Warning: Undefined array key 0 in /var/www/tgoop/function.php on line 65

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/tgoop/function.php on line 65
- Telegram Web
Telegram Web
«ایران»، «ایروان» و «ایرلند» هم‌ریشه نیستند.

«ایروان» برگرفته از اربونی/Erebuni، یک دژ اوراتویی ساخته شده در سده هشتم پیش از میلاد، است و حتما می‌دانید که اورارتوها مردمانی غیرهندواروپایی بودند و زبانشان نیز در خانواده زبان‌های قفقازی جای می‌گرفت.

اما «ایران» واژه‌ای هندواروپایی است و به واژه آریایی Aryānām برمی‌گردد که به سرزمین آریایی‌ها اشارت دارد.

و اما درباره واژه «ایرلند» ...

بارها و بارها شنیده‌ایم که ایران و ایرلند را هم‌خانواده می‌پندارند در حالی‌که چنین نیست.
«ایر» در «ایرلند» به واژه ایرلندی باستان Ériu برمی‌گردد که خود برآمده از زبان سلتی باستان īwerjū به چم زمین بارور (حاصلخیز) است.
در حقیقت، Ériu در فرهنگ ایرلندی باستان، ایزدبانوی باروری بوده است و ایرلند به معنای سرزمین Ériu (سرزمین بارور) است.

کوتاه سخن، «ایر» در واِژگان «ایران»، «ایروان» و «ایرلند» دارای ریشه‌های جداگانه است و از همین رو، «ایران، «ایروان» و «ایرلند» با هم خویشاوند (هم‌ریشه/cognate) نیستند.

✍🏻خورشید صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics

https://whatsapp.com/channel/0029Vagy3m505MUWjXocKA2y
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
زبان #آسی یکی از #زبان‌های_ایرانی_شمال‌شرقی است که در #قفقاز به‌ویژه اُستیای شمالی (روسیه) و اُستیای جنوبی (گرجستان) گویشور دارد. این زبان را بازمانده مستقیم زبان #آلانی دوره میانه و زبان #سکایی‌سرمت روزگار باستان می‌دانند.
#آسی دارای دو گویش است: #ایرونی و #دیگوری. گویش #ایرونی گویشوران بیشتری دارد و در استیای شمالی رایج است و #دیگوری در مناطق غربی‌تر رواج دارد. هرچند این دو گویش از نظر #آواشناسی و واژگان تفاوت‌هایی دارند اما دارای یک ریشه مشترک هستند.
هرچند #آسی ویژگی‌های ساختاری و دستوری #ایرانی_باستان را نگاه داشته است، اما به دلیل جایگاه جغرافیایی ُستیا در #قفقاز و تماس با #زبان‌های_قفقازی و #روسی، زیر فشار این زبان‌ها قرار گرفته است. آسی امروزه با #دبیره_سیریلیک نوشته می‌شود و تأثیراتی از زبان #روسی در واژگان و برخی ساختارهای دستوری آن دیده می‌شود.
#آسی به دلیل ارتباط مستقیم با #آلانی و کارکرد مهم آن در تاریخ مردمان ایرانی قفقاز، ارزش #زبان‌شناختی و #تاریخی ویژه‌ای دارد.

✍🏻 خورشید صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics

https://whatsapp.com/channel/0029Vagy3m505MUWjXocKA2y
هندوتوا (Hindutva) یک ایدئولوژی سیاسی‌-‌فرهنگی است که به هویت برتر هندوها در جامعه هندوستان اشاره دارد. این مفهوم نخستین بار در آغاز سده بیستم از سوی وینایاک دامودار ساوارکار مطرح شد. ساوارکار در کتاب خود به نام Hindutva:Who is Hindu? به تعریف این ایدئولوژی پرداخت و آن را به‌ عنوان یک مفهوم ملی‌گرایانه که بر هویت برتر هندوها تأکید دارد، معرفی کرد.

بر پایه آموزه‌های هندوتوا، هندوستان باید زیر نام ملت هندو شناخته شود و فرهنگ، زبان و سنت‌های هندو باید بخش اصلی و تعیین‌کننده هویت ملی این کشور باشد. این ایدئولوژی از پشتیبانی ملی‌گرایی هندو برخوردار است و اغلب پاسخی است به افزایش نفوذ دیگر مذاهب، به‌ویژه اسلام و مسیحیت در هندوستان.

ایدئولوژی هندوتوا نوزایی و نگاهداشت فرهنگ و میراث زبانی هند به ویژه زبان سانسکریت را بسیار ارج می‌نهد و از دید هواداران این ایدئولوژی، سنسکریت نه تنها زبان باستانی هند بلکه مادر همه زبان‌های امروزین هند مانند هندی، ماراتی و بنگالی است. به باور آنان فرهنگ و زبان هندی در طول تاریخ هندوستان همواره برتر بوده و دیرینگی آن به دوران وداها (۱۵۰۰ تا ۵۰۰ پیش از میلاد) و زبان برتر سنسکریت می‌رسد. برهان آنان این است که این زبان، هند را با یک پیوستار فرهنگی و زبانی گسترده‌تر که از اروپا تا آسیای میانه امتداد داشته، پیوند می‌دهد اما راویان هندوتوا همواره نظریه مهاجرت هندواروپاییان را رد می‌کنند.

آنها بر زبان هندی تأکید بسیار دارند و دیگر زبان‌ها چون تامیل که از خانواده غیرهندواروپایی دراویدی است و دارای سنتی مستقل و دیرینه در جنوب هند می‌باشد را نادیده می‌انگارند و سرکوب می‌کنند. آنان به دنبال پافشاری بر میراث بومی هند و کوچک شمردن تأثیر فرمانروایان بیگانه همچون گورکانیان (مغولان هند) و امپراتوری بریتانیا بر فرهنگ و زبان هند، تأثیر دیگر زبانها مانند پارسی، عربی و انگلیسی بر زبان‌های نوین هند را رد می‌کنند یا به هیچ می‌انگارند.

✍🏻 خورشید صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics

https://whatsapp.com/channel/0029Vagy3m505MUWjXocKA2y
در ایران، پان‌ترکیسم زبان را به‌عنوان ابزاری قوی برای پیشبرد اهداف قوم‌گرایانه خود به کار گرفته است.

پان‌ترکیسم ایدئولوژی‌ای است که بر یکی‌شدن ترکی‌زبانان بر پایه اشتراکات قومی و زبانی تاکید می‌کند. این جنبش تلاش بسیار کرده تا میان ترکی‌زبانان ایرانی و دیگر گروه‌های ترکی‌‌زبان در کشورهای همسایه به‌ویژه ترکیه و جمهوری باکو حس همبستگی فرهنگی و سیاسی ایجاد نماید.

پان‌ترکیست‌ها در ایران با به‌کارگیزی زبان به عنوان یک ابزار، بر ریشه‌های مشترک زبان‌های ترکی که در سرزمین‌های گوناگون بدان سخن گفته می‌شود، تاکید می‌کنند و به‌گونه‌ای ویژه بر اهمیت نگاهداشت و ترویج زبان ترکی آذری به‌عنوان نشانه‌ای از هویت قومی پافشاری می‌کنند. آنان بر این باور هستند که کاربرد زبان پارسی به‌عنوان زبان رسمی و ملی در ایران، زبان‌های ترکی را به حاشیه می‌برد و از همین رو، خواستار به رسمیت شناختن زبان ترکی آذری در آموزش، رسانه‌ها و زندگی روزمره هستند.

پان‌ترکیست‌ها تلاش می‌کنند که ترویج زبان پارسی را گونه‌ای همگون‌سازی فرهنگی نشان دهند و موضوع زبان را به‌عنوان یک میدان جنگ برای به دست آوردن امتیازات سیاسی و فرهنگی به کار بگیرند. پافشاری آن‌ها بر زبان ترکی آذری به‌عنوان نمادی از هویت قومی، به ابزار اصلی آنان برای سهم‌خواهی‌ها و امتیازگیری‌های فرهنگی و سیاسی تبدیل شده است. این رویکرد توانسته است برخی از ترکی‌زبانان را به سوی خودجذب کند.

با این همه، پان‌ترکیسم در ایران یک موضوع کاملا مناقشه‌برانگیز و تهدیدی برای یکپارچگی کشور است.

