شیخی بر منبر بگفته است:

"به مردم اعلام می‌کنیم در خوشی‌ها و ناراحتی‎‌ها کنار شما هستیم"

یادم را حکایتی افتاد:
درویشی ژولیده و ژنده‌پوش کنار خیابان نشسته بود و می‌گریست.
مردی نان‌هایش به بغل، در کنار درویش بنشست و گریست.
درویشِ متحیر، به مرد پرسان نگریست:
"تو از چه سبب می‌گریی؟"
"از مصیبت تو"
"گرسنه‌ام، تکه نانی مرحمت کنی از نان‌هایت، نخواهم گریست"
مردِ نان‌‌به‌دست گریه افزون کرد و‌ در میان هق‌هقش زمزمه کرد:
"نان نه، تا صبح هم بخواهی کنارت خواهم گریست!

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

#فیلمنگاشت
#عامه_پسند
#سهیل_بیرقی

شاید اولین بار، قاعده‌شکنی در این‌باره در "فاطمه، فاطمه است" شریعتی چشمم را گرفت. زنی را به هویت خودش شناختن، نه ذیل نام پدر، همسر و فرزند!

زنِ هویت‌زدایی‌شده در فرهنگ مذهبی-سنتی ایران نیز ریشه‌دار است. اما تماس فرهنگی، تجددخواهی مردمی و نفوذ فرهنگی بینِ نسلی از نسل‌های بعد به نسل‌های قبل ورق را تا حدودی برگردانده است.

این تغییر بزرگ را شاید بتوان در زنان و مادران دهه‌های پنجاه و شصت پررنگ‌تر دید؛ زنانی که در پی شناخت به و بیش از خویش به حرکت در می‌آیند و بیش‌ازپیش استقلال هویتی و مالی را جست‌وجو می‌کنند. رویکردی که حاکمان عموما از آن استقبال نمی‌کنند. چون زن مطالبه‌گر می‌تواند جامعه را مطالبه‌گرتر کرده و ارکان قواعد مبتنی بر ایدئولوژی را متزلزل کند.

اما این تغییر بزرگ برای این گروه از زنانِ تحول‌خواه می‌تواند چالش جدی‌ای را به‌دنبال داشته باشد؛ به‌ویژه اگر مهارت‌های لازم برای استقلال و هویت مستقل را نیاموخته باشند. مهارت‌هایی که در ریل‌گذاری جدید زندگی، حتما به آن‌ها نیاز خواهند دلشت. وگرنه حس خسران و جاماندگی و واماندگی توامان بر ایشان چیره خواهد شد.

عامه‌پسندِ سهیل بیرقی را بیشتر از این زاویه قابل بحث یافته‌ام. زنی در میانه‌ی زندگی که بعد از ۲۸ سال تصمیم می‌گیرد قاعده را بشکند و از مردی که با دیگری‌است بِبُرد و مسیر استقلال کامل را برگزیند. زن جسور است و بی‌محابا. به‌ریشه‌هایش برمی‌گردد، بی‌آنکه بداند در پای ریشه‌ی سنت‌زده و مردسالارش، کسی انتظار او و تهورش را نمی‌کشد. خاستگاه او امروز زنِ تنها را به رسمیت نمی‌شناسد و پس می‌زند. و تنها بارقه‌های امید، او را به نام پدر اعتبار می‌دهند.

در این میان او اما با نگاه نوگرایش می‌کوشد تا به دل ماجرا زند و طرحی نو دراندازد. زن اما در تمام طول زندگی مهارتی جز همسر و مادربودن نیاندوخته و حالا فقط "می‌داند که می‌خواهد بتواند" اما این کافی نیست و زورش به جامعه‌ی مردانه‌وزنانه‌ی زن‌ستیز اطرافش نمی‌رسد.

قصه‌ی بیرقی شخصیت دیگری دارد که به‌دلیل سانسور احتمالی شهید شده است و در بلاتکلیفی می‌آید و می‌رود! به آن نمی‌پردازم.

مخاطب پیام عامه‌پسند از نگاه نگارنده شاید زنانی باشند که به‌واسطه تن دادن به سنت یا ایدئولوژی حاکم، همسری یا مادری صرف را تکلیف زن می‌دانند و بی‌آنکه به مهارت و استقلال بیاندیشند، روزگار می‌گذرانند. عامه‌پسند می‌گوید که این گروه شدیدا غافلگیر خواهند شد.

