🔴 خطای «ملی شدن نفت» در ایران

شهرام اتفاق؛ پژوهشگر اقتصادی

🔺چرا سخن گفتن از خطای «ملی شدن نفت» در ایران مهم است؟ چون ریشه بسیاری از مشکلات امروز ما، منبعث از تفکرات مخربی است که بذر آن در گذشته کاشته شده و پروژه «ملی شدن نفت» یک نمونه مهم از آن موارد است.

🔺مجاز دانستن «مصادره اموال خصوصی» و بی‌اعتنایی به «نهاد مالکیت»، یکسان پنداشتن «استقلال کشور» با «غرب‌ستیزی»، همسان مفروض داشتن «سرمایه‌گذار خارجی» با «بیگانه غارت‌گر»، ترویج تئوری منحط «خودکفایی» به جای مشارکت در زنجیره‌های جهانی تولید بر اساس «مزیت نسبی»، اشاعه «تصدی‌گری و بنگاه‌داری دولتی» و محدود کردن «آزادی اقتصادی»، تغییر «موازنه قدرت سیاسی» به زیان جامعه مدنی، نمونه‌هایی از این تفکرات مخرب است که در جریان ملی شدن نفت تبلور یافته‌اند.

چه راهکاری به جای ملی کردن نفت مطلوب بود؟

🔺امکان توافق درباره مسائل مورد اختلاف و همچنین تغییر و اصلاح مفاد قرارداد، تدوین الحاقیه‌های اصلاحی یا انعقاد یک قرارداد جدید همواره وجود داشت.

🔺آن‌چنان‌که در عمل، یک‌بار این قرارداد در سال ۱۹۳۳ (۱۳۱۲) به کلی تغییر کرد و به دنبال آن، فرصت‌های متعدد دیگری برای تغییر و اصلاحات مجدد آن فراهم آمد و مذاکرات مکرری فی‌مابین طرفین انجام شد.

🔺اما ضعف، ناکارآمدی، فساد، رقابت‌های سیاسی-حزبی، کوشش برای کسب قدرت و مطامع سیاسی پشت پرده، نقش‌آفرینی تروریسم سیاسی و نظایر آن درون جامعه ایرانی، فیصله دادن به اختلافات جزئی و کلی را در یک چارچوب حقوقی و اقتصادی دشوار می‌ساخت.

🔺خسارت‌های ملی شدن نفت چه بود؟

الف. از دست رفتن منافع اقتصادی ایران
ب. تغییر «موازنه قدرت سیاسی» میان جامعه مدنی و دولت
ج. کاهش «شفافیت» اقتصادی و ایجاد بستر رانت و فساد
د. بدعت‌گذاری در «مصادره» اموال خصوصی
ه‍ . اشاعه تئوری «خودکفایی» به جای «مزیت نسبی»
و‍. ناتوانی در فهم وقوع انقلاب صنعتی در ایران
ز. ناکامی بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری خارجی در ایران

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #نفت #ملی_شدن_صنعت_نفت

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🎧هر روز در تریبون بورس، تازه‌ترین تحلیل‌ها و گزارش‌های پایان بازار سهام را بشنوید.

⏰ عصرها ساعت ۱۹ در «دنیای اقتصاد»

👤هاتف شاملو، کارشناس بازار سرمایه

همچنین در برنامه امروز «پروانه کبره»، خبرنگار بازار سرمایه، به بررسی اتفاقات مهم بازار سهام می‌پردازد.

#تریبون_بورس

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔴 قیمت انواع خودرو در بازار

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔴 قیمت پیشنهادی املاک مسکونی کلنگی در مناطق 22گانه تهران - پاییز 1403

🔹تغییر چندانی در قیمت این بازار از ابتدای سال تا الان به وجود نیامده و تقریبا ثابت مانده و اگر تغییری هم وجود داشته از سوی تعداد کمی از مالکان زمین بوده که این تغییر زیر 10 درصد بوده است.