✍🏻 خورشید صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
«یونان» در زبان انگلیسی با نام "Greece" و در پارسی به نام «یونان» شناخته می‌شود؛ اما چرا؟

نام یونان در پارسی از واژه "ایونیه/Ionia» گرفته شده است؛ ایونیه که یکی از سرزمین‌های یونانی‌زبان در غرب آناتولی بود، به دلیل موقعیت جغرافیاییش، نخستین نقطه رودررویی‌های گسترده فرهنگی و سیاسی و بازرگانی میان ایرانیان و یونانیان بود و ایونی‌ها، نخستین گروه‌های یونانی بودند که با شاهنشاهی ایران، به‌ویژه در روزگار هخامنشیان، برخوردهای گسترده‌ داشتند؛ در نوشتارهای به‌جای‌مانده از هخامنشیان، از جای‌نام «یَئونه/Yaunā» سخن به میان آمده که به مردم یونان اشارت دارد.
و همین واژه است که در گذر روزگاران دراز، کم‌کم به ریخت «یونان» در پارسی دگرگون شده است.

بن‌مایه:

1. Briant, Pierre. "From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire". Eisenbrauns, 2002.

2. Dandamaev, M. A. "A Political History of the Achaemenid Empire". Brill, 1989.

3. Lewis, David. "Greek Slave Systems in their Eastern Mediterranean Context, c. 800–146 BC". Oxford University Press, 2018.

✍🏻#خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
An Upper Palaeolithic Proto-writing System and.pdf
1.1 MB
پژوهشگران بریتانیایی مدعی شناسایی یک #نظام‌_آغازین‌_نوشتاری در قالب چندین #غارنگاره‌ در اروپا شده‎‌اند. با این وجود، آنان بر این باور هستند که باید پژوهش‌های بیشتری روی این #غارنگاره‌ها صورت بگیرد زیرا هنوز چندین #نشانه رمزناگشوده باقی مانده است.
بر اساس نتایج این پژوهش که در Cambridge Archaeological Journal چاپ شده، این #غارنگاره‌ها که بیشتر تصویر جانوران شکار شده به وسیله انسان‌های #شکارچی #عصر_یخبندان هستند، نخستین موارد کاربرد #گاه‌شماری‌_قمری را نشان می‌دهند.
در این پژوهش، یکی از جنبه‌های تاکنون ناشناخته این نقاشی‌ها یعنی نقاط و خط‌های تیره نقش شده کنار تصویر جانوران، رمزگشایی شده است. پژوهشگران این #نشانه‌ها را با رفتارهای فصلی جانداران مانند جفت‌گیری و زاد و ولد و نیز رویدادهای طبیعی همانند بارش برف مرتبط می‌دانند و نیز مدعی هستند که #نشانه‌های رسم شده بر دیواره غارها به ۱۲ دوره تقسیم می‌شود که با مفهوم «#سال» در #گاه‌شماری‌_قمری منطبق است و این موضوع، به گفته آنان، شاهدی بر یکی از کهن‌ترین موارد کاربرد #گاه‌شماری‌_قمری است.

✍🏻خورشید صبوری

#زبان‌شناسی
#نشانه‌شناسی
#باستان‌شناسی

@beyondlinguistics
زبان‌شناسی و فراتر از آن
هندوتوا (Hindutva) یک ایدئولوژی سیاسی‌-‌فرهنگی است که به هویت برتر هندوها در جامعه هندوستان اشاره دارد. این مفهوم نخستین بار در آغاز سده بیستم از سوی وینایاک دامودار ساوارکار مطرح شد. ساوارکار در کتاب خود به نام Hindutva:Who is Hindu? به تعریف این ایدئولوژی…
پژوهشگران #ریگ‌ودا را کهن‌ترین #نوشتار دینیِ تاریخ بشر می‌دانند.
دیرینگی ریگ‌ودا که به #سانسکریت ودایی سروده شده، به ۱۵۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد می‌رسد اما پیشینه سنت شفاهی آن مربوط به روزگاران بسیار پیشین است. این نوشتار نمایانگر فرهنگ نخستین #آریایی‌ها در شبه‌قاره #هند است و دربرگیرنده سرودهایی است که به نیروهای طبیعی، نظم کیهانی (رتا) و خدایان ودایی مانند #آگنی و #ایندرا و #وارونا می‌پردازد.
انتقال سینه‌به‌سینه ریگ‌ودا از نسلی به نسل دیگر سبب شد که این اثر برای هزاران سال دست‌نخورده برجای بماند.
ریگ‌ودا که کهن‌ترین نوشتار بازمانده از خانواده زبان‌های #هندواروپایی است، پایه‌های دین #ودایی را ساخت که در روزگاران پسین به #هندوییسم دگرگون شد.

