تبیین تکاملی جنگ
معمولاً می‌توانیم از تبیین‌های علمی برای پیش‌بینی و کنترل نیز بهره گیریم. پس اگر بتوانیم تبیینی برای جنگ عرضه کنیم در عین حال راه‌های پیش‌بینی و کنترل آن را نیز معرفی کرده‌ایم. به وضوح چنین تبیین‌هایی را از علوم اجتماعی انتظار داریم. اما زیست‌شناسی تکاملی نیز تبیین‌های خود را دارد.
ابتدا به سراغ تبیین تکاملی جنگ در دو گونه از جانوران برویم که زندگی گروهی دارند و مایکل کَنت، زیست‌شناس تکاملی دانشگاه اِکستر، پژوهش‌هایی بر روی آنها انجام داده است. اخیراً کنت پژوهانه‌ی سه میلیون یورویی برای پژوهش‌های خود دریافت کرده که خود گواهی‌ست بر اینکه مسئولان پژوهشی در بریتانیا اهمیت این سنخ از پژوهش‌ها را که به تبیین تکاملی رفتارهای اجتماعی اختصاص دارد به خوبی درک کرده‌اند.

جنگ در خدنگ‌ها
با افزایش انسجام اجتماعی و همکاری درون‌گروهی، گروه‌هایی از جانوران از جمله خدنگ‌ها (مونگوس‌ها)، به یک سوپرارگانیسم منسجم بدل می‌شوند که ممکن است بر سر تصاحب منابع مشترک و کمیاب، با گروه‌های رقیبی که آنها نیز از انسجام بالایی برخوردارند و به‌سان سوپرارگانیسم رقیب می‌مانند وارد منازعه شوند. اما پژوهش‌های کنت و همکارانش بر روی خدنگ‌ها نشان می‌دهند که حین جنگ، امکان تبادلات ژنتیکی نیز فراهم می‌شود. پژوهش‌های ژنتیکی نشان می‌دهند که حدود ۲۰ درصد فرزندانی که در هر گروه هستند پدرانی از خارج از گروه دارند و بنابراین در زمانه‌ی جنگ‌ها نطفه‌های آنها بسته شده است.

در واقع گروه‌های بسیار منسجم با مشکلی اساسی روبه‌رو هستند: انسجام محصول بسته بودن گروه است و با گذر زمان بسته بودن گروه به خارج، باعث کاهش تنوع ژنتیکی می‌شود. بنابراین میان‌زادگیری‌های حین منازعه، راهکاری برای جبران کاهش تنوع ژنتیکی نیز هست. خدنگ‌های نر در حین جنگ بچه‌های گروه دشمن را نیز می‌کشند تا هم از جنگاوران بعدی کاسته باشند و هم ماده‌های گروهِ رقیب را بارور کنند. ماده‌هایی که فرزند ندارند نیز خودخواسته از فرصت هیاهوی جنگ برای جفت‌گیری با نرهای رقیب بهره می‌برند.

از تعارض تا هم‌زیستی: نمونه‌ای در موریانه‌ها
دو دسته از موریانه‌ها را در نظر بگیرید که از یک تنه‌ی درخت تغذیه می‌کنند. با گسترش در تنه‌ی درخت این دو گروه ممکن است در محلی با هم تلاقی پیدا کنند. نتیجه می‌تواند به جنگی بیانجامد که طی آن کلنی بزرگ‌تر، کلنی کوچک‌تر را به‌طور کل نابود کند. اما نتیجه همواره با این خشونت همراه نیست. گاهی دو کلنی به جای اینکه وارد جنگ شوند در هم ادغام می‌شوند. گروه بزرگ ادغام‌شده کارآمدی بیشتری در استفاده از کلیت منبع تغذیه را نسبت به گروه‌های رقیب دیگری که در منطقه زیست می‌کنند از خود نشان می‌دهد.

الگوهایی برای مطالعات انسانی
 کَنت معتقد است مطالعه‌ی علل درگیری‌ها، و راهبردهای مختلفِ حل تعارض میان گروه‌های جانوری می‌تواند به درک بهتری از پدیده‌های مشابه در جهان انسان‌ها بیانجامد. او همچنین معتقد است که البته برخی ویژگی‌های منحصر به فرد انسانی وجود دارند که همتایی در جهان جانوران ندارند و عوامل مهمی در جنگ‌ها هستند. انتقام گرفتن، ادعای حق موروثی بر چیزی (از جمله بر منطقه‌ای جغرافیایی) داشتن، و رسیدن به احساس افتخار در پیروزی از جمله عوامل مؤثر در جنگ‌های انسانی‌اند که همتایی در جهان جانوران ندارند. اما به تعبیر کَنت نباید با تمرکز زیاد بر این عوامل، از عوامل پایه‌ای‌تر که آنها را با برخی جانورانِ به‌لحاظِ شناختی ساده‌تر مشترک هستیم، غافل شویم.