🔹البته برخی از واسطه‌‌‌‌های بازار املاک کلنگی، رشد قیمتی را بین 15 تا 20درصد نیز برآورد کردند، اما اکثریت میزان رشد قیمت زمین را کمتر از این برآورد می‌‌‌کنند. برخی دیگر از واسطه‌های بازار از ثبات در بازار و عدم تغییر قیمتی گفتند.

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

واکاوی ریشه‌های انقلاب ۵۷

🔺دنیای اقتصاد: تحولات تاریخی و سیاسی همواره بازتابی از اندیشه‌های حاکم بر دوران خود بوده‌اند و بررسی این اندیشه‌ها می‌تواند در فهم ریشه‌ها و پیامدهای این تحولات نقش اساسی ایفا کند.

🔺برنامه «رصدخانه اقتصاد» با حضور  دکتر موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان، به بررسی اندیشه‌های اقتصادی حاکم در زمان حکومت محمدرضا شاه پهلوی پرداخته است. 

🔺این برنامه روز دوشنبه، ۲۲ بهمن در وبسایت و کانال تلگرام «دنیای اقتصاد» منتشر خواهد شد.

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

خوشحالی کشاورزان از تقسیم زمین‌‌‌ها

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹خب نمونه خیلی بزرگ این کار در مورد موقوفه‌‌‌هایی رخ داد که مربوط به دستگاه‌‌‌های مذهبی بود؛ یکی آستان قدس رضوی در خراسان و یکی هم آستان شاه‌‌‌چراغ در شیراز. در این دو مورد تمام آن کسانی که دور این ملک‌‌‌های بزرگ آستان قدس رضوی بودند، با خیال راحت می‌‌‌خوردند و به دیگران می‌‌‌دادند و خیلی هم خوشحال بودند؛ آنها هم خیلی ناراضی بودند. دیگر آنها نمی‌‌‌آمدند بگویند قیمت ملک و اینها چه شکلی بوده. آنجا دولت خیلی منصفانه خودش آمد.

🔹به عقیده من اینها خیلی عاقلانه آمدند قیمت واقعی ملک را به آن صورت که آن موقع در آن کار می‌‌‌شد، حساب کردند، حالا هر چی بود. گفتند ما این را تبدیل به احسن می‌‌‌کنیم و پول شمای آستان قدس رضوی یا آستان شاه‌‌‌چراغ را هم می‌‌‌دهیم به‌‌‌شان و دستگاه اوقاف این را تبدیل به احسن می‌کند، سرمایه‌گذاری می‌کند در کارهای مختلف. از جمله فرض کنید در اوراق قرضه؛ برای اینکه خیلی ساده آخر سال پولش را دارد، دیگر کسی هم در آن تقلب نمی‌‌‌تواند بکند، چیزی هم نمی‌‌‌تواند بخورد؛ در نتیجه آمدند و زمین‌‌‌ها را تقسیم کردند بین‌‌‌ زارع‌‌‌ها. اثر فوق‌‌‌العاده خوبی در میان کشاورزها داشت.
من خاطرم می‌‌‌آید در منطقه‌‌‌ای که پدر خود من کشاورزی می‌‌‌کرد، پدرم باغ‌‌‌دار بود، در جنوب غرب تهران، در شهریار آنجا چند ملک موقوفه بود.

🔹موقوفه‌‌‌هایی که اشخاصی ترتیب داده بودند که یک مقدار به خانواده‌‌‌شان بدهد. یک مقدارش را هم برای کارهای مذهبی مصرف کنند؛ اینها را هم با همین سیستم از اینها گرفتند و خریدند که تبدیل به احسن بکنند. من خبر دست‌‌‌اول دارم که روستاهای این منطقه اولین کسانی بودند که چون صندوق‌‌‌ رای در همه روستاها نبود، کامیون اجاره می‌‌‌کردند سوار می‌‌‌شدند می‌‌‌رفتند به نقطه‌‌‌ای که محل صندوق بود برای دادن رای که بتوانند صاحب ملک بشوند✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔴 صفحه اقتصادی
بیست‌ویکم بهمن‌ماه

🎧 پادکست «صفحه اقتصادی» به مرور گزیده‌ای از مطالب «هفته‌نامه تجارت فردا» می‌پردازد.

🔹 «معمّای بزرگ» عنوان یکی از مطالب تجارت فردای این هفته است که زیر و بم‌های پرونده پرماجرای کرسنت را بررسی کرده است. در صفحه امشب بخش‌هایی از این مقاله را خواهیم شنید.

👤«صفحه اقتصادی» را یکشنبه تا چهارشنبه، ساعت ۲۲:۳۰ با امیررضا عبدلی، در «دنیای اقتصاد» بشنوید.

#صفحه_اقتصادی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

اصلاحیه آیین‌نامه واردات خودروهای نو ابلاغ شد

🔹در پی درخواست مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صمت مبنی بر ابلاغ اصلاحیه آیین‌نامه واردات خودروهای نو که براساس آن، مضاف بر اضافه شدن خودروی ون به فهرست خودروهای مجاز در مناطق آزاد، شرط ترکیبی و برقی بودن خودروهای سواری و همچنین الزام ارزش کمتر از ۴۰ هزار یورو برای مناطق آزاد حذف شده، به گمرکات کشور ابلاغ شد.

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

حکمرانی ویرانگر منابع طبیعی

✅ جواد حیدریان در گفت‌وگو با عادل جلیلی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و کارشناس منابع طبیعی و محیط‌زیست، روش فاجعه‌بار حکمرانی منابع طبیعی را بررسی کرده است.

🔹منابع طبیعی به‌عنوان بستر اصلی حیات انسانی و زیست‌بوم‌های طبیعی، در دهه‌های اخیر زیر فشاری فزاینده‌ قرار گرفته‌اند.

🔹رشد جمعیت، توسعه صنعتی و سیاست‌گذاری‌های نادرست، موجب بهره‌برداری بیش‌ازحد از این منابع شده و پایداری آنها را به خطر انداخته است.

🔹در ایران، روند تخریب جنگل‌ها، فرسایش خاک، کاهش منابع آبی و آلودگی‌های زیست‌محیطی، نگرانی‌هایی جدی درباره آینده حکمرانی منابع طبیعی ایجاد کرده است.

🔹عادل جلیلی، بر این باور است که مشکلات کنونی نتیجه فقدان یک نظام حکمرانی کارآمد است.

🔹سیاست‌های کوتاه‌مدت، عدم شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و ضعف در اجرای قوانین، باعث شده که منابع طبیعی ایران در معرض تهدیدی جدی قرار بگیرند.

🔹برای تغییر این روند، باید نگاه جامع‌تری به حکمرانی منابع طبیعی داشت؛ نگاهی که در آن، مشارکت عمومی، رعایت عدالت در بهره‌برداری و توجه به ظرفیت‌های طبیعی اکوسیستم‌ها در اولویت قرار گیرد.

🔹انقلاب صنعتی را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ بشر دانست که نه‌تنها شیوه زندگی، بلکه نحوه تعامل انسان با طبیعت را به‌طور اساسی تغییر داد.

🔹پیش از انقلاب صنعتی، جوامع انسانی به‌طور سنتی از منابع طبیعی بهره‌برداری می‌کردند و مصرف منابع به‌طور طبیعی با ظرفیت بازتولید آنها هماهنگ بود.

🔹اما با ظهور ماشین‌آلات صنعتی، افزایش تولید و گسترش شهرنشینی، میزان تقاضا برای منابع طبیعی به‌طرز چشمگیری افزایش یافت.

🔹این تغییرات سبب شد که مصرف منابع از حالت تعادل خارج شود و چرخه‌های طبیعی، که طی هزاران سال پایدار بودند، زیر فشارهایی بی‌سابقه‌ قرار گیرند.

🔹در نتیجه، منابع تجدیدپذیر، مانند جنگل‌ها، مراتع و آب‌های زیرزمینی، با سرعتی بیش از توان بازسازی خود بهره‌برداری شدند و منابع تجدیدناپذیر، مانند نفت، گاز و معادن، بدون در نظر گرفتن جایگزین‌های مناسب به مصرف رسیدند.

🔹علاوه بر این، توسعه صنعتی موجب آلودگی گسترده آب، هوا و خاک شد و بسیاری از اکوسیستم‌های طبیعی تخریب شدند.

🔹تغییرات اقلیمی، از جمله افزایش دمای زمین و ناپایداری‌های اقلیمی، نتیجه همین روند ناپایدار مصرف منابع است.

🔹اما تاثیر این تحولات صرفاً محدود به محیط‌زیست نبود، بلکه بر حکمرانی منابع طبیعی نیز اثر عمیقی بر جای گذاشت.

🔹در دوران پیشاصنعتی، مدیریت منابع بیشتر در سطح محلی و بر اساس عرف‌های اجتماعی انجام می‌شد، اما با رشد اقتصاد جهانی، حکمرانی منابع نیازمند چهارچوب‌های جدیدی شد که بتواند بهره‌برداری از منابع را کنترل و تنظیم کند.

🔹بااین‌حال، در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، سیاست‌گذاری‌های منابع طبیعی نتوانستند همگام با این تحولات پیش بروند.

🔹در ایران، رشد اقتصادی، توسعه شهری و صنعتی شدن عمدتاً بدون توجه به محدودیت‌های منابع طبیعی صورت گرفته است.

🔹برای مثال، برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، تخریب جنگل‌ها و مراتع و استخراج بی‌رویه معادن، همگی نشان‌دهنده ضعف در حکمرانی منابع هستند.

🔹در واقع، سیاست‌گذاری‌ها به‌گونه‌ای نبوده که بتوانند مصرف بیش‌ازحد منابع را کنترل کنند.

🔹کشور ما همچنان با ساختارهای بخشی اداره می‌شود، درحالی‌که منابع طبیعی، ماهیتی فرابخشی دارند و نیازمند هماهنگی بین بخش‌های مختلف هستند.

🔹به‌طور خلاصه باید تاکید کرد که برای بهبود حکمرانی منابع طبیعی، باید سیاست‌گذاری‌ها بر اساس شاخص‌های علمی و واقع‌بینانه صورت گیرد.

🔹باید از منابع جایگزین و فناوری‌های نوین برای کاهش وابستگی به منابع تجدیدناپذیر استفاده شود.

🔹باید فرهنگ عمومی جامعه در زمینه حفظ محیط زیست و منابع طبیعی ارتقا یابد. این موضوع نیازمند آموزش و آگاهی‌بخشی به شهروندان است.

🔹اما گوش شنوایی برای این هشدارها وجود ندارد؛ نه حاکمیت، نه دستگاه‌های تصمیم‌گیر و نه حتی خود مردم به این بحران آن‌طور که باید توجه نمی‌کنند.

منبع: تجارت فردا، شماره ۵۸۰

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

امضای یکی از بزرگترین قراردادهای تاریخ صنعت نفت کشور

وزیر نفت در مراسم راهپیمایی ۲۲ بهمن:

🔹سیاست فشار حداکثری یک سیاست شکست خورده است.

🔹آرزوی به صفر رساندن صادرات نفت ایران هرگز محقق نخواهد شد.

🔹خبر خوش امضای قرارداد فشار افزایی پارس جنوبی بود که یکی از بزرگ ترین قراردادهای تاریخ صنعت نفت کشور است.

🔹به زودی با حضور رئیس‌جمهور، قرارداد مذکور امضا و عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد.

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir