و سوم زندگی می کردند. آنها هم نتوانستند دامنه موضوعات تفسیر را گسترده کنند. اتفاق اصلی از این جهت زمانی رخ داد که تأثیرات فتوحات مسلمانان خود را نشان داد؛ یعنی زمانی که مسلمانان به ترجمه از فرهنگ غرب مسیحی روی آوردند.
 
#تفسیر_قرآن_کریم
#قرآن_کریم
#طبقات_مفسران
#تاریخ_تفسیر

🔰کتابخانه مجازی الفبا   
🔰کانال تلگرام الفبا
#معرفی_کتاب

تاریخ فلسفه اسلامی نوشته هانری کربن
کتاب تاریخ فلسفه اسلامی اثر ارزشمند فیلسوف و شیعه شناس فرانسوی هانری کربن (Henry Corbin) به نوعی تفسیر تاریخ فلسفه اسلامی از ابتدا تا زمان معاصر است. کربن سعی کرده است در این کتاب تصویری جامع و خلاصه وار از موضوع برای خوانندگانی که یک کتاب مقدماتی را جست وجو می کنند ارائه بدهد. این کتاب بر اساس روش غالب تواریخ فلسفه نوشته شده است؛ یعنی با توجه به تاریخ و دوره هر فرد. این مباحث در دو بخش، که بخش اول از ابتدا تا ابن رشد و بخش دوم از بعد از ابن رشد تا زمان معاصر هست، نوشته شده است. می توانیم بگوییم ایده اصلی این کتاب «ظهور و بسط معنویت در اسلام و ایران» است. زیرا چیزی که کربن در خط سیر اصلی و جای جای این کتاب دنبال می کند توجه به همین موضوع است. به نظر وی این ظهور با نبوت آغاز، و در عرفان شیعی در ایران به اوج خود رسیده است. یک موضوع مهم این است که از آنجا که کربن شدیدا تحت تأثیر سهروردی و حکمت اشراق است، سعی می کند ایده کتاب را با توجه به مضامین مربوط به این حکمت بیان کرده و آراء عرفا، متکلمان و فلاسفه مسلمان را بر همین اساس تفسیر نماید.
این کتاب توسط مرحوم دکتر سید جواد طباطبایی ترجمه و توسط نشر کویر منتشر شده است.

📚کتاب را در پایگاه الفبا مطالعه کنید.

#تاریخ_فلسفه_اسلامی
#هانری_کربن
#سید_جواد_طباطبایی

🔰کتابخانه مجازی الفبا   
🔰کانال تلگرام الفبا
#پرونده_موضوعی

#قسمت_سوم

📚  معناشناسی تفسیر و تفسیر قرآن کریم

تفسیر انواع متعددی دارد. این تعدد اولا به علت روش و سلیقه در استنباط آیات قرآن کریم به وجود آمده است. همچنین مفسران گاهی فقط به روایات و... در فهم آیات تکیه می کنند؛ گاهی فقط به عقل خود رجوع می کنند و گاهی از هر دوی این¬ها استفاده می کنند. با توجه به این موضوع می توانیم متوجه شویم که چرا انواع متعددی از تفاسیر قرآن کریم در طول تاریخ شکل گرفته اند. با رجوع به منابع می بینیم که این انواع متعدد از تفسیر را ذیل این موارد دسته بندی کرده اند:
•تفسیر قرآن به قرآن؛ مفسر از خود قرآن برای فهم قرآن کمک می گیرد.
•تفسیر مأثور؛ استفاده از سنت (اخبار، روایات و....).
•تفسیر اجتهادی؛ مفسر از عقل و استدلال خود استفاده می کند.
•تفسیر فلسفی؛ مربوط است به اهل فلسفه و در آن استفاده می شود از مفاهیم فلسفی و عقلی.
•تفسیر عرفانی؛ اصل در اینجا این است که قرآن ظاهری دارد و باطنی و باید با تفسیر به باطن آن نائل شد.
•تفسیر موضوعی؛ در نظر گرفتن آیات مربوط به یک موضوع در قرآن؛
•تفسیر تطبیقی؛ معنای یک آیه را با استفاده از مقایسه برخی دیدگاه های فلسفی می فهمند؛
•تفسیر عصری؛ مفسر می کوشد پیام قرآن کریم را برای نیازهای زمان خود بفهمد.
•تفسیر تاریخی؛ بر اساس توجه به حوادث تاریخی آیات قرآن مورد فهم قرار می گیرند.
•تفسیر فقهی؛ به آیاتی که مربوط به احکام شرعی هستند توجه می شود.
•تفسیر کلامی؛ برای دفاع از عقاید و باورهای دینی به تفسیر آیات مبادرت می شود.
•تفسیر ادبی؛ مباحث ادبی و واژگانی و... مهم هستند.
•تفسیر علمی؛ میان یافته های علمی و قرآن ارتباط برقرار می شود.