بن‌مایه:
Thapar, R. (2002). The History of Early India from the Origins to AD 1300.

✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
#تخاری‌ها، قومی #هندواروپایی بودند که بین هزاره اول پیش از میلاد تا سده نهم میلادی در #حوضه_تاریم (#سین‌کیانگ امروزی) زندگی می‌کردند. آن‌ها به دو زبان #تخاری A و B سخن می‌گفتند. #تخاری‌ها حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد به #آسیای_میانه کوچیدند و باشنده #واحه‌های #حوضه_تاریم شدند، جایی که به کانونی برای #کشاورزی و #بازرگانی در راستای #راه_ابریشم بدل شد. با درآمدن #اویغورها به #سین‌کیانگ در سده نهم میلادی، #تخاری‌ها در جامعه اویغوری ادغام شده و زبان و فرهنگ آن‌ها زیر تأثیر زبان‌ها و آیین‌های ترکی قرار گرفت. نسخه‌های خطی تخاری A و B مربوط به سده‌های ششم تا هشتم میلادی که دربرگیرنده نوشتارهای #بودایی و ترجمه‌هایی از نوشتارهای #هندی هستند و در آغاز سده بیستم پیدا شدند، بینش‌های ارزشمندی درباره پیشینه و زبان‌ تخاری‌ها فراهم آوردند.

پ.ن.: تصویر یک بانوی تخاری باستانی که موهایی روشن و چهره‌ای کشیده دارد و پیکرش در آب و هوای خشک بیابانی سین‌کیانگ به خوبی حفظ شده است.

✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics

https://whatsapp.com/channel/0029Vagy3m505MUWjXocKA2y
مهم‌ترین دلیل از میان رفتن زبان تخاری را درآمدن ترک‌تباران اویغور به باشندگاه تخاری‌زبانان (حوضه تاریم) می‌دانند. اویغورها با کوچیدن به این منطقه، زبان و فرهنگ خود را گسترش دادند و کم‌کم زبان اویغوری را جایگزین زبان تخاری کردند. این دگرگونی در همراهی با تأثیرپذیری‌های فرهنگی و سیاسی از چین، ایران و هند به سست شدن جایگاه زبان تخاری انجامید.

در دیگر سوی، زبان تخاری A که بیشتر در نوشتارهای بودایی به کار می‌رفت زیر فشار تحولات دینی مانند گسترش آیین مانی‌ و سپس اسلام، جایگاه خود را از دست داد و تغییرات دینی و کاهش کاربرد تخاری در زندگی روزمره و نوشتارهای دینی، اهمیت زبان تخاری را بسیار کم کرد.

همچنین، تخاری‌ها به دلیل نداشتن قدرت سیاسی لازم، توانایی پاسداری از زبان خود را نداشتند، در حالی که اویغورها با نفوذ سیاسی خود، به گسترش زبان ترکی کمک کردند. از دیگر سوی قرارگیری حوضه تاریم در راستای راه ابریشم به درآمدن فرهنگ‌ها و زبان‌های نو یاری رساند و زبان تخاری را بیشتر به حاشیه راند.

برایند این همه آن شد که تا پایان سده نهم میلادی، این زبان کاملا از میان رفت.

✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
احتمال از میان رفتن زبان‌های امروزین، به ویژه زبان‌هایی که گویشوران اندکی دارند، بسیار بالاست؛ نزدیک به ۴۰٪ از ۷۰۰۰ #زبان در جهان کمتر از ۱۰۰۰ #گویشور دارند و با افزایش زاد (سن) این گویشوران و انتقال نیافتن زبان به نسل‌های پسین، #خطر ناپدید شدن این زبان‌ها افزایش می‌یابد. از دیگر سوی، #جهانی‌سازی و گسترش زبان‌هایی مانند #انگلیسی و #ماندارین به به‌حاشیه‌رانده شدن زبان‌های کم‌گویشور دامن می‌زند.
#شهرنشینی و #کوچیدن به شهرها نیز فشار خردکننده‌ای به این دسته از زبان‌ها وارد می‌آورد و در این میان سیاست‌های دولتی کشورها نیز جایگاه لرزان این زبان‌ها را شکننده‌تر از آن‌چه که هست، می‌کنند و این در حالی است که زنده کردن آن دسته از زبان‌های از دست‌رفته که مستند نشده‌اند (داده‌های زبانی آنها گردآوری نشده)، بسیار دشوار است.