تبیینی در سطح تکامل فرهنگی
 اگر کاهش تنوع ژنتیکی و یکدستی زیاد در سطح ژنتیکی از عوامل درگیری در خدنگ‌هاست به نحو مشابه کاهش تنوع آراء و نظرات می‌تواند گروه‌های انسانی را یکدست کند. وقتی دو کشور همسایه، هر دو بیش از حد یکدست شوند و یکدستی آنها حول محل‌های اختلاف باشد جنگ اجتناب‌ناپذیر است. تاریخ جنگ‌های جهانی اول و دوم گواهی بر بروز چنین شرایطی قبل از جنگ است. افزایش تنوع فکری و فرهنگی در درون جوامع از مهم‌ترین راهکارهای کاستن از امکان نزاع‌های میان کشورها است. همین قاعده در دورن کشورها نیز صادق است. در جوامع دو قطبی‌شده در هر بخش از قطب، تنوع اندیشه‌ها بسیار کم است و در عوض انسجام فکری بالا است. چنین پدیده‌ای امکان بروز جنگ‌های داخلی را افزایش می‌دهد.

از موریانه‌ها بیاموزیم. می‌توان به جای درگیری در هم ادغام شد. مهم‌ترین ابزار این کار خروج از اطاق‌های پژواک و همچنین برخورداری از تفکر نقاد و انعطاف شناختی‌ست که نیازمند آموزش‌هایی سازمان‌یافته است؛ که البته اگر این آموزش‌ها در جامعه رواج داشته باشند دوقطبی در بدو امر شکل نخواهد گرفت.
اما وقتی در جوامع دوقطبی، در هر دو سوی قطب، افرادی بدون برخورداری از انعطاف شناختی و تفکر نقاد زیست می‌کنند که فقط از یک منبع اطلاعاتی اخبار را دریافت می‌کنند احتمال درگیری‌ها افزایش می‌یابد.

هادی صمدی
@evophilosophy

با سلام، کتاب اخیر ما با عنوان ""اطلس بوم سازگان های حساس خلیج فارس و دریای عمان" در انتشارات دانشگاه تهران
https://press.ut.ac.ir/book_3845.html
قابل دانلود است

✳️ دنیل دنت فیلسوف، دانشمند و نویسندۀ آمریکایی است که با آثاری چون ایدۀ خطرناک داروین، چشم ذهن و علوم اعصاب و فلسفه شناخته می‌شود. او که یکی از مطرح‌ترین فیگورهای رشتۀ فلسفه در قرن اخیر به حساب می‌آید، آوریل ۲۰۲۴ در سن ۸۲ سالگی درگذشت.

❇️ در رویداد آزاد این هفتۀ مدرسۀ تردید با میزبانی محمدرضا معمارصادقی و سخنرانی‌هایی از عطا کالیراد، مهدی غیاثوند و احسان سنایی اردکانی به معرفی او و آثارش می‌پردازیم.

پوستر رویداد

▫️زمان: سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳
▫️ساعت: ۲۱
▫️لینک شرکت در جلسه:
www.skyroom.online/ch/tardidschool/dennett


منبع ویدیو: کانال یوتوب + Big Think
ترجمه و زیرنویس ویدیو: مدرسۀ تردید


@tardidschool

عنوان سخنرانى  اهميت چارلز داروين.


ارائه دهنده : جناب دکتر محمد رضا توکلی صابری، دكتراى داروسازى و فوق دكتراى شيمى پزشكى.

زمان :چهارشنبه 26 اردیبهشت

برگزار شده در گروه: Modern Cogitation
@modern_cogitation

https://www.tgoop.com/+fBqB6q5jv3xmYzY0

در این سخنرانی جدید، دکتر حامد وحدتی‌نسب از تمایز انسانِ هوشمندِ هوشمند با انسان هوشمند می‌گوید و مروی می‌کند بر انقلاب شناختی که حدود هفتاد هزار سال قبل رخ داده است و ما را آنی کرده است که اکنون هستیم.