عامه‌پسندِ بیرقی را فیلم ضعیف‌تری از عرق سرد او می‌بینم. اما حرفی گفتنی و شنیدنی دارد.   

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

بیم است که سودایت دیوانه کند ما را ...
#امیرخسرو_دهلوی
#علیرضا_قربانی
#محمدرضا_اربابی

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

#مولانا
#شمس_تبریزی
#آسمان

از عشق دلا ، نه بر زیان خواهی شد
بی‌جان ز کجا شوی که جان خواهی شد

اول به زمین از آسمان آمده‌ای
آخر ز زمین بر آسمان خواهی شد

عکس: م.ر. اربابی
۱۵ دی ۱۴۰۲

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

"اصلا خاک مرده توی این مملکت پاشیدند! همه منتظر بودند که بعد از دموکراسی روزنامه‌ها از مضار فساد اخلاق و دیکتاتوری و تشویق به صلح و سلم و دین و آئین بنویسند.
حالا همه‌اش با دعوت به هرج‌ومرج، توطئه اجنبی‌پرستی ورق‌پاره‌های خودشان را پر می‌کنند. البته حقیقت تلخه، اما باید اذعان داشته باشیم که نژادمان فاسد شده، نه علم، نه هنر. از ملتی که لذیذترین خوراکش جگرکه چی می‌شه توقع داشت؟ هوا و زمین و آبمان پر از کثافت و میکروبه.
باور کنید که ما داریم تو چاهک دنیا زندگی می‌کنیم و مثل کرم تو هم می‌لولیم. زمامدارانمان همه دزد و دغل و رشوه خورند. بله دیگه منتظر چی هستید؟ اوخ اوخ....
قدیم اعیان بابا ننه داشتند، علاقه به آب و خاکشان داشتند، اما حالا هر دبوری، هر دیزی‌پزی می‌خواد وکیل بشه تا بهتر مردم را بچاپه و بعد بره خارجه زندگی بکنه!"

#حاجی_آقا
#صادق_هدایت

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

مو عه هرجا بروم، سر وا وگردانم
توو او چیشای خووت؛ سنبل می‌کاروم…

#حیدو_هدایتی

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

#نماهنگ

نماهنگ شنیدیدنی "اثر پروانه‌ای" از گروه آمریکایی Before You Exit (BYE) تقدیم گوش و چشمتان.

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

و گفت: 《کسانی دیده‌ام که به تفسیر قرآن مشغول بوده‌اند. جوانمردان به تفسیر خویش مشغول بوده‌اند.》

ابوالحسن خرقانی (در تذکره‌الاولیای عطار)

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

#فیلمنگاشت

خانم تریه!
دست‌مریزاد!

این اولین فیلمی از شما بود که دیدم و باید اعتراف کنم بهترین فیلمی بود که از بین فیلم‌های ۲۰۲۳ دیدم.

به‌واقع قصه‌گوی خوبی هستید و شاید بزرگترین چالش ذهنی من در حین تماشای ۱۵۰ دقیقه فیلم شما، گیر افتادن بین جذابیت معماگونه‌ی نتیجه‌ی دادگاه از یک طرف و کشف و فهم لایه‌های عمیقِ روانشناختی و رابطه‌شناختی روایتتان بود.
تحسینِ #آناتومی_یک_سقوط شما را باید از عنوان فیلم شروع کرد که به‌غایت دقیق انتخاب شده است. شما سقوطی را به تصویر کشیده‌اید که شاید بسیاری از ما آدم‌های معمولی با آن زیسته‌ایم.

سکانس دعوای ساندرا و سموئل بی‌نظیر بود. بین خودمان باشد!بله. ما آدم‌های عادی گاهی برای پوشاندن ضعف‌های خودمان و گاهی برای باج‌گیری عاطفی از حربه‌ی خودقربانی‌نمایی بهره می‌گیریم. به قول ساندرا، بخشندگی این چنینی در واقع بخش‌های ناپاک و ناخوشایند ما را پنهان می‌کند. یا مهرطلبانه ایثارهایی می‌کنیم که به مطالباتی سنگین تبدیلشان می‌کنیم، یا چرتکه‌مان را بی‌حساب به بستانکاری حساب خودمان می‌اندازیم! در این میان است که تصور می‌کنیم (یا شاید وانمود می‌کنیم) که فقط مجری قوانین و خواسته‌های طرف مقابلیم و هیچ اختیار و انتخابی نداریم. فراموش می‌کنیم همین تن دادن به خواسته‌های طرف مقابل هم "انتخاب" خودمان بوده است.