اگرچه تلاش‌های جهانی بسیار برای پاسداشت و نگاهداشت #زبان‌های_در_خطر انجام شده و می‌شود اما بر پایه پیش‌بینی زبان‌شناسان، تقریباً نیمی از زبان‌های جهان تا پایان سده ۲۱ میلادی ناپدید خواهند شد.

✍🏻 #خورشید_صبوری

نوشتار کامل‎تر را در این‌جا بخوانید

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
تندیس امیر اسماعیل سامانی در دوشنبه، نماد پیوند ژرف تاجیکستان با میراث ایرانشهری و فلسفه آن است. پس از فروپاشی شوروی و جنگ داخلی، امیر اسماعیل سامانی به عنوان نماد وحدت ملی تاجیک‌ها برگزیده شد. تاجیکستان با پای‌فشردن بر هویت ایرانی و میراث سامانیان، به نگاهداشت زبان پارسی و فلسفه ایرانشهری پرداخته و به اصول دادگری، خردورزی و پیوند با تمدن ایرانی پایبند است. آریایی‌گرایی در این کشور، وارون دیگر ایدئولوژی‌های نژادی، بر ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی تکیه دارد و سیاست‌های هویتی آن بر تمایز فرهنگی با همسایگان ترک‌زبان متمرکز است.

✍🏻#خورشید_صبوری

نوشتار کامل‌تر را در این‌جا بخوانید.

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
جای‌نگاره بالا پراکنش #زبان‌های_ایرانی را در پهنه گسترده‌ای از #اوراسیا (از دریای سیاه تا غرب چین) را نشان می‌دهد. زبان‌های ایرانی در دو شاخه اصلی غربی و شرقی، در گذر هزاره‌ها در خاورمیانه، قفقاز، آسیای میانه و جنوب آسیا پراکنده شده‌اند.

زبان‌های غربی چون #پارسی، #کردی، #بلوچی، #تالشی، #گیلکی و #مازنی، #کمزاری در کرانه‌های خلیج فارس و نیز #لری و #بختیاری.

زبان‌های ایرانی شرقی را نیز می‌توان در جای‌نگاره دید: #پشتو در افغانستان و بخش‌هایی از پاکستان و #زبان‌های_پامیری چون #یغنابی و #سریکلی و #شغنی و #وخی در تاجیکستان، افغانستان و پاکستان.

افزون بر این، زبان‌های #آسی (ایرانی شرقی) و #تاتی (ایرانی غربی) که در قفقاز ـ به‌ترتیب در اوستیای شمالی و جمهوری باکو ـ بدان‌ها سخن گفته می‌شود، نشان‌دهنده حضور دیرپای زبان‌های ایرانی در این پهنه هستند.

✍🏻#خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
زبان‌شناسی و فراتر از آن
جای‌نگاره بالا پراکنش #زبان‌های_ایرانی را در پهنه گسترده‌ای از #اوراسیا (از دریای سیاه تا غرب چین) را نشان می‌دهد. زبان‌های ایرانی در دو شاخه اصلی غربی و شرقی، در گذر هزاره‌ها در خاورمیانه، قفقاز، آسیای میانه و جنوب آسیا پراکنده شده‌اند. زبان‌های غربی چون…
امروزه گویشوران #زبان‌های_ایرانی در گستره پهناوری از ترکیه، سوریه و عراق در غرب تا پاکستان و حاشیه‌ غربی منطقه خودمختار سین‌کیانگ اویغور (چین) در شرق پراکنده‌اند؛ خانواده #زبان‌های_ایرانی در عرض‌های جغرافیایی بالاتر شامل زبان‌های #آسی در قفقاز و #یغنابی و #فارسی(تاجیکی)، هر دو در آسیای میانه (تاجیکستان)، هستند. خلیج فارس در جنوب فلات ایران را مرز زبانی خانواده #زبان‌های_ایرانی می‌دانند؛ اما در این‌جا هم یک استثنای زبانی یگانه به نام زبان #کمزاری به چشم می‌خورد که گویشورانش در شبه‌جزیره #مسندم عمان زندگی می‌کنند.

