Бангладеш тахминан Мурманск вилоятига тенг бўлган мамлакат

Бироқ, бу мамлакатда бутун Россияга қараганда 20 миллион кўпроқ одам яшайди.

Каналга уланиш👇
@centerasiastudy

ПУШТУН ҚАБИЛАЛАРИ, ПУШТУНВАЛИ, ПУШТУНИСТОН, ПУШТУНЛАР, ПУШТУНЛАШТИРИШ СИЁСАТИ ҳақида қиқача

ПУШТУНЛАР – асосан Афғонистон ва Покистон ҳамда Ҳиндистоннинг шимоли ва Эронннинг шарқида истиқомат қилувчи қабилавий халқ. Шарқий пуштун диалектида “пахтун” (Ҳиндистонда “патан”) деб талаффуз қилинади. Шарқий Эрон тиллари туркумига мансуб пушту (пашто) тилида сўзлашади. Пуштунлар асосан сунний мусулмонлар, оз қисмигина (турилар ҳамда оракзайларнинг айрим уруғлари) шиалар ҳисобланади. Кўчманчи пуштунлар “кучилар” деб аталади. Ҳозирда пуштунлар Афғонистонда давлат яратувчи (титул) миллат сифатида аҳолининг тахминан 45-48 % ни ташкил этади. Адабиётларда “афғон” ва “пуштун” тушунчалари синоним сифатида қўлланади. ©️


Батафсил - https://telegra.ph/PUSHTUN-ҚABILALARI-PUSHTUNVALI-PUSHTUNISTON-PUSHTUNLAR-PUSHTUNLASHTIRISH-SIYOSATI-ҳaқida-қiқacha-07-28

Каналга уланиш
@centerasiastudy

​​Ginnes rekordlar kitobi qanday paydo bo'lgan?

Bugungi kunda deyarli hamma Ginnes rekordlar kitobi haqida eshitgan. Ushbu kitob eng ko'p sotiladigan kitoblardan biri (Bibliyadan keyin) hisoblanadi. Ushbu g'oyaning noyob muvaffaqiyat tarixi Ginnes pivosini ishlab chiqaruvchilardan biri Xyu Biverga tegishli.

1951-yilda «Voksford» kompaniyasi mahalliy ovchilar uchun tashkil etgan kechki ovqatga «Ginnes»ning boshqaruvchi-direktori Xyu Biver ham tashrif buyuradi. Qiziqqon Xyu mehmonlardan biri bilan tilla rang rjanka dunyodagi eng tez uchadigan qush ekanligi borasida tortishib qoladi. Baxs qanday yakunlanganligi noma’lum, lekin bu masala oradan bir qancha vaqt o‘tib, yana ko‘tariladi. Bu safar tilla rang rjanka tezroq uchadimi yoki Shotlandiya kakligi degan masala muhokama mavzusiga aylanadi.

Ana o‘shanda janob Biver bunday jumboqlarni hal etish uchun maxsus ma’lumotnoma bo‘lishi kerak degan qarorga keladi. Negaki, odamlar rasmiy biror manbaga ega bo‘lmay turib soatlab va besamar baxslashaverishlari mumkin. Oxir-oqibat tomonlar o‘z fikrini ma’qullagancha qolaveradi.

Kompaniya rahbari o‘ziga xos bunday ma’lumotnomalar Ginnes kompaniyasi tomonidan tarqatilsa, yomon bo‘lmasdi, degan xayolga boradi. Pivo ensiklopediyasi ustida ishlash Norris va Rossi Makuirterlarga topshiriladi. Ko‘p sonli faktlar to‘planib, saralanadi va har biri mutaxassis tasdig‘idan o‘tkaziladi. Bularning hammasi uchun bir yil vaqt kerak bo‘lgan. 1955-yil 27-avgustda birinchi marta 198 sahifali nashr dunyo yuzini ko‘radi. Keyinroq u «Ginnes rekordlari kitobi» nomini oladi. Birinchi bor kitob bosish sohasida olamshumul roman yoki detektiv asar emas, balki oddiy ensiklopedik ma’lumotnoma dovrug‘ qozonadi. Qizig’i, dunyodagi eng koʻp oʻgʻirlanadigan kitob sifatida ushbu kitob "Ginnesning rekordlar kitobi”ga kiritlagan — u har yili 2700 marta oʻgʻirlanar ekan.