جاستین عزیز!
درام دادگاهی آناتومی یک سقوط شما بسیار پرکشش بود. حمله‌ها و دفاع‌ها، بحث‌ها و جدل‌ها و کنش‌ها و واکنش‌هایی که در دادگاه به تصویر کشیدید بسیار تماشایی و قابل تحلیل بود.

خلاصه اینکه ...
دست‌مریزاد
خانم تریه!

محمدرضا اربابی
۲۷ دی ۱۴۰۲
#anatomy_of_a_fall

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

#ترجمکس

پای بر سیم، بنشسته به انتظار پروازی بال‌به‌بال تو، اسیر تردید شدم که جهانم روی سیم ایستاد ...

م.ر.اربابی
بیست‌ونهم دیماه هزاروچهارصدودو


https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

#شکفتن
#سباوش_کسرایی

می‌شکند شب
شهر دهان‌بند کهنه می‌کند از لب
شهر نفس می‌کشد از پنجره صبح
شهر به اندیشه می‌نشیند یک‌چند
های خوشا دم زدن بدون دهان‌بند
واژه گم گشته‌ای بسان ستاره
می‌گذرد از ضمیر شب‌زده شهر
میل شکفتن دارد
قصد گفتن دارد
باز، به کندی لبان تب‌زده شهر
شهرا! دیگر سکوت بر لب مپسند
های خوشا نعره‌ای به اوج دماوند

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

#همایون_شجریان

#گریه_می_آید_مرا
اندکی بنشین
اندکی بنشین که باران بگذرد

أيها الحزن!
ألم تؤلمك ركبتاك من الجثو فوق صدورنا؟!

آه ای غم!
آیا زانوانت که بر سینه‌های ما نشسته به درد نیامده؟!

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r


یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

برشی از "حلاج الاسرار"

ترجمه و گردآوری #بیژن_الهی
#منصور_حلاج
خوانش: #محمدرضا_اربابی

مدت: ۲ دقیقه و ۵۰ ثانیه

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r


یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

#ایستادگی_کن روی طاقچه عرضه شد.

از امروز علاقه‌مندان به این کتاب می‌توانند با مراجعه به پیوند زیر، آن را تهیه کنند.

نویسنده:
#ورونیکا_چمبرز

دبیر مجموعه:
#محمدرضا_اربابی

مترجمان:
#شیما_آبیاری
#پریسا_ابن‌یامینی

#منتشران_اندیشه
مخاطب: نوجوان

#ایستادگی_کن معرفی چهل انسان مبارز است که کیمیاگرانه مس نالیدن را به طلای طلای بالیدن بدل ساخته‌اند و برای ایجاد تغییر در جهان پیرامون خود ایستادگی کرده‌اند و هزینه داده‌اند.
تویی که این کتاب را در دست گرفته‌ای! کتاب را برگردان!
تصویر خود را در قاب عکس میانه‌ی تصویر می‌بینی؟ پس تو هم ایستادگی کن و جهان را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کن.

صفحه نشر #منتشران_اندیشه

@montasheranandisheh


«ایستادگی کن!» را از طاقچه دریافت کنید

https://taaghche.com/book/199439

در ستایش #قلم
#فرخی_سیستانی

نیامد، آنچه ز نوک قلم پدید آمد
ز تیغ و خنجر افراسیاب و رستم زر

قلم به ساعتی آن کارها تواند کرد
که عاجز آید از آن کارها قضا و قدر

قلم بود که ز جایی به تو سخن گوید
که مرغ اگر ز برش بگذرد بریزد پر

ملوک را گه و بیگاه پیش دشمن خویش
قلم به‌منزلت لشکری بود بی‌مر

بسا سپاه گرانا که پی سپار شدند
ز جنبش قلمی تار و مار و زیر و زبر

ملوک را قلم و تیغ برترین سپهی‌است
بترسد از قلم و تیغ شیر شرزه نر

بنای ملک به تیغ و قلم کنند قوی
بدین دو چیز بود ملک را شکوه وخطر

همه شهان و بزرگان و خسروان جهان
بدین دو چیز جهان را گرفته سر تاسر


https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

#فیلمنگاشت

Leave the world behind (2023)

فیلمی‌است اقتباسی به کارگردانی سم اسماعیلِ مصری‌الاصل و برگرفته از رمانی با همین نام به قلم "رومان عَلَم" بنگلادشی‌الاصل که هر دو متولد و ساکن آمریکایند.