این پراکنش زبانی آشکارکننده دامنه #زبان‌های_ایرانی و سازگاری آنها با بافت‌های گوناگون فرهنگی و جغرافیایی و نیز بازتاباننده جابه‌جایی‌های گروه‌های انسانی و دادوستدهای تاریخی میان آنها است. حضور این زبان‌ها در سرزمین‌های گوناگون، نمایانگر میراث پایدار فرهنگی جامعه‌های ایرانی‌زبان است.

روی هم رفته، پراکندگی کنونی #زبان‌های_ایرانی نشان‌دهنده پویایی دگرگونی‌های زبانی و مسیرهای پیچیده تاریخی است که منجر به شکل‌گیری این زبان‌ها در سرزمین‌های گوناگون است.

✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
کمزاری، زبانی ایرانی در شبه‌جزیره مسندم عمان، نقطه‌ی تلاقی خلیج فارس و دریای عمان است؛ واژگان، ساختارهای دستوری و آواییِ این زبان، آن را از دیگر زبان‌های ایرانی جدا کرده، اما کمزاری که تأثیراتی از زبان‌های عربی و هندی و ... گرفته، خاستگاهی ایرانی دارد.

مسندم به‌دلیل نزدیکی به راه‌های مهم دریایی، گذرگاه دریانوردان، بازرگانان و مهاجرانی بوده که زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگونی را با خود به این سرزمین آورده‌اند؛ بازتاب این پیوندها به‌صورت وام‌واژه‌ و ساختارهای ترکیبی در کمزاری دیده می‌شود.

این زبان، گویشوران اندکی دارد اما نشانی است از هویت بومیان مسندم و پیوند آنها با تاریخ طولانیِ دادوستدهای بازرگانی و سیاسی منطقه. پاسداشت این زبان به‌دلیل فرایند جهانی‌شدن و فشار زبان‌های عربی و انگلیسی با دشواری روبه‌روست، اما تلاش‌هایی برای ثبت و مستندسازی و جلوگیری از نابودی آن، انجام شده و می‌شود.

کمزاری نمونه‌ای است از توانایی زبان‌های ایرانی در تطبیق و بقا در محیط‌های گوناگون فرهنگی و جغرافیایی؛ این میراثِ زبانی‌-‌فرهنگی، روایتگر پیوندهای تاریخی میان فرهنگ‌های گوناگون است.

✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
زبان‌شناسان برای شناسایی خاستگاه زبان‌هایی که دارای سابقه نوشتاری نیستند یا تاریخ نوشتاری آن‌ها پیشینه چندانی ندارد، روش‌های متفاوتی را به‌ کار  می‌گیرند:

* یکی از این روش‌ها، سنجش زبان با زبان‌های خویشاوند است. با یافتن واژگان هم‌ریشه در زبان‌های در پیوند، می‌توان واژگان و ساختارهای کهن را بازسازی کرد.

* بازسازی درونی از راه بررسی دگرگونی‌های آوایی و بی‌قاعدگی‌های درون ِزبان نیز امکان‌پذیر است. زبان‌شناسان می‌توانند با تحلیل این تغییرات، روند تکاملی واژگان و قواعد دستوری را بازسازی کنند.

* وام‌واژه‌ها نیز نقش مهمی در شناسایی خاستگاه زبان دارند. زبان‌ها از هم وام می‌گیرند و بررسی این وام‌واژه‌ها می‌تواند سرنخ‌هایی از تاریخ زبان فراهم کند.

* در برخی موارد، سنت‌های شفاهی، داستان‌ها و ترانه‌ها ریخت‌های کهن‌تر واژگان را نگاه داشته‌اند و زبان‌شناسان می‌توانند از آن‌ها برای ردیابی دگرگونی‌های زبانی بهره بگیرند.

* گویش‌های منطقه‌ای نیز می‌توانند سرنخ‌هایی درباره ریخت‌های کهن زبان به دست دهند. با پژوهش روی گویش‌ها، می‌توان دگرگونی‌های زبانی در گذر زمان را بهتر دریافت.

* روش‌های آماری مانند واژه‌شماری/lexicostatistics و زبان‌گاه‌شماری/Glottochronology اگرچه همیشه دقیق نیستند، اما می‌توانند جدول زمانی تقریبی‌ای برای دگرگونی‌های واژگانی فراهم کنند.