اما بخش اصلی این سخنرانیِ مفید در واقع مروری است بر یافته‌های پژوهش جدیدی که در نشریه‌ی نیچر چاپ شد و نشان می‌دهد انسان هوشمندِ هوشمند پس از خروج از آفریقا نخست وارد فلات ایران شده، عکس آنچه قبلاً تصور می‌کردند که اولین‌بار وارد اوراسیا شده است، و به همین دلیل، مردمان فلات ایران دارای ریشه‌ی ژنتیکی بسیار بسیار کُهنی هستند.
انسان‌های هوشمندِ هوشمند حدود ۲۵ هزار سال در فلات ایران زیستند - حدوداً در حد فاصلِ ۷۰ تا ۴۵ هزار سال قبل - و پس از آن راهی نواحی مختلف آسیا و اروپا شدند.

اصل مقاله‌ی مندرج در نشریه‌ی نیچر را از اینجا بخوانید.

توجه داشته باشید که تاریخ‌های مذکور همگی تقریبی هستند و صرفاً مبتنی بر آخرین پژوهش‌ها و کاوش‌ها ارائه شده‌اند.

دکتر وحدتی‌نسب دانش‌آموخته‌ی انسان‌شناسیِ پیش از تاریخ از دانشگاه ایالتی آریزونا و دانشیارِ  گروه باستان‌شناسیِ دانشگاه تربیت مدرس است.

- عبدالرضا شهبازی

@dirinenegar

اولین موزیک‌ویدیوی دنیا با موضوعیت فرگشت

دیروز آهنگی با نام Perfume of the timeless از گروه موسیقی فنلاندی Nightwish منتشر شد که آهنگی درباره‌ی قوانین طبیعت، فرگشت و فلسفه‌ی داروینیسم است. موزیک ویدئوی هشت دقیقه‌ای آن نخستین موزیک‌ویدئویی در تاریخ موسیقی است که به صورت کامل به فرگشت انسان پرداخته است.

گروه موسیقی نایت‌ویش یکی از موفق‌ترین گروه‌های موسیقی در تاریخ منطقه‌ی اسکاندیناوی است، این گروه که از سال ۱۹۹۶ فعالیت دارد مبدع ژانر سمفونیک متال که تلفیقی از موسیقی راک و متال با موسیقی کلاسیک و اپرایی به همراه استفاده از سازهای الکترونیک است، می‌باشد. پیش از این نایت‌ویش دو آلبوم دیگر با موضوع فرگشت و فلسفه‌ی علم منتشر کرده بود که با استقبال بسیار خوبی از سوی منتقدان موسیقی مواجه شد.

رهبر این گروه توماس هالوپاینن آهنگساز و ترانه‌سرای فنلاندی است که روابط دوستانه نزدیکی با مشهورترین زیست‌شناس در قید حیات دنیا یعنی ریچارد داوکینز دارد. هشتمین آلبوم استودیویی این گروه که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد با نام Endless Forms Most Beautiful با همکاری مستقیم ریچارد داوکینز ساخته شده است و دکلمه‌های داوکینز روی دو آهنگ از آن آلبوم وجود دارد. نهمین آلبوم آن‌ها نیز Human. :II: Nature درباره‌ی فلسفه‌ی علم و جایگاه انسان در هستی است و متن آهنگ‌های آن الهام‌گرفته از کتاب‌های اخترفیزیک‌دان مشهور کارل سیگن (۱۹۹۶-۱۹۳۴) که این گروه برای بزرگداشت او نیز دو آهنگ ساخته است، می‌باشد. همچنین یکی از ترک‌های این آلبوم نیز با نام shoemaker بزرگداشتی برای یوجین شومیکر (پدر علم سیاره‌شناسی) می‌باشد.

آهنگ نامبرده‌ای که حاوی نخستین موزیک‌ویدئویی دنیاست، اولین سینگل از دهمین آلبوم استودیویی این گروه با نام Yesterwynde است. قبل از این سه آلبوم نیز این گروه، آلبوم‌های بسیار موفقی منتشر کرده که برخی از آن‌ها حول محور ادبیات فانتزی به ویژه آثار تالکین است و برخی آن‌ها درباره‌ی روانشناسی و مضامین اساطیری. از نایت‌ویش به‌عنوان یکی از برترین نام‌های موسیقی در زمینه‌ی ترویج علوم تجربی و همچنین یکی از تاثیرگذارترین اکت‌های موسیقی متال نام برده می‌شود.

نویسنده‌ی مطلب: سجاد عدیلی‌پور، هنرمند و نویسنده

توماس هالوپاینن آهنگساز فنلاندی و رهبر گروه نایت‌ویش، در کنار ریچارد داوکینز زیست‌شناس بزرگ انگلیسی و نویسنده‌ی کتاب مشهور ژن خودخواه

I'm listening to "Perfume Of The Timeless" by Nightwish.

Something from the earth came
Something for the world
Mosaic of broken fragile pieces
Tesserae of the deceased
Born to a novel world

Endless chain unbroken
Silent clocks rewinding
My song it is for mankind
Embers to the stars

We are their heir, dust on their palm
We are because of a million loves
We're the perfume of the timeless
Last sighs on a death bed
Time set for a curious ghost

Lives lived plain and epic
Of eudaemonia
12 score and 1 chain of lives unending
Welcoming as my offspring
Walks me to the weave

My song it is for mankind
Embers to the stars

We are their heir, dust on their palm
We are because of a million loves
We're the perfume of the timeless
Last sighs on a death bed
We are their heir, dust on their palm
We are because of a million loves
We're the perfume of the timeless
Last sighs on a death bed
Time set for a curious ghost

We are their heir, dust on their palm
We are because of a million loves
We're the perfume of the timeless
Last sighs on a death bed
We are their heir, dust on their palm
We are because of a million loves
We're the perfume of the timeless
Last sighs on a death bed
Time set for a curious ghost

We are their heir, dust on their palm
We are because of a million loves
We're the perfume of the timeless
Last sighs on a death bed
We are their heir, dust on their palm
We are because of a million loves
We're the perfume of the timeless
Last sighs of a million loves

یک ترجمه جدید از کتاب ژن خودخواه

○ عنوان فارسی: فلسفه تکاملی استنفورد: جلد اول، سرآغاز
○ نویسنده: نویسندگان مختلف مقالات تکاملی دانشنامه فلسفی استنفورد
○ مترجمان: آرش رئیس بهرامی، هادی صمدی، عطا کالیراد، امیر محمد گمینی، صادق میرزایی
○ ناشر: کرگدن
○ وضعیت ترجمه: اتمام ترجمه، اتمام ویراستاری علمی، تحویل به ناشر

مقدمه کتاب فلسفه تکاملی استنفورد: جلد اول، سرآغاز

دانشنامه فلسفه استنفورد[1]  دانشنامه­‌ای اینترنتی و رایگان است که از سال 1995 به سرپرستی ادوارد زالتا[2] فیلسوف امریکایی و محقق ارشد مرکز مطالعات زبان و اطلاعات دانشگاه استنفورد در خدمت فلسفه­‌دوستان و فلسفه­‌پژوهان است و هم­‌اکنون نزدیک به دوهزار مدخل منتشر شده دارد. هر مدخل مقاله­‌ای بلند است که توسط یک یا چند متخصص مسلط به همان موضوع نوشته شده و سپس توسط گروهی از برجسته­‌ترین متخصصان آن حوزه از فلسفه داوری و ویرایش شده است و همانطور که رسم دانشنامه­‌هاست سعی کرده نگاهی جامع و مانع به موضوع داشته باشد و از جهت­گیری بپرهیزد. مقالات دانشنامه هر­ از­ چندی به­‌روز می­شوند و مقالات نویسندگانِ درگذشته یا نویسندگانی که نتوانند مقاله خود را به­‌روز کنند بایگانی می­گردند اما همچنان در قسمت آرشیو دردسترسند. شیوه انتشار رایگان و همچنین نحوه انتخاب موضوعات و به­‌روز نگهداشتن مقالات، در کنار اعتبار نویسندگان، داوران و ویراستاران، این دانشنامه را به معتبرترین و پرمراجعه­‌ترین دانشنامه فلسفی جهان تبدیل کرده است.
این درست است که یکی از ویژگی­های این دانشنامه پرداختن به موضوعاتی، در کنار موضوعات سنتی فلسفی، است که معمولا انتظار نمی­‌رود موضوع پژوهش فلسفی باشند، اما تکامل قطعا یکی از آن موضوعات نیست. اندک آشنایی با تکامل و داروین برای خواننده فهیم کافیست تا او را متوجه اهمیت فلسفی این اکتشاف علمی کند. این اهمیت تا به حدی است که بعضی، همه آنچه را که فیلسوفان پیش (و بسیاری از آنچه پس) از سال 1859 (سال انتشار کتاب دوران­ساز داروین) درباره انسان گفته­‌اند، تنها دارای اهمیت تاریخی می­دانند[3]. اما افسوس که حجم بسیار زیادی از مباحث فلسفی در ایران همچنان بی­‌توجه به تکامل در جریان است، گویی که هرگز داروینی زاده نشده است. نشانه این بی­‌توجهی همین بس که در سال­های اخیر بسیاری از مدخل­های دانشنامۀ فلسفی استنفورد به صورت کتاب­های مستقل به فارسی ترجمه و منتشر شده است اما حتی یک عنوان مرتبط با تکامل نیز در میان عناوین منتشر شده دیده نمی­‌شود.
مجموعه فلسفه تکاملی استنفورد بر آن است تا همه مقالات مرتبط با تکامل در دانشنامه فلسفی استنفورد را به فارسی ترجمه کرده و در چند مجلد به خوانندگان عرضه کند. این مقالات را با توجه به ماهیت و موضوعاتشان می­توان با مسامحه به سه دسته بزرگ تقسیم کرد: نخست مقالاتی که ماهیتی بیشتر تاریخی دارند یا به بنیان­های اندیشه تکاملی و یا به کلی­‌ترین وجوه آن می­پردازند. مقالات مجلد اول از این دسته­‌اند. دوم مقالاتی که بیشتر مربوط به نتایج فلسفی، روان­شناختی، جامعه­‌شناختی، ... تکامل­ یا راه­‌حل­هایی­‌اند که تکامل برای مسائل مختلف فلسفی،... عرضه کرده است. قرار است مقالات جلد دوم چنین مقالاتی باشند. و سوم مقالاتی که بیشتر مربوط به مسائلی فلسفی­‌اند که خود بر اثر طرح نظریه تکامل ایجاد شده­‌اند. مقالات جلد سوم یا جلدهای بعدی شامل این دسته مقالات خواهند بود.
امید که انتشار این مجموعه مقالات کمکی باشد به حل یا منحل شدن مسائل فلسفی فارسی­‌زبانان و درک اهمیت نظریه تکامل داروین. 
                                            
                       دبیر مجموعه مطالعات تکامل

[1]  Stanford Encyclopedia of Philosophy
[2]   Edward N. Zalta
[3] نگاه کنید به کتاب ژن خودخواه، اثر ریچارد داکینز، ترجمه شهلا باقری، نشر اختران، 1399، صفحات 43 و 44 و نخستین پی­نوشت کتاب در صفحه 421.

عنوان مقالات جلد اول کتاب فلسفه تکاملی استنفورد (در دست انتشار):

اندیشه تکاملی پیش از داروین

داروین از منشأ گونه‌ها تا تبار آدمی

داروینیسم

تکامل

انتخاب طبیعی

ضمیمه: دانشمندان قرون میانه اسلامی و نظریه تکامل جانداران

مجموعه مقالات نویسندگان مختلف با مقدمه استیون پینکر
○ عنوان فارسی: تکامل خشونت
○ مترجمین: فرناز آل حسینی، مرجان چاپی، مریم حمزوی، رستا ریحانی جامی، مهرنوش فروزانی حقیقی، پروانه کدخدازاده، عاطفه مجلسی
○ ناشر: 
○ وضعیت ترجمه: در حال ترجمه

شامپانزه‌ها از آنچه فکر می‌کردیم به ما شبیه‌ترند! 🤠

💚 یکی از پدیده‌هایی که تصور می‌شد منحصرا برای گونه انسان است، در شامپانزه‌ها دیده شده است!

🧮 این پدیده که تکاملِ فرهنگی-اجتماعی نامیده می‌شود به معنای توانایی افراد یک گونه برای استفاده از یادگیری اجتماعی برای کسب دانشی است که به تنهایی نمی‌توانند به آن دست پیدا کنند.

⚜ بر طبق مطالعات جدید پیشنهاد می‌شود که شامپانزه‌ها برای به‌دست آوردن یک مهارت جدید پس از یادگیری اولیه نیاز به یادگیری اجتماعی دارند تا بتوانند به‌طور کامل دانش انجام آن مهارت را کسب کنند.

🖊 زهرا جهانبخش

https://www.nature.com/articles/s41562-024-01836-5