فیلمِ دو ساعت و پانزده دقیقه‌ایِ اسماعیل با سکانسی شروع می‌شود که زنِ ماجرا، آماندا، با نقش‌آفرینی #جولیا_رابرتز از نفرتش از "مردم" می‌گوید و ترتیبات سفری را برای خانواده‌ی چهار نفره‌اش به جایی خلوت و آرام داده است. مرد خانواده که نقشش را #ایتان_ها‌ک ایفا می‌کند، استاد زبان انگلیسی و رسانه در کالج است و آدمی فارغ از هیاهوی جهان یا به تعبیر عام "بیخیال" به نظر می‌رسد. این خانواده یک پسر و یک دختر دارند. دختر  بچه‌ی قصه دنبال‌کننده‌ی پروپاقرص سریال فِرندز است و در جایی از فیلم علت علاقه‌اش را این‌طور بیان می‌کند: "تنها چیزی که در این اوضاع خوشحالم می‌کند"

روز اول به استقرار و تهیه ملزومات می‌گذرد که در این حین اینترنت و شبکه‌های تلویزیونی مختل می‌شوند. از طرف دیگر، وقتی مردم در ساحل مشغول تفریح‌اند نفت‌کشی بدون کنترل و مثل نهنگی که قصد خودکشی دارد، به ساحل می‌کوبد!
شب هنگام درِ ویلا به صدا در می‌آید و مردی شیک‌پوش به‌نام جی.اچ. با بازی #ماهرشالا_علی به همراه دخترش ادعا می‌کنند که صاحبِ این خانه‌ای هستند که خانواده‌ی آماندا اجاره کرده است.
و ماجرا آغاز شده و ابعاد تازه‌ای پیدا می‌کند ...

قصد ندارم داستان فیلم را لو بدهم، اما، این فیلم نگاهی شبه‌آخرالزمانی به جهان دارد و با استفاده از چاشنی جنگ‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی جاری در جهان، آمریکای منزوی‌شده (از نگاه این فیلم) را تحت حمله‌ی دشمنانی نشان می‌دهد که دولت برای کشور ساخته است و در این میان، از کره (احتمالا کره شمالی)، روسیه، چین و ایران نام برده می‌شود.

اما بر خلاف اشارات بسیار فیلم به این جنگ‌ها و حتی نمایش ضمنی حمله به آمریکا، محور اصلی آن "مردم" و "انسان" است؛ همان مردمی که به تعبیر دختر جوان فیلم، شاید وحشتناک باشند، اما کسی را جز همدیگر ندارند. یا به قول آماندای قصه، با پیش‌داوری‌های حاصل از کلیشه‌های اجتماعی یا حتی شغلی یکدیگر را می‌آزارند یا از یکدیگر حذر می‌کنند و دوری.

در سکانسی در اواخر فیلم، جی.اچ. به نقل از یکی از مشتریانش که فعال در صنعت دفاعی‌است به جنگی ترکیبی و سه‌ مرحله‌ای برای فروپاشی داخلی یک دولت اشاره می‌کند، بدین ترتیب: ۱. منزوی کردن، ۲. ایجاد هرج‌ومرج هماهنگ و درگیر کردن مردم با هم و ۳. کودتا و جنگ داخلی.

الگویی که فیلم برای جامعه‌ی آمریکا نشان می‌دهد را می‌توان نسخه‌ای تجویزشده برای بسیاری از کشورها دانست که همچنان نیز جاری‌است و البته هشداری از یک آمریکایی به مردم آمریکا درباره‌ی عملکرد نظام حاکمه‌ی کشورشان تلقی کرد.

در سکانسی از فیلم، خانواده‌ی آماندا پشت انباشتی از خودروهای بی‌سرنشینِ به‌هم‌کوفته مواجه می‌شوند که از نوع تسلای مدل ۳ هستند و به دلیل حمله‌ی سایبری بدون راننده به این سو و آنسو می‌روند. این سکانس فیلم واکنش ایلان ماسک را نیز به همراه داشته است!

سکانس پایانی فیلم به قول خودِ کارگردان به‌گونه‌ای بسته شده که امکان گفت‌وگو برای مخاطب باز باشد. سریال با تیتراژ قسمت پایانی سریال فرندز (The Last One) تمام می‌شود.

شاید اگر بخواهم عنوان فیلم را به‌گونه‌ای ترجمه کنم که پیام‌رسان مضمون فیلم باشد، باید مصرعی از علیرضا آذر را بیاورم که کافی است و وافی:
ول کن جهان را قهوه‌ات یخ کرد!

یا به تعبیر مولانا:
بیا تا قدر یکدیگر بدانیم
که تا ناگه ز یکدیگر نمانیم

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

برشی از فیلم

#leave_the_world_behind

برای خواندن یادداشتی درباره‌ی فیلم پیوند زیر را بفشارید:
https://www.tgoop.com/arbabi_m_r/341


https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

#نماهنگ
#داماهی
#دیوانه

میترسوم از این کشور خوسیده‌ خوشبخت
بیدار بشوم این طرف مرز نباشی
تو خوو زمین باشوم و بارونی و گندم
بیدار شوم اما تو کشاورز نباشی
میترسوم از اینجا بری و خونه بورومبه
له شم تو به معماری آوار بخندی
آواره بشم مملکتم دست تو باشه
هیهات اگر ارتش موهاته نبندی
دیوانه چو دیوانه ببیند خوشش آید
میترسم از اون لحظه که دیوونه نباشی
هی پست کنم عمر عزیزم در خونه‌ات
یک عمر کسی در بزنه خونه نباشی
ایجاد شدی در بدنم مثل یه بحران
بحران شدوم از بوسه‌ ایجاد شونده
پایان غم‌انگیز خودوم منتظرم هست
میترسم از این لحظه‌ فرهاد شونده
افسار پریشونی من دست خودوم نیست
جن رفته در این شعر در این وزن عروضی

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r

یادداشت‌ها، نقدها، ایده‌ها و ...#محمدرضا_اربابی

#فیلمنگاشت
#داستان_آمریکایی
#American_Fiction

- آخرین کتابی که خوندی؟
- اثر مرکب!
- اثر مرکب!
- اثر مرکب!

صدای تکرار اسم این کتاب و کتاب‌های موسوم به روانشناسی زرد یا بازاری در جلسه‌ی مصاحبه‌ام با پرسنل جدید در گوشم می‌پیچد.

حالا صدای مانک از صدای افکارم بلندتر شده است:
"این کتاب‌ها آشغاله، آدما می‌خوننشون که تو مهمونی‌ها و دورهمی‌ها یه حرفی داشته باشن بزنن!"

به مانک حق می‌دهم که عصبانی باشد. به‌عنوان فاخرنویسی که هیچ ناشری حاضر به انتشار اثر جدیدش نیست و رمان‌نویسی که آثارش را کتابفروش‌ها در قفسه‌ی کتاب‌های پژوهشی در حوزه‌ی سیاهان جانمایی می‌کنند؛ طبیعی است که از کف و سوت مخاطبان، ناشران و حتی منتقدان برای کتاب‌های به زعم او آبکی، سطحی و پرغلط آزار ببیند.

اما خب از جامعه‌ای که خواندن بریده‌هایی از یک کتاب را جایگزین کتاب‌خوانی کرده و بیش از فهمیدن، به‌دنبال تفاخر به کتاب‌خوانی‌است، بیش از این انتظاری نمی‌رود.

استقبال خیره‌کننده از اثر آبکی‌ای که مانک از سر شیطنت و برای تمسخر این اندیشه می‌نویسد و به اسم مستعار منتشر می‌کند، پیامی‌است برای نویسندگانی که بین شهوت شهرت و پول حاصل از پرمخاطب‌نویسی از یک سو و ارزش اندیشه‌ورزی و فاخرنویسی گیر افتاده‌اند.

البته نباید نادیده گرفت که زردها گاهی می‌توانند مقدمه‌ای برای کتاب‌خوان‌شدن جامعه باشد. مشروط به اینکه سقف بلندیِ نظرِ مخاطب را کوتاه نکنند.

#داستان_آمریکایی فیلمی کمدی‌است که بیینده را هم به فکر وا می‌دارد و هم به لبخند. کورد جفرسون فیلمنامه را از رمانی با نام Erasure با قلم پرسیوال اِورِت اقتباس کرده است.

می‌خواهم پایان این یادداشت را این‌گونه ببندم:

کتاب خواندن خوب است و زیاد کتاب خواندن شایسته. اما بایسته آن است که حتی اگر شده یک خط از کتابی را زندگی کنیم. این یار مهربان باید سر بزنگاه‌های زندگی به دادمان برسد!

https://www.tgoop.com/arbabi_m_r