#تفسیر_قرآن_کریم
#انواع_تفسیر
#دسته_بندی_تفسیر

🔰کتابخانه مجازی الفبا   
🔰کانال تلگرام الفبا
#پرونده_اشخاص

💠 هانری کربن (1903-1978م)

وی از دانشمندان معاصر اروپایی است که اندیشه اش در واقع سیری است از فلسفه غرب به سوی حکمت اسلامی– ایرانی. کربن در یک خانواده کاتولیک به دنیا آمد و با تعالیم این مذهب مسیحی بزرگ شد و به دانشگاه رفت. در دانشگاه نیز تحت تأثیر اندیشه های فیلسوف بزرگ مسیحی اتین ژیلسون قرار گرفت. در دوره ای که کربن در دانشگاه درس می خواند یکی از جریان های فکری قوی اندیشه های هوسرل و هایدگر بود که روی او نیز تأثیر گذاشت. همین موضوع بود که علتی شد برای نزدیک شدن کربن به هایدگر. اما در این زمان، یعنی در دوره دانشجویی، اتفاقی باعث شد که وی به سمت گرایش فکری جدیدی برود: کربن در درسهای لویی ماسینیون، که شرق شناس، ایران شناس و متخصص تصوف اسلامی بود، نیز شرکت می کرد. ماسینیون در آن کلاسها کتاب حکمت الاشراق سهروردی را به او داد و همین موضوع باعث گرایش شدید و دائمی کربن به حکمت اسلامی و تشیع شد. بعد از این زمان وی سفرهایی به چند کشور داشت که یکی از آن ها ایران بود. وی در ایران با اندیشمندان معاصرمان در آن دوره همچون سیدمحمدکاظم عصار، علامه طباطبایی و سیدجلال الدین آشتیانی ملاقات کرد. محتوای این ملاقات ها حکمت و عرفان و... و شکل آن ها در قالب گفت وگو بود. نتیجه این گفت وگوها و... دو چیز بود: 1. انتشار آثاری در این زمینه 2. گرایش کربن به اسلام و تشیع؛ (به طوری که از سیدحسین نصر مثلا نقل شده است که او خود را شیعه می دانسته است). کتب و آثار ارزشمندی از کربن باقی ماند؛ به طوری که از نظر برخی، مانند سید حسن نصر، خدمات کربن برای شناساندن اسلام و ایران و تشیع به جهان غرب بی نظیر بوده است.

📚آثار هانری کربن را در کتابخانه مجازی الفبا مطالعه کنید.📚

#هانری_کربن
#اسلام_شناسی
#حکمت_شیعی


🔗 مجموعه الفبا :
سایتتلگرامیوتیوبآپاراتاینستاگرامتوئیتر(ایکس)فیسبوک

🆔 @alefbalib
#پرونده_موضوعی

#قسمت_چهارم

📚معناشناسی تفسیر و تفسیر قرآن کریم
تفسیر ائمه (علیم السلام)
آثاری برای ما باقی مانده است که نشان می دهد ائمه علیهم السلام مطالبی را در تفسیر قرآن کریم بیان کرده اند. این مطالب بعضاً به طور مستقیم در مورد یک آیه بوده اند و یا ضمن بحث دیگری به آن آیه توجه پرداخته اند. به هر حال آنچه ایشان می فرمودند توسط شاگردانشان ثبت می شد. این کار، یعنی تفسیر (تبیین قرآن کریم)، به فرموده خود خداوند در آیه چهل و چهارم سوره نحل وظیفه پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) بود. از سویی طبق حدیث شریف متواتر ثقلین، پس از ایشان، بر عهده ائمه علیهم السلام بوده است. بنابراین خداوند کریم به شکل مستقیم از پیامبر اکرم این موضوع را خواسته و ائمه نیز از آنجا که کلامشان برگرفته از ایشان است این کار را انجام داده اند.
عمده آنچه از ائمه در تفسیر قرآن به دست ما رسیده است در بخش تفسیر محتوایی و مفهومی قرار می گیرد. البته بخش کمتری نیز مربوط می شود به شرح الفاظ. یعنی بیان لغوی قرآن کریم. علت اصلی که ائمه اطهار به این کار مبادرت کرده اند نیز حفظ قرآن کریم از تحریف بوده است. یکی دیگر از اقدامات ایشان در مورد قرآن کریم علاوه بر تفسیر گردآوری آیات بوده است. می دانیم که در صدر اسلام قرآن به شکل امروزی آن وجود نداشته بلکه پس از رحلت پیامبر اکرم اقدام به گردآوری آیات نموده و مصحف هایی را تهیه کردند. طبق برخی گزارش های تاریخی یکی از این مصحف ها توسط امام علی (علیه السلام) تهیه شد. ایشان پس از این کار، که بر اساس ترتیب نزول آیات بود، به تاویل و تفسیر آیات ناسخ و منسوخ پرداختند.

#تفسیر_قرآن_کریم
#تفسیر_ائمه_علیه_السلام
#مصحف_امام_علی_علیه_السلام.


🔰کتابخانه مجازی الفبا   
🔰کانال تلگرام الفبا
#معرفی_کتاب
📚 الکافی
کتاب الکافی یکی از مهم‌ترین و معتبرترین منابع حدیثی در مذهب شیعه دوازده‌امامی است. این کتاب توسط شیخ کلینی ( شیخ ابوجعفر محمد بن یعقوب کلینی، 250-329 هجری قمری)، یکی از بزرگ‌ترین علمای شیعه در قرن چهارم هجری، تألیف شده و به عنوان یکی از چهار کتاب اصلی حدیثی شیعه شناخته می‌شود. می¬توانیم بگوییم از آنجا که دو ویژگی «جامعیت» و «دقت» در این کتاب وجود دارد، مورد توجه علمای شیعه در طول تاریخ تشیع بوده است. شیخ کلینی برای جمع‌آوری احادیث، سفرهای زیادی به شهرهای مختلف اسلامی انجام داد و از علمای بزرگ زمان خود احادیث را نقل کرده است. اصل کتاب نیز به زبان عربی نوشته شده و ترجمه‌های متعددی به زبان‌های مختلف از آن موجود است.
   الکافی به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:
1. اصول کافی: این بخش شامل احادیثی در زمینه‌های اعتقادی، فلسفی و اخلاقی است. این بخش شامل ۱۷ کتاب است که به موضوعاتی چون توحید، نبوت، معاد، و صفات خداوند می‌پردازد و این احادیث به تبیین اصول اعتقادی و فلسفی مذهب شیعه کمک می‌کند.
2. فقه کافی:  این بخش به احادیث مربوط به احکام فقهی و مسائل شرعی می‌پردازد. این بخش شامل ۲۵ کتاب است که به مسائل فقهی و احکام شرعی مربوط به عبادات، معاملات، خانواده و دیگر موضوعات می‌پردازد و به عنوان مرجع فقهی برای علمای شیعه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. روایات کافی:  این بخش شامل احادیثی در زمینه‌های مختلف اجتماعی و تاریخی است. بنابراین شامل موضوعات متعددی بوده و شامل ۱۱ کتاب است که به موضوعات این حوزه پرداخته و به تبیین رفتارها و سیره اهل بیت (علیهم‌السلام) توجه دارد.
   اگر بخواهیم از اهمیت این کتاب بگوییم همین مقدار کافی است که  الکافی به عنوان یکی از چهار کتاب اصلی حدیثی شیعه (به همراه من لا یحضره الفقیه، تهذیب الأحکام و الاستبصار) شناخته می‌شود و به عنوان مرجع اصلی برای استنباط احکام و اعتقادات شیعه مورد استفاده قرار گرفته و بسیاری از علمای بزرگ از آن به عنوان منبعی برای استنباط احکام و نظریات خود استفاده کرده‌اند.


📚کتاب را در پایگاه الفبا مطالعه کنید.

#شیخ_کلینی
#الکافی
#حدیث_شیعه

🔰کتابخانه مجازی الفبا   
🔰کانال تلگرام
#معرفی_کتاب

📚شرح حدیث جنود عقل و جهل

کتاب شرح حدیث جنود عقل و جهل یکی از آثار برجستۀ امام خمینی (ره) در حوزۀ عرفان و اخلاق اسلامی است که با نگاهی فلسفی و معنوی به تبیین حدیثی بلند از امام صادق (علیه¬السلام) می‌پردازد. این حدیث که در کتاب الکافی اثر شیخ کلینی نقل شده، عقل و جهل را به‌عنوان دو نیروی متقابل در وجود انسان معرفی می‌کند که هر یک دارای لشکری متشکل از صفات و ملکات خاص خود هستند. در روایت، ۷۵ جفت از این صفات متقابل بیان می‌شود؛ مانند ایمان در برابر کفر، توکل در برابر حرص، حلم در برابر جهل، و صداقت در برابر دروغ. امام خمینی با بهره‌گیری از مبانی عرفان اسلامی، هر یک از این جفت‌ها را به تفصیل شرح داده و نشان می‌دهد که چگونه نیروهای عقلانی و الهی در انسان می‌توانند با صفات جهلی و ظلمانی مبارزه کنند. ایشان عقل را نه صرفاً نیروی تفکر، بلکه حقیقتی نوری و الهی می‌داند که اساس هدایت باطنی و سلوک روحانی است، و جهل را نه فقط نادانی، بلکه نیرویی تاریک و مانع رشد انسان. باید بگوییم که زبان کتاب در مواردی پیچیده و آمیخته با اصطلاحات عرفانی و فلسفی است، اما عمق مطالب آن باعث شده که در میان طلاب، پژوهشگران و علاقه‌مندان به سلوک معنوی جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
   کتاب در چهار فصل اصلی نوشته شده است: در فصل نخست، امام خمینی به معرفی کلی حدیث و زمینه‌های تاریخی-کلامی آن می‌پردازد و نسبت آن را با سنت حدیثی شیعه (مخصوصاً کتاب الکافی) تبیین می‌کند. فصل دوم اختصاص دارد به تبیین مفهوم «عقل» در نگاه عارفانه ایشان؛ جایی که عقل صرفاً قوۀ ادراک نظری نیست، بلکه نوری الهی است که به باطن انسان حیات و جهت می‌بخشد. در فصل سوم، امام خمینی به شرح «جند جهل» می‌پردازد و نشان می‌دهد که جهل چگونه نه تنها فقدان معرفت، بلکه به¬منزلۀ نیروهای فعال تاریکی است که نفس را از مکاشفه و سلوک حق باز می‌دارند. سرانجام در فصل چهارم، هر یک از ۷۵ جفت صفت (مانند صبر و طمع، صدق و ریا، ورع و شهوت) را به‌صورت زوجی توضیح داده و برای هر صفت عقلانی مصداق‌ها و راه‌های تقویت آن و برای جهل مصداق‌ها و روش‌های ترک آن را ترسیم می‌نماید.
در این کتاب، امام خمینی با پیوند میان مبانی حکمت متعالیه، تصوف اصولی و روش تربیت نفس در عرفان عملی، خواننده را به مجاهدۀ درونی فرا می‌خواند. او روش مراقبه بر هر صفت را پیشنهاد می‌کند: مثلاً مراقبه بر نشانه‌های شهود برای تقویت ایمان، یا تمرکز بر آثار منفی حرص برای رهایی از آن. نکتۀ برجسته این است که شرح ایشان همواره میان نکته‌های فقهی-اخلاقی و مباحث عرفانیِ «مقام‌های سالک» پل می‌زند و نشان می‌دهد چگونه هر فضیلت، هم به پایداری شریعت و هم به اعتلا و نورانیت باطن می‌انجامد.
   اهمیت این اثر در آن است که برخلاف بسیاری از متون صرفاً نظری عرفان، زبانش برخاسته از تجربه‌های عمیق معنوی و وجدانی مؤلف است. به‌همین دلیل، خواندن آن نیازمند تأمل و تمرین عملی در عرصۀ تهذیب نفس است و می‌تواند کتاب راهنمایی باشد برای هر کسی که در پی ترکیب تعقل نظری با سلوک عملی و تهذیب اخلاق است.
#شرح_حدیث_جنود_عقل_و_جهل
#امام_صادق
#امام_خمینی
#اخلاق_اسلامی
#عرفان_اسلامی

