Мадагаскарни ўқиб, беихтиёр Саид Аҳмаднинг "Суянчиқ" ҳажвиясини эсладим.

Болаликда ўқиган эдим. Сюжетга кўра, Қумри хола исмли қаҳрамон Мозамбикка боргиси келиб қолади. Бола бўлганим учун нега айнан Мозамбик танланганини тушунмаганман, таваккал ёзган бўлса керак деб ўйлаганман. Ҳозир ўйлаб қарасам, жавоб матннинг бошидаёқ бор экан:

"Нима бало бўлдию Қумри холанинг Мозамбик деган юртни кўргиси келиб қолди. Аслида-ку у бунақа мамлакат борлигини билмасди. Қаёқдан невараси рангли телевизорни бураб қўйган экан, Мозамбикда пахта экишга ёрдамлашаётган ўзбек мутахассислари орасида қорақалпоғистонлик мусобақадоши Гулойим Ширимбетова экранда лоп этиб кўриниб қолса бўладими! Ие, Гулойим борган жойга мен боролмайманми, дедию ўша ёққа бориш ҳаракатига тушиб қолди".

Манба.

Жавоб оддий — Мозамбик ҳам, Ўзбекистон ҳам пахта экиладиган ўлкалар; иккиси ҳам социалистик блокда (Ўзбекистон мустақил субъект сифатида эмас табиийки). Шу боис маълум алоқалар бўлган — қандайдир ўзбеклар Мозамбикда пахтачиликни кўтаришга борган. Ҳатто Ўзбекистонда Мозамбик пахтачилиги ҳақида китоблар чиққан.

Африка билан мана шунақа кутилмаган иқтисодий муносабатлар тарихи.

@AsanovEldar

Mafia III — очиқ дунё акцияси ўйини бўлиб, ўйинчи Линкольн Слей ролини бажаради. У Вьетнам урушидан қайтгач, оиласини қатл этган мафия гуруҳига қарши кураш бошлайди.

Ўйин 1960-йиллардаги Нью-Орлеан шаҳрида жиноят ва коррупция дунёсини кўрсатади. Тарихий воқеалар ва ижтимоий муаммоларни ўзида мужассам этган ўйин кучли ҳикоя, динамик жанговар тизим ва очиқ дунё муҳити билан ўзига жалб қилади.

Тўлиқ видеога ҳавола:
https://youtu.be/Hz97UU8U19o?si=4w9bbGc26cUP7JdG

Кеча Spark-Matiz ҳақидаги постларни ёзиб, бир нарса эсимга келди.

Ëшликда Ғарб беллетристикаси ва криминал адабиётини кўп ўқирдим — 007 дан SAS'гача дегандек. Бу китобларда шаҳарларнинг кўчалари, майдонлари, дўконларнинг номлари, турли техника, костюм брендлари, машина русумлари, атир-упа номлари кўп тилга олинади. Хуллас, конкретика жуда юқори.

Дейлик, қаҳрамон Парижнинг фалон кўчасидан фалон майдонига чиқиб, мана бу ном остидаги ресторанда овқатланади, сўнг кўчанинг терс томонидаги қаҳвахонага ўтиб, қаҳва ичиб, мулоҳаза юритади. Эгнида қайсидир бренд костюми бўлади, қўлида қандайдир русумдаги телефон бўлади, Парижга "Франс эйр"да учиб келган бўлади, тўхтатган таксиси маълум бир русумдаги автомобиль бўлади; кутилмаганда биров кўча муюлишидан чиқиб, унга қарата ўқ узса, қўлида шунчаки тўппончамас, Кольт ёки яна бирор русумдаги қурол бўлади.

Ўзбек адабиётида бунақа деталларга мутлақо эътибор қаратилмайди, шу боис ўзбек китобхонига бундай тафсилотлар ғалати туюлади.

Хуллас, мана шу детализация ичида бир нарса диққатимни тортган эди: машиналар ҳақида гап кетганда, компания ёки унинг катта брендининг номи келтирилади: "Мерседес", "Пежо", "Крайслер" ва ҳ.к.

SAS'нинг бир қисмида воқеалар Жанубий Кореяда бўлади, тилга олинадиган асосий машина эса "Дэу"дир.

Шунда мен "нега фақат фирма тилга олиняпти, унинг ичидаги конкрет моделлар тилга олинмаяпти?" деб ўйлаганман. Қаҳрамон қайси моделга ўтирдим - "Нексия"ми, "Тико"ми, деб қизиққанман.

Кейинчалик билсам, бу модель қаторлари энди жуда майда бўлиниш экан ва уларга унча эътибор қилинмас экан. Масалан, АҚШда дўстлар гаплашиб қолса, "Форд" олдим, "Шевроле" деб қўя қолар экан, қайси моделлиги эса иккиламчи маълумот.

Бизда у пайти "Дэу"дан бошқаси бўлмагани, ҳозир эса "Шевроле"дан бошқаси йўқлиги учун моделлари жуда аҳамиятли. Чунки моделнинг ўзи кам, қандайдир бир Ғарб давлатида эса моделлар шунчалик кўпки, эслаб қолиш ва фарқлаш мияни ортиқча чарчатишдир.

@AsanovEldar

Бу йил ҳисобидан Фаластин—Исроил муносабатларига бағишланган иккинчи аудиокитобни эшитмоқдаман. Буниси кўпроқ ёқди.

Анита Шапиранинг китоби кўп жиҳатдан Исроилнинг расмий тарихини, расмий нуқтаи назарини ёритади. Холис оҳангни сақлашга уринса-да, Исроилга кўпроқ ён босгани ва кўп воқеаларга шаблон муносабатда бўлгани сезилади.

Алекс Капланнинг китобида эса кўпроқ сўл қарашлар акс этган. У араб-яҳудий ихтилофининг илдизини Британия империализмидан қидиради, ўзаро урушларни ёритганда эса стандарт баёндан қочиб, чуқурроқ таҳлил қилади. Кўп ноёб маълумотларни келтиради.

@AsanovEldar

Иккинчи жаҳон урушида Италия мафиясининг қандай фойдаси теккан?

Мафия гуруҳлари ўчоғи бўлган Италия Иккинчи Жаҳон уруши даврида ҳам тинч юрмаган. Урушда контрабанда товарлар, қурол-яроғ ва баъзи муҳим келишувларни ўтказиш учун мафиа хизматидан фойдаланилган. Лекин урушдаги асосий шахслардан бири Бенито Муссолини ва мафия ўртасида муносабатлар жуда ёмон бўлган. Аммо кейинчалик мафия ва иттифоқчилар урушда ҳамкорлик бўйича келишиб олган.

"Худди шундай" жамоаси бирин-кетин уруш йилларига бағишланган сонлар чиқармоқда. Сифатга ишлайдиган каналларни доимий кузатиб бориш керак. Жумладан, "Худди шундай"нинг мана бу видеосини ҳам:

https://youtu.be/pDq07cNqWqs?si=ekD7zl71WlUarPsQ

1970 йил 6-13 сентябрь кунлари ал-Жабҳа аш-шаъбийя ли-таҳрир Филастин (Фаластинни озод қилиш халқ жабҳаси) ташкилоти тўртта йўловчи самолётини қўлга олиб, Иорданияга олиб қочади. Йўловчиларга тегилмайди, лекин самолётлар намойишкорона портлатиб юборилади.

Бу акцияга бошчилик қилган одам, ташкилот лидери фаластинлик марксист инқилобчи Жорж Ҳабаш эди. Исмининг Жоржлигига сабаб — у христиан араб оиласидан келиб чиққан эди.

Фаластин лидерлари орасида христианлар кўп бўлган. Умуман, Ҳамас туғилгунига қадар араб-яҳудий ихтилофи диний уруш бўлмай, Ғарб империализми ва социалистик кучлар ўртасидаги тўқнашув ҳисобланган. Араблар сўл қанотда турган. Кейинчалик мусулмон давлатларнинг эътиборини тортиш учун бу можарога диний тус берилган.

@AsanovEldar

Коинот миқёси ҳақида видео, космоснинг чексиз катталигини ва ундаги юлдузлар, галактикалар ва бошқа жисмларнинг жойлашишини кўрсатади. У коинотнинг энг кичик ва энг катта қисмларини таққослаб, астрономия оламининг сирларини очиб беради.

Видео, илм-фан ва табиатни севувчилар учун ажойиб манба бўлиб хизмат қилади. Коинотнинг ажойиб миқёси ва мураккаб тузилиши ҳақидаги ҳаяжонли тафсилотларни тақдим этади.

Тўлиқ видеога ҳавола:https://youtu.be/zE-bM3D8C5I?si=Wkd7IOpM0CFRLfP5

Фарҳод Мақсудов билан суҳбатимиз жуда кўп кўрилди ва яхши қабул қилинди. Мавзунинг янгилиги ва қизиқлиги учун чала қолган саволларни муҳокама қилиш мақсадида иккинчи сонни овордик иссиғида.

Кўринг, қолиб кетган саволларга жавоб топасиз.

Линк: https://www.youtube.com/watch?v=9b-8HghNQnI&t=4372s&ab_channel=QURULTOY

@AsanovEldar

Негадир эртак китоб кўрсам, сотволавераман. Болаликни эслатади шекилли (болаликда кўп эртак ўқирдим), ишқилиб жуда яхши кўраман эртакларни.

@AsanovEldar

"Совет пломбири энг зўр!" дейдиганларни ҳеч қачон тушунмайман ва устидан кулиб юраман доим деб ўйлардим. Лекин энди тушуняпман. Қарияпман шекилли.

Болалигимизда қуюлтирилган сут (сгущенное молоко) энг севимли маҳсулотларимиздан бири эди. Нонуштага зўр кетарди, овқатгача оч қолганда зўр кетарди. Хуллас, бу маҳсулот билан боғлиқ яхши хотиралар қолган.

Катта бўлгач, ширин нарсаларга қизиқиш деярли ўлиб кетган, лекин ора-сирада болаларим баҳона қуюлтирилган сутдан олиб тураман. Ҳечам болалигимдаги таъмни топа олмайман. Шакари кўп, қандайдир нотабиий таъм, хуллас, болалигимнинг таъми йўқ.

Шунга "совет қуюлтирилган сути энг зўр!" дегим келяпти.

@AsanovEldar

Янги ўзбек фильмининг катта премьерасига оз қолди.

Янгича йўналишда, янгича технологиялар ёрдамида олинган ушбу фильм томошабинларга қизиқ бўлиши кутилмоқда. Экшн саҳналарга бой кинолар одатда ўз томошабинини тез топади.

Хуллас, "Уч қаҳрамон"ни кутиб олинг.

Премьера — 1 декабрь куни.

@AsanovEldar

Турк YouTube'ида изоҳларни ўқиш маза. Биринчидан, қизиқ изоҳлар кўп бўлади. Иккинчидан, шаклланиб қолган мемлар, приколлар кўп. Йилдан йилга изоҳларда давом этаверади. Қуйида турк интернети фольклоридан мисоллар келтираман.

Yüksek Sadakat деган рок гуруҳи бор. Шунинг видеолари тагидаги изоҳларни ўқисам, албатта кимдир мана бунақа гап ёзиб кетган бўлади: "َГуруҳ отини Юксак Садоқат қўйиб, ҳар йил солист ўзгартирадиган гуруҳ".

2010 йилда Eurovision'да ғалабага асосий даъвогар Туркиянинг Manga гуруҳи эди. Тушунарсиз сабабларга кўра биринчи ўринни немислар олиб кетди. Туркларда алам қолиб кетди. 14 йилдан бери мухлислар Manga чиқишининг видеоси остига "Қандай қилиб бирни ололмадик?" деган мазмунда изоҳ қолдириб кетади. Ҳазилкашлар эса "Анъанавий "Қандай биринчи бўлолмадик жин урсин?" саволининг 12/13/14-йилини очиқ деб эълон қиламан" деб ёзиб кетади.

"Қашқирлар макони тузоқ" сериалининг энг ёқимсиз бош қаҳрамонларидан бири Жаҳитдир. Суперқаҳрамон қилиб кўрсатилган бу брат ролини шу қадар ишончсиз ўйнаганки, турк YouTube'да унинг иштирокидаги ҳар қандай видео тагида "ҳатто ... Жаҳитдан яхшироқ роль ўйнаяпти" деб ёзиш кетиш урф бўлган. Бошқа актёрларни санаб тугатиб бўлгач, энди буюмларга ўтишди: "Ҳатто стол Жаҳитдан яхшироқ ўйнаяпти", "Ҳатто хона четида қолиб кетган пайпоқ Жаҳитдан яхшироқ ўйнаяпти". "Жаҳитдан Тайфунга мардлик дарси" деган видео тагида биттаси "ҳатто мардлик дарси Жаҳитдан яхшироқ роль ўйнаган" деб ёзиб кетибди.

@AsanovEldar

Бундан буён Ҳукумат Парламентга давлат бюджетини ташқи аудит хулосасисиз кирита олмайди

Президент Қонунчилик палатаси йиғилишида депутатларнинг бюджет соҳасидаги ваколатларига алоҳида урғу берди. Бу бежизга эмас. Кўплаб мамлакатларда парламентнинг сиёсий кучи ва таъсири айнан бюджет ижроси устидан назорати билан баҳоланади. Бу назоратда бевосита палатадаги қўмиталар ролини ошириш лозимлигини ҳам Президент қайд этди. Жуда тўғри.

Бу орқали бюджет назорати янада ихтисослашади ва манзилли бўлади. Масалан, ижтимоий масалаларга йўналтирилган бюджет маблағларини меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитасидан ташқари яна қайси қўмита профессионал тарзда назоратини амалга ошириш мумкин.

Менимча, бюджет ҳисоботи Ҳукумат томонидан фақат ташқи аудит хулосаси билан тақдим этилиши Президент маърузасидаги энг муҳим таклифдир. Бу орқали депутатлар бюджет ижросини холисона баҳолаб, ҳисоботда йўл қўйилган камчиликларни аниқлаб, уларни бартараф этиш юзасидан депутатлар хулоса бериш имконига эга бўлади.

Яна бир креатив ташаббус – депутатларнинг инвестиция дастурларини тайёрлашдаги иштирокини таъминлаш. Бу орқали инвестиция дастурлари тайёрлашда депутатлар фикри ҳам инобатга олинади. Энди депутатлар ўз округидаги ижтимоий-иқтисодий муаммоларни ҳал этиш учун инвестиция дастурларига таклиф киритиши мумкин бўлади. Бу реал ваколатдан самарали фойдаланиш учун депутатларимиз фаоллик кўрсатиши керак.

P.S. Депутатлар бюджетни қаттиқ назорат қилиб, бюджет маблағларини самарасиз сарф қилаётганларни пўстагини қоқса яхши эмасми?!

@AsanovEldar

Assassin’s Creed серияси — тарихий даврларда яшовчи ассасинларнинг саргузаштлари ва мақсадларига қаратилган экшн ўйинлари. Ўйинчилар юксак паркур ва жанговар кўникмаларни қўллаб, ҳаёт учун курашаётган қаҳрамонларни бошқаради.

Ҳар бир ўйин ўзига хос тарихий контекстда, қадимий маданиятлар ва сиёсий интригаларга бой. Серия чиройли графика, ажойиб ҳикоялар ва ўзига хос ўйин механикасини бирлаштиради.

Тўлиқ видео учун ҳавола:
https://www.youtube.com/watch?v=XkJNY0Wnvp0&ab_channel=KIBERUZ

Ижтимоий тармоқларда шунақа иддаоларга кўп кўзим тушади. Ишонманглар.

Хоразмий тили деб фанда минтақада туркларгача амалда бўлган эроний тилни айтишади. Ундан кейинги даврда эса бу ҳудудда кетма-кет қарлуқча адабий тилларда ёзишган.

Биринчиси — хоразм-қарлуқ тили. У хоқония тилининг давомчиси ҳисобланади. Хоқония тилининг яна бир авлоди — чиғатой тили Хоразмда XV асрдан XX аср бошигача ишлатилган. Хива хонлигидаги барча ҳужжатлар, бадиий асарлар, тарихий солномалар, форс тилидан таржималар чиғатой тилида бўлган.

Хоразм Халқ Республикасининг тили ҳам айнан мана шу тилнинг ўзи бўлган. Унинг авлоди эса ўзбек ва уйғур тилларидир.

@AsanovEldar

Баъзи талабалар институт пайтида иш топиш, ўзининг устида ишлашни ўйлаб кўрмайди. Оқибатда ўқишни тугатганидан сўнг қийинчиликка учрайди. Негаки ҳаракатни олдинроқ бошламаган.

Қўштирноқ подкастнинг бу сонини замонавий касбларга қизиқадиган, улар ортидан осон пул топиш ҳақида ўйлайдиган ва институтда ўқиш керакми, деб ўйлаб юрадиганлар кўрсин.

🔗https://youtu.be/hVqhcvlCDq0