@centerasiastudy

Таниқли иқтисодчи ва сиёсатшунос Ф.Хайек “Қулликка йўл” асарида ёзишича, жамиятда маърифатли зиёлилар қолиб, маърифатсиз ва салоҳияти паст бўлган тоифа одамларнинг ҳокимият бўғинларига кириб келишига учта сабаб бор экан. Улардан биринчи сабаб, зиёлилар қанчалик маърифатли бўлмасинлар, бир мақсад атрофида ҳамфикр бўлиб, бирлашишлари қийин кечади. Қолаверса, уларнинг ҳар бирида ўз ҳақиқати мавжуд бўлиб, сиё­сий найрангларга мутлақо тоқатлари йўқ. Ҳар қандай ҳокимият топшириқларига шубҳа билан қарайди ва шахсий муҳокамадан ўтказади. Энг асосийси, ҳокимият иддаоси билан касал бўлган маърифатсиз одамлар итоатида бўлишни хоҳламайди. Шу сабабдан сиёсий ҳокимият мушоҳада қилиш ва хулоса чиқариш салоҳиятидан маҳрум, сўзсиз итоатда бўладиган тоифадаги омма қатламларига суянади.

Батафсил - https://telegra.ph/ZIYOLI-KIM-yohud-oriflikning-masuliyati-nimada-02-19

Муаллиф - сиёсий фанлар доктори, профессор, Тўлқин Алимардонов.

Каналга уланиш
@centerasiastudy

‼️Ёш сиёсатшунос, социолог ва тарихчилар ўқиши муҳим бўлган манбалар!

✅Ўзбекистон давлат арбоблари ва олимлари асарлари:

1. Сафоев С - Марказий Осиёдаги геосиёсат;
2. Хасанов А. - Геосиёсат;
3. Рахмон Фармонов - Ўзбекистон геосиёсати;
4. Хафизова К - Хитой дипломатияси Марказий Осиёда;
5. Т.Турсунмуратов - Марказий Осиё хавфсизлигини таъминлашда илмий-технологик салоҳият омили;
6. Ш.Вохидов, Р.Холиқова - Марказий Осиёда давлат бошқаруви тарихи;
7. Жумаев Р.З, Убайдуллаев У.А, Хўжанов Б.А. - Конфликтология асослари;
8. Сайфиддин Жўрайев - Xалқаро муносабатлар ва халқаро ташкилотлар;
9. Zohidilla Munavvarov - Xalqaro munosabatlarga kirish;
10. М.Хайруллаев - Ўзбек дипломатияси тарихидан;
11. Муртазаева Р.Х. - Ўзбекистонда миллатлараро муносабат ва бағрикенглик;
12. Мусаев. М - МИССИОНЕРЛИК ВА ПРОЗЕЛИТИЗМНИНГ ЖАМИЯТ БАРҚАРОРЛИГИГА ТАҲДИДИ;
13. Қирғизбоев М - Сие‌сатшунослик;
14. Одилкориев - Сиёсатшунослик;
15. B. Biturayev - Siyosatshunoslikka kirish;
16. Ғойибназаров Ш - Сиёсий маданият;
17. Бахтиёр Омон - Сиёсий етакчининг нотиқлик маҳорати;
18. Ахмадали Асқаров – Ўзбек этногенези;
19. Карим Шониёзов - Ўзбек халқининг шаклланиш жараёни;
20. Насриддин Назаров - Афғонистон ўзбеклари;
21. M.Boboxo‘jayev - Afg‘onistonning yangi tarixi (1747-1918);
22. И.Бобоқулов. – Афғонистон луғат;

✅Чет давлат арбоблари ва олимлари асарлари:

1. Den Syaopen - Xitoy islohotlarining me’mori;
2. Бодо Шефер - "Ғолиблик қонуниятлари";
3. Юлиан Семёнов - ТАСС маълум қиладики;
4. Nikollo Makiavelli – Hukmdor;
5. Ашин - Элитология;
6. Фукуяма - Сильное государство;
7. Самуель Хантингтон - Цивилизациялар тўқнашуви;
8. Адолф Гитлер - "Менинг курашим";
9. Збигнев Бжезинский - "Великая шахматная доска";

Library @centerasia_library

Каналга обуна бўлинг👇
@centerasiastudy

​​Лоббизм ва шаффофлик

Охирги пайтларда матбуотда лоббизм мавзуси тез-тез кўтарилаётганига гувоҳ бўляпмиз. Лекин нимагадир лоббизм мутлоқ ёмон феномен сифатида талқин қилиняпти. Аслида муаммо лоббизмда эмас, унга бўлган ёндашувда.