ارتباط با ادمین:@atrshamimkosar

🔗 📚مجموعه الفبا📚 :
سایتتلگرامیوتیوبآپاراتاینستاگرامتوئیتر(ایکس)فیسبوک

🆔 @alefbalib
#مرور_اشخاص_در_الفبا

آیا تا به حال خواسته‌اید سیر فکری یک متکلم، فیلسوف اسلامی یا اندیشمند دینی را به‌صورت دقیق بررسی کنید؟
کتابخانه الفبا ابزاری تخصصی برای این هدف در اختیار شما قرار می‌دهد:

🔹 امکان مشاهده اشخاص مرتبط با هر حوزه تخصصی، دوره تاریخی و گرایش فکری

🔹 الصاق هر شخصیت به:
▪️ آثار تألیفی
▪️ شرح‌ها، نقدها، پایان‌نامه‌ها و مقالات مرتبط به انها

🔹 بررسی تطور مکاتب فکری:
▪️ از نص‌گرایی تا عقل‌گرایی فلسفی و جریان‌های معاصر

🔹 نمایش ساختار درختواره‌ای اشخاص در حوزه‌های تخصصی و مکاتب کلامی

نکته:
فهرست اشخاص در هر حوزه، گزیده‌ای علمی و منتخب است و بانک اطلاعاتی در حال گسترش و تکمیل می‌باشد.

#کلام #فلسفه #اندیشمندان #اشخاص_الفبا #مطالعات_اسلامی #درختواره
🔷 مرور اشخاص در الفبا چه امکاناتی دارد؟

🔻 نمایش اشخاص منتخب در هر حوزه تخصصی، دوره تاریخی، گرایش فکری و جایگاه علمی
(متکلمان، فیلسوفان، عرفا، مفسران، اصولیون، خاورشناسان، پژوهشگران معاصر و دیگر اندیشمندان اسلامی)

🔻 الصاق بین شخصیت‌ها و منابع علمی
▪️ آثار تألیفی
▪️ شرح‌ها، نقدها، پایان‌نامه‌ها و مقالات مرتبط به انها

🔻 درختواره اشخاص بر اساس مکاتب کلامی و دوره‌های فکری
▪️ دوره اول: نص‌گرایی
▪️ دوره دوم: عقل‌گرایی تأویلی
▪️ دوره سوم: خردگرایی فلسفی
▪️ دوره معاصر

نکته:
فهرست اشخاص در حال حاضر به‌صورت گزیده علمی ارائه شده و بانک اطلاعاتی در حال گسترش و تکمیل است.

این بخش ابزاری ارزشمند برای جریان‌شناسی فکری، تحلیل تطبیقی و شناخت سیر تطور کلام اسلامی در طول تاریخ فراهم می‌آورد.