* پیوند زبان با خانواده‌های زبانی بزرگ‌تر نیز کمک می‌کند تا زبان‌شناسان با بررسی زبان‌های کهن‌تر و مستند آن خانواده، ریشه‌های زبان را شناسایی کنند.

به‌کارگیری آمیزه‌ای از این روش‌ها به زبان‌شناسان اجازه می‌دهد تا فرضیه‌هایی درباره تاریخچه و تحول زبان‌ها ارائه دهند.


✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
PIIS2589004224013312.pdf
2.4 MB
پژوهشی تازه در مؤسسه ماکس پلانک و دانشگاه آرهوس دانمارک نشان داده افزایش گرما می‌تواند تأثیرات منفیِ آنی بر توانایی‌های شناختی انسان داشته باشد. این پژوهش با به‌کارگیری تحلیل‌های رایانشی و داده‌های هواشناسی جهانی روی میلیون‌ها سخنرانی‌ از بیش از ۲۸ هزار سیاستمدار در مجلس (پارلمان) هشت کشور نشان داده تغییرات اقلیمی حتی بر کارکرد سیاستمداران نیز اثرگذار است؛ در حقیقت، گرما می‌تواند به کاهش بهره‌وری و کارکرد شناختی و نیز کاهش پیچیدگی جملات بینجامد؛ این امر نشان‌دهنده‌ی تأثیر منفی گرما بر عملکرد شناختی در محیط‌های حرفه‌ای نیز است.

مدل‌های آماری در این پژوهش نشان داده در روزهای گرم پیچیدگی زبان کاهش می‌یابد، در حالی که در دمای پایین چنین اثری دیده نمی‌شود.

این پژوهش نشان می‌دهد رفتار انسانی نه‌تنها تأثیرپذیر از عوامل استراتژیک بلکه متأثر از شرایط محیطی نیز است. زبان ساده‌تر در گفتمان سیاسی، اگرچه ممکن است فهم عمومی را آسان کند، اما می‌تواند به کاهش کیفیت قانون‌گذاری، برنامه‌ریزی بودجه و دیگر تصمیم‌گیری‌های سیاسی بینجامد.

✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
پژوهشی تازه نشان داده است گویشوران زبان‌های گوناگون در سراسر جهان، آوای /r/ (لثوی ـ لرزشی/trilled) را دارای بافتی خشن و دندانه‌دار و آوای /l/ را دارای بافتی نرم و صاف می‌دانند. این پژوهش از دانشگاه بیرمنگام، یکی از قوی‌ترین نمونه‌های «نمادگرایی آوایی» یعنی پیوند مستقیم بین آوا و معنا را آشکار کرده است.

در این پژوهش از ۱,۰۳۰ بزرگسال که به ۲۸ زبان گوناگون برای نمونه، آلبانیایی، انگلیسی، فارسی و چینی ماندارین سخن می‌گفتند، خواسته شد آواهای /l/ و /r/ را با تصاویری از دو خط صاف و دندانه‌دار مطابقت دهند. نتیجه نشان داد بیشتر شرکت‌کنندگان ـ حتی گویشورانی که در زبانشان که آوای /r/ نبود ـ آن را با خط دندانه‌دار و آوای /l/ را با خط صاف مرتبط کردند،

این ارتباط نمادین که در مورد آوای /r/ آشکارتر بود نشان می‌دهد که چگونه آواها می‌توانند ویژگی‌های فیزیکی مانند بافت و شکل را منتقل کنند. جالب‌تر اینکه، در زبان‌هایی که آوای /r/ معمولاً به کار برده نمی‌شود، این ارتباطِ ادراکی هم‌چنان وجود دارد.

✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
PIIS0002929724003914.pdf
2.2 MB
بر پایه‌ی نظریه‌ای تاریخی که ریشه در دیدگاه‌های هرودوت در زمینه‌ی همانندی شیوه‌ی جنگاوری ارمنی‌ها و فریگی‌ها دارد، ارمنی‌ها بازماندگان مهاجران فریگی بالکان شناخته می‌شوند. زبان‌شناسان نیز با تکیه بر این دیدگاه و همانندی‌های دستوری و واژگانی، زبان ارمنی را ‌هم‌پیوند با زبان‌های تراکیه‌ای و فریگی دانسته‌اند و زبان ارمنی را یک زبان هندواروپایی که آشکارا دارای پیوندهای کهن با زبان‌های جنوب شرقی اروپا است، تلقی می‌‌کنند. این نظریه با هدف توضیح کوچ فریگی‌ها از بالکان به ارمنستان، این جابه‌جایی را مبنای شکل‌گیری هویت ارمنی می‌داند.

اما پژوهش‌های تازه‌ی ژنتیکی این دیدگاه را به چالش کشیده‌ و نشان داده‌اند پیوند ژنتیکی مستقیمی میان ارمنی‌ها و جمعیت‌های بالکان نیست. این تناقض میان داده‌های ژنتیکی و زبان‌شناختی نشان‌دهنده‌ی پیچیدگی تاریخ زبانی و قومی ارمنی‌ها است. این پژوهش‌ها با رد نظریه‌ی بالا، اهمیت بازنگری دانشی در باورهای تاریخی را برجسته کرده و نشان داده‌اند که داده‌های زبانی به تنهایی نمی‌توانند نمایاننده‌ی پیشینه‌ی جابه‌جایی‌ها و پیوندهای قومی باشند.

✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
s41562-024-02051-y.pdf
4.2 MB
پژوهشگران دانشگاه وندربیلت هلند و موسسه‌ی ماکس‌پلانک، پیوندهای ژنتیکی میان توانایی‌های زبانی انسان و شناخت ریتم موسیقی را کشف کرده و دیدگاه‌های تازه‌ای درباره‌ی پایه‌های زیستی این ویژگی‌های بنیادی انسانی ارائه داده‌اند.

بر پایه این یافته‌ها، پایه‌‌ی ژنتیکی شناخت ریتم موسیقی و ویژگی‌های مرتبط با زبان با هم هم‌پوشانی دارند. پژوهشگران با بهره‌گیری از روش‌های پیشرفته‌ی چندمتغیره توانستند این عوامل ژنتیکی مشترک را شناسایی و اهمیت زیستی و تکاملی آنها را بررسی کنند. این پژوهش نشان می‌دهد ناتوانی در شناخت ریتم موسیقی، با بیشتر شدن احتمال نارسایی‌های زبانی پیوستگی دارد . وارون آن، داشتن توانایی خوب در شناخت ریتم موسیقی با کارکرد بهتر در آزمون‌های زبانی، خواندن و نیز نتایج مرتبط با آموزش زبان (مانند نمر‌ه‌های درس‌های زبان‌های خارجی) در پیوند است.

پژوهشگران این نتایج را نشان‌دهنده‌ی معماری ژنتیکی و زیست‌عصبی پیچیده‌ی مشترک میان شناخت ریتم موسیقی و ظرفیت یادگیری و مهارت‌های زبانی انسان می‌دانند.

✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
PIIS2589004224025902.pdf
7.7 MB
پژوهشگران با بررسی چگونگی تجسم احساسات در بدن انسان از دیدگاه نوشتارهای نو-آشوری (۶۱۲–۹۳۴ پیشامیلاد) و بهره‌گیری از تحلیل آماری و مدل‌های سه‌بعدی، پیوند میان احساسات و اندام‌های بدن را در نوشتارهای این دوره بررسی کرده‌اند. آنها با گردآوری بیش از ۷۰۰۰ متن شامل دعاها، اسناد رسمی، نامه‌ها و نوشتارهای ادبی از پایگاه دادۀ Oracc به زبان اکدی، واژه‌های پیوسته با احساسات و اندام‌های بدن را شناسایی کرده و با بهره‌گیری از تحلیل آماری، پیوستگی میان واژه‌های احساسات و اندام‌های بدن را به صورت نقشه‌های بدنی ترسیم نموده‌اند. بر پایۀ نوشتارهای نو-آشوری، شادی و لذت در کبد و قلب؛ خشم در ران‌ها؛ ترس در بخش بالایی پاها و دست‌ها حس می‌شدند. برخی پیوستگی‌ها مانند پیوستگی شادی با قلب و کبد، با یافته‌های پژوهش‌های علوم عصبی نوین همخوانی دارند.

این پژوهش نشان داد بررسی‌های زبان‌شناختی و آماری می‌توانند سویه‌های نادیدۀ تاریخِ احساسات انسانی را روشن و راه را برای پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در آینده باز نمایند.


✍🏻 #خورشید_صبوری

https://www.tgoop.com/beyondlinguistics
2024/12/22 04:52:54
Back to Top
HTML Embed Code: