⭕️ فایل صوتی جلسه تحلیلی بر چیستی گروه‌های جدید تکفیری در خاورمیانه

🎙 نظریه‌پرداز:
🔹 دکتر عبدالوهاب فراتی

🌐منبع

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

‍ ⚡️آیا فقه اسلامی امکان همراهی با دیدگاه آزادی دینی پیروان سایر ادیان را دارد یا خیر؟

📚#معرفی_کتاب
    
#آزادی_دینی_از_منظر_فقه_اسلامی


نویسنده: سیدحمید موسویان(عضو هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)


📍اجرای مناسک دینی و حقِ داشتن پرستشگاه از جمله آزادی‌های انسان در حوزه عقیده و ادیان شمرده شده است. معمولا پیروان هر دین از طریق اجرای مناسک و تجمع در پرستشگاه علاوه‌بر تقویت باورهای دینی، حس همبستگی و تعامل اجتماعی را نیز به یکدیگر منتقل می‌کنند. علاوه‌بر این جنبه تبلیغی اجرای مناسک را نیز باید در نظر داشت.

📍در زمان تسلط یک دین در یک جامعه و حکومت خاص، یکی از پرسش‌هایی که در برابر متدینان به آن دین قرار می‌گیرد میزان آزادی پیروان سایر ادیان در آن جامعه، به‌ویژه در حوزه آیین‌ها و مناسک دینی خاص خودشان، و حق دارا بودن پرستشگاه و اجتماع در آن برای انجام این آیین‌ها است.

📍این پژوهش که در چارچوب فقه و حقوق اسلامی صورت گرفته است، حق آزادی دینی را از سه زاویه مورد بررسی قرار می‌دهد: مباحث حقوقی (به ویژه حقوق بشر و حقوق بین‌الملل)، تجربه تاریخی حکومت‌های مسلمان(از دوره پیامبر اکرم تا زمان حاضر)، فتواهای فقهی. سخن از این سه جنبه برای به‌دست آوردن مبنای نظریات مهم موجود درمورد غیرمسلمانان و حق آزادی دینی آنها در میان فقهاست.

📍در نهایت کوشش شده است براساس مبناهای مورد پذیرش فقهی، دیدگاه‌های رایج مورد نقد قرار گیرد و در نهایت به این پرسش پاسخ داده شود که آیا فقه اسلامی امکان همراهی با دیدگاه آزادی دینی پیروان سایر ادیان را دارد یا خیر؟

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

#اطلاع‌رسانی
#رویداد

🔰جلسه رونمایی از کتاب:

         "آزادی دینی از منظر فقه اسلامی"

  نویسنده: #دکتر_سید_حمید_موسویان
(عضو هیات علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

◻️با حضور استاد: #دکتر_روح_الله_شریعتی

🗓زمان :    چهارشنبه _  ۲۱ آذر ۱۴۰۳

⏱ ساعت:    ۱۲:۴۵ ظهر



◽️شرکت برای عموم آزاد است
(قم- خیابان معلم شرقی-خیابان شهیدان عابدی-کوچه ۴- پلاک ۱۶- پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

📍پخش زنده از صفحه اینستاگرام پژوهشکده اندیشه دینی معاصر


📮https://instagram.com/andishedinimoaser

@andishedinimoaser

فایل صوتی جلسه رونمایی از کتاب:

         "آزادی دینی از منظر فقه اسلامی"

  نویسنده: #دکتر_سید_حمید_موسویان
(عضو هیات علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر)

◻️با حضور استاد: #دکتر_روح_الله_شریعتی

🗓زمان: 21 آذر 1403

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

⚡️مردم بهشتِ اجباری را نمی‌توانند بپذیرند چه رسد به حجاب اجباری

     ✍محمد صحتی سردرودی

🔹مردم حق دارند حجاب اجباری را قبول نداشته باشند زیرا که نمادی از حکومت اجباری است.
مردم حق دارند حکومت یا قانونِ تحمیلی را که هیچ نقش و قراردادی در اعتبار آن نداشته‌اند قبول نداشته باشند زیرا که انسان ذاتاً آزاد آفریده‌شده است و نمی‌خواهد بنده یا بردۀ کسی گردد. وقتی حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید: « لا تکن عبد غیرک فقد جعلک الله حُرّا / بنده دیگری مباش که خدا تو را آزاد آفریده است.» درواقع صدای وجدانِ انسان را به گوش انسان می‌رساند که مبادا انسان از ذات و انسانیت خویش غافل شود و تن به تحمیل و اجبار دهد.
این مهم حتی در کودکانِ خردسال هم دیده شده که وقتی با زور و تحکم، کاری - هرچند زیبا و مفید - از آن‌ها خواسته می‌شود از آن کار سر باز می‌زنند و از انجام آن زجر می‌کشند. آری انسانیتِ انسان با آزادی و آزادگی دوام و قوام دارد، برای همین اگر به بهشت برین هم با زور ببرندش در حقیقت انسان را به بدترین دوزخ و اسفل‌السافلین برده‌اند و چنان پست و خوارش کرده‌اند که زشت‌تر و ناپسندتر از آن ممکن نیست.

🔹دریغا که این معنای روشن و هویدا را اذناب حکام جور و مستبد درک نمی‌کنند چراکه خود مسخ‌شده و وجدانشان را کشته‌اند و به همین علت خیال می‌کنند که همه مثل آن‌ها هستند. « الشریر لایظن باحد خیرا لانه لایراه الا بطبع نفسه / آدم شرور به هیچ کس گمان نیک نبرد زیرا که همه را به کیش خود پندارد».

پ.ن:  نگا: نهج‌البلاغه ، نامه 31 ، جمله 117.

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

فقدان شرایط قانون خوب در قانون عفاف و حجاب
  
     ✍محمدرضا یوسفی

🔹مجلس قانون عفاف و حجاب را مصوب کرد و بناست در تاریخ 23 آذر ابلاغ گردد. پرسش مهم این است که آیا این قانون ویژگی های یک قانون خوب را دارد؟

🔹یک قانون خوب چند ویژگی دارد. از ويژگي هاي يك قانون خوب اين است كه مخالف خواست و فرهنگ عمومي جامعه نباشد. در اين صورت این قانون از پشتوانه فرهنگی برخوردار نبوده و در این شرایط در تقابل با فرهنگ عمومی خواهد بود.

🔹دومين ويژگي قانون خوب اين است كه در جهت ارتقاء سطح زندگي مردم باشد. سوم اينكه مردم اين احساس را داشته باشند كه اين قانون مي تواند گرهي را از زندگي آنان باز كند. در نتیجه تحریم، اقتصاد کشور با انواع مشکلات روبروست. یکی از نتایج آن افزایش درصد جمعیت فقیران بوده است. بر اساس برخي برآوردها، درصد فقيران كه در ابتداي دهه 90 حدود 15 درصد بود در انتهاي اين دهه دو برابر شده و به 30 درصد رسيد. درصد كودكان دچار سوء تغذيه كه آينده اين كشورند، نيز رشد يافته است.  در یکی از شهرهای جنوبی کشور، حدود 70 درصد کودکان دچار سوء تغذیه هستند. به بیان وزیر بهداشت، سالانه حدود 50 هزار نفر به دلیل آلودگی هوا جان می دهند. بنابراين اولويت‌هاي زندگي مردم فائق آمدن بر فقر، سوء تغذيه و ... است. به علاوه متخصصان نیز مشکلات زیادی مانند بحران آب، خشک‌سالی، صندوق‌های بازنشستگی، ناترازی بانک‌ها، تورم، بودجه و .... را ذکر کرده که برخی از آنان به مراحل سختی رسیده‌اند. از سوي ديگر، فساد در كشور مدتهاست كه سیستماتیک شده است. اين امر مانع هرگونه اصلاح جدي در ساختار اقتصادي است. میدری وزیر کار دولت چهاردهم بیان کرد هر هفته دو گزارش از شركت هاي تابعه دريافت مي‌كند.

🔹 اعتماد اجتماعی نيز در شرایط افول قرار دارد. در این شرایط مجلس باید به دنبال قانونی باشد که بتواند به ارتقای شرایط اقتصادی، کاهش فقر، افزايش اعتماد اجتماعي و بهبود روابط با دنیای بیرون و مانند آن منجر شود. همچنين مبارزه فساد به عنوان مهم‌ترين مانع توسعه كشور و تقيد به الزامات آن مانند شفافيت، پاسخگويي از اولويتهاي مجلس بايد باشد.

🔹با وجود این، قانونی در 74 ماده تصویب شده و مجازات سختی برای متخلفان از چارچوب تعریف شده و رسمی تعیین شده است. اين قانون دو قطبی جامعه را تشدید كرده، مردم را مقابل یکدیگر قرار مي دهد. و در شرايط كنوني منطقه، مي تواند خشونت‌زا باشد.

🔹 به نظر می رسد که فاصله مردم از قانون گذار چنان افزایش یافته که درک متقابلی وجود ندارد و هر کدام دغدغه خود را دارند. گویی مجلس و مردم در دو دنیای متفاوت از هم زندگی کرده و از آن سخن می‌گویند. زمانی دنگ شیائوپینگ گفته بود مهم نیست که گربه سفید باشد یا سیاه، مهم این است که موش بگیرد؛

بنابراین از نظر مردم، کارایی در ایجاد رفاه، امنیت و تضمین حقوق مردم اهمیت دارد و برای ارزیابی وضعیت این متغیرها نيز شاخص‌های علمی وجود دارد. با ادعاي موهوم نزديكي به قله و پيشرفت، پيشرفت حاصل نمي‌شود. توسعه يافتگي شاخص‌هاي مشخصي دارد. 

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

نگاهی به وضعیت سوریه در شرایط کنونی

🎙محمدرضا یوسفی

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

◽️فاصله بی‌راهگی و حقیقت گرایی

       ✍محمود شفیعی

🔹طرح مقاصد درست با توسل به شیوه های نادرست، بی راهه رفتن است. در مقابل، وارد شدن به وادی حقیقت دو شرط اساسی دارد: هدف ها درست انتخاب گردند؛ شیوه‌های رسیدن به اهداف نیز مشروع باشند.

🔹در قرآن بارها فراخوان به سوی کارهای خوب و پرهیز از کارهای بد صورت گرفته است. طبق آیه ای خدا، خودش، مردم را به عدالت، نیکی کردن و بهره مند ساختن نزدیکان دعوت می کند و آنان را از فحشا،  منکرات و ستم گری باز می دارد. پیامبر ص، نیز، به عنوان امر  کننده به معروف و نهی کننده از منکر معرفی شده است. آیه دیگری، از انسان‌هایی نام می‌برد که اگر قدرت داشته باشند، به برپایی نماز، دادن زکات، امر به خوبی ها و باز داشتن از بدی‌ها می‌پردازند. آیه ای دیگر، دستور می دهد که جمعی از مردمان وقتشان را صرف خواندن دیگران به کارهای خیر، دعوت به کارهای پسندیده و پرهیز دادن از بدی‌ها اختصاص دهند.

🔹بسیار بدیهی است که خداوند، نبی خدا(ص)، اولیای الهی و دیگر انسانهای خیر خواه، چنین هدف ارزشمندی را با اتخاذ راه غلط به انجام نمی‌رسانند. کسی سراغ ندارد که خدا یا رسول خدا، یا انسان های پاک سرشت با شیوه های غلط به امر معروف و نهی از منکر بپردازند. آیه قرآن به صراحت بیان می دارد که دعوت پیامبر(ص) به سوی راه مدیر و مدبر جهان، در سه شیوه حکمت، موعظه خوب و بهترین جدال، منحصر است و شیوه دیگری وجود ندارد.

🔹بر اساس آنچه گفته شد، اگر دعوت به حجاب و نهی از بی‌حجابی از اهداف دینی تلقی گردد، بکارگیری شیوه‌های ناپسند در این زمینه، انحراف از صراط مستقیم الهی است؛ چرا که در چارچوب مسلم آموزه های دینی هدف و وسیله، هر دو باید از مشروعیت کامل برخوردار باشند. امیدواریم حکمرانان در کشور خیر و صلاح مردم را از خودِ جمعی مردم برگیرند؛ به سواد اعظم ملت تکیه کنند و سیاست‌هایی پیش گیرند که بازتاب دهنده زیست جهان این مرز و بوم باشد.

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

✔️لااقل صدای بخشی از حوزه را نیز بشنوید🔻

🔸حسین علی‌خانی

🔹چندین سال پیش، استاد محترم آیت‌الله محمد سروش محلاتی (زید عزه) در یادداشتی پرمغز و مبنایی به اشتباهات موجود در مقوله «حجاب» از منظر روحانیت اشاره کردند. بازنشر آن یادداشت با ادبیات و شیوه‌ای نو، می‌تواند قرائتی اصیل و دقیق از این موضوع فراهم آورد و نظر متخصصان حوزوی را به تأمل و بررسی بیشتر وادارد. در این راستا، همان مفاهیم با شکلی متفاوت در نظر اهل قلم خواهد آمد.

🔹در شرایط کنونی، سوالی که ذهن بسیاری از متفکران و علمای حوزه را به خود مشغول کرده است، این است که آیا در تبیین فقهی و عملی «حجاب» به درستی عمل کرده‌ایم؟ آیا اشتباهات فقهی در تفسیر این حکم الهی نقشی در بروز نابسامانی‌های اجتماعی و فرهنگی ایفا کرده است؟ به نظر می‌رسد در فهم امروزی از حجاب شرعی، چند اشتباه اساسی وجود دارد که موجب شده این مفهوم به‌طور نادرست و گاهی سنگین‌تر از آنچه که در شرع مقدس آمده، معرفی شود. چنانچه شهید آیت‌الله مطهری (ره) به درستی بیان کرده‌اند، هرچه بر بار حجاب بیفزاییم، از تعداد افرادی که این حکم شرعی را رعایت می‌کنند، کاسته خواهد شد.

🔹شرعی‌سازی حجاب عرفی: حجاب شرعی به معنای ستر و پوشش است، اما در عمل، به جای تکیه بر پوشش شرعی، چادر به‌عنوان تنها و کامل‌ترین مصداق حجاب معرفی شده است. این امر نه‌تنها باعث فاصله گرفتن حجاب از ابعاد واقعی و شرعی خود شده، بلکه به‌طور ضمنی این پیام را منتقل کرده‌ایم که چادر تنها معیار حجاب است. اگر در پاسخ به سؤالاتی مانند آیا چادر الزامی است؟ فقیه بگوید حجاب کامل همان چادر است، در حقیقت معنای دقیق و گسترده حجاب شرعی را نادیده گرفته‌ و این ابهام‌گویی موجب سردرگمی می‌شود.

🔹تفسیر بی‌حجابی به بی‌عفتی: یکی دیگر از اشتباهات رایج، تفسیر بی‌حجابی به معنای بی‌عفتی است. این تفسیر نادرست موجب شده است که بی‌حجاب را به بی‌عفتی متهم کنیم، در حالی‌که شرع هیچ‌گاه از فردی نخواسته که عفت خود را فدای پوشش کند. در واقع، اگر فردی بی‌حجاب را به بی‌عفتی متهم کند، علاوه بر اینکه مرتکب خطای فقهی شده است، با توهین به وی، مستحق مجازات نیز خواهد بود.

🔹تعمیم مفسده‌انگیزی در قانون: حجاب به‌عنوان یک حکم شرعی باید از جنبه‌های مختلف مصلحت‌سنجی شود. در حال حاضر، توجه ما عمدتاً بر یک مصلحت اجتماعی خاص، یعنی جلوگیری از فساد، متمرکز شده است. این نگاه، به نوعی زمینه‌ساز قانونی‌سازی «حجاب» شده است، در حالی که در فقه آمده است که «حجاب» به‌عنوان یک حکم شرعی می‌تواند در برخی موارد در برابر فساد قرار گیرد، ولی نمی‌توان آن را به اجبار قانونی تبدیل کرد.

🔹قانون‌انگاری «حجاب»: برخی احکام شرعی قابلیت تبدیل به قانون را دارند، همچون موارد مربوط به تعدی به اموال دیگران یا ضمان، اما «حجاب» و پوشش زنان از جمله مسائلی است که این قابلیت را ندارد. به‌ویژه که در مواردی چون کنیز و زنان غیرمسلمان استثنائات شرعی وجود دارد که نمی‌تواند در قالب قانون عمومی قرار گیرد. اشتباه ما در اینجا این است که حجاب را از یک حکم شرعی فردی به یک قانون حکومتی ارتقا داده‌ایم.

🔹حساسیت‌های نابرابر میان زنان و مردان : در اسلام، حجاب برای زنان به‌عنوان یک دستور شرعی در کنار عدم آزار برای مردان قرار دارد. هدف از این حکم این است که زنان در امنیت و آرامش باشند و مردان از آزار آنان خودداری کنند. اما در جامعه معاصر، به‌جای تقسیم عادلانه مسئولیت‌ها، فشار را تنها بر زنان وارد کرده‌ و مردان را از مسئولیت‌های خود در قبال مزاحمت‌ها معاف می‌کند. این نگاه یک‌جانبه و نابرابر در حقیقت ناشی از فرهنگی است که همچنان در جامعه حاکم است و در آن، گناه مردان مزاحم کمتر از گناه زنان بدحجاب تلقی می‌شود.

🔹این اشتباهات و تفاسیر نادرست در نهایت موجب می‌شود که نه‌تنها حجاب به‌درستی درک نشود، بلکه در بسیاری از موارد، به‌جای ترویج ارزش‌های دینی، تنها به یک فشار اجتماعی و سیاسی تبدیل شود. اگر زنان مسلمان در فضای اجتهادی فعال بودند، شاید می‌توانستند جلوی این‌گونه برداشت‌های نادرست و یک‌جانبه را بگیرند و به فهمی صحیح‌تر از احکام دینی دست یابند.

@namehayehawzavi
https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

#اطلاع_رسانی

◽️▫️همایش بایسته‌ها و ابعاد مفهومی وفاق ملی▫️◽️


🔸وفاق؛ ضرورت سیاسی و اجتماعی روزگار ما
    دکتر سید ابوالحسن نواب(مؤسس و رئیس هیئت امنای دانشگاه ادیان و مذاهب)


🔹جایگاه وفاق در فلسفه سیاسی اسلام
     دکتر نجف لک‌زایی(رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی)

🔸الزامات و پیامدهای حقوقی وفاق
     دکتر محمود حکمت‌نیا(عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه سیاسی)


🔹ضرورت وفاق به مثابه‌ی یک امر دینی از منظر جامعه‌شناسی
     دکتر مهراب صادق‌نیا(عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب)


🔸دبیر نشست
     دکتر حمیدرضا شریعتمداری(عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب)

مکان: قم، دانشگاه ادیان و مذاهب سالن امام موسی صدر


زمان: چهارشنبه ۲۸ آذر ماه ١٤٠٣
          ساعت ۱۲:۳۰ تا ۱۴

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

🔴 سروش محلاتی: ممکن است یک فتوا صلاحیت، شایستگی و ظرفیت قانون شدن را نداشته باشد/

حجاب حکم خدا هست و فتوای فقها هم هست ولی اصلا ظرفیت تبدیل شدن به قانون را ندارد/

🔴 بیات زنجانی: کسی نمی‌تواند بگوید من از آزادی‌ام می‌گذرم. آزادی قابل گذشت نیست/

دین نباید با تحقیر و ذلت و خواری همراه باشد/

«گزارش دیدار جمعی از اعضای انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها با چند نفر از علما و روحانیون در قم در آستانه روز وحدت حوزه و دانشگاه»

آیت‌الله محمد سروش محلاتی به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه در دیدار با جمعی از اعضای انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها، گفت: در این جمع‌ها اول باید تکلیف خودمان را مشخص کنیم که در صدد اندیشه‌ورزی هستیم یا در صدد سیاست‌ورزی؟ یعنی می‌خواهیم یک مشکل فکری و مبنایی را تحلیل، بررسی و حل کنیم و یا در صدد این هستیم که یک مشکل سیاسی را حل و فصل کنیم؟ البته بین این دو تنافی نیست و ممکن است آن اندیشه‌ورزی نتیجه‌ای هم در امر سیاسی داشته باشد. فکر می‌کنم آنچه به عهده ما طلبه‌ها هست، امر اول است؛ یعنی اندیشه‌ورزی و تبیین اصول و مبانی است.

این استاد حوزه علمیه قم افزود: گمان می‌کنم در بین همه گروه‌ها، احزاب و تشکل‌ها آنچه بر عهده انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها هست، همان امر اول است؛ و الّا سیاست‌ورزی در همه احزاب و گروه‌ها وجود دارد و اختصاص به شما ندارد. اما چیزی که این صنف را جدا می‌کند، این است که اینجا اندیشه‌ورزی عمیق می‌تواند انجام بگیرد ولی جای دیگر الزاما معلوم نیست که بتواند انجام بگیرد.

وی تصریح کرد: مثلا در مورد همین قانون حجاب که مطرح هست، احزاب، گروه‌ها و شخصیت‌ها می‌توانند موضع‌گیری داشته باشند ولی آنچه از شما توقع هست، فقط موضع‌گیری نیست؛ شما استاد جامعه‌شناسی دارید و باید این مسأله را از نگاه جامعه‌شناسی بررسی کند و استاد روانشناسی دارید که باید این مسأله را از نگاه روانشناسی تحلیل کند؛ و سایر حوزه‌ها همین طور است.

آیت‌الله سروش محلاتی اظهار داشت: نکته دوم این است که دین و دینداری در سه قلمرو «امور اعتقادی»، «امور اخلاقی» و «مسائل فقهی» تعریف می‌شود. در زمان ما بیشترین چالش‌ها مربوط به حوزه سوم هست. درست است که در مسائل اعتقادی و اخلاقی هم پرسش‌هایی وجود دارد، ولی به دلیل اینکه اسلام مشتمل بر احکامی در مسائل اقتصادی، سیاسی، حکومت، تربیت و همه چیز است، فعلا اینها بیشتر ما را با مشکل در زمینه زندگی اجتماعی و فردی خودمان مواجه کرده و بیشترین سؤالات مربوط به این هست.

وی افزود: بحث حاکمیت و حکومت هم مربوط به همین قسمت سوم است. دو رویکرد وجود دارد؛ یک رویکرد این است که این بخش از دین دیگر قابل احیاء نیست و ما باید یک دینداری فلسفی، عرفانی و اخلاقی داشته باشیم و در آن قسمت از منابع دینی استفاده می‌کنیم و عصر و زمان قسمت سوم دیگر منقضی شده است. یک عده از روشن‌فکران دینی به اینجا رسیده‌اند که فقه بیماری لاعلاجی دارد. اما رویکرد دوم این است که ظرفیت‌هایی در فقه وجود دارد که می‌شود از این ظرفیت‌ها استفاده کرد و بر این مشکلات فائق آمد.

این استاد حوزه علمیه قم گفت: ما بر رأی دوم اصرار و پافشاری داریم و مسأله هم فقط مسأله حکومت نیست در شئون مختلف زندگی دین ورود پیدا می‌کند. عده‌ای از بزرگان ما در نیم قرن اخیر این راه را پیموده‌اند و هرکدام تلاشی کرده‌اند؛ آقایان مطهری، بهشتی، سید محمدباقر صدر و امام موسی صدر تلاشی کرده‌اند که سازگاری به وجود بیاورند و بین احکام با زندگی امروز هماهنگی به وجود بیاورند که در عین حال فقه حضور داشته باشد.

وی افزود: نکته بعد این است که ما به عنوان مسلمان امکان این را نداریم که شریعت را از اسلام جدا کنیم. ممکن است در یک آیینی مثل مسیحیت بشود یک شخصی هم مسیحی باشد و هم بگوید که ما شریعت نداریم و نمی‌خواهیم. ولی یک کسی بگوید روایات معتبر کم است و در تاریخ و سنت هم تشکیک کند، بالأخره مسلمان‌ها در یک متن که قرآن کریم باشد توافق دارند. اگر ما همین قرآن را پذیرفتیم و مبنا قرار دادیم، یک بخش عظیمی از آن احکام شرعی است. لذا چه با نگاه درون دینی و چه با نگاه برون دینی، چه با اعتقاد و چه بی اعتقاد، امکان حذف شریعت در این آیین وجود ندارد.

آیت‌الله سروش محلاتی یادآور شد: گاهی ممکن است بین این احکام، که دلیل معتبر و کافی هم دارد، با زندگی بشر نوعی ناسازگاری به وجود بیاید، چه باید کرد؟ اینجا ما معتقدیم ظرفیت‌‎هایی در این دین وجود دارد که با توجه به آن می‌شود این ناسازگاری‌ها را تقلیل و کاهش داد و مشکلات را حل کرد. ظرفیت اول این است که در این دین احکام از طرف خدا بیان شده ولی شیوه اجرا را به ما سپرده و شرع دخالتی نکرده است.

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

              «چه نیازی به قرآن؟»

      سخنران: دکتر بهروز مرادی؛
      (جامعه‌شناس دین و قرآن‌پژوه)

      دبیر نشست: دکتر مریم صادری؛
         (نویسنده و مدرس دانشگاه)


https://www.tgoop.com/andishedinimoaser
@drBehrouzMoradi

پیامبر اکرم(ص)

    «طَلَبُ العِلمِ فَريضَةٌ عَلى كُلِّ مُسلِمٍ.»

«طلب علم بر هر مسلمانی واجب است.»

پیامبر بر ضرورت جستجوی آگاهی و شناخت تاکید می‌کند. علم و تفکر از پایه‌های آزاداندیشی و حق‌طلبی است. انسان باید در جستجوی حقیقت باشد و با دانش و بینش تصمیم بگیرد، نه با تعصب و تقلید کورکورانه.

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

زیستن در بحرانی بزرگ

جغرافیای وظایف و اختیارات دولت را چگونه ترسیم کنیم؟

    ✍️علی زمانیان 

"لایحه‌ی عفاف و حجاب"، صرفا یک مصداق و نشانه‌ای از بحران بزرگ‌تر است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. اما چو نیک بنگریم، در پس موضوع "حجاب"، بحرانی بزرگ‌تر با چند چهره‌ی متفاوت حضور دارد. بحرانی که زاینده‌ی انواع "پرسش‌های کشنده" برای نظامی محسوب می‌شود که خود را حکومت دینی تلقی می‌کند و بر سر آن است که با اطاعت از دستورات فقهی؛ چهره‌ای الاهی از خود به نمایش بگذارد. از این رو احساس می‌کند اگر "حجاب" را از دست بدهد، گویی تمام هویت و چیستی و علت بقا خود را از دست داده است.

🔹بحران بزرگ، جدی شدن "فرایند اجتماعی بازپس‌گیری حوزه ی خصوصی و منجمله، دین" از دولت است. بحرانی را که می توان "بحران مشروعیت گستره ی دولت" نامیدش. و این بحران، یعنی این که توافقات ضمنی و سازگاری کلی چند دهه‌ی پیشین میان جامعه و نظام سیاسی (در این که حوزه‌ی اختیارات و وظایف دولت تا کجاست)، از دست رفته است. از این رو، جامعه خواهان بازخوانی و بازنویسی نسخه‌ی جدیدی از دولت است که در آن، برخی از اختیارات و وظایف از فهرست آن چه اکنون در پروتکل سیاسی وجود دارد، حذف و به جامعه بازگردانده می‌شود.

برای فهم عمیق دوره‌ای که در آن قرار داریم باید چالش‌هایی مانند چالش "حجاب" را در تصویر بزرگ‌تر قرار دهیم تا مسئله‌ی اصلی بر ما مکشوف گردد. ما اکنون در میانه‌ی یک بحران بزرگ قرار داریم، بحرانی کمتر آشکار که باید آن را به صورت واضح و روشن به سخن درآورد، از حاشیه‌نشینی و انزوا به متن گفت‌وگوها آوردش و مستقیم آن را بررسی کرد . زیرا تا زمانی که تکلیف حاکمان و جامعه در باره ‌ی آن  روشن نشود، همه‌ی گفت‌وگوهای دیگر، گرچه مفید اما راه به جایی نخواهد برد. بحث بر سر یک لایحه‌ی منصفانه و عادلانه در باب حجاب نیست، بلکه مسئله اصلی به پیش از لایحه بر می‌گردد. به پیش فرض‌هایی که "لایحه" با اتکا به آن‌ها و بدیهی شمردن‌شان، تنظیم و تصویب شده و به صورت قانون درآمده است. قانونی که آن قدر با خواست اجتماعی در تضاد و نزاع است که پس از تولد، فورا به اغما رفته و مجال زندگی نیافته است.

بحران اصلی و بزرگ، کجاست؟

مسئله، "فرایند اجتماعی بازپس‌گیری حوزه‌ی خصوصی و منجمله دین، از دولت" است

🔹بحران اصلی، لایحه‌ی حجاب نیست، بلکه اختلاف نظر آشتی‌ناپذیر جامعه با حکمرانان بر سر آن چیزی است که حاکمان آن را بدیهی می‌شمارند، اما جامعه آن را بدیهی نمی‌داند و یا بالعکس، جامعه آن را بدیهی می‌انگارد، اما حکومت آن را بدیهی نمی‌پندارد. چالش اصلی بر سر "نظام بدیهیات و مفروضات پایه‌ای" است. حاکمان، بدیهی می‌انگارند که تنظیم و تعیین حجاب بانوان و به نحو کلی، سبک زندگی مناسب، یکی از وظایف آن‌هاستَ، اما جامعه از این "بدیهی" عبور کرده است و آن را نمی‌پذیرد. ما شاهد عبور تدریجی از توافقات سیاسی جامعه با دولت بر سر بدیهیاتی هستیم که روزگاری نه چندان دور، بر سر آن، تفاهم اجمالی وجود داشت. یکی از بدیهیات از دست رفته، اشتراک نظر کلی جامعه، فی‌الجمله، با حکومت، برای تعیین و حدود حجاب از سوی سردمداران سیاست بود. اما پس از آن، بتدریج جدالی بر سر حد و حدود و میزان حجاب شکل گرفت. ‌پس از یک دهه‌، جامعه از نکته‌ی اخیر هم عبور کرده و پس از تردیدهایی، دوره‌ی جدیدی را از نفی حاکمیت سیاسی در تعیین و تنظیم دین در جامعه آغاز نموده است.

🔹مسئله این است:
گستره‌ی مجاز حکومت و جغرافیای موجه حاکمیت و منطقه‌ی حکمرانی حاکمان تا کجاست؟ حکومت تا کجا حق و یا وظیفه دارد از منظر حقوقی برای جامعه، تعیین تکلیف کند؟ کجاست آن جایی که دولت نباید وارد شود؟

نزاع اصلی بر سر دولت حداقلی(خواست عموم جامعه) با دولت حداکثری (خواست اربابان قدرت)، است.

بحران، گسست و شکافی عظیم میان دو رویکرد دولت و ملت در تعریف و تعیین "گستره ی حکومت" و جغرافیایی حکمرانی است. تخاصم و نزاعی عمیق میان پاسخ مردم (به نحو اغلبی) با پاسخی که مراکز تصمیم‌گیر و یا حکمرانان به آن می‌دهند، در گرفته است.
بدون توافق بر سر ارزش‌های بنیادین و بدیهیات پنهان اما مبنایی، هر گونه توافق دیگر، صوری و شکننده خواهد بود.

📌 ادامه اینجا

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

📽هادی سروش

🔹از تاثیر تعامل و ادبیات پیامبر خدا (ص) در استحکام زندگی علی (ع) و فاطمه (س) بیاموزیم‌..

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

🔺گزارش پژوهشی: جدایی از دین در ایران و جهان
🔹بررسی پژوهش‌های خارجی و داخلی در حوزه جدایی از دین
🔸این پژوهش در گروه بررسی‌های راهبردی میراث انجام شده است.

🔹در بخش پیشنهادها آمده است:
به رسمیت نشناختن تکثرها و تنوع‌ها و منحصر شدن در چارچوبی سفت و سخت، به جدایی افراد از دین منجر می‌شود. این سوال که «آیا من دین‌دار هستم» اغلب با پاسخ‌های منفر صاحبان خوانش رسمی دین مواجه می شود. حتی گاهی چارچوب‌های عرفی، و چارچوب‌های دینی، افراد را از دایره دین‌داری اخراج می‌کنند. بازتعریف و بازنگری حد و مرز دین‌داری و پذیرش تکثر در این بازاندیشی، نقش مهمی در تغییر وضعیت این گروه‌ یا افرادی ایفا می‌کند که در آستانه یا در مسیر جدایی از دین هستند.

@namehayehawzavi
https://www.tgoop.com/andishedinimoaser

‍ ◻️منتظری؛ گشودن باب حق در شریعت

     ✍رضا زمان

◾️آیت الله حسینعلی منتظری را به آزاداندیشی، گشودگی، مداراجویی، عدالت‌طلبی و شجاعت می‌شناسیم. اما آنچه که منتظری کرد، و آنچه که میراثِ راستین او در سیاست و دیانت است، در واقع گشودن بابِ نو در شریعت بود، یعنی: بابِ حقّ و حقوقِ انسانی چون حقوقِ جهان‌شمول و همگانی. ارزش این امر را وقتی درمی‌یابیم که در نظر بگیریم منتظری مردِ فقاهت و دیانت بود، با آیات و روایات انس گرفته بود، عمری درسِ فقه خوانده و درسِ شرع داده بود، در فقهیات تدریس و تألیف کرده بود؛ منتظری، در درجهٔ نخست، یک فقیهِ خبره بود که از سنّتِ فقاهت می‌آمد. نه دانش‌آموختهٔ فلسفهٔ غرب بود و نه یک روشن‌فکرِ فرنگ‌رفته؛ نه زیستِ آمریکایی-اروپایی داشت و نه علقه‌های غربی داشت. یک فقیه بود.

◾️آیت الله منتظری دریافت که در شریعت، شریعتِ رایج و متعارف که در جمهورِ مسلمین برای قرن‌ها و سده‌ها جاری و روان بود، جایی برای حقّ بشر نیست و حقوق در فقهیات راه نیافته است. منتظری، با تشخیص این خطا و نقص در فقهِ فقیهان، دست به اجتهاد برد؛ اجتهادی حقّ‌مدار و حقّ‌خواه. وی می‌توانست همچو جمهورِ فقیهان، به همان شریعتِ بی‌حقوق فتوا دهد و راضی باشد به اعلام حرام و حلال. یا در نهایت، بعضی احکامِ خشن را از فقه بزداید و تأویلی دیگر از آن‌ها کند. اما منتظری از آن‌جا که بهره از «حسّ عدالت» برده بود و اصولِ عام عدالت را می‌شناخت، از آن‌جا که انسان‌گرا و مردم‌دار بود و انسانیت و جمهوریت را ارزش می‌داد، از آن‌جا که از جبّاریت و ستمگری بیزار بود و عدل و داد را دوست می‌داشت، ضرورتِ حقّ و حقوق را با تمام عقل و احساس‌اش دریافت؛ این بود که فتوا به حقّ انسان داد و بابِ حقوق را در شریعت باز کرد و شریعتی بر مدار حقّ عرضه کرد.

◾️آیت الله منتظری، از دلِ سنّتِ شریعت، راه به برداشتِ «لیبرال» از حقّ بشر برد؛ یعنی آن برداشت که اولاً، حق را امر ذاتی و اصیل و ثابت می‌شناسد و نه عرضی و عاریتی و نسبی؛ ثانیاً، قائل به حقّ انسان، تنها به جهت انسان بودن است. این، به سادگی یک برداشتِ لیبرال است که در سنّت لیبرال تکوین و تأیید شد. منتظری، از برداشتِ فقهی به برداشتِ لیبرال از حقوق راه یافت و این برداشت را در «رسالهٔ حقوق»(۱۳۸۳) به میان گذاشت. «رسالهٔ حقوق»، اثر آیت الله منتظری، رساله‌ای است ممتاز، جامع و کم‌یاب در فقه و شریعتِ که در پاس‌داشتِ حقّ بشر نوشته و ثبت شده است؛ رساله‌ای که در منشأ حقوق، توجیه حقوق، و انوع و اصنافِ حقوق انسانی تقریر شده است.

◾️رسالهٔ حقوق، حقوقِ بنیادین و اساسیِ بنی‌آدم را چون «حقّ‌های فطری و ذاتی» شناخت که «فی‌نفسه ثابت و غیرقابل سلب» هستند و تابع «ضرورت‌ها و مقتضیاتِ خاص اجتماعی» نیستند؛ ریشهٔ این حقوق را در «فطرتِ انسان» دید و نه «قانون‌گذاری و ارادهٔ حکومت». رسالهٔ حقوق، در توجیه حقوق بشر، دلیلِ حقانیتِ حقّ بشر را در «انسان بودن انسان» و «کرامتِ انسانی» آورد؛ یعنی دو دلیل، در توجیهِ حقوق بشر است: انسان بودن انسان، کرامتِ ذاتی انسان. انسان‌ها، بخاطر انسان بودن و بخاطر کرامت انسانی، از حقوق بشر برخوردارند(رساله، ص ۱۵). رسالهٔ حقوق، زیربنای حقوق بشر را بر «حقّ کرامت انسانی» چون حقّ همگانی و عام استوار می‌کند.

◾️منتظری، در رسالهٔ حقوق، حقّ کرامت را «ارزش‌دادن و ترجیحِ انسان از جهتِ انسانیت» تعبیر و تأویل می‌کند که برای همگان، حقوق اساسی و ذاتی قائل است؛ بر اساس حقّ کرامت ذاتی:«همهٔ انسان‌ها صرف‌نظر از دین و عقیده و مذهب و اعمال و رفتار، دارای کرامتِ ذاتی هستند»(رساله، ص ۳۷). حقّ‌های اساسی و بنیادینِ بشر در رسالهٔ حقوق، حقّ حیات، حقّ آزادی، حقّ معیشت سالم، حقّ امنیت و حقّ تعیین سرنوشت تعریف می‌شوند؛ از این حقوقِ بنیادین، آزادی اندیشه و بیان، آزادی انتخاب دین و تغییر دین، آزادی کنش سیاسی و چون این بیرون آمد. رساله، برخلاف فقه رایج، حقّ بازگشت از دین(ارتداد) را نیز به رسمیت می‌شناسد و آن را ذیل آزادی اندیشه و عقیده معنا می‌کند. رسالهٔ منتظری، از حقوق ملل هم سخن به میان می‌آورد و حتی از حقوق حیوانات هم ذکر می‌کند. از این جهت است که رساله، اثری جامع است.

 🌐منبع

https://www.tgoop.com/andishedinimoaser