🖇 درختواره اشخاص بر اساس حوزه تخصصی
🖇 درختواره اشخاص بر اساس مکاتب کلامی و دوره‌های فکری


ارتباط با ادمین:@atrshamimkosar

🔗 📚مجموعه الفبا📚 :
سایتتلگرامیوتیوبآپاراتاینستاگرامتوئیتر(ایکس)فیسبوک

🆔 @alefbalib

#مطالعات_کلامی #فلسفه_اسلامی #بانک_اشخاص #درختواره #کتابخانه_الفبا
#پرونده_اشخاص

سید حیدر آملی(بخش اول)

💠سید بهاءالدین میر حیدر بن علی بن حیدر آملی، معروف به سید حیدر آملی، از چهره‌های برجسته عرفان نظری شیعی در قرن هشتم هجری است. او در سال ۷۲۰ قمری در شهر آمل در شمال ایران به دنیا آمد و از همان آغاز جوانی، در پی دانش رفت. او ابتدا در آمل به فراگیری علوم دینی پرداخت، سپس برای تکمیل تحصیلات خود به خراسان، استرآباد و اصفهان سفر کرد و از محضر بزرگان آن زمان بهره برد. از جمله استادان او می‌توان به فخرالمحققین، فرزند علامه حلی، اشاره کرد که در کلام و اصول فقه بسیار برجسته بود. همچنین در عرفان و حکمت، از نصیرالدین کاشانی حلی و عبدالرحمن مقدسی بهره گرفت. آملی مدتی نیز وزیر حکمران طبرستان شد، اما این موقعیت دنیوی را وانهاد و به سلوک معنوی و زیارت اماکن مقدس چون بیت‌المقدس و مکه رفت. در این دوران، تمام همّت خود را بر تأملات باطنی و تدوین دستگاهی جامع در عرفان اسلامی با رویکرد شیعی متمرکز کرد.
💠سید حیدر آملی از پیشگامان پیوند دادن تصوف و تشیع به شمار می‌رود. در زمانی که اغلب صوفیان به ظاهر از مذهب فاصله گرفته بودند و متکلمان شیعه نیز نسبت به تصوف با دیده تردید می‌نگریستند، او کوشید نشان دهد که تصوف راستین چیزی جز تشیع باطنی نیست. او عرفان را نه بیرون از اسلام، بلکه در درون آن و در امتداد امامت می‌دید. آملی معتقد بود که شریعت، طریقت و حقیقت سه بُعد جدایی‌ناپذیر از دین هستند، و برای تحقق کمال انسانی باید این سه با هم جمع شوند. از نظر او، شریعت، ظاهر دین است؛ طریقت، راه سلوک درونی؛ و حقیقت، شهود توحید. وی در اثر معروف خود «جامع الأسرار و منبع الأنوار» این دیدگاه را بسط داده و همه ارکان دین - از اصول خمسه گرفته تا فروع دین - را در سه لایه شریعت، طریقت و حقیقت تحلیل می‌کند. او تصریح می‌کند که کسی به حقیقت نمی‌رسد مگر آن‌که از شریعت و طریقت بگذرد، و هیچ‌یک از این مراتب را نمی‌توان نادیده گرفت.

📚📚📚آثار تالیفی سید حیدر آملی را در کتابخانه مجازی الفبا مطالعه کنید.

📚📚📚آثار مرتبط(درباره ی) سید حیدر آملی را در کتابخانه مجازی الفبا مطالعه کنید.

#سید_حیدر_آملی
#عرفان_شیعی
#معرفی_عارفان_شیعی
#تاریخ_اسلام
#جامع_الاسرار

🔗 مجموعه الفبا :
سایتتلگرامیوتیوبآپاراتاینستاگرامتوئیتر(ایکس)فیسبوک

🆔 @alefbalib
#پرونده_اشخاص

سید حیدر آملی(بخش دوم )

💠سید حیدر آملی در نگاه هستی‌شناسانه خود، پیرو وحدت وجود است. به نظر او، در عالم چیزی جز وجود واحد مطلق، یعنی خداوند، وجود ندارد. مخلوقات همه جلوه‌ها و ظهورات گوناگون آن حقیقت یگانه‌اند. او برای تبیین این معنا از تمثیل‌های فلسفی و عرفانی بهره می‌برد، مانند این‌که عالم، حروفی است که معنای آن‌ها جز با مرکب‌شدن در جوهر مطلق فهم نمی‌شود. یا: فاعل و مفعول و عقل، سه حیث از یک حقیقت هستند. از این‌رو، او میان خالق و مخلوق، عقل و معقول، و حتی میان ظاهر و باطن، تمایز وجودی قائل نیست، بلکه این تمایزها را تجلی‌های یک حقیقت می‌داند که بسته به مرتبه ظهور، نام‌های گوناگون به خود می‌گیرد. او در این زمینه تحت تأثیر عمیق ابن عربی است، اما برخلاف ابن عربی که از منظر عام اسلامی سخن می‌گوید، آملی همه دستگاه عرفانی خود را بر محور امامت شیعه بازسازی می‌کند.
در اندیشه آملی، ولایت باطنی امامان شیعه رکن اصلی سلوک عرفانی است. امام نه‌تنها رهبر سیاسی یا مرجع فقهی، بلکه واسطه میان خدا و خلق، و حامل اسرار طریقت است. به عقیده او، ولایت امیرالمومنین علیه السلام، اساس همه مقامات عرفانی است، و او را خاتم ولایت کلیه می‌نامد، در حالی که امام زمان علیه السلام را خاتم ولایت محمدی می‌داند. این تفکیک میان ولایت کلیه و ولایت محمدی، تفاوت مهمی میان آملی و ابن عربی را نشان می‌دهد. ابن عربی خاتم ولایت را حضرت عیسی علیه السلام می‌داند، اما آملی به تأکید بر ولایت علوی پایبند است و آن را پایه و اساس طریقت حقیقی معرفی می‌کند.
💠سید حیدر آملی عرفان و شریعت را متضاد نمی‌دید. او شدیداً با کسانی مخالف بود که طریقت را جدای از شریعت می‌خواستند، یا آن را در برابر عقل و فقه قرار می‌دادند. از دیدگاه او، بدون شریعت، عرفان به انحراف و بی‌ریشه‌گی می‌انجامد، و بدون باطن عرفانی، شریعت به ظاهرگرایی و خشک‌مغزی فرو می‌افتد. از همین رو، در سراسر آثارش تأکید می‌کند که تنها راه رسیدن به حقیقت، عبور از شریعت با همراهی طریقت و راهبری امام است.
📚از آثار مهم او می‌توان «جامع الأسرار و منبع الأنوار» را نام برد که اثری بنیادین در عرفان شیعی است، همچنین تفسیر عرفانی قرآن با عنوان «المحیط الأعظم» که در آن، آیات قرآن را بر پایه مبانی توحید و ولایت تحلیل کرده، و نیز شرحی که بر فصوص‌الحکم ابن عربی نوشته و آن را «نص‌النصوص» نام نهاده است. او در این آثار ضمن بهره‌گیری از زبان فلسفی و عرفانی دقیق، کوشیده ‌است تا عرفان نظری را در چارچوب جهان‌بینی شیعی بازخوانی کند.
💠سید حیدر آملی حدود سال ۷۸۷ هجری قمری درگذشت. آرامگاه او در زادگاهش آمل باقی قرار دارد. بنای این آرامگاه که دارای گنبد و برج هشت‌گوش است، از آثار تاریخی برجسته شمال ایران به شمار می‌رود و هم‌چنان زیارتگاه اهل معرفت و علاقه‌مندان به عرفان شیعی است. میراث فکری او، که آمیزه‌ای از فلسفه، کلام و عرفان است، نقش مهمی در شکل‌گیری سنت عرفانی شیعه در دوره‌های پس از او ایفا کرده و راه را برای بزرگانی چون ملاصدرا هموار کرده ‌است.


#عرفان_اسلامی
#ولایت
#وحدت_وجود
#امامت
#فلسفه_اسلامی
#سید_حیدر_آملی


🔗 مجموعه الفبا :
سایتتلگرامیوتیوبآپاراتاینستاگرامتوئیتر(ایکس)فیسبوک

🆔 @alefbalib
2025/07/03 05:37:00
Back to Top
HTML Embed Code: