واقعه شهادت صديقه طاهره حضرت فاطمه زهراء (ع) بر اساس يک سند ارزشمند از حدود نيمه سده دوم قمری

در اثر مهم کتاب الردود تأليف عبد الله بن یزيد الفزاري، از متکلمان برجسته و تأثير گذار اباضی مذهب کوفه (و یغداد) در نيمه قرن دوم قمری قسمتی به موضوع اعتقادات شيعيان در خصوص مسائل مرتبط با امامت پرداخته شده. اطلاعاتی که در اين بند آمده از نقطه نظر اثبات قدمت و اعتبار عقايد شيعيان و گروه های مختلف آنان در اين موضوعات حائز اهميت بسيار زيادی است و از اسناد بسيار قابل اعتنا از نقطه نظر بحث ها و پژوهش های تاريخی به شمار می رود. نکته جالب توجه اين است که می دانيم در کوفه، فزاري شريک تجاری هشام بن الحکم بود و با او کاملا آشنا و مرتبط بود و بعدا در بغداد هم در مجلس برامکه با هشام ارتباط داشت و در مجالس مناظرات آن مجلس با هشام و ديگر متکلمان عصر مانند ضرار بن عمرو شرکت می کرد.

به نظر ما آنچه در اين قسمت فزاري درباره عقايد شيعيان و همچنين گروهی ديگر که از آنان با تعبير "رافضه" ياد کرده نقل می کند به احتمال بسيار زياد عقايدی بوده که فزاری خود از هشام بن الحکم مستقيما شنيده بوده و يا در آثارش خوانده بوده است. از اين نقطه نظر اطلاعات اين قسمت دارای اهميتی مضاعف است. ما در دنباله يادداشت های خود درباره تأثير هشام بر فزاري بيشتر خواهيم نوشت و مباحث مختلف کلامی و اعتقادی را در آثار فزاري با تحليل محتوایی تفصيلی ان شاء الله بيان خواهيم کرد.

از نکات جالب در اين قسمت اين است که فزاري مطلقا به باوری شبيه تحريف قرآن در راستای اثبات امامت از نقطه نظری شيعی اشاره ای ندارد و اين خود باز نشان می دهد که در آن دوره شيعيان مطلقا به باورمندی به تحريف قرآن شناخته نمی شدند.

اينجا عبارات او را در اين قسمت می آوريم:
قال عبدالله: ثم جاءت طائفة أخری إلی رئيسها فقالوا: ما تقول في علي بن أبي طالب، فإن قوما برئوا منه وأکفروه وقاتلوه، فقال: احذروهم فإنهم أهل البدع واکتبوا ما أحدثکم، روينا أن عليا کان أول الناس إسلاما وأحسنهم مع رسول الله صلی الله عليه وسلم، وآثرهم عظمة عنده في الإسلام وجهاد المشرکين، فإن النبي عليه السلام آخی بين أصحابه ثمّ آخی هو عليا، وقال أنت بمنزلي هارون من موسی إلا أنه لا نبي من بعدي، وقال: من کنت مولاه فعلي مولاه، اللهم وال من والاه وعاد من عاداه، وانصر من نصره واخذل من خذله، ووجه النبي عليه السلام أبابکر [بتبليغ] سورة براءة ليقرأها علی الناس بالموسم، وينبذ لکل ذي عهد عهده فنزل عليه جبرائيل علیه السلام، فقال له: إنه لا يبلّغ عنک إلا رجل منک، فرفع النبي عليه السلام السورة إلی علي بن أبي طالب، ووجه بها إلی الموسم. وقال عليه السلام: إن منکم من يقاتل علی تأويل القرآن کما قاتلت علی تنزيله، فقام أبوبکر وعمر وأصحاب رسول الله صلی الله عليه وسلم، وکل واحد یسرّه أن يکون هو المقاتل بعد رسول الله صلی الله علیه وسلم، وکان علي في ناحية وهو يخصف نعليه، فقال رسول الله صلی الله علیه وسلم: یفعل ذلک خاصف النعل، يعنی علیاً، وقال علیه السلام یوما وهو یرید أن يأکل طیراً قد طبخ له: اللهم ائتني بأحبّ خلقک إلیّ أن يأکل معي من هذا الطیر، فجاء الله بعلي فلما رآه النبي علیه السلام سرّ وقال: اللهم وال من والاه وعاد من عاداه واخذل من خذله وانصر من نصره، ونحو ذلک من الأحاديث المعروفة في فضائل علي، فقبل ذلک قوم وهم عوام الناس ودانوا به وتولوا علیا، وقاتلوا معه کل من خالفه، وهم الشیعة والمعتزلة وعامة الأمة.
وقام قوم من الشيعة وأفرطوا في علي کما روی لهم محدثهم أيضاً أن النبي علیه السلام قال: علي خليفتي في أمتي ووصيي من بعدي، ونصّبه للناس إماما، وأسرّ إليه أشياء من الوحي لم یعلّمها أمته وجعل [إليه] أمر نسائه من بعده في يده، وأنّه ردّت عليه الشمس حين فاتته العصر بعد ما غابت، وأنّه دابة الله التي تخرج علی الناس، ومعه عصی موسی وخاتم سلیمان علیهما السلام، وأنّه قسیم الناس (کذا: النار) يقسّم لها أهلها، يقول: هذا لي وهذا لها، وأنّ أبابکر وعمر رضوان الله عليهما ضربا فاطمة بنت رسول الله صلی الله عليه وسلم حتی ألقت جنیناً، وأنّ أبابکر أمر خالد بن الولید حین تخلف علي عن بيعته أن یضرب عنقه إذا سلّم أبوبکر من الصلاة، فلما قعد أبوبکر في التشهد فبدی له، فقال قبل أن یسلّم: يا خالد لا تفعل ما أمرتک، ونحو ذلک من الأحاديث المفتعلة الضالة المضلة لمن صدّقها وقبلها أولئک المفرطون ودانوا بها وأکفروا من تقدم علی علي. وزعموا أن الأمة کلها ارتدت بعد النبي علیه السلام حین لم يؤمّروا علياً، وأنه ظلم و قهر، و برئوا من أبي بکر وعمر، و من لم يشهد بمثل شهادتهم، وهم الرافضة لعنهم الله، صاروا إلی ذلک بالروایات وسوء التأويل (ص 9 تا 10؛ چاپ بريل).

https://www.tgoop.com/azbarresihayetarikhi

عقيده شيعيان درباره آنچه در ايام فاطميه رفت؛ به روايت ابو الحسن البسيوي، عالم و فقيه برجسته اباضی مذهب نيمه سده چهارم قمری (منتشر شده در مجموعه السير والجوابات، ج 2).

https://www.tgoop.com/azbarresihayetarikhi

يک ریویوی تازه درباره کتاب ما با عنوان: Yemeni Manuscript Cultures in Peril

https://brill.com/view/journals/wdi/aop/article-10.1163-15700607-20240011/article-10.1163-15700607-20240011.xml

@azbarresihayetarikhi

درس گفتارهای تاریخ اندیشه و تمدن اسلامی

🌐 بصورت مجازی، به فارسی

«ميراث حديث شيعه: عصر امامان باقر و صادق (ع)»
توسط دکتر حسن انصاری

جلسه نهم، یکشنبه ۸ دسامبر، ۱۰:۰۰ صبح تا ۱۲:۰۰ ظهر (به وقت شرق آمریکا)

Zoom Participation (webinar):
https://mit.zoom.us/j/93933325521

YouTube Live:
https://www.youtube.com/@AhlulbaytIslamicSociety

#عصر_امامان_باقر_و_صادق
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

♦️ نامه دبیرکل حزب اتحاد ملت به پزشکیان در مورد قانون حجاب:

🔹 در دام اقلیتی تندرو نیفتید و به اجرای چنین قواعد ظالمانه‌ای تن ندهید

🔹 آذر منصوری خطاب به پزشکیان نوشت: «از جنابعالی به عنوان منتخب اکثریت و نماینده اراده ملت خواهشمند است در دامی که اقلیتی تندرو و نه حتی یک جناح سیاسی شناخته شده علیه کرامت و حقوق مردم و ثبات و امنیت کشور پهن کرده‌اند، نیفتید و به اجرای چنین قواعد ظالمانه‌ای تن ندهید.»

جزئیات در👇👇
https://www.entekhab.ir/003VsM
🆔 @Entekhab_ir

ايران يک هويت يکچارچه و يک دولت/ ملت تاریخی است؛ ايران مجموعه ای از "قوميت" ها نيست آقای مسئول محترم


متأسفانه برخی مسئولين گويا توجه ندارند و يا از مطالعه لازم در اين زمينه برخوردار نيستند و دائما از مشکل مزعوم "قوميت" ها در ایران حرف می زنند. ايران مجموعه ای از اقوامی نيست که با يک قرارداد اجتماعی و در پس يک فرايند سياسی حاکميت ملی را به شکل قراردادی برای خود ايجاد کرده باشند. ايران يک هويت يگانه و یکپارچه سياسی/ فرهنگی است که در طی هزاران سال تحول تاريخی و طبيعی شکل گرفته و مليت تاريخی ايران را تشکيل داده است. ما اقوامی جدا جدا و گسسته از هم نبوده ايم. ايران مجموعه ای از قوميت ها نيست. بلکه مجموعه ای متنوع و متکثر فرهنگی و زبانی در تحت هويت يکپارچه ملی است به نام ايران. تمايز قوميت ها به دليل تمايز تاريخی و هویت متفاوت اقوام نيست؛ بلکه ما يک هويت وحدتبخش يگانه و تاريخی داريم که هزاران سال است عامل اصلی وحدت سرزمينی و فرهنگی و به يک کلام ملی ما را تشکيل می دهد و آن هم ايرانيت است. زبان اقوام مختلف ما زبان های محلی مختلف در ذيل اين عنصر يگانه يعنی ايرانيت است و تنها اين زبان های محلی است که تمايز بخش ساکنان مختلف ايرانشهر تاريخی ماست. همه اين زبان ها زبان های ايرانی اند از بلوچی و کردی گرفته تا فارسی دری و لری و لهجه های سواحل جنوبی خزر و آسی و .... و حتی زبان های تاريخی سغدی و خوارزمی و ...؛ اينها همه زبان های ايرانی و از خانواده ايرانند. زبان عربی نواحی خوزستان هم يکی از زبان های فرهنگی و تاريخی ايران است و تمدن ايرانی در تحول ادبی آن سهم عمده داشته است؛ زبان عربی یکی از عناصر سازنده فرهنگ ايرانی در تاريخ است. زبان ترکی آذری هم زبانی از زبان های فرهنگی ايران است که متعلق به بخشی از تاريخ ايران و جغرافيای ايران است؛ زبان مردم آذربايجان است که در تمام تاريخ ايران از عناصر اصلی شکل دهنده به جغرافيای ايران بوده و تنها در تحولی تاريخی در چند قرن اخیر زبانش متحول شده است.

ايران وحدت در عين کثرت است. ما چيزی به نام مسئله قوميت در ايران نداريم. نه الآن و نه در تمام تجربه چند هزار ساله تاريخی مان.

@azbarresihayetarikhi

کتاب جدید