Лоббизм - қонун/қарор чиқариш жараёнига таъсир ўтказиш - исталган сиёсий бошқарув тизимида мавжуд бўлади. Бир қанча давлатлар лоббизмни алоҳида қатъий қонунлар билан тартибга солади. Бу асосан шаффофлик тўғрисидаги қонунлардан иборат бўлади.

Яъни, лоббизм ижобий тушунчага айланиши учун у шаффофлик билан ёнма-ён юриши керак - лоббистлар рўйхатдан ўтказилиши ва уларнинг қарор чиқарувчи орган вакиллари билан ҳар қандай учрашуви махсус рухсатнома орқали ўтказилиши лозим.

Лоббизм фақатгина бизнес манфаатларини илгари суриш билан чекланмайди. Европа Иттифоқи органлари ҳузцрида рўйхатдан ўтган лоббистларнинг 35 фоизи бизнес уюшмалари ва 13 фоизи компаниялар, қолган ярмидан кўпи консултантлар, юристлар, нодавлат ташкилотлар, нотижорий манфаатлар гуруҳлари, think-tank ва бошқалардан иборат.

Кўп ҳолларда қарор чиқарувчиларнинг ўзлари лоббистларнинг тор мавзу бўйича экспертизасига муҳтож бўлади - айнан улар мавзуни чуқурроқ ўрганишга ёрдам берадиган тадқиқотлар билан таъминлаб бера олади. Бундан тўғри хулоса олиш эса қарор чиқарувчининг вазифаси.

Лоббистларнинг айнан қайси орган ҳузурида фаол бўлиши сиёсий тизимга боғлиқ - Буюк Британияда асосан парламент, АҚШда ҳам Конгресс, ҳам ижро ҳокимияти, Европа Иттифоқида гарчи Европарламентда ҳам фаол бўлишига қарамай лоббистлар кўпроқ Европа Комиссияси вакилларига таъсир ўтказишга кўринади, чунки айнан улар асосий қонунчилик ташаббускорлари ҳисобланади.

Хуллас, лоббизмни қатъий тартибга солган ва уларнинг ҳокимият вакиллари билан алоқалари шаффофлигини йўлга қўйган давлатларда бу қонун/қарор чиқаришда барча томонларнинг манфаатлари инобатга олиниши таъминланади. Лоббизм тартибга солинмаган давлатларда эса одатда сиёсий коррупция авж олади.

Library @centerasia_library

Каналга уланиш👇
@centerasiastudy

📓 Mukammal xotira
✍ Shohruhmirzo Rahmonov

Mnemotexnika uslublariga asoslangan o'zbek tilidagi ilk kitoblardan biri.

Library @centerasia_library

Kanalga ulanish👇
@centerasiastudy

#bilasizmi

Уч авлод жазоси.

Шимолий Кореяда «уч авлод жазоси» деб номланган жазо тури бор. Унга кўра, бу жазога лойиқ жиноят қилган одамнинг бутун оиласи у билан бирга қамоққа юборилади. Шу тариқа, кейинги икки авлод (фарзанд ва набира) қамоқхонада туғилиб, ҳаётини ўша ерда ўтказади.

Бу жазо энг оғир - сиёсий жиноятларга нисбатан қўлланади.

Каналга уланиш👇
@centerasiastudy

Дунё таълим тизимидаги ўзига хос қоидаларни биласизми?

Ҳар бир давлат таълим тизимининг ўзига хос қонун-қоидалари бор. Улар мамлакат анъаналари, одамларнинг дунёқараши, таълимга бўлган муносабат ва бошқа сабабларга кўра шаклланади. Қуйида шулардан айримларини келтириб ўтамиз.

Хитойда ўқувчиларга уйга вазифа кўп берилади. Масалан, ўқувчилар ҳафтада 14 соат вақтини уйга берилган вазифаларни бажаришга сарфлайди.

Россияда ўқув йили «Билимлар куни» билан бошланади, байрам ва дам олиш кунларига тўғри келса ҳам 1 сентябрь шу тариқа нишонланади.

Кундалик овқатланиш масаласига Францияда катта эътибор берилади, ўқувчилар таом тайёрлаш ва овқатланиш режими ҳақида мукаммал тасаввурга эга бўлиши керак.

Эронда ўғил ва қиз болалар алоҳида ўқитилади, қизларга аёл, ўғил болаларга эркак ўқитувчи дарс ўтиши шарт.

Австралияда узоқ минтақаларда яшайдиган талабаларга радио орқали дарс ўтиш тажрибаси бор.

Чилида ёзги таътил биз учун ғайриоддий муддатда, яъни декабрнинг ўрталаридан мартнинг бошигача давом этади.

Нидерландияда болалар жуда эрта — 4 ёшидаёқ мактабга чиқишади.

Исландияда мактаб ўқувчиларига тикиш-бичишдан ҳам сабоқ беришади.

Бразилияда тушликка катта эътибор қаратилади, кўп мактабларда дарслар жуда эрта, яъни эрталаб соат еттидан бошланади, тушликни эса ўқувчилар уйларига бориб оила даврасида қилишлари мумкин.

Финландияда болалар етти ёшга тўлгачгина мактабга қабул қилинади. Бундан ташқари, ушбу давлат таълим тизими самарадорлиги бўйича жаҳонда биринчи ўринда туради. Ҳукумат тасдиқлайдиган таълим ҳужжатлари фақат йўриқнома ҳисобланиб, ўқитувчи ўзи маъқул топган услубда дарс бериши мумкин. Ўқувчиларга тўққиз ёшидан швед тили (икинчи тил сифатида), ўн бир ёшидан инглиз тили ўқитила бошлайди. Мактаб ўқувчилари камида тўртта тилни ўрганадилар.

каналга уланиш
@centerasiastudy

🇹🇷🇮🇱 “Туркияда 20 йил имомлик қилган шахс, аслида Моссад агенти бўлиб чиққан” — сиёсатшунос Жаҳонгир Акрамов

Манба

каналга уланиш
@centerasiastudy

Yo‘ldosh Oxunboboyevich Oxunboboyev (1885-1943)

Davlat va jamoat arbobi. Marg‘ilondagi paxta tozalash zavodida ishchi (1901-04), O‘zganda batraklik qilgan (1904-14). 1916 yil xalq qo‘zg‘oloni qatnashchisi. 1917 yil Oktyabr to‘ntarishidan keyin Marg‘ilon atrofida tashkil qilingan dastlabki qishloq sho‘rosi, Marg‘ilon uyezdidagi «Qo‘shchi» ittifoqi raisi (1919-21). O‘zbekiston SSR MIK raisi (1925- 38), O‘zbekiston SSR Oliy Soveti Prezidiumi raisi (1938- 43).

Markaziy Osiyo | Library | Science

«Men Xitoy xalqining o‘g‘loniman va o‘z vatanimni juda yaxshi ko‘raman», - degan Den Syaopin xorijiy nashrga bergan intervyularidan birida. Den Syaopin o‘zining donishmandligi va qat'iy irodasi bilan Xitoyni islohotlar va ochiqlik yo‘lidan olib bordi hamda mamlakat siyosati, iqtisodiyoti va madaniyatida katta o‘zgarishlarni amalga oshirishga ulgurdi. Quyida uning islohotlar haqidagi hikmatli so‘zlari keltirib o‘tiladi:
1. Islohotlar – Xitoydagi ikkinchi inqilob. Bu tavakkal bo‘lsa-da, juda muhim va zarur ish.
2. Mushukning qanday rangda ekani ahamiyatsiz, u sichqonlarni tutsa bo‘lgani.
3. Islohotlar siyosiy tizimning o‘zgarishini o‘z ichiga olishi kerak.
4. Fikrlash ochiq, islohotlarga doir qadamlar esa tezkor bo‘lishi kerak.
#Xitoy#Den Syaopin

Library @centerasia_library

Kanalga ulanish
@centerasiastudy

Эркинликсиз тараққиётга эришиш сигирсиз сут олиш дегандай гап.

© Дмитрий Муратов, тинчлик бўйича 2021 йилги Нобел мукофоти соҳиби

Markaziy Osiyo | Library | Science