*अधर्मियों ने मिलकर पुरानी आईडी उड़ा दी, नई आईडी से जुड़िए।*
https://www.facebook.com/profile.php?id=100075566345151
पं.हिरेनभाई त्रिवेदी, क्षेत्रज्ञ
श्रीवैदिक ब्राह्मणः 🚩
https://www.facebook.com/profile.php?id=100075566345151
पं.हिरेनभाई त्रिवेदी, क्षेत्रज्ञ
श्रीवैदिक ब्राह्मणः 🚩
Facebook
Log in or sign up to view
See posts, photos and more on Facebook.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
वर्णानां ब्राह्मणो गुरु।
व्यासपीठ पर केवल ब्राह्मण ही बैठ सकते है।
परमपूज्य डोंगरेजी महाराज
जय श्रीकृष्ण
व्यासपीठ पर केवल ब्राह्मण ही बैठ सकते है।
परमपूज्य डोंगरेजी महाराज
जय श्रीकृष्ण
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૦
જ્ઞાન નો અંત (સમાપ્તિ) શ્રીકૃષ્ણ દર્શનમાં આવે છે. (પુસ્તકો વાંચવાથી જ્ઞાનની સમાપ્તિ થતી નથી) પરમાત્મા ને જાણ્યા પછી કાંઇ પણ જાણવાનું બાકી રહેતું નથી.પરમાત્માને ત્યારે જ જાણી શકાય છે-જયારે પરમાત્મા કૃપા કરે છે.અને પરમાત્મા ત્યારેજ કૃપા કરે છે-જયારે કોઈ પણ સાધન કરતો –મનુષ્ય-સાધનનું અભિમાન છોડી-દીન થઈને રડી પડે છે.
તેથી જ ઉપનિષદ માં કહ્યું છે-કે-આ આત્મા-વેદોના અભ્યાસથી મળતો નથી. કે પછી-બુદ્ધિની ચાતુરી અથવા બહુ શાસ્ત્રો સાંભળવાથી પણ મળતો નથી.પણ જેનું આ આત્મા વરણ કરે છે-(પસંદ કરે છે-કૃપા કરે છે) તેને જ આ આત્માની પ્રાપ્તિ થાય છે. (આત્મા તેને પોતાનું સ્વ-રૂપ બતાવે છે)
અને આ આત્મજ્ઞાન (પરમાત્મજ્ઞાન) જાણ્યા પછી કંઈ પણ જાણવાનું રહેતું નથી.(જ્ઞાનની સમાપ્તિ થાય છે)
સાધ્ય (પરમાત્મા)ની પ્રાપ્તિ કર્યા પછી કેટલાક સાધન (ભક્તિ)ની ઉપેક્ષા કરે છે.
સાધન (ભક્તિ)ની ઉપેક્ષા થાય –એટલે ફરીથી-માયા તેમનામાં પ્રવેશ કરે છે.
પરમાત્મા (સાધ્ય) મળ્યા પછી –ભક્તિ (સાધન) છોડે-તે કૃતઘ્ની છે. (ઈશ્વર પ્રત્યે તેની વફાદારી નથી.)
તુકારામ કહે છે-કે-સત્સંગથી (ભક્તિથી-ભજનથી) તુકારામ પાંડુરંગ (ભગવાન) જેવો બન્યો છે.તેને ભજન કરવાની હવે જરૂર નથી. પણ તુકારામને ભજનની એવી ટેવ પડી છે-કે-ભજન છૂટતું જ નથી. મારા ભગવાન નું સ્મરણ કર્યા વગર –હું રહી શકતો નથી.ભક્તિ વ્યસનરૂપ-ટેવ રૂપ –બને તો બેડો પાર છે.
પ્રભુએ ધ્રુવ ને કહ્યું- હું તારા પર પ્રસન્ન થયો છું-તું કાંઇક માગ.
ધ્રુવજી કહે છે-મને શું માગવું ? તેની સૂઝ પડતી નથી.આપને પ્રિય હોય (ગમતું હોય) તે આપો.
નરસિંહ મહેતાએ પણ પ્રભુને આમ જ કહેલું.નરસિંહ મહેતાએ –ભાભી પાસે એક વાર ગરમ પાણી માગ્યું-ભાભીએ અપમાન કર્યું. ઘર છોડી મહેતા ગોપનાથના મંદિરમાં આવ્યા.સાત દિવસ અન્ન જળનો ત્યાગ કરી –સતત કિર્તન કર્યું. ગોપનાથમાં શિવજીની પૂજા કરી છે. શંકર દાદા પ્રસન્ન થયા.અને કહ્યું-વરદાન માગ. નરસિંહ મહેતા કહે છે-મહારાજ શું માગવું તે સમજ પડતી નથી. મેં તો એક વાર ગરમ પાણી માગ્યું- અને મારી આ દશા થઇ-માટે હું કંઈ માંગીશ નહિ. માંગવાની મને અક્કલ નથી-આપને યોગ્ય લાગે તે આપજો.
શિવજી કહે છે-મને તો રાસલીલા પ્રિય છે-ચાલ તને તેના દર્શન કરાવું.
શિવજીએ મહેતાજી રાસલીલા દર્શન કરાવ્યાં.
પ્રભુએ ધ્રુવને આજ્ઞા કરી છે-તું હવે જલ્દી ઘેર જા.તું કેટલાંક કલ્પ રાજ્ય કરજે. પછી હું તને મારા ધામમાં લઇ જઈશ.ધ્રુવને હવે મનમાં થોડી સંસારની બીક છે, કહે છે-તમારાં દર્શન થયા ન હતા ત્યાં સુધી મારા મનમાં થોડી રાજા થવાની ઈચ્છા હતી.મને મારો પૂર્વજન્મ યાદ આવે છે-.રાજા-રાણીને પ્રેમ કરતાં જોઈ મને થયેલું કે –આ રાજા સુખ ભોગવે છે-તેવું સુખ મેં ભોગવ્યું નહિ,એક વાર રાણીને જોતાં મારું મન બગડેલું અને મને આ જન્મ મળ્યો. પણ હવે તમારાં દર્શન થયા પછી-હું આ સંસાર અને રાણીઓના ચક્કરમાં ફસાવા માગતો નથી. રાજા થાઉં તો પાછો –ફરીથી કામાંધ-મોહાંધ થઇ જઈશ. મારે રાજા થવું નથી.
પ્રભુ કહે છે-એવું થશે નહિ-તું ચિંતા કરીશ નહિ,તારું મન હવે નહિ બગડે. તારી ઈચ્છા ન હોય પણ મારી ઈચ્છા છે-કે તું રાજા થા.આ માયા તને અસર કરી શકશે નહિ. મારો નિયમ છે-કે જે મારી પાછળ પડે છે-તેની પાછળ હું પડું છું. હું તેનું રક્ષણ કરું છું.હું તને સાચવીશ. સુંદર રાણીઓ તારી સેવા કરશે પણ તારા મનમાં વિકાર આવશે નહિ.ભગવાન ત્યાંથી અંતર્ધ્યાન થયા છે.
ધ્રુવજી ઘેર આવવા નીકળે છે. ઉત્તાનપાદ રાજા અનુષ્ઠાનમાં બેઠેલા હતા –તેમને સેવક આવી ખબર આપે છે.
રાજા ધ્રુવજીનું સ્વાગત કરે છે. ધ્રુવ પિતાજી અને ઓરમાન મા સુરુચિને પણ વંદન કરી સુનીતી પાસે આવ્યા છે.માતાએ બાળકને ઉઠાવી છાતી સરસો ચાંપ્યો છે. એક અક્ષર બોલી શક્યા નથી. સુનીતિને લાગ્યું-કે તે આજે સાચી પુત્રવતી થઇ.આજે તેનો પુત્ર ભગવાનને પ્રાપ્ત કરીને આવ્યો છે.
ડોંગરેજી બાપા
જ્ઞાન નો અંત (સમાપ્તિ) શ્રીકૃષ્ણ દર્શનમાં આવે છે. (પુસ્તકો વાંચવાથી જ્ઞાનની સમાપ્તિ થતી નથી) પરમાત્મા ને જાણ્યા પછી કાંઇ પણ જાણવાનું બાકી રહેતું નથી.પરમાત્માને ત્યારે જ જાણી શકાય છે-જયારે પરમાત્મા કૃપા કરે છે.અને પરમાત્મા ત્યારેજ કૃપા કરે છે-જયારે કોઈ પણ સાધન કરતો –મનુષ્ય-સાધનનું અભિમાન છોડી-દીન થઈને રડી પડે છે.
તેથી જ ઉપનિષદ માં કહ્યું છે-કે-આ આત્મા-વેદોના અભ્યાસથી મળતો નથી. કે પછી-બુદ્ધિની ચાતુરી અથવા બહુ શાસ્ત્રો સાંભળવાથી પણ મળતો નથી.પણ જેનું આ આત્મા વરણ કરે છે-(પસંદ કરે છે-કૃપા કરે છે) તેને જ આ આત્માની પ્રાપ્તિ થાય છે. (આત્મા તેને પોતાનું સ્વ-રૂપ બતાવે છે)
અને આ આત્મજ્ઞાન (પરમાત્મજ્ઞાન) જાણ્યા પછી કંઈ પણ જાણવાનું રહેતું નથી.(જ્ઞાનની સમાપ્તિ થાય છે)
સાધ્ય (પરમાત્મા)ની પ્રાપ્તિ કર્યા પછી કેટલાક સાધન (ભક્તિ)ની ઉપેક્ષા કરે છે.
સાધન (ભક્તિ)ની ઉપેક્ષા થાય –એટલે ફરીથી-માયા તેમનામાં પ્રવેશ કરે છે.
પરમાત્મા (સાધ્ય) મળ્યા પછી –ભક્તિ (સાધન) છોડે-તે કૃતઘ્ની છે. (ઈશ્વર પ્રત્યે તેની વફાદારી નથી.)
તુકારામ કહે છે-કે-સત્સંગથી (ભક્તિથી-ભજનથી) તુકારામ પાંડુરંગ (ભગવાન) જેવો બન્યો છે.તેને ભજન કરવાની હવે જરૂર નથી. પણ તુકારામને ભજનની એવી ટેવ પડી છે-કે-ભજન છૂટતું જ નથી. મારા ભગવાન નું સ્મરણ કર્યા વગર –હું રહી શકતો નથી.ભક્તિ વ્યસનરૂપ-ટેવ રૂપ –બને તો બેડો પાર છે.
પ્રભુએ ધ્રુવ ને કહ્યું- હું તારા પર પ્રસન્ન થયો છું-તું કાંઇક માગ.
ધ્રુવજી કહે છે-મને શું માગવું ? તેની સૂઝ પડતી નથી.આપને પ્રિય હોય (ગમતું હોય) તે આપો.
નરસિંહ મહેતાએ પણ પ્રભુને આમ જ કહેલું.નરસિંહ મહેતાએ –ભાભી પાસે એક વાર ગરમ પાણી માગ્યું-ભાભીએ અપમાન કર્યું. ઘર છોડી મહેતા ગોપનાથના મંદિરમાં આવ્યા.સાત દિવસ અન્ન જળનો ત્યાગ કરી –સતત કિર્તન કર્યું. ગોપનાથમાં શિવજીની પૂજા કરી છે. શંકર દાદા પ્રસન્ન થયા.અને કહ્યું-વરદાન માગ. નરસિંહ મહેતા કહે છે-મહારાજ શું માગવું તે સમજ પડતી નથી. મેં તો એક વાર ગરમ પાણી માગ્યું- અને મારી આ દશા થઇ-માટે હું કંઈ માંગીશ નહિ. માંગવાની મને અક્કલ નથી-આપને યોગ્ય લાગે તે આપજો.
શિવજી કહે છે-મને તો રાસલીલા પ્રિય છે-ચાલ તને તેના દર્શન કરાવું.
શિવજીએ મહેતાજી રાસલીલા દર્શન કરાવ્યાં.
પ્રભુએ ધ્રુવને આજ્ઞા કરી છે-તું હવે જલ્દી ઘેર જા.તું કેટલાંક કલ્પ રાજ્ય કરજે. પછી હું તને મારા ધામમાં લઇ જઈશ.ધ્રુવને હવે મનમાં થોડી સંસારની બીક છે, કહે છે-તમારાં દર્શન થયા ન હતા ત્યાં સુધી મારા મનમાં થોડી રાજા થવાની ઈચ્છા હતી.મને મારો પૂર્વજન્મ યાદ આવે છે-.રાજા-રાણીને પ્રેમ કરતાં જોઈ મને થયેલું કે –આ રાજા સુખ ભોગવે છે-તેવું સુખ મેં ભોગવ્યું નહિ,એક વાર રાણીને જોતાં મારું મન બગડેલું અને મને આ જન્મ મળ્યો. પણ હવે તમારાં દર્શન થયા પછી-હું આ સંસાર અને રાણીઓના ચક્કરમાં ફસાવા માગતો નથી. રાજા થાઉં તો પાછો –ફરીથી કામાંધ-મોહાંધ થઇ જઈશ. મારે રાજા થવું નથી.
પ્રભુ કહે છે-એવું થશે નહિ-તું ચિંતા કરીશ નહિ,તારું મન હવે નહિ બગડે. તારી ઈચ્છા ન હોય પણ મારી ઈચ્છા છે-કે તું રાજા થા.આ માયા તને અસર કરી શકશે નહિ. મારો નિયમ છે-કે જે મારી પાછળ પડે છે-તેની પાછળ હું પડું છું. હું તેનું રક્ષણ કરું છું.હું તને સાચવીશ. સુંદર રાણીઓ તારી સેવા કરશે પણ તારા મનમાં વિકાર આવશે નહિ.ભગવાન ત્યાંથી અંતર્ધ્યાન થયા છે.
ધ્રુવજી ઘેર આવવા નીકળે છે. ઉત્તાનપાદ રાજા અનુષ્ઠાનમાં બેઠેલા હતા –તેમને સેવક આવી ખબર આપે છે.
રાજા ધ્રુવજીનું સ્વાગત કરે છે. ધ્રુવ પિતાજી અને ઓરમાન મા સુરુચિને પણ વંદન કરી સુનીતી પાસે આવ્યા છે.માતાએ બાળકને ઉઠાવી છાતી સરસો ચાંપ્યો છે. એક અક્ષર બોલી શક્યા નથી. સુનીતિને લાગ્યું-કે તે આજે સાચી પુત્રવતી થઇ.આજે તેનો પુત્ર ભગવાનને પ્રાપ્ત કરીને આવ્યો છે.
ડોંગરેજી બાપા
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૧
સમય આવ્યે-ધ્રુવજીનો રાજ્યાભિષેક કરવામાં આવ્યો. ધ્રુવજ ને ગાદીએ બેસાડી ઉત્તાનપાદ રાજા વનમાં તપ કરવા ગયા છે.ભ્રમિ સાથે ધ્રુવજીનું લગ્ન થયું છે.
સુરુચિનો પુત્ર અને ધ્રુવજીના ભાઈ રાજકુમાર- ઉત્તમ -એક વખત જંગલમાં શિકાર કરવા ગયા છે-ત્યાં યક્ષો સાથે યુદ્ધ થયું-જેમાં તે માર્યો ગયો.સમાચાર સાંભળી ધ્રુવજી યક્ષો જોડે યુદ્ધ કરવા જાય છે-ભીષણ યુદ્ધ થયું છે-ધ્રુવ યક્ષોનો સંહાર કરવા લાગ્યા.
ત્યારે તેમના દાદા (ઉત્તાનપાદના પિતા) મનુ મહારાજ આવી ધ્રુવજીને ઉપદેશ કરે છે-આપણાથી મોટા પુરુષો પ્રતિ સહનશીલતા-નાના પ્રતિ દયા-સમાન વય સાથે મિત્રતા અને સમસ્ત જીવો સાથે સમવર્તાવ રાખવાથી-
શ્રી હરિ પ્રસન્ન થાય છે. (ભાગવત-૪-૧૧-૧૩-૧૪) બેટા યક્ષો-ગંધર્વો જોડે વેર કરવું યોગ્ય નથી. તું મધુવનમાં તપશ્ચર્યા કરવા ગયો હતો તે ભૂલી ગયો ? મનુ મહારાજના ઉપદેશથી ધ્રુવે સંહાર બંધ કર્યો.
વૃદ્ધાવસ્થામાં ધ્રુવજી ગંગા કિનારે આવ્યા છે.ગંગાજી મરણ સુધારે છે,ગંગાજી મુક્તિ આપે છે.ગંગાકિનારે ધ્રુવજીનો પ્રેમ એટલો વધ્યો છે-કે ભગવાનનો વિયોગ હવે સહન થતો નથી. ભગવાને પોતાના પાર્ષદોને આજ્ઞા કરી-મારા ધ્રુવ ને વૈકુંઠ માં લઇ આવો.પાર્ષદો વિમાન લઈને ધ્રુવજીને લેવા આવ્યા છે.
ધ્રુવજી વિમાન પાસે આવ્યા,મૃત્યુદેવ તેમની પાસે આવ્યા છે –મસ્તક નમાવ્યું છે-ધ્રુવજી મૃત્યુના મસ્તક પર એક પગ મૂકી-બીજો પગ વિમાનમાં મૂકે છે. સ્થૂળ અને સૂક્ષ્મ શરીર છોડી દીધું છે.તેમના પુણ્ય પ્રતાપે તેમના માતાજીને પણ લેવા બીજું વિમાન આવ્યું. ધ્રુવજીની સાથે સાથે તે પણ વૈકુંઠ લોક પામ્યા.
ભાગવત-સ્કંધ-૪ –અધ્યાય-૧૨-શ્લોક-૩૦ માં સ્પષ્ટ લખેલું છે-ધ્રુવજી મૃત્યુના શિર પર પગ રાખીને વિમાન પર ચડ્યા.કાળના યે કાળ પરમાત્મા સાથે જે પ્રેમ અતિશય પ્રેમ કરે છે-તે કાળને માથે પગ મૂકી ને જાય છે.
ભક્તિમાં એવી શક્તિ છે.ધ્રુવ-ચરિત્ર બતાવે છે-કે-
(૧) દૃઢ નિશ્ચયબળથી –ગમે તેટલું મહાન –મુશ્કેલ કાર્ય પણ સિદ્ધ થાય છે.
પણ તે નિશ્ચય-એવો હોવો જોઈએ કે-હું મારા દેહને પાડીશ અથવા કાર્યને સાધીશ.
(૨) બાલ્યાવસ્થાથી જ જે ભગવાન ને ભજે છે-તેને ભગવાન મળે છે.વૃદ્ધાવસ્થામાં ભગવાન ભજે –તેનો કદાચ આવતો જન્મ સુધરે.
(૩) બાલ્યાવસ્થામાં સુનીતિના જેમ બાળકમાં ધર્મ સંસ્કારોનું રોપણ કરો.નાનપણના સંસ્કાર કદી જતા નથી.
ધ્રુવચરિત્રની સમાપ્તિમાં મૈત્રેયજી વર્ણન કરે છે-નારાયણ સરોવરના કિનારે નારદજી તપ કરતા હતા –ત્યાં પ્રચેતાઓનું મિલન થયું છે. પ્રચેતાઓએ સત્ર કરેલું અને તે સત્રમાં નારદજીએ આ કથા સંભળાવેલી.
વિદુરજી પ્રશ્ન કરે છે-આ પ્રચેતાઓ કોણ હતા ?કોના પુત્ર હતા ? તેમનું સત્ર ક્યાં થયું હતું ?તેની કથા વિસ્તારથી કહો.
મૈત્રેયજી કહે છે-ધ્રુવજીના વંશમાં આ પ્રચેતાઓ થયેલા છે.
ધુવજીના વંશમાં-અંગરાજા થયો.તેનું લગ્ન –મૃત્યુદેવની પુત્રી સુનીથા જોડે થયું હતું.
સુનીથાને શાપ હતો કે તેનો પુત્ર દુરાચારી –અતિ હિંસક અને પાપી થશે.
અંગ અને સુનીથા ને ત્યાં -વેન –નામનો પુત્ર થયો.વેન –બાળકોની હિંસા કરે છે-બ્રાહ્મણોને ત્રાસ આપે છે.
અંગ રાજાને બહુ દુઃખ થયું છે.એક વખત તેમને ત્યાં સંત પધાર્યા અને તેમના ઉપદેશથી –રાજા ગંગા કિનારે ચાલ્યા ગયા.
વેનના રાજ્યમાં અધર્મ વધ્યો. તેથી-બ્રાહ્મણોએ વેનને શાપ આપી તેનો વિનાશ કર્યો. રાજા વગર –પ્રજા દુઃખી થતી હતી,એટલે વેનના શરીર નું મંથન કરવામાં આવ્યું. બાહુ (હાથ)નું મંથન વેદમંત્રો દ્વારા કરવામાં આવ્યું-
તેથી પૃથુ મહારાજ નું પ્રગટ્ય થયું. પૃથુ મહારાજ અર્ચન ભક્તિનું સ્વરૂપ છે.એટલે તેમની રાણી નું નામ અર્ચિ છે.પૃથુ મહારાજ આખો દિવસ પ્રભુની પૂજા કરે છે. પૃથુનું જીવન પરોપકાર માટે છે,રાજ્યમાં કોઈ દુઃખી ન થાય તેની કાળજી રાખે છે.
એક વખત રાજ્યમાં દુકાળ પડ્યો.અન્ન વગર પ્રજા દુઃખી છે.ધરતીમા અન્ન ગળી ગયાં છે. રાજા બાણ લઇ ધરતીને મારવા તૈયાર થાય છે. ધરતી મા પ્રગટ થયા અને તેમના કહેવા અનુસાર –પૃથુએ –પૃથ્વીમાં રહેલા અનેક પ્રકારના રસોનું યુક્તિથી દોહન કર્યું.એકવાર પૃથુરાજાએ સો અશ્વમેઘ યજ્ઞ કરવાનો સંકલ્પ કર્યો.
આ યજ્ઞમાં ઘોડાની પૂજા કરી-તેને છુટો મુકવામાં આવે છે.શરત એ હોય છે કે ઘોડો કોઈ પણ જગ્યાએ બંધાય નહિ,કે પકડાય નહિ.ઘોડો પકડાય તો યુદ્ધ કરી તેને છોડાવવાનો હોય છે.અને ઘોડો કોઈ જગ્યાએ ના બંધાય તો તેનું યજ્ઞમાં બલિદાન દેવામાં આવે.
અશ્વ એ વાસનાનું સ્વરૂપ છે-અને તે કોઈ વિષયમાં ન બંધાય--- તો આત્મસ્વરૂપમાં લીન થાય.વાસના કોઈ વિષયમાં બંધાય તો –વિવેકથી યુદ્ધ કરી તેને શુદ્ધ કરવાની છે.
ઇન્દ્ર કોઈના સો યજ્ઞ પુરા થવા દેતા નથી. તેમણે છેલ્લા યજ્ઞમાં બે ત્રણ વાર વિઘ્ન કર્યું. તેથી પૃથુ ઇન્દ્રને મારવા તૈયાર થયા છે.બ્રહ્માજી વચ્ચે પડે છે-તેથી દુરાગ્રહ રાખ્યા વગર –પૃથુ ઇન્દ્રની પૂજા કરે છે. આથી ભગવાન પ્રસન્ન થાય છે.
સમય આવ્યે-ધ્રુવજીનો રાજ્યાભિષેક કરવામાં આવ્યો. ધ્રુવજ ને ગાદીએ બેસાડી ઉત્તાનપાદ રાજા વનમાં તપ કરવા ગયા છે.ભ્રમિ સાથે ધ્રુવજીનું લગ્ન થયું છે.
સુરુચિનો પુત્ર અને ધ્રુવજીના ભાઈ રાજકુમાર- ઉત્તમ -એક વખત જંગલમાં શિકાર કરવા ગયા છે-ત્યાં યક્ષો સાથે યુદ્ધ થયું-જેમાં તે માર્યો ગયો.સમાચાર સાંભળી ધ્રુવજી યક્ષો જોડે યુદ્ધ કરવા જાય છે-ભીષણ યુદ્ધ થયું છે-ધ્રુવ યક્ષોનો સંહાર કરવા લાગ્યા.
ત્યારે તેમના દાદા (ઉત્તાનપાદના પિતા) મનુ મહારાજ આવી ધ્રુવજીને ઉપદેશ કરે છે-આપણાથી મોટા પુરુષો પ્રતિ સહનશીલતા-નાના પ્રતિ દયા-સમાન વય સાથે મિત્રતા અને સમસ્ત જીવો સાથે સમવર્તાવ રાખવાથી-
શ્રી હરિ પ્રસન્ન થાય છે. (ભાગવત-૪-૧૧-૧૩-૧૪) બેટા યક્ષો-ગંધર્વો જોડે વેર કરવું યોગ્ય નથી. તું મધુવનમાં તપશ્ચર્યા કરવા ગયો હતો તે ભૂલી ગયો ? મનુ મહારાજના ઉપદેશથી ધ્રુવે સંહાર બંધ કર્યો.
વૃદ્ધાવસ્થામાં ધ્રુવજી ગંગા કિનારે આવ્યા છે.ગંગાજી મરણ સુધારે છે,ગંગાજી મુક્તિ આપે છે.ગંગાકિનારે ધ્રુવજીનો પ્રેમ એટલો વધ્યો છે-કે ભગવાનનો વિયોગ હવે સહન થતો નથી. ભગવાને પોતાના પાર્ષદોને આજ્ઞા કરી-મારા ધ્રુવ ને વૈકુંઠ માં લઇ આવો.પાર્ષદો વિમાન લઈને ધ્રુવજીને લેવા આવ્યા છે.
ધ્રુવજી વિમાન પાસે આવ્યા,મૃત્યુદેવ તેમની પાસે આવ્યા છે –મસ્તક નમાવ્યું છે-ધ્રુવજી મૃત્યુના મસ્તક પર એક પગ મૂકી-બીજો પગ વિમાનમાં મૂકે છે. સ્થૂળ અને સૂક્ષ્મ શરીર છોડી દીધું છે.તેમના પુણ્ય પ્રતાપે તેમના માતાજીને પણ લેવા બીજું વિમાન આવ્યું. ધ્રુવજીની સાથે સાથે તે પણ વૈકુંઠ લોક પામ્યા.
ભાગવત-સ્કંધ-૪ –અધ્યાય-૧૨-શ્લોક-૩૦ માં સ્પષ્ટ લખેલું છે-ધ્રુવજી મૃત્યુના શિર પર પગ રાખીને વિમાન પર ચડ્યા.કાળના યે કાળ પરમાત્મા સાથે જે પ્રેમ અતિશય પ્રેમ કરે છે-તે કાળને માથે પગ મૂકી ને જાય છે.
ભક્તિમાં એવી શક્તિ છે.ધ્રુવ-ચરિત્ર બતાવે છે-કે-
(૧) દૃઢ નિશ્ચયબળથી –ગમે તેટલું મહાન –મુશ્કેલ કાર્ય પણ સિદ્ધ થાય છે.
પણ તે નિશ્ચય-એવો હોવો જોઈએ કે-હું મારા દેહને પાડીશ અથવા કાર્યને સાધીશ.
(૨) બાલ્યાવસ્થાથી જ જે ભગવાન ને ભજે છે-તેને ભગવાન મળે છે.વૃદ્ધાવસ્થામાં ભગવાન ભજે –તેનો કદાચ આવતો જન્મ સુધરે.
(૩) બાલ્યાવસ્થામાં સુનીતિના જેમ બાળકમાં ધર્મ સંસ્કારોનું રોપણ કરો.નાનપણના સંસ્કાર કદી જતા નથી.
ધ્રુવચરિત્રની સમાપ્તિમાં મૈત્રેયજી વર્ણન કરે છે-નારાયણ સરોવરના કિનારે નારદજી તપ કરતા હતા –ત્યાં પ્રચેતાઓનું મિલન થયું છે. પ્રચેતાઓએ સત્ર કરેલું અને તે સત્રમાં નારદજીએ આ કથા સંભળાવેલી.
વિદુરજી પ્રશ્ન કરે છે-આ પ્રચેતાઓ કોણ હતા ?કોના પુત્ર હતા ? તેમનું સત્ર ક્યાં થયું હતું ?તેની કથા વિસ્તારથી કહો.
મૈત્રેયજી કહે છે-ધ્રુવજીના વંશમાં આ પ્રચેતાઓ થયેલા છે.
ધુવજીના વંશમાં-અંગરાજા થયો.તેનું લગ્ન –મૃત્યુદેવની પુત્રી સુનીથા જોડે થયું હતું.
સુનીથાને શાપ હતો કે તેનો પુત્ર દુરાચારી –અતિ હિંસક અને પાપી થશે.
અંગ અને સુનીથા ને ત્યાં -વેન –નામનો પુત્ર થયો.વેન –બાળકોની હિંસા કરે છે-બ્રાહ્મણોને ત્રાસ આપે છે.
અંગ રાજાને બહુ દુઃખ થયું છે.એક વખત તેમને ત્યાં સંત પધાર્યા અને તેમના ઉપદેશથી –રાજા ગંગા કિનારે ચાલ્યા ગયા.
વેનના રાજ્યમાં અધર્મ વધ્યો. તેથી-બ્રાહ્મણોએ વેનને શાપ આપી તેનો વિનાશ કર્યો. રાજા વગર –પ્રજા દુઃખી થતી હતી,એટલે વેનના શરીર નું મંથન કરવામાં આવ્યું. બાહુ (હાથ)નું મંથન વેદમંત્રો દ્વારા કરવામાં આવ્યું-
તેથી પૃથુ મહારાજ નું પ્રગટ્ય થયું. પૃથુ મહારાજ અર્ચન ભક્તિનું સ્વરૂપ છે.એટલે તેમની રાણી નું નામ અર્ચિ છે.પૃથુ મહારાજ આખો દિવસ પ્રભુની પૂજા કરે છે. પૃથુનું જીવન પરોપકાર માટે છે,રાજ્યમાં કોઈ દુઃખી ન થાય તેની કાળજી રાખે છે.
એક વખત રાજ્યમાં દુકાળ પડ્યો.અન્ન વગર પ્રજા દુઃખી છે.ધરતીમા અન્ન ગળી ગયાં છે. રાજા બાણ લઇ ધરતીને મારવા તૈયાર થાય છે. ધરતી મા પ્રગટ થયા અને તેમના કહેવા અનુસાર –પૃથુએ –પૃથ્વીમાં રહેલા અનેક પ્રકારના રસોનું યુક્તિથી દોહન કર્યું.એકવાર પૃથુરાજાએ સો અશ્વમેઘ યજ્ઞ કરવાનો સંકલ્પ કર્યો.
આ યજ્ઞમાં ઘોડાની પૂજા કરી-તેને છુટો મુકવામાં આવે છે.શરત એ હોય છે કે ઘોડો કોઈ પણ જગ્યાએ બંધાય નહિ,કે પકડાય નહિ.ઘોડો પકડાય તો યુદ્ધ કરી તેને છોડાવવાનો હોય છે.અને ઘોડો કોઈ જગ્યાએ ના બંધાય તો તેનું યજ્ઞમાં બલિદાન દેવામાં આવે.
અશ્વ એ વાસનાનું સ્વરૂપ છે-અને તે કોઈ વિષયમાં ન બંધાય--- તો આત્મસ્વરૂપમાં લીન થાય.વાસના કોઈ વિષયમાં બંધાય તો –વિવેકથી યુદ્ધ કરી તેને શુદ્ધ કરવાની છે.
ઇન્દ્ર કોઈના સો યજ્ઞ પુરા થવા દેતા નથી. તેમણે છેલ્લા યજ્ઞમાં બે ત્રણ વાર વિઘ્ન કર્યું. તેથી પૃથુ ઇન્દ્રને મારવા તૈયાર થયા છે.બ્રહ્માજી વચ્ચે પડે છે-તેથી દુરાગ્રહ રાખ્યા વગર –પૃથુ ઇન્દ્રની પૂજા કરે છે. આથી ભગવાન પ્રસન્ન થાય છે.
વૃદ્ધાવસ્થામાં સનતકુમારોના ઉપદેશથી –પૃથુરાજા ને વૈરાગ્ય આવ્યો,વનમાં તપશ્ચર્યા કરી સ્વર્ગમાં ગયા છે.
આ પૃથુ મહારાજના વંશમાં –પ્રાચીનર્બહિ રાજા થયો અને તેને ત્યાં દશ પ્રચેતાઓ થયા છે.
પ્રચેતાઓ નારાયણસરોવર આગળ તપ કરે છે-નારાયણ સરોવર આગળ કોટેશ્વર મહાદેવ છે. પ્રચેતાઓ માટે શિવજી ત્યાં પ્રગટ થયા છે. શિવજી પ્રચેતાઓને રુદ્રગીત નો ઉપદેશ કરે છે. પ્રચેતાઓએ શિવજીના કહેવા મુજબ-દસ હજાર વર્ષ જપ-તપ કર્યા છે.
ડોંગરેજી બાપા
આ પૃથુ મહારાજના વંશમાં –પ્રાચીનર્બહિ રાજા થયો અને તેને ત્યાં દશ પ્રચેતાઓ થયા છે.
પ્રચેતાઓ નારાયણસરોવર આગળ તપ કરે છે-નારાયણ સરોવર આગળ કોટેશ્વર મહાદેવ છે. પ્રચેતાઓ માટે શિવજી ત્યાં પ્રગટ થયા છે. શિવજી પ્રચેતાઓને રુદ્રગીત નો ઉપદેશ કરે છે. પ્રચેતાઓએ શિવજીના કહેવા મુજબ-દસ હજાર વર્ષ જપ-તપ કર્યા છે.
ડોંગરેજી બાપા
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૨
તે સમયે નારદજી પ્રાચીનર્બહિ રાજા પાસે આવ્યા છે. રાજા કર્મપ્રધાન છે. અનેક યજ્ઞો તેમણે કર્યા હતા.નારદજી રાજાને પૂછે છે-તમે અનેક યજ્ઞો કર્યા,(કર્મો કર્યા) તમને શાંતિ પ્રાપ્ત થઇ –કે નથી થઇ ? રાજા કહે છે –ના-મન ને શાંતિ નથી.મને શાંતિ મળી નથી.નારદજી : તો પછી આ યજ્ઞો (કર્મો) તમે શા માટે કરો છો ?
રાજા : મને પ્રભુએ બહુ આપ્યું છે.તેથી વાપરવામાં સંકોચ રાખતો નથી, બ્રાહ્મણો ની સેવા કરું છું, યજ્ઞ દ્વારા સમાજસેવામાં સંપત્તિનો ઉપયોગ થાય છે-એટલે યજ્ઞો કરું છું.
નારદજી કહે છે-યજ્ઞ કરવાથી “દેવો” પ્રસન્ન થાય છે-એ વાત સાચી.યજ્ઞ કરવાથી જીવોનું કલ્યાણ થાય છે અને તે સર્વની સેવાનું સાધન છે –એ વાત પણ સાચી.......પણ ....યજ્ઞ કરવાથી શાંતિ મળતી નથી.
શાંતિ ત્યારે મળે-કે જયારે જીવ જન્મ મરણના ત્રાસમાંથી છૂટે.
યજ્ઞ એ ચિત્તશુદ્ધિ માટે છે. ચિત્તશુદ્ધિ થયા પછી-એકાંતમાં બેસી ધ્યાન કરવાની જરૂર છે.
કેવળ યજ્ઞ કરવાથી ઈશ્વરનો સાક્ષાત્કાર થતો નથી.
યજ્ઞ કરી –પુણ્ય મેળવી તું સ્વર્ગમાં જઈશ –પણ જેવું પુણ્ય –ખતમ થશે-એટલે સ્વર્ગમાંથી ધકેલી દેશે.
તને તારા –આત્મસ્વરૂપનું જ્ઞાન નથી-આત્મા- પરમાત્માને જાણતો નથી –તેથી તને શાંતિ મળતી નથી.
હવે તારે યજ્ઞો કરવાની જરૂર નથી.શાંતિથી એક જગ્યાએ બેસીને ઈશ્વરનું આરાધન કર.
મનુષ્ય લૌકિક સુખમાં એવો ફસાયેલો છે-કે “હું કોણ છું ?” તેનું તેને જ્ઞાન થતું નથી.
જે પોતાના સ્વ-રૂપને (આત્મા ને) ઓળખી શકતો નથી તે પરમાત્માને કેવી રીતે ઓળખી શકે ?
હું તને એક કથા કહું છું-તે સાંભળ-તેથી તને તારા સ્વ-રૂપનું જ્ઞાન થશે.
પ્રાચીન કાળમાં પુરંજન નામે એક રાજા હતો.રાજાનો એક મિત્ર હતો તેનું નામ અવિજ્ઞાત.
અવિજ્ઞાત –પુરંજનને સુખી કરવા સતત પ્રયત્નશીલ રહેતો અને પુરંજનને આ વાતની ખબર ના પડે તેની કાળજી રાખતો.જીવ અને ઈશ્વરની મૈત્રી છે.અવિજ્ઞાત તે ઈશ્વર છે. ઈશ્વરને જીવ પ્રત્યે અપાર કરુણા છે. જીવ ને ગુપ્ત રીતે હર-પળે મદદ કરે છે.તેથી મદદ આપનારો કોણ છે-તે દેખાતું નથી.
પરમાત્મા પવન,પાણી પ્રકાશ,બુદ્ધિ બધું જીવને આપે છે. પછી કહે છે-
બેટા,એક કામ તું કર-અને એક કામ હું કરું. તારી અને મારી મૈત્રી છે.
ધરતી ખેડવાનું કામ તારું-વરસાદ વરસાવવાનું કામ મારું. બીજ તારે રોપવાના અને એમાં અંકુર પ્રગટાવવાનું કામ મારું.બીજ ઉત્પન્ન થયા બાદ રક્ષણનું કામ તારું-પોષણનું કામ મારું.
આ બધું કરવા છતાં –હું સઘળું કરું છું તે જીવને ખબર પાડવા દેતા નથી.પ્રભુની આ અવિજ્ઞાત લીલા છે.
તે પછી ભગવાન કહે છે-ખાવાનું કામ તારું અને પચાવવાનું કામ મારું. ખાધા પછી સુવાનું કામ તારું –જાગવાનું કામ મારું.ઈશ્વર સુત્રધાર છે-તે સુતો નથી. નિદ્રામાં પણ આપણું રક્ષણ કરે છે.
આપણે રેલગાડીમાં સારી જગ્યા મળે તો સુઈ જઈએ છીએ-પણ એન્જીનનો ડ્રાઈવર સુઈ જાય તો ?
આ બધું પરમાત્મા કરે છે-છતાં જીવ વિચાર કરતો નથી-કે મને કોણ સુખ આપે છે?
પ્રભુના જીવ પર કેટલા બધા ઉપકાર છે!! છતાં જીવ કૃતઘ્ન છે.
પુરંજન એ જીવાત્મા છે.પુરમ શરીરમ જનયતિ.પોતાનું શરીર એ પોતે બનાવે છે.
પુરંજને વિચાર કર્યો નહિ કે-હું કોના લીધે સુખી છું.
સર્વદા ઉપકાર કરનાર ઈશ્વરને ભૂલી ને તે એક દિવસ નવ દરવાજા વળી નગરીમાં દાખલ થયો.
(નવ દરવાજા વાળી નગરી –તે માનવ શરીર. શરીર ને નાક –કાન વગેરે નવ દરવાજા છે)
ત્યાં આવ્યા પછી તેને એક સુંદર સ્ત્રી મળી.પુરંજને તેને પૂછ્યું-તમે કોણ છો ?
સ્ત્રી એ જવાબ આપ્યો-હું કોણ છું-મારું ઘર ક્યાં છે-મારા માતાપિતા કોણ છે-મારી જાતિ કઈ છે-તે કશું હું જાણતી નથી-પણ તમારે પરણવું હોય તો હું તૈયાર છું, હું તને સુખી કરીશ.
સુંદર દેખાતી હતી એટલે કશું પણ વિચાર કર્યા વગર –પુરંજને તેની સાથે લગ્ન કર્યું. સ્ત્રીમાં એવો આસક્ત થયો કે-થોડા સમયમાં તેને ૧૧૦૦ પુત્રો થયા.
વિચાર કરો-સંસારસુખ ભોગવવાની ઈચ્છા અને સંકલ્પવાળો જીવ –એ બુદ્ધિ સાથે પરણે છે.
બુદ્ધિ જાણતી નથી કે તેના માતાપિતા ઘર વગેરે ક્યાં છે? ઇન્દ્રિયો ૧૧ છે.એક એક ઇન્દ્રિયોના ૧૦૦ સંકલ્પો તે એક એકના સો પુત્રો.તે પુત્રો માંહે માંહે લડે છે. એક વિચાર ઉદભવે -તેને બીજો દબાવી દે છે. સંકલ્પ -વિકલ્પ થી જીવને બંધન થાય છે.
ઘણા વર્ષો સુધી પુરંજન સંસાર સુખ ભોગવે છે.બીજી બાજુ કાળદેવની દીકરી –જરા- સાથે કોઈ લગ્ન કરતુ નહોતું. તે કહે છે-મને કોઈ વર બતાવો. તેને કહે છે-કે-તને વર બતાવું-પુરંજનનગરી માં એક જીવ છે તે તારી સાથે લગ્ન કરશે.પછી પુરંજન ની ઈચ્છા ન હોવાં છતાં –જરા-(વૃદ્ધાવસ્થા) તેને વળગી.
પુરંજન નું બીજું લગ્ન –જરા- સાથે થયું.
- ડોંગરેજી બાપા
તે સમયે નારદજી પ્રાચીનર્બહિ રાજા પાસે આવ્યા છે. રાજા કર્મપ્રધાન છે. અનેક યજ્ઞો તેમણે કર્યા હતા.નારદજી રાજાને પૂછે છે-તમે અનેક યજ્ઞો કર્યા,(કર્મો કર્યા) તમને શાંતિ પ્રાપ્ત થઇ –કે નથી થઇ ? રાજા કહે છે –ના-મન ને શાંતિ નથી.મને શાંતિ મળી નથી.નારદજી : તો પછી આ યજ્ઞો (કર્મો) તમે શા માટે કરો છો ?
રાજા : મને પ્રભુએ બહુ આપ્યું છે.તેથી વાપરવામાં સંકોચ રાખતો નથી, બ્રાહ્મણો ની સેવા કરું છું, યજ્ઞ દ્વારા સમાજસેવામાં સંપત્તિનો ઉપયોગ થાય છે-એટલે યજ્ઞો કરું છું.
નારદજી કહે છે-યજ્ઞ કરવાથી “દેવો” પ્રસન્ન થાય છે-એ વાત સાચી.યજ્ઞ કરવાથી જીવોનું કલ્યાણ થાય છે અને તે સર્વની સેવાનું સાધન છે –એ વાત પણ સાચી.......પણ ....યજ્ઞ કરવાથી શાંતિ મળતી નથી.
શાંતિ ત્યારે મળે-કે જયારે જીવ જન્મ મરણના ત્રાસમાંથી છૂટે.
યજ્ઞ એ ચિત્તશુદ્ધિ માટે છે. ચિત્તશુદ્ધિ થયા પછી-એકાંતમાં બેસી ધ્યાન કરવાની જરૂર છે.
કેવળ યજ્ઞ કરવાથી ઈશ્વરનો સાક્ષાત્કાર થતો નથી.
યજ્ઞ કરી –પુણ્ય મેળવી તું સ્વર્ગમાં જઈશ –પણ જેવું પુણ્ય –ખતમ થશે-એટલે સ્વર્ગમાંથી ધકેલી દેશે.
તને તારા –આત્મસ્વરૂપનું જ્ઞાન નથી-આત્મા- પરમાત્માને જાણતો નથી –તેથી તને શાંતિ મળતી નથી.
હવે તારે યજ્ઞો કરવાની જરૂર નથી.શાંતિથી એક જગ્યાએ બેસીને ઈશ્વરનું આરાધન કર.
મનુષ્ય લૌકિક સુખમાં એવો ફસાયેલો છે-કે “હું કોણ છું ?” તેનું તેને જ્ઞાન થતું નથી.
જે પોતાના સ્વ-રૂપને (આત્મા ને) ઓળખી શકતો નથી તે પરમાત્માને કેવી રીતે ઓળખી શકે ?
હું તને એક કથા કહું છું-તે સાંભળ-તેથી તને તારા સ્વ-રૂપનું જ્ઞાન થશે.
પ્રાચીન કાળમાં પુરંજન નામે એક રાજા હતો.રાજાનો એક મિત્ર હતો તેનું નામ અવિજ્ઞાત.
અવિજ્ઞાત –પુરંજનને સુખી કરવા સતત પ્રયત્નશીલ રહેતો અને પુરંજનને આ વાતની ખબર ના પડે તેની કાળજી રાખતો.જીવ અને ઈશ્વરની મૈત્રી છે.અવિજ્ઞાત તે ઈશ્વર છે. ઈશ્વરને જીવ પ્રત્યે અપાર કરુણા છે. જીવ ને ગુપ્ત રીતે હર-પળે મદદ કરે છે.તેથી મદદ આપનારો કોણ છે-તે દેખાતું નથી.
પરમાત્મા પવન,પાણી પ્રકાશ,બુદ્ધિ બધું જીવને આપે છે. પછી કહે છે-
બેટા,એક કામ તું કર-અને એક કામ હું કરું. તારી અને મારી મૈત્રી છે.
ધરતી ખેડવાનું કામ તારું-વરસાદ વરસાવવાનું કામ મારું. બીજ તારે રોપવાના અને એમાં અંકુર પ્રગટાવવાનું કામ મારું.બીજ ઉત્પન્ન થયા બાદ રક્ષણનું કામ તારું-પોષણનું કામ મારું.
આ બધું કરવા છતાં –હું સઘળું કરું છું તે જીવને ખબર પાડવા દેતા નથી.પ્રભુની આ અવિજ્ઞાત લીલા છે.
તે પછી ભગવાન કહે છે-ખાવાનું કામ તારું અને પચાવવાનું કામ મારું. ખાધા પછી સુવાનું કામ તારું –જાગવાનું કામ મારું.ઈશ્વર સુત્રધાર છે-તે સુતો નથી. નિદ્રામાં પણ આપણું રક્ષણ કરે છે.
આપણે રેલગાડીમાં સારી જગ્યા મળે તો સુઈ જઈએ છીએ-પણ એન્જીનનો ડ્રાઈવર સુઈ જાય તો ?
આ બધું પરમાત્મા કરે છે-છતાં જીવ વિચાર કરતો નથી-કે મને કોણ સુખ આપે છે?
પ્રભુના જીવ પર કેટલા બધા ઉપકાર છે!! છતાં જીવ કૃતઘ્ન છે.
પુરંજન એ જીવાત્મા છે.પુરમ શરીરમ જનયતિ.પોતાનું શરીર એ પોતે બનાવે છે.
પુરંજને વિચાર કર્યો નહિ કે-હું કોના લીધે સુખી છું.
સર્વદા ઉપકાર કરનાર ઈશ્વરને ભૂલી ને તે એક દિવસ નવ દરવાજા વળી નગરીમાં દાખલ થયો.
(નવ દરવાજા વાળી નગરી –તે માનવ શરીર. શરીર ને નાક –કાન વગેરે નવ દરવાજા છે)
ત્યાં આવ્યા પછી તેને એક સુંદર સ્ત્રી મળી.પુરંજને તેને પૂછ્યું-તમે કોણ છો ?
સ્ત્રી એ જવાબ આપ્યો-હું કોણ છું-મારું ઘર ક્યાં છે-મારા માતાપિતા કોણ છે-મારી જાતિ કઈ છે-તે કશું હું જાણતી નથી-પણ તમારે પરણવું હોય તો હું તૈયાર છું, હું તને સુખી કરીશ.
સુંદર દેખાતી હતી એટલે કશું પણ વિચાર કર્યા વગર –પુરંજને તેની સાથે લગ્ન કર્યું. સ્ત્રીમાં એવો આસક્ત થયો કે-થોડા સમયમાં તેને ૧૧૦૦ પુત્રો થયા.
વિચાર કરો-સંસારસુખ ભોગવવાની ઈચ્છા અને સંકલ્પવાળો જીવ –એ બુદ્ધિ સાથે પરણે છે.
બુદ્ધિ જાણતી નથી કે તેના માતાપિતા ઘર વગેરે ક્યાં છે? ઇન્દ્રિયો ૧૧ છે.એક એક ઇન્દ્રિયોના ૧૦૦ સંકલ્પો તે એક એકના સો પુત્રો.તે પુત્રો માંહે માંહે લડે છે. એક વિચાર ઉદભવે -તેને બીજો દબાવી દે છે. સંકલ્પ -વિકલ્પ થી જીવને બંધન થાય છે.
ઘણા વર્ષો સુધી પુરંજન સંસાર સુખ ભોગવે છે.બીજી બાજુ કાળદેવની દીકરી –જરા- સાથે કોઈ લગ્ન કરતુ નહોતું. તે કહે છે-મને કોઈ વર બતાવો. તેને કહે છે-કે-તને વર બતાવું-પુરંજનનગરી માં એક જીવ છે તે તારી સાથે લગ્ન કરશે.પછી પુરંજન ની ઈચ્છા ન હોવાં છતાં –જરા-(વૃદ્ધાવસ્થા) તેને વળગી.
પુરંજન નું બીજું લગ્ન –જરા- સાથે થયું.
- ડોંગરેજી બાપા
हमारी प्रोफाइल से जुड़िए।
https://www.facebook.com/Hr.trivedi44
https://www.facebook.com/Hr.trivedi44
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૩

જરા-(વૃદ્ધાવસ્થા) સાથે લગ્ન થયા પછી પુરંજનની દશા બગડી છે. શરીર વૃદ્ધ થયું છે.
ભોગ ભોગવે એને –જરા-વૃદ્ધાવસ્થા વળગે છે. યોગીને જરા-અવસ્થા વળગી શકે નહિ.
જવાની એ "જવા" ની જ છે. વૃદ્ધાવસ્થામાં વાસના વૃદ્ધ થતી નથી,મોહ છૂટતો નથી.
ને પછી –મૃત્યુનો સેવક-પ્રજ્વાર આવે છે.(પ્રજ્વાર એટલે અંતકાળનો જ્વર (તાવ).
સ્ત્રી માં અતિ આશક હોવાથી –અંતકાળમાં સ્ત્રીનું ચિંતન કરતાં-શરીર છોડવાથી –પુરંજન –વિદર્ભ નગરીમાં કન્યા-રૂપે જન્મ્યો.
એવું નથી કે કોઈ કાયમ માટે પુરુષ કે કાયમ માટે સ્ત્રી થઇ પુનર્જન્મ પામે.આ શરીર માં જીવ જે દૃઢ વાસના કરે છે-તે પ્રમાણે-તેનો પુનર્જન્મ થાય છે. મનુષ્ય પોતાનું સ્વરૂપ પોતે જ નક્કી કરે છે.
બાલ્યાવસ્થા અને વૃદ્ધાવસ્થામાં જે થોડા સત્કર્મો કરેલા હતા તેને પ્રતાપે- વિદર્ભમાં પુરંજનનો જન્મ કન્યારૂપે (વૈદર્ભી) થયો.સમય જતાં તેનું લગ્ન દ્રવિડ દેશના રાજા સાથે થયું.પાંડ્ય (મલયધ્વજ) રાજા ભક્ત હતા. તેનાથી એક પુત્રી અને સાત પુત્રો થયા.
કથા શ્રવણ –સત્સંગમાં રુચિ-તે ભક્તિ.(પુત્રી) સાત પુત્રો ભક્તિના સાત પ્રકાર છે.
(શ્રવણ,કિર્તન,સ્મરણ,પાદસેવન,અર્ચન,વંદન અને દાસ્ય)
આ સાત પ્રકારની ભક્તિ મનુષ્ય પ્રયત્ન કરવાથી પામી શકે છે.
પરંતુ આઠમી સખ્ય અને નવમી આત્મનિવેદન –ભક્તિ –પ્રભુ જેના પર કૃપા કરે છે તેને જ મળે છે.
સાત પ્રકારની ભક્તિ સિદ્ધ કર્યા પછી, એક વખત,જયારે કન્યાના પતિનું મરણ થાય છે-ત્યારે તે દુઃખી થાય છે. ત્યારે પરમાત્મા સદગુરુ રૂપે આવી અને સખ્ય અને આત્મનિવેદન ભક્તિનું દાન કરે છે.
એટલે કે જે મિત્ર-અવિજ્ઞાતને (પરમાત્માને) પુરંજન (જીવ) માયાને લીધે ભૂલી ગયો હતો-તે સદગુરુ રૂપે આવ્યા. અને બ્રહ્મવિદ્યાનો ઉપદેશ કર્યો-કે-તું મને છોડીને (મારાથી વિખુટો પાડીને) નવ દ્વાર વાળી નગરી (શરીર)માં રહેવા ગયો ત્યારથી તું દુઃખી થયો છે.પણ હવે તું તારા સ્વ-રૂપને ઓળખ.
તું મારો મિત્ર છે.તું મારો અંશ છે.તું સ્ત્રી નથી કે પુરુષ નથી. તું મારા સામું જો.
પુરંજન પ્રભુની સન્મુખ થયો. જીવ અને ઈશ્વ નું મિલન થયું. અને જીવ કૃતાર્થ થયો.
મનની શુદ્ધિ કરવા માટે કર્મની જરૂર છે.એટલે કે-મનને એકાગ્ર કરવા 'ભક્તિ' (કર્મ)ની જરૂર છે.
અને સર્વમાં ઈશ્વરનો અનુભવ કરવા 'જ્ઞાન'ની જરૂર છે.
'જ્ઞાન –ભક્તિ અને વૈરાગ્ય' –ત્રણે પરિપૂર્ણ થાય –ત્યારે જીવ પરમાત્મા દર્શન કરી કૃતાર્થ થાય છે.
ભક્તમાળમાં (ભક્તમાળ-પુસ્તકમાં) મહાન સંત અમરદાસજીની કથા આવે છે.
તેમની ઉંમર ત્રણ વર્ષની હતી ત્યારે તેમણે તેમની મા ને પૂછ્યું-મા હું કોણ છું ? મા એ જવાબ આપ્યો-તું મારો દીકરો છું.અમરદાસ પૂછે છે-દીકરો કોણ ?કોનો? માએ તેમની છાતી પર હાથ રાખી કહ્યું –આ મારો દીકરો છે.
અમરદાસ કહે-એ દીકરો ક્યાં છે? એ તો છાતી છે. હવે મા એ તેનો હાથ પકડી કહ્યું- આ મારો દીકરો છે.
અમરદાસ-કહે મા તે તો મારો હાથ છે. મા જો આ શરીર એ તારો દીકરો,તો તારું લગ્ન થયું ત્યારે હું ક્યાં હતો ?
મા કહે છે –બેટા મારા લગ્ન પછી તારો જન્મ થયો છે. અમરદાસ કહે છે-મા તું ખોટું કહે છે. લગ્ન પછી તો શરીર નો જન્મ થયો.પણ તે પહેલાં તો હું ક્યાંક તો હતો જ. તે મારું અસલી ઘર ક્યાં છે ?
મનુષ્યનું અસલી ઘર પરમાત્માના ચરણ માં છે.” હું કોણ છું “તેનો વિચાર કરવાનો છે.જીવનના લક્ષ્ય ને ભૂલવાનું નથી.નારદજીએ પ્રાચીનર્બહી રાજાને પુરંજન આખ્યાન કહી સંભળાવ્યું.(ભાગવતની અંદર બહુ ઊંડાણથી અને વિસ્તૃત રીતે –આ કથા છે-જિજ્ઞાસુએ તે વાંચવું રહ્યું-અહીં ટુંકાણમાં રહસ્ય કહ્યું છે)
જીવને ઈશ્વરનું જ્ઞાન તો નથી પણ જીવને હું કોણ છું? તેનું પણ જ્ઞાન નથી. વિષયોમાં જીવ એવો ફસાયો છે-કે-હું કોણ છું? તેનો પણ વિચાર કરતો નથી તો પછી પરમાત્માનો તો વિચાર પણ ક્યાંથી આવે ? પુરંજન કથાનું આ રહસ્ય છે.જેનાથી પ્રભુ પ્રસન્ન થાય તે કર્મ અને જેનાથી પ્રભુમાં બુદ્ધિ પરોવાય તે જ્ઞાન.
નારદજીની કથા સાંભળી રાજાને આનંદ થયો છે. ભગવત ચિંતન કરતાં કરતાં પરમાત્મામાં લીન થયા છે.
કથા મનુષ્યને પોતાના દોષનું ભાન કરાવે છે-અને ભાન કરાવી તે દોષો છોડાવે છે. (જો માણસ સમજે અને પ્રયત્ન કરે- તો) પૂર્વ જન્મનું પ્રારબ્ધ ભોગવીને પૂરું કરવાનું છે.પણ નવું પ્રારબ્ધ ઉભું કરવાનું નથી.
એવું સાદું જીવન જીવવાનું-કે જન્મ મરણનો ત્રાસ છૂટી જાય.
આત્મ સ્વરૂપનું ભાન અને દેહનું વિસ્મરણ થાય તો મનુષ્યને જીવતા જ મુક્તિ મળે છે.
મનુષ્યને “જગત નથી “ એવો અનુભવ થાય છે-પણ “હું નથી” એવો અનુભવ થતો નથી.
“અહમ” નું વિસ્મરણ જલ્દી થતું નથી.
ડોંગરેજી બાપા

જરા-(વૃદ્ધાવસ્થા) સાથે લગ્ન થયા પછી પુરંજનની દશા બગડી છે. શરીર વૃદ્ધ થયું છે.
ભોગ ભોગવે એને –જરા-વૃદ્ધાવસ્થા વળગે છે. યોગીને જરા-અવસ્થા વળગી શકે નહિ.
જવાની એ "જવા" ની જ છે. વૃદ્ધાવસ્થામાં વાસના વૃદ્ધ થતી નથી,મોહ છૂટતો નથી.
ને પછી –મૃત્યુનો સેવક-પ્રજ્વાર આવે છે.(પ્રજ્વાર એટલે અંતકાળનો જ્વર (તાવ).
સ્ત્રી માં અતિ આશક હોવાથી –અંતકાળમાં સ્ત્રીનું ચિંતન કરતાં-શરીર છોડવાથી –પુરંજન –વિદર્ભ નગરીમાં કન્યા-રૂપે જન્મ્યો.
એવું નથી કે કોઈ કાયમ માટે પુરુષ કે કાયમ માટે સ્ત્રી થઇ પુનર્જન્મ પામે.આ શરીર માં જીવ જે દૃઢ વાસના કરે છે-તે પ્રમાણે-તેનો પુનર્જન્મ થાય છે. મનુષ્ય પોતાનું સ્વરૂપ પોતે જ નક્કી કરે છે.
બાલ્યાવસ્થા અને વૃદ્ધાવસ્થામાં જે થોડા સત્કર્મો કરેલા હતા તેને પ્રતાપે- વિદર્ભમાં પુરંજનનો જન્મ કન્યારૂપે (વૈદર્ભી) થયો.સમય જતાં તેનું લગ્ન દ્રવિડ દેશના રાજા સાથે થયું.પાંડ્ય (મલયધ્વજ) રાજા ભક્ત હતા. તેનાથી એક પુત્રી અને સાત પુત્રો થયા.
કથા શ્રવણ –સત્સંગમાં રુચિ-તે ભક્તિ.(પુત્રી) સાત પુત્રો ભક્તિના સાત પ્રકાર છે.
(શ્રવણ,કિર્તન,સ્મરણ,પાદસેવન,અર્ચન,વંદન અને દાસ્ય)
આ સાત પ્રકારની ભક્તિ મનુષ્ય પ્રયત્ન કરવાથી પામી શકે છે.
પરંતુ આઠમી સખ્ય અને નવમી આત્મનિવેદન –ભક્તિ –પ્રભુ જેના પર કૃપા કરે છે તેને જ મળે છે.
સાત પ્રકારની ભક્તિ સિદ્ધ કર્યા પછી, એક વખત,જયારે કન્યાના પતિનું મરણ થાય છે-ત્યારે તે દુઃખી થાય છે. ત્યારે પરમાત્મા સદગુરુ રૂપે આવી અને સખ્ય અને આત્મનિવેદન ભક્તિનું દાન કરે છે.
એટલે કે જે મિત્ર-અવિજ્ઞાતને (પરમાત્માને) પુરંજન (જીવ) માયાને લીધે ભૂલી ગયો હતો-તે સદગુરુ રૂપે આવ્યા. અને બ્રહ્મવિદ્યાનો ઉપદેશ કર્યો-કે-તું મને છોડીને (મારાથી વિખુટો પાડીને) નવ દ્વાર વાળી નગરી (શરીર)માં રહેવા ગયો ત્યારથી તું દુઃખી થયો છે.પણ હવે તું તારા સ્વ-રૂપને ઓળખ.
તું મારો મિત્ર છે.તું મારો અંશ છે.તું સ્ત્રી નથી કે પુરુષ નથી. તું મારા સામું જો.
પુરંજન પ્રભુની સન્મુખ થયો. જીવ અને ઈશ્વ નું મિલન થયું. અને જીવ કૃતાર્થ થયો.
મનની શુદ્ધિ કરવા માટે કર્મની જરૂર છે.એટલે કે-મનને એકાગ્ર કરવા 'ભક્તિ' (કર્મ)ની જરૂર છે.
અને સર્વમાં ઈશ્વરનો અનુભવ કરવા 'જ્ઞાન'ની જરૂર છે.
'જ્ઞાન –ભક્તિ અને વૈરાગ્ય' –ત્રણે પરિપૂર્ણ થાય –ત્યારે જીવ પરમાત્મા દર્શન કરી કૃતાર્થ થાય છે.
ભક્તમાળમાં (ભક્તમાળ-પુસ્તકમાં) મહાન સંત અમરદાસજીની કથા આવે છે.
તેમની ઉંમર ત્રણ વર્ષની હતી ત્યારે તેમણે તેમની મા ને પૂછ્યું-મા હું કોણ છું ? મા એ જવાબ આપ્યો-તું મારો દીકરો છું.અમરદાસ પૂછે છે-દીકરો કોણ ?કોનો? માએ તેમની છાતી પર હાથ રાખી કહ્યું –આ મારો દીકરો છે.
અમરદાસ કહે-એ દીકરો ક્યાં છે? એ તો છાતી છે. હવે મા એ તેનો હાથ પકડી કહ્યું- આ મારો દીકરો છે.
અમરદાસ-કહે મા તે તો મારો હાથ છે. મા જો આ શરીર એ તારો દીકરો,તો તારું લગ્ન થયું ત્યારે હું ક્યાં હતો ?
મા કહે છે –બેટા મારા લગ્ન પછી તારો જન્મ થયો છે. અમરદાસ કહે છે-મા તું ખોટું કહે છે. લગ્ન પછી તો શરીર નો જન્મ થયો.પણ તે પહેલાં તો હું ક્યાંક તો હતો જ. તે મારું અસલી ઘર ક્યાં છે ?
મનુષ્યનું અસલી ઘર પરમાત્માના ચરણ માં છે.” હું કોણ છું “તેનો વિચાર કરવાનો છે.જીવનના લક્ષ્ય ને ભૂલવાનું નથી.નારદજીએ પ્રાચીનર્બહી રાજાને પુરંજન આખ્યાન કહી સંભળાવ્યું.(ભાગવતની અંદર બહુ ઊંડાણથી અને વિસ્તૃત રીતે –આ કથા છે-જિજ્ઞાસુએ તે વાંચવું રહ્યું-અહીં ટુંકાણમાં રહસ્ય કહ્યું છે)
જીવને ઈશ્વરનું જ્ઞાન તો નથી પણ જીવને હું કોણ છું? તેનું પણ જ્ઞાન નથી. વિષયોમાં જીવ એવો ફસાયો છે-કે-હું કોણ છું? તેનો પણ વિચાર કરતો નથી તો પછી પરમાત્માનો તો વિચાર પણ ક્યાંથી આવે ? પુરંજન કથાનું આ રહસ્ય છે.જેનાથી પ્રભુ પ્રસન્ન થાય તે કર્મ અને જેનાથી પ્રભુમાં બુદ્ધિ પરોવાય તે જ્ઞાન.
નારદજીની કથા સાંભળી રાજાને આનંદ થયો છે. ભગવત ચિંતન કરતાં કરતાં પરમાત્મામાં લીન થયા છે.
કથા મનુષ્યને પોતાના દોષનું ભાન કરાવે છે-અને ભાન કરાવી તે દોષો છોડાવે છે. (જો માણસ સમજે અને પ્રયત્ન કરે- તો) પૂર્વ જન્મનું પ્રારબ્ધ ભોગવીને પૂરું કરવાનું છે.પણ નવું પ્રારબ્ધ ઉભું કરવાનું નથી.
એવું સાદું જીવન જીવવાનું-કે જન્મ મરણનો ત્રાસ છૂટી જાય.
આત્મ સ્વરૂપનું ભાન અને દેહનું વિસ્મરણ થાય તો મનુષ્યને જીવતા જ મુક્તિ મળે છે.
મનુષ્યને “જગત નથી “ એવો અનુભવ થાય છે-પણ “હું નથી” એવો અનુભવ થતો નથી.
“અહમ” નું વિસ્મરણ જલ્દી થતું નથી.
ડોંગરેજી બાપા
*ट्रैड/Trad कौन है? जिसकी बातें मिडिया पर आजकल हो रही है!*
trad को जानने से पूर्व मामला क्या है यह जानना आवश्यक है, कुछ समुदाय वा जाति विशेष पर मिम्स या टिप्पणी करने पर कुछ युवाओ की गिरफ्तारी हुई जिनके कारण trad मेइन स्ट्रीम मिडियामें छाया हुआ है!
*अब trads क्या है?*
यह मामले की शुरुआत २०१४ में सरकार बदलने के बाद हुई, देश और धर्म पहले से ही लेफ्ट विंग(वामपंथी) के सताये हुए थे,धर्मपरिवर्तन जोरो पर थे,हिन्दुओकी छबी पूर्ववर्ती सरकारों ने ख़राब कर दी थी, वामपंथी आइडियोलोजी के कारण युवा वर्ग धर्म से विचलित होता जा रहा था,आधुनिकता के नाम पर व्यभिचार बढ़ रहे थे, ब्राह्मणों का मानसिक शोषण एवं मानसिक दमन हो रहा था! इसलिए धर्मरक्षा हो उस आशा से वर्तमान सरकार जो है सत्ता में है उसे लाया गया, २०१४ में युवाओ का पूरा वर्ग इस सरकार के साथ था, किन्तु धीरे धीरे इन लोगो के सामने वास्तविकता आने लगी,की हिन्दू के नाम पर यह भी ठगी ही कर रहे है,धर्म कोई कार्य नही हो रहे,गौरक्षा आदि के कार्य नही हो रहे,कदाचित कुछ धर्म के कार्य हो रहे है वो भी शास्त्र का उल्लंघन कर के हो रहे है,संक्षिप्त में बताया जाए तो यह भी वही करने लगे जो पूर्ववर्ती सरकारे करती थी केवल “अपनी प्रवृतिओ को भगवा रंग दे दिया,” यह कथित रायता या राईट विंग भी सनातन वैदिक धर्म के मूलसिद्धांत के विपरीत की बात करने लगे! अब मामला शुरू यहाँ से हुआ जो सिद्धांतवादी जिन्हें यह trad कहते है, इनके संज्ञान में आया की जैसे लेफ्ट विंग ने शास्त्र आदि के विकृत अर्थघटन किए वैसे ही राइट विंग ने भी शास्त्र के मूलसिद्धांतो को छोडकर विकृत अर्थघटन करने लगे या पूर्व से जो विकृत अर्थघटन थे उनका समर्थन करने लगे इसी कारण जो जागृत आधुनिक पढ़े लिखे नवयुवाओने राईट विंग के शास्त्र के विकृत अर्थघटन को छोडकर ने मूलशास्त्र का अध्ययन शुरू किया, जिनसे मूलशास्त्रीय सिद्धांतो का प्रचार आधुनिक माध्यम से मीम के माध्यम से किया, हालाकी इसमें दो राय नहीं की बहुत अतिरेक भी हुआ है,मार्गभी भटक गये है किन्तु युवाओ का बड़ा वर्ग जो राईट विंग के साथ था,वो राइट विंग के छद्म हिंदुत्व को जानकर और राईट विंग के कथित जूठे (मोडिफाइड) सिद्धांतो को जानकर राइट विंग से किनारा कर लिया,और मूल सिद्धांत के टकराव के कारण अलग होने लगा!
*अब trads कौन है?*
ट्रेड सर्वप्रथम तो वो युवाओ का unorganized समूह है जो लाखो की संख्या में मौजूद है और यह बढ़ता जा रहा है और सरकार की सनातन धर्म एवं सनातन पारंपरिक गुरुओ की अवहेलना के कारण बढेगा,यह वो वर्ग है जो सनातन धर्म के मूलसिद्धांतो का पूर्णतया समर्थन करते है, जैसे वर्णाश्रम हुआ आंतरजातिय विवाह निषेध हुआ आदि आदि, यह समूह में अधिक से अधिक युवा १८ से लेकर २५ तक का वर्ग है,जो सनातन धर्म के सिद्धांतो एवं प्रशस्त मानबिंदुओ की रक्षा के लिए कोई भी हद तक जा सकते है, जैसे की हम जानते थे की पहले धर्म के विरोध में बोलना cool लगता था आज धर्म के समर्थन में बोलना cool है, यह काल की गति है!
https://www.instagram.com/shrivaidikbrahmanah
trad के बारे में कुछ तथ्य –
- सनातन धर्म के मूलसिद्धांत के यह पक्के होते है
- कोई भी राजनितिक दल से इन लोगो का कोई भी सबंध नही है
- किसी भी नेता का इन लोगो के साथ कोई लेना देना नहीं है
- यह स्वंतत्र पारम्परिक विचार वाले होते है
- उदेश्य इनका शास्त्रसम्मत राजतन्त्र की स्थापना करना है
- तमाम शास्त्रों के सिद्धांत इनकी अलग शैली में प्रस्तुत करते है
- जैसे की उपर बताया कहीं कहीं पर अतिरेक भी होता है
- महत्वपूर्ण बिंदु : मिडीया इनको अल्ट्रा राईट विंग बनाने में लगी है किन्तु यह न राईट विंग है न लेफ्ट विंग यह, तीसरा मोर्चा है जिसे सनातन विंग कहते है
- यह स्वयं स्फुरित युवाओ का असंगठन है जिसका कोई नेता नही सब युवा अपनी अपनी तरह से धर्म को बचाने के लिए कार्यरत है(मिडिया उस युवाओ को जोम्बी की संज्ञा दे रही है)
- यह असंगठित युवाओ का वो ग्रुप है जो अशास्त्रीय साशन तंत्र से परेशान है, यह वो दबे कुचले युवाओ का असमुह है जिसने ब्राह्मण/क्षत्रिय/वैश्य होने के कारण खूब गालिया खाई है, अपने साथ पढाई से लेकर नौकरी तक में हो रहे अन्यायों को झेला है, इनके टेलेंट की वर्तमान सिस्टम ने जो अवहेलना की है इनके कारण ही यह ग्रुप जागृत हुआ है!
*मिडिया का रोल*
अब तक जो सुस्त मिडिया थी, इनके पास न्यूज़ मसाले के लिए एक नया मुद्दा आया है उसका नाम है “trad” राईट विंग सत्ता पर आते ही तमाम लेफ्ट विंग का प्रर्दाफाश होने लगा लेफ्ट विंग धर्म विरोधी है यह सर्वविदित है, इसलिए तमाम हिन्दूने मिलकर एक मौका ही खोज रहे थे जैसे मौका मिला लेफ्ट विंग को टाटा कर दिया, किन्तु वर्तमान की कथित हिन्दुत्ववादी सरकार युवाओ की अपेक्षा पर खरी न उतरी इसलिए इन लोगो ने इनका भी बहिष्कार शुरू किया,अब इस विवाद में मिडिया कूद पड़ी है, जो इन युवा वर्ग की
trad को जानने से पूर्व मामला क्या है यह जानना आवश्यक है, कुछ समुदाय वा जाति विशेष पर मिम्स या टिप्पणी करने पर कुछ युवाओ की गिरफ्तारी हुई जिनके कारण trad मेइन स्ट्रीम मिडियामें छाया हुआ है!
*अब trads क्या है?*
यह मामले की शुरुआत २०१४ में सरकार बदलने के बाद हुई, देश और धर्म पहले से ही लेफ्ट विंग(वामपंथी) के सताये हुए थे,धर्मपरिवर्तन जोरो पर थे,हिन्दुओकी छबी पूर्ववर्ती सरकारों ने ख़राब कर दी थी, वामपंथी आइडियोलोजी के कारण युवा वर्ग धर्म से विचलित होता जा रहा था,आधुनिकता के नाम पर व्यभिचार बढ़ रहे थे, ब्राह्मणों का मानसिक शोषण एवं मानसिक दमन हो रहा था! इसलिए धर्मरक्षा हो उस आशा से वर्तमान सरकार जो है सत्ता में है उसे लाया गया, २०१४ में युवाओ का पूरा वर्ग इस सरकार के साथ था, किन्तु धीरे धीरे इन लोगो के सामने वास्तविकता आने लगी,की हिन्दू के नाम पर यह भी ठगी ही कर रहे है,धर्म कोई कार्य नही हो रहे,गौरक्षा आदि के कार्य नही हो रहे,कदाचित कुछ धर्म के कार्य हो रहे है वो भी शास्त्र का उल्लंघन कर के हो रहे है,संक्षिप्त में बताया जाए तो यह भी वही करने लगे जो पूर्ववर्ती सरकारे करती थी केवल “अपनी प्रवृतिओ को भगवा रंग दे दिया,” यह कथित रायता या राईट विंग भी सनातन वैदिक धर्म के मूलसिद्धांत के विपरीत की बात करने लगे! अब मामला शुरू यहाँ से हुआ जो सिद्धांतवादी जिन्हें यह trad कहते है, इनके संज्ञान में आया की जैसे लेफ्ट विंग ने शास्त्र आदि के विकृत अर्थघटन किए वैसे ही राइट विंग ने भी शास्त्र के मूलसिद्धांतो को छोडकर विकृत अर्थघटन करने लगे या पूर्व से जो विकृत अर्थघटन थे उनका समर्थन करने लगे इसी कारण जो जागृत आधुनिक पढ़े लिखे नवयुवाओने राईट विंग के शास्त्र के विकृत अर्थघटन को छोडकर ने मूलशास्त्र का अध्ययन शुरू किया, जिनसे मूलशास्त्रीय सिद्धांतो का प्रचार आधुनिक माध्यम से मीम के माध्यम से किया, हालाकी इसमें दो राय नहीं की बहुत अतिरेक भी हुआ है,मार्गभी भटक गये है किन्तु युवाओ का बड़ा वर्ग जो राईट विंग के साथ था,वो राइट विंग के छद्म हिंदुत्व को जानकर और राईट विंग के कथित जूठे (मोडिफाइड) सिद्धांतो को जानकर राइट विंग से किनारा कर लिया,और मूल सिद्धांत के टकराव के कारण अलग होने लगा!
*अब trads कौन है?*
ट्रेड सर्वप्रथम तो वो युवाओ का unorganized समूह है जो लाखो की संख्या में मौजूद है और यह बढ़ता जा रहा है और सरकार की सनातन धर्म एवं सनातन पारंपरिक गुरुओ की अवहेलना के कारण बढेगा,यह वो वर्ग है जो सनातन धर्म के मूलसिद्धांतो का पूर्णतया समर्थन करते है, जैसे वर्णाश्रम हुआ आंतरजातिय विवाह निषेध हुआ आदि आदि, यह समूह में अधिक से अधिक युवा १८ से लेकर २५ तक का वर्ग है,जो सनातन धर्म के सिद्धांतो एवं प्रशस्त मानबिंदुओ की रक्षा के लिए कोई भी हद तक जा सकते है, जैसे की हम जानते थे की पहले धर्म के विरोध में बोलना cool लगता था आज धर्म के समर्थन में बोलना cool है, यह काल की गति है!
https://www.instagram.com/shrivaidikbrahmanah
trad के बारे में कुछ तथ्य –
- सनातन धर्म के मूलसिद्धांत के यह पक्के होते है
- कोई भी राजनितिक दल से इन लोगो का कोई भी सबंध नही है
- किसी भी नेता का इन लोगो के साथ कोई लेना देना नहीं है
- यह स्वंतत्र पारम्परिक विचार वाले होते है
- उदेश्य इनका शास्त्रसम्मत राजतन्त्र की स्थापना करना है
- तमाम शास्त्रों के सिद्धांत इनकी अलग शैली में प्रस्तुत करते है
- जैसे की उपर बताया कहीं कहीं पर अतिरेक भी होता है
- महत्वपूर्ण बिंदु : मिडीया इनको अल्ट्रा राईट विंग बनाने में लगी है किन्तु यह न राईट विंग है न लेफ्ट विंग यह, तीसरा मोर्चा है जिसे सनातन विंग कहते है
- यह स्वयं स्फुरित युवाओ का असंगठन है जिसका कोई नेता नही सब युवा अपनी अपनी तरह से धर्म को बचाने के लिए कार्यरत है(मिडिया उस युवाओ को जोम्बी की संज्ञा दे रही है)
- यह असंगठित युवाओ का वो ग्रुप है जो अशास्त्रीय साशन तंत्र से परेशान है, यह वो दबे कुचले युवाओ का असमुह है जिसने ब्राह्मण/क्षत्रिय/वैश्य होने के कारण खूब गालिया खाई है, अपने साथ पढाई से लेकर नौकरी तक में हो रहे अन्यायों को झेला है, इनके टेलेंट की वर्तमान सिस्टम ने जो अवहेलना की है इनके कारण ही यह ग्रुप जागृत हुआ है!
*मिडिया का रोल*
अब तक जो सुस्त मिडिया थी, इनके पास न्यूज़ मसाले के लिए एक नया मुद्दा आया है उसका नाम है “trad” राईट विंग सत्ता पर आते ही तमाम लेफ्ट विंग का प्रर्दाफाश होने लगा लेफ्ट विंग धर्म विरोधी है यह सर्वविदित है, इसलिए तमाम हिन्दूने मिलकर एक मौका ही खोज रहे थे जैसे मौका मिला लेफ्ट विंग को टाटा कर दिया, किन्तु वर्तमान की कथित हिन्दुत्ववादी सरकार युवाओ की अपेक्षा पर खरी न उतरी इसलिए इन लोगो ने इनका भी बहिष्कार शुरू किया,अब इस विवाद में मिडिया कूद पड़ी है, जो इन युवा वर्ग की
आवाज़ दबाने के लिए इनके विरुद्ध रिपोर्टिंग कर उन्हें जोम्बी आदि की संज्ञा दे रही है,इनका राजनीतिकरण होने लगा है,यह भी मानना पड़ेगा की इन trad में बहुत सारी नकली प्रोफाइल भी घुस चुकी है जो इन युवाओ को भटका रही है पर मिडिया का एवं सरकारों का बैर वैदिक सनातन धर्म से नया नहीं है वर्सो से यह लोग परम्परा विरूद्ध ही रहे है,कभी संतो को विवादित बताकर कभी धर्म के सिद्धांतो को पिछड़ा बताकर आदि,अब trad पर मिडिया बरस रही है ताकि इन युवाओ को खुद को परम्परावादी कहने पर घृणा लगे, पर मिडिया को यह समजना होगा की यह कोई अबुद्ध लोगो का गिरोह नही है जो राइट विंग या लेफ्ट विंग जैसे मेट्रिक्स प्रोग्राम में फिट बैठ शके यहाँ एक से बढ़कर एक बुद्धिजीवी युवा है जो अपनी परम्परा अपनी संस्कृति एवं संस्कार को बचाने के लिए लड़ाई कर रही है,trad से उलझना बहुत कठिन है उनके पास शास्त्र है तथ्य है प्रमाण है! इसलिए स्वतन्त्र सोच के कारण लेफ्ट विंग या राईट विंग से अधिक बुद्धिशाली है!
यहाँ पर केवल trad मंडन की बात नहीं हो रही,जो कुछ गलत इन लोगो ने किया हा जैसे अन्य का अपमान अन्य को निचा दिखाना वो तो गलत ही है, सनातन में सबके लिए वर्णाश्रम मर्यादा में अपनी अपनी जगह है अपने अपने अधिकार है, इसलिए लड़ाई अपनी मर्यादा में रहकर करनी चाहिए यह भी सत्य है! बाकि अपने आत्मसम्मान के लिए लड़ना किसीको निचा न बताकर अपने ही सिद्धांत का प्रचार करना यही यूवाओ को करना चाहिए यह मेरा मंतव्य है!
कुल मिलकर देखा जाए तो यह वर्तमान व्यवस्था का ही दोष है जिसने युवाओ को यह कदम उठाने के लिए प्रेरित किया है! क्योंकि अब इन युवाओको वैदिक हिन्दू राष्ट्र से कम कुछ नहीं चाहिए!
अस्तु
श्रीमन्नारायण
लेखन : पं.हिरेनभाई त्रिवेदी,क्षेत्रज्ञ
परमधर्म संसद १००८
यहाँ पर केवल trad मंडन की बात नहीं हो रही,जो कुछ गलत इन लोगो ने किया हा जैसे अन्य का अपमान अन्य को निचा दिखाना वो तो गलत ही है, सनातन में सबके लिए वर्णाश्रम मर्यादा में अपनी अपनी जगह है अपने अपने अधिकार है, इसलिए लड़ाई अपनी मर्यादा में रहकर करनी चाहिए यह भी सत्य है! बाकि अपने आत्मसम्मान के लिए लड़ना किसीको निचा न बताकर अपने ही सिद्धांत का प्रचार करना यही यूवाओ को करना चाहिए यह मेरा मंतव्य है!
कुल मिलकर देखा जाए तो यह वर्तमान व्यवस्था का ही दोष है जिसने युवाओ को यह कदम उठाने के लिए प्रेरित किया है! क्योंकि अब इन युवाओको वैदिक हिन्दू राष्ट्र से कम कुछ नहीं चाहिए!
अस्तु
श्रीमन्नारायण
लेखन : पं.हिरेनभाई त्रिवेदी,क्षेत्रज्ञ
परमधर्म संसद १००८
ट्रेड के नाम पर मीडिया ने किया जगतगुरु शंकराचार्य निश्चलानंद सरस्वती जी महाभाग पर वार जगतगुरु शंकराचार्य को बदनाम करने की कोशिश करने वाले मीडिया हाउस का बहिष्कार हो।
लिंक : https://m.youtube.com/watch?v=f86xbeFHdkQ
लिंक : https://m.youtube.com/watch?v=f86xbeFHdkQ
YouTube
'Sulli Deals' Row: Who Are Trads? | NewsMo
The Sulli Deals case has once again opened the controversies surrounding the trad group. Who are the people who belong to this group? Find out more about them.
#NewsMo #IndiaToday
Subscribe to India Today for NEW VIDEOS EVERY DAY and make sure to enable…
#NewsMo #IndiaToday
Subscribe to India Today for NEW VIDEOS EVERY DAY and make sure to enable…
जब तक गौहत्या होती रहेगी तब तक वैदिक धर्म क्षीण होता रहेगा और अंत में विनाश हॉगा, आपको नीचे दी गई लिंक पर जाकर रीट्वीट करना है या
नीचे दिए गए हैशटैग को ट्विटर पर कोपि कर पेस्ट करना है जिससे एक ट्रेंड बन सके। वो सरकार के संज्ञान में आ सके।
👇🏾👇🏾👇🏾👇🏾👇🏾
#गौहत्या_बंद_करो_सरकार
आजतक गौमाता के लिए लाखो लोग वीरगति प्राप्त करते आये है, हमें किसी से लड़ना नहीं केवल ट्विटर पर निरंतर ट्रेंड चलाना है।
समर्थन करिए सपोर्ट करिए ट्विटर फेसबुक हर जगह।
अगर रिट्विट करना है तो लिंक
👇🏾👇🏾👇🏾👇🏾
https://twitter.com/Kshetragya4/status/1485930269391527943?t=1BXbnzpzQdRSaHq10R9Pow&s=09
जय गौमाता 💐🙏🏾
गावो विश्वस्य मातरम्। 💐
गौमाता की जय हो।
गौहत्या बंद हो।
नीचे दिए गए हैशटैग को ट्विटर पर कोपि कर पेस्ट करना है जिससे एक ट्रेंड बन सके। वो सरकार के संज्ञान में आ सके।
👇🏾👇🏾👇🏾👇🏾👇🏾
#गौहत्या_बंद_करो_सरकार
आजतक गौमाता के लिए लाखो लोग वीरगति प्राप्त करते आये है, हमें किसी से लड़ना नहीं केवल ट्विटर पर निरंतर ट्रेंड चलाना है।
समर्थन करिए सपोर्ट करिए ट्विटर फेसबुक हर जगह।
अगर रिट्विट करना है तो लिंक
👇🏾👇🏾👇🏾👇🏾
https://twitter.com/Kshetragya4/status/1485930269391527943?t=1BXbnzpzQdRSaHq10R9Pow&s=09
जय गौमाता 💐🙏🏾
गावो विश्वस्य मातरम्। 💐
गौमाता की जय हो।
गौहत्या बंद हो।
Twitter
पं.त्रिवेदी जी उवाच
आज से पुनः ट्रेंड शुरू करना है #गौहत्या_बंद_करो_सरकार समर्थन करिए सपोर्ट करिए ट्विटर फेसबुक हर जगह।
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૪
પ્રચેતાઓ (દસ) –એ પ્રાચીનર્બહી રાજાના પુત્રો છે.ભાગવતમાં લખ્યું છે-કે-પ્રચેતાઓએ,એક બે વર્ષ નહિ,પણ દસ હજાર વર્ષ સુધી નારાયણ સરોવરના કિનારે જપ કરેલા.ત્યારે તેમની સમક્ષ નારાયણ ભગવાન પ્રગટ થયેલા.જપ કરવાથી અજ્ઞાનનું આવરણ દૂર થાય છે,મન શુદ્ધ થાય છે અને જીવન સુધરે છે.રામદાસ સ્વામીએ દાસબોધમાં અનુભવથી લખ્યું છે-કે-તેર કરોડ જપ કરવાથી ઈશ્વરના સાક્ષાત દર્શન થાય છે.જપથી પૂર્વજન્મના પાપ બળે છે. જપનું ફળ તરત જોવામાં ના આવે તો –માનવું કે હજુ પાપ બાકી છે-તેનો નાશ થઇ રહ્યો છે.
વિદ્યારણ્યસ્વામીના જીવનનો એક પ્રસંગ છે.
વિદ્યારણ્યસ્વામીની સ્થિતિ ગરીબ હતી. તેમણે અર્થ પ્રાપ્તિ માટે ગાયત્રી મંત્રનાં ચોવીસ પુનઃસ્ચરણ કર્યા. પણ અર્થપ્રાપ્તિ ન થઇ.તેથી કંટાળીને છેવટે તેમણે સન્યાસ લીધો,તે વખતે તેમને ગાયત્રીમા ના દર્શન થયાં. માએ કહ્યું-માગ..માગ..હું પ્રસન્ન છું.વિદ્યારણ્યસ્વામી મા ને કહે છે-માતાજી જયારે જરૂર હતી ત્યારે તમે ન આવ્યાં, હવે તમારી શી જરૂર છે ? પણ એટલું બતાવો-કે-મારા ઉપર તે વખતે કેમ પ્રસન્ન ન થયાં?
માતાજી કહે તું પાછળ જો.
વિદ્યારણ્યસ્વામીએ પાછળ જોયું-તો તેમણે ૨૪ પહાડોને બળતા જોયાં.તેમણે પૂછ્યું-મા આ શું કૌતુક છે ?
મા કહે છે-તારા અનેક જન્મોના પાપ તારી તપશ્ચર્યાથી બળી રહ્યાં છે.તારા પાપોનો ક્ષય થયો, શુદ્ધ થયો-એટલે હું આવી.વિદ્યારણ્યસ્વામી કહે છે-મા હવે હું શુદ્ધ થયો-હવે મારે કશું માગવું નથી.
તે પછી તેમણે “પંચદશી” નામનો વેદાંતનો ઉત્તમ ગ્રંથ લખ્યો.
પ્રચેતાઓના નારાયણ સરોવરના કિનારે –રુદ્રગીતના દસ હજાર વર્ષ સુધીના જપ પુરા થાય છે-અને નારાયણ ના દર્શન થયાં છે.નારાયણે આજ્ઞા કરી-હવે ઘેર જઈ લગ્ન કરો. પ્રચેતાઓએ કહ્યું અમારે લગ્ન કરવાં નથી.
પરમાત્મા તેમને સમજાવે છે-કે-લગ્ન કર્યા પહેલાં સંન્યાસ લેશો અને પછી વાસના જાગશે તો પતન થશે.
લગ્ન પછી વિવેકથી કામવાસના ભોગવી પછી તેનો ત્યાગ કરવાથી, સૂક્ષ્મ વાસનાઓ દૂર થશે.
ઈશ્વરની માયા બે રીતે જીવ ને મારે છે-પરણેલો પસ્તાય છે અને કુંવારો પણ પસ્તાય છે.લગ્ન કર્યા પછી સાવધાન રહેવું અશક્ય જેવું છે. ગૃહસ્થાશ્રમનું વાતાવરણ એવું છે કે-વિષમતા કર્યા વગર ચાલતું નથી.
મમતા થઇ –એટલે સમતા રહેતી નથી- અને વિષમતા આવે છે.ભગવાન કહે છે-કે –એક કામ કરો –તો હું તમારું રક્ષણ કરીશ. રોજ ત્રણ કલાક –નિયમપૂર્વક મારાં સેવા સ્મરણ કરો.પછી એકવીશ કલાક હું તમારું ધ્યાન રાખીશ.( અત્યારના જમાનામાં ત્રણ કલાક સેવા સ્મરણ કરનાર –જૂજ હશે)
એક આસને બેસી ત્રણ કલાક ભગવત-સ્મરણ કરે તેને ભગવાન પાપ કરતાં અટકાવે છે.
પાપ કરતાં-જો ખટકો લાગે –તો સમજવું-પ્રભુની સાધારણ કૃપા થઇ છે.
પાપ કરવાની ટેવ જો છૂટી જાય તો સમજવું કે –પ્રભુની પૂર્ણ કૃપા થઇ છે.
કોઈ પણ કાર્ય બુદ્ધિ અને શક્તિ વગર થતાં નથી.અને ઈશ્વરની આરાધના વગર –બુદ્ધિ-શક્તિ મળતાં નથી
પ્રચેતાઓ ને નારાયણે બોધ આપ્યો છે-કે ઓછામાં ઓછો –એક પ્રહર મારી પાછળ આપો.
પ્રહર એટલે ત્રણ કલાક.(યામ=કલાક)
હું તમારું ધ્યાન રાખીશ.પાપ છુટે-મન શુદ્ધ થાય ત્યારેજ ઈશ્વરની કૃપા થઇ છે-તેમ સમજવું.
ગૃહસ્થાશ્રમમાં મમતા મારે છે.માટી-પથ્થર અને સોનું સમાન થાય (લાગે) તેવી દૃષ્ટિ કેળવવી જોઈએ.
અનાસક્તિ કેળવવી જોઈએ.મહારાષ્ટ્રમાં રાંકા નામના સંત થઇ ગયા. ધનનો ત્યાગ કરી પતિ-પત્ની સાદું જીવન ગાળે. જંગલમાંથી લાકડાં કાપી લાવે અને ગુજરાન ચલાવે. એક વખત લાકડાં કાપી આવતા હતા.રાંકા આગળ ને પત્ની પાછળ.રસ્તામાં રાંકાએ એક સોનાનો હાર જોયો.તેને થયું કે પત્નીની દૃષ્ટિ –કદાચ આ હાર જોઈ બગડશે. પત્ની થોડી પાછળ હતી. એટલે રાંકા હાર પર ધૂળ નાખવા લાગ્યા,જેથી પત્નીની નજર તેના પર પડે નહિ. પત્ની આવી અને પૂછ્યું-શા માટે ધૂળ ભેગી કરતા હતા ? રાંકા કહે-કાંઇ નહિ.
અંતે જયારે પત્ની ના જાણવામાં વાત આવી તો તે કહે છે-
તમે ધૂળ પર શું કરવા ધૂળ નાખતા હતા ? હજુ તમારાં મનમાં સોનું છે-એવી ભાવના રહી જ કેમ ?
રાંકાએ કહ્યું-તું તો મારા કરતાં વધી-તેરા વૈરાગ્ય તો બાંકા હૈ. અને પત્નીનું નામ બાંકા પડ્યું.
સંતો ને મન-ધૂળ અને સોનું સરખાં હોય છે. આવી અનાશક્તિ કેળવવી જોઈએ.
કરેલાં સત્કાર્ય-પુણ્ય ને ભૂલી જાઓ. પુણ્યનો અહંકાર સારો નથી. પાપને યાદ કરો.
મહાભારતમાં યયાતિ રાજાનું દૃષ્ટાંત આવે છે.યયાતિ રાજાએ કરેલાં પુણ્યને આધારે-સદેહે સ્વર્ગમાં ગયા. યયાતિ ઇન્દ્રાસન પર બેસવા ગયા. ઇન્દ્ર ગભરાણો. તે બૃહસ્પતિ પાસે દોડી ગયો. બૃહસ્પતિએ સલાહ આપી-કે રાજાને પૂછી જો કે કયા કયા પુણ્યોના આધારે તે ઇન્દ્રાસન પર બેસવા માગે છે ?
જયારે તે પુણ્યો નું વર્ણન કરશે-એટલે તેનાં પુણ્યોનો ક્ષય થશે અને સ્વર્ગમાંથી પતન થશે. અને આવું થયું.
માટે યાદ રાખજો કે કરેલાં પુણ્યો કોઈને કહેશો નહિ.
પરમપૂજ્ય ડોંગરેજી બાપા
પ્રચેતાઓ (દસ) –એ પ્રાચીનર્બહી રાજાના પુત્રો છે.ભાગવતમાં લખ્યું છે-કે-પ્રચેતાઓએ,એક બે વર્ષ નહિ,પણ દસ હજાર વર્ષ સુધી નારાયણ સરોવરના કિનારે જપ કરેલા.ત્યારે તેમની સમક્ષ નારાયણ ભગવાન પ્રગટ થયેલા.જપ કરવાથી અજ્ઞાનનું આવરણ દૂર થાય છે,મન શુદ્ધ થાય છે અને જીવન સુધરે છે.રામદાસ સ્વામીએ દાસબોધમાં અનુભવથી લખ્યું છે-કે-તેર કરોડ જપ કરવાથી ઈશ્વરના સાક્ષાત દર્શન થાય છે.જપથી પૂર્વજન્મના પાપ બળે છે. જપનું ફળ તરત જોવામાં ના આવે તો –માનવું કે હજુ પાપ બાકી છે-તેનો નાશ થઇ રહ્યો છે.
વિદ્યારણ્યસ્વામીના જીવનનો એક પ્રસંગ છે.
વિદ્યારણ્યસ્વામીની સ્થિતિ ગરીબ હતી. તેમણે અર્થ પ્રાપ્તિ માટે ગાયત્રી મંત્રનાં ચોવીસ પુનઃસ્ચરણ કર્યા. પણ અર્થપ્રાપ્તિ ન થઇ.તેથી કંટાળીને છેવટે તેમણે સન્યાસ લીધો,તે વખતે તેમને ગાયત્રીમા ના દર્શન થયાં. માએ કહ્યું-માગ..માગ..હું પ્રસન્ન છું.વિદ્યારણ્યસ્વામી મા ને કહે છે-માતાજી જયારે જરૂર હતી ત્યારે તમે ન આવ્યાં, હવે તમારી શી જરૂર છે ? પણ એટલું બતાવો-કે-મારા ઉપર તે વખતે કેમ પ્રસન્ન ન થયાં?
માતાજી કહે તું પાછળ જો.
વિદ્યારણ્યસ્વામીએ પાછળ જોયું-તો તેમણે ૨૪ પહાડોને બળતા જોયાં.તેમણે પૂછ્યું-મા આ શું કૌતુક છે ?
મા કહે છે-તારા અનેક જન્મોના પાપ તારી તપશ્ચર્યાથી બળી રહ્યાં છે.તારા પાપોનો ક્ષય થયો, શુદ્ધ થયો-એટલે હું આવી.વિદ્યારણ્યસ્વામી કહે છે-મા હવે હું શુદ્ધ થયો-હવે મારે કશું માગવું નથી.
તે પછી તેમણે “પંચદશી” નામનો વેદાંતનો ઉત્તમ ગ્રંથ લખ્યો.
પ્રચેતાઓના નારાયણ સરોવરના કિનારે –રુદ્રગીતના દસ હજાર વર્ષ સુધીના જપ પુરા થાય છે-અને નારાયણ ના દર્શન થયાં છે.નારાયણે આજ્ઞા કરી-હવે ઘેર જઈ લગ્ન કરો. પ્રચેતાઓએ કહ્યું અમારે લગ્ન કરવાં નથી.
પરમાત્મા તેમને સમજાવે છે-કે-લગ્ન કર્યા પહેલાં સંન્યાસ લેશો અને પછી વાસના જાગશે તો પતન થશે.
લગ્ન પછી વિવેકથી કામવાસના ભોગવી પછી તેનો ત્યાગ કરવાથી, સૂક્ષ્મ વાસનાઓ દૂર થશે.
ઈશ્વરની માયા બે રીતે જીવ ને મારે છે-પરણેલો પસ્તાય છે અને કુંવારો પણ પસ્તાય છે.લગ્ન કર્યા પછી સાવધાન રહેવું અશક્ય જેવું છે. ગૃહસ્થાશ્રમનું વાતાવરણ એવું છે કે-વિષમતા કર્યા વગર ચાલતું નથી.
મમતા થઇ –એટલે સમતા રહેતી નથી- અને વિષમતા આવે છે.ભગવાન કહે છે-કે –એક કામ કરો –તો હું તમારું રક્ષણ કરીશ. રોજ ત્રણ કલાક –નિયમપૂર્વક મારાં સેવા સ્મરણ કરો.પછી એકવીશ કલાક હું તમારું ધ્યાન રાખીશ.( અત્યારના જમાનામાં ત્રણ કલાક સેવા સ્મરણ કરનાર –જૂજ હશે)
એક આસને બેસી ત્રણ કલાક ભગવત-સ્મરણ કરે તેને ભગવાન પાપ કરતાં અટકાવે છે.
પાપ કરતાં-જો ખટકો લાગે –તો સમજવું-પ્રભુની સાધારણ કૃપા થઇ છે.
પાપ કરવાની ટેવ જો છૂટી જાય તો સમજવું કે –પ્રભુની પૂર્ણ કૃપા થઇ છે.
કોઈ પણ કાર્ય બુદ્ધિ અને શક્તિ વગર થતાં નથી.અને ઈશ્વરની આરાધના વગર –બુદ્ધિ-શક્તિ મળતાં નથી
પ્રચેતાઓ ને નારાયણે બોધ આપ્યો છે-કે ઓછામાં ઓછો –એક પ્રહર મારી પાછળ આપો.
પ્રહર એટલે ત્રણ કલાક.(યામ=કલાક)
હું તમારું ધ્યાન રાખીશ.પાપ છુટે-મન શુદ્ધ થાય ત્યારેજ ઈશ્વરની કૃપા થઇ છે-તેમ સમજવું.
ગૃહસ્થાશ્રમમાં મમતા મારે છે.માટી-પથ્થર અને સોનું સમાન થાય (લાગે) તેવી દૃષ્ટિ કેળવવી જોઈએ.
અનાસક્તિ કેળવવી જોઈએ.મહારાષ્ટ્રમાં રાંકા નામના સંત થઇ ગયા. ધનનો ત્યાગ કરી પતિ-પત્ની સાદું જીવન ગાળે. જંગલમાંથી લાકડાં કાપી લાવે અને ગુજરાન ચલાવે. એક વખત લાકડાં કાપી આવતા હતા.રાંકા આગળ ને પત્ની પાછળ.રસ્તામાં રાંકાએ એક સોનાનો હાર જોયો.તેને થયું કે પત્નીની દૃષ્ટિ –કદાચ આ હાર જોઈ બગડશે. પત્ની થોડી પાછળ હતી. એટલે રાંકા હાર પર ધૂળ નાખવા લાગ્યા,જેથી પત્નીની નજર તેના પર પડે નહિ. પત્ની આવી અને પૂછ્યું-શા માટે ધૂળ ભેગી કરતા હતા ? રાંકા કહે-કાંઇ નહિ.
અંતે જયારે પત્ની ના જાણવામાં વાત આવી તો તે કહે છે-
તમે ધૂળ પર શું કરવા ધૂળ નાખતા હતા ? હજુ તમારાં મનમાં સોનું છે-એવી ભાવના રહી જ કેમ ?
રાંકાએ કહ્યું-તું તો મારા કરતાં વધી-તેરા વૈરાગ્ય તો બાંકા હૈ. અને પત્નીનું નામ બાંકા પડ્યું.
સંતો ને મન-ધૂળ અને સોનું સરખાં હોય છે. આવી અનાશક્તિ કેળવવી જોઈએ.
કરેલાં સત્કાર્ય-પુણ્ય ને ભૂલી જાઓ. પુણ્યનો અહંકાર સારો નથી. પાપને યાદ કરો.
મહાભારતમાં યયાતિ રાજાનું દૃષ્ટાંત આવે છે.યયાતિ રાજાએ કરેલાં પુણ્યને આધારે-સદેહે સ્વર્ગમાં ગયા. યયાતિ ઇન્દ્રાસન પર બેસવા ગયા. ઇન્દ્ર ગભરાણો. તે બૃહસ્પતિ પાસે દોડી ગયો. બૃહસ્પતિએ સલાહ આપી-કે રાજાને પૂછી જો કે કયા કયા પુણ્યોના આધારે તે ઇન્દ્રાસન પર બેસવા માગે છે ?
જયારે તે પુણ્યો નું વર્ણન કરશે-એટલે તેનાં પુણ્યોનો ક્ષય થશે અને સ્વર્ગમાંથી પતન થશે. અને આવું થયું.
માટે યાદ રાખજો કે કરેલાં પુણ્યો કોઈને કહેશો નહિ.
પરમપૂજ્ય ડોંગરેજી બાપા
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૫

જગતને રાજી કરવું મુશ્કેલ છે.પોતાના ઘરમાં યે બધાને રાજી કરવા મુશ્કેલ છે. સર્વ ને સદાકાળ રાજી કરી શકાતા નથી.એક જુનું અને જાણીતું ઉદાહરણ યાદ આવે છે.એક સમયે-બાપ-દીકરો ઘોડાને લઇ જતાં હતા.દીકરાએ બાપને કહ્યું કે-તમે ઘોડા પર બેસો. હું ચાલીશ. બાપ ઘોડા પર બેઠો.જતા હતા અને સામે માણસો મળ્યા. તે વાતો કરે કે –જુઓ આ બાપ કેટલો નિર્દય છે.પોતે ઘોડા પર બેઠો અને નાનો છોકરો તાપમાં ચાલે છે.બાપે આ સાંભળ્યું-તેણે છોકરાને કહ્યું-બેટા તું ઘોડા પર બેસ –હું ચાલીશ. દીકરો હવે ઘોડા પર બેઠો.
થોડા આગળ ગયા એટલે –બીજા લોકો સામે વાતો કરતા સાંભળવા મળ્યા-કે-દીકરો કેટલો નિર્લજ્જ છે.કેવો કળિયુગ છે!! છોકરાંઓને બાપની લાગણી જ ક્યાં છે ? જુવાન જોધ થઇ ઘોડા પર બેઠો છે-અને બાપને ચલાવે છે.પિતા-પુત્ર બંને એ આ સાંભળ્યું. એટલે પિતા પણ હવે ઘોડા પર દીકરાની જોડે બેસી ગયો.
થોડા આગળ ગયા –એટલે બીજા લોકોને વાતો કરતા સાંભળ્યા-જુઓ-આ બે માણસોની નિર્દયતા તો જુઓ. બંને પાડા જેવા થઈને-આ બિચારા નાના ઘોડા ઉપર બેઠા છે.આ બિચારું પશુ છે-તેની દયા પણ નથી. ભાર થી બિચારું પશુ મરી જશે.બાપ અને દીકરો બની હવે ઘોડા પરથી નીચે ઉતરી ગયા. (વિચાર્યું-હવે તો લોકોને કાંઇ કહેવા પણું રહેશે નહિ) પણ થોડા આગળ ગયા એટલે આગળ બીજા માણસોને બોલતાં સાંભળ્યા-કે-આ બંને લોકો મૂર્ખ છે.સાથે ઘોડો છે ને ચાલતા જાય છે.
જગત માં કેવું વર્તન રાખવું તેની કોઈ સમજણ પડતી નથી. જગત આપણા માટે શું બોલે છે –તે સાંભળવાની જરૂર નથી.સાંભળીએ તો મન અશાંત થાય છે. જગતને રાજી રાખવું કઠણ છે.ત્યારે પરમાત્માને પ્રસન્ન કરવા એટલા કઠણ નથી.ભગવાન જગતનું મૂળ –ઉપાદાન કારણ છે. ઝાડને લીલું રાખવા –તેને પાંદડે પાંદડે પાણી છાંટવાની જરૂર નથી.મૂળ ને પાણી રેડવાની જરૂર છે. સંસાર વૃક્ષ છે-અને સંસારવૃક્ષ નું મૂળ ઉપાદાન કારણ પરમાત્મા છે.જગતને તો રામજી પણ રાજી કરી શક્યા નથી.તો મનુષ્ય તો શું રાજી કરી શકવાનો હતો ?
પ્રચેતાઓને –ભગવાને લગ્ન કરવાની આજ્ઞા કરી છે. પ્રચેતાઓ ઘેર જાય છે. દરેકના લગ્ન થયાં.
એક એક પુત્ર થયા પછી-ફરીથી –પ્રચેતાઓ નારાયણ સરોવરના કિનારે પાછા આવે છે. ત્યાં નારદજીનો મેળાપ થાય છે.તેઓએ નારદજીને કહ્યું-ગૃહસ્થાશ્રમના વિલાસી વાતાવરણમાં અમે અમારું સર્વ જ્ઞાન ભૂલી ગયા છીએ. અમારું લક્ષ્ય અમે ભૂલી ગયા છીએ. ગૃહસ્થાશ્રમમાં વિષમતા કરવી પડે છે-વિષમતા આવે એટલે જ્ઞાન ભુલાય છે. અમને શિવજી અને નારાયણે ઉપદેશ આપેલો તે-અમે ભૂલી ગયા છીએ. આપ અમને ફરીથી ઉપદેશ આપો.પ્રભુ ને પ્રસન્ન કરવાના ત્રણ માર્ગો-નારદજીએ ચોથા સ્કંધમાં બતાવ્યા છે.
સર્વ જીવો પર દયા રાખવી, જે કંઈ મળે તેનાથી સંતોષ માનવો, અને સર્વ ઇન્દ્રિયો પર સંયમ કરવો.
આથી ભગવાન તરત –પ્રસન્ન થાય છે, કૃપા કરે છે. (ભાગવત-૪-૩૧-૧૯)
ઝેર ખાવાથી મનુષ્ય મરે છે. પણ ઝેરનું ચિંતન કરવાથી મનુષ્ય મરતો નથી.પણ વિષયો-તો વિષ (ઝેર) થી પણ બુરાં છે, વિષયો ભોગવ્યા ના હોય પણ તેના ચિંતન માત્રથી મનુષ્ય મરે છે.
માટે તે વિષયોનો મનથી પણ ત્યાગ કરી –સર્વ ઇન્દ્રિયો પર સંયમ રાખવાનો છે.
મૈત્રેયજી કહે છે-વિદુરજી,તમારે હવે શું સાંભળવું છે ? વિદુરજી કહે છે-બસ,હવે મારે હવે મેં જે આ સાંભળ્યું છે-તેનું ચિંતન કરવું છે. હું જ પુરંજન છું, હું જ ઈશ્વરથી છુટો પડ્યો છું.
સ્કંધ-૪-સમાપ્ત.

જગતને રાજી કરવું મુશ્કેલ છે.પોતાના ઘરમાં યે બધાને રાજી કરવા મુશ્કેલ છે. સર્વ ને સદાકાળ રાજી કરી શકાતા નથી.એક જુનું અને જાણીતું ઉદાહરણ યાદ આવે છે.એક સમયે-બાપ-દીકરો ઘોડાને લઇ જતાં હતા.દીકરાએ બાપને કહ્યું કે-તમે ઘોડા પર બેસો. હું ચાલીશ. બાપ ઘોડા પર બેઠો.જતા હતા અને સામે માણસો મળ્યા. તે વાતો કરે કે –જુઓ આ બાપ કેટલો નિર્દય છે.પોતે ઘોડા પર બેઠો અને નાનો છોકરો તાપમાં ચાલે છે.બાપે આ સાંભળ્યું-તેણે છોકરાને કહ્યું-બેટા તું ઘોડા પર બેસ –હું ચાલીશ. દીકરો હવે ઘોડા પર બેઠો.
થોડા આગળ ગયા એટલે –બીજા લોકો સામે વાતો કરતા સાંભળવા મળ્યા-કે-દીકરો કેટલો નિર્લજ્જ છે.કેવો કળિયુગ છે!! છોકરાંઓને બાપની લાગણી જ ક્યાં છે ? જુવાન જોધ થઇ ઘોડા પર બેઠો છે-અને બાપને ચલાવે છે.પિતા-પુત્ર બંને એ આ સાંભળ્યું. એટલે પિતા પણ હવે ઘોડા પર દીકરાની જોડે બેસી ગયો.
થોડા આગળ ગયા –એટલે બીજા લોકોને વાતો કરતા સાંભળ્યા-જુઓ-આ બે માણસોની નિર્દયતા તો જુઓ. બંને પાડા જેવા થઈને-આ બિચારા નાના ઘોડા ઉપર બેઠા છે.આ બિચારું પશુ છે-તેની દયા પણ નથી. ભાર થી બિચારું પશુ મરી જશે.બાપ અને દીકરો બની હવે ઘોડા પરથી નીચે ઉતરી ગયા. (વિચાર્યું-હવે તો લોકોને કાંઇ કહેવા પણું રહેશે નહિ) પણ થોડા આગળ ગયા એટલે આગળ બીજા માણસોને બોલતાં સાંભળ્યા-કે-આ બંને લોકો મૂર્ખ છે.સાથે ઘોડો છે ને ચાલતા જાય છે.
જગત માં કેવું વર્તન રાખવું તેની કોઈ સમજણ પડતી નથી. જગત આપણા માટે શું બોલે છે –તે સાંભળવાની જરૂર નથી.સાંભળીએ તો મન અશાંત થાય છે. જગતને રાજી રાખવું કઠણ છે.ત્યારે પરમાત્માને પ્રસન્ન કરવા એટલા કઠણ નથી.ભગવાન જગતનું મૂળ –ઉપાદાન કારણ છે. ઝાડને લીલું રાખવા –તેને પાંદડે પાંદડે પાણી છાંટવાની જરૂર નથી.મૂળ ને પાણી રેડવાની જરૂર છે. સંસાર વૃક્ષ છે-અને સંસારવૃક્ષ નું મૂળ ઉપાદાન કારણ પરમાત્મા છે.જગતને તો રામજી પણ રાજી કરી શક્યા નથી.તો મનુષ્ય તો શું રાજી કરી શકવાનો હતો ?
પ્રચેતાઓને –ભગવાને લગ્ન કરવાની આજ્ઞા કરી છે. પ્રચેતાઓ ઘેર જાય છે. દરેકના લગ્ન થયાં.
એક એક પુત્ર થયા પછી-ફરીથી –પ્રચેતાઓ નારાયણ સરોવરના કિનારે પાછા આવે છે. ત્યાં નારદજીનો મેળાપ થાય છે.તેઓએ નારદજીને કહ્યું-ગૃહસ્થાશ્રમના વિલાસી વાતાવરણમાં અમે અમારું સર્વ જ્ઞાન ભૂલી ગયા છીએ. અમારું લક્ષ્ય અમે ભૂલી ગયા છીએ. ગૃહસ્થાશ્રમમાં વિષમતા કરવી પડે છે-વિષમતા આવે એટલે જ્ઞાન ભુલાય છે. અમને શિવજી અને નારાયણે ઉપદેશ આપેલો તે-અમે ભૂલી ગયા છીએ. આપ અમને ફરીથી ઉપદેશ આપો.પ્રભુ ને પ્રસન્ન કરવાના ત્રણ માર્ગો-નારદજીએ ચોથા સ્કંધમાં બતાવ્યા છે.
સર્વ જીવો પર દયા રાખવી, જે કંઈ મળે તેનાથી સંતોષ માનવો, અને સર્વ ઇન્દ્રિયો પર સંયમ કરવો.
આથી ભગવાન તરત –પ્રસન્ન થાય છે, કૃપા કરે છે. (ભાગવત-૪-૩૧-૧૯)
ઝેર ખાવાથી મનુષ્ય મરે છે. પણ ઝેરનું ચિંતન કરવાથી મનુષ્ય મરતો નથી.પણ વિષયો-તો વિષ (ઝેર) થી પણ બુરાં છે, વિષયો ભોગવ્યા ના હોય પણ તેના ચિંતન માત્રથી મનુષ્ય મરે છે.
માટે તે વિષયોનો મનથી પણ ત્યાગ કરી –સર્વ ઇન્દ્રિયો પર સંયમ રાખવાનો છે.
મૈત્રેયજી કહે છે-વિદુરજી,તમારે હવે શું સાંભળવું છે ? વિદુરજી કહે છે-બસ,હવે મારે હવે મેં જે આ સાંભળ્યું છે-તેનું ચિંતન કરવું છે. હું જ પુરંજન છું, હું જ ઈશ્વરથી છુટો પડ્યો છું.
સ્કંધ-૪-સમાપ્ત.
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૬---સ્કંધ-૫

સ્કંધ-૫-(સ્થિતિ લીલા)
સ્કંધ -૧ ને અધિકારલીલા,૨ ને જ્ઞાનલીલા,૩ ને સર્ગ લીલા,૪ ને વિસર્ગલીલા અને સ્કંધ ૫ ને સ્થિતિલીલા પણ કહે છે.સ્થિતિ-એટલે પ્રભુનો વિજય.સર્વ સચરાચર પ્રભુની મર્યાદામાં છે.
પાંચમો સ્કંધ એ ભાગવતનું બ્રાહ્મણ એટલે કે ભાષ્ય છે.વ્યાખ્યા રૂપે છે.બીજા સ્કંધમાં ગુરુ એ જ્ઞાન આપ્યું. તે જ્ઞાન જીવનમાં કેમ ઉતારવું-તે ત્રીજાને ચોથા સ્કંધમાં સર્ગ-વિસર્ગ લીલામાં બતાવ્યું.હવે પ્રશ્ન એ છે કે-જ્ઞાનને સ્થિર કેવી રીતે કરવું ?
અત્યાર સુધીમાં મનુમહારાજ અને શતરૂપાના સંતાનોમાં –બે પુત્રમાંથી એક ઉત્તાનપાદની વાત આવી ગઈ
હવે –બીજા પુત્ર પ્રિયવ્રતની કથા આ સ્કંધમાં છે.વક્તા અધિકારી હોય અને શ્રોતા ધ્યાન દઈને-સાવધાન થઇ ને કથા સાંભળે તો ધીરે ધીરે સંસારના વિષયોમાં અરુચિ જાગે અને પરમાત્મા પ્રત્યે રુચિ જાગે.પરમાત્મા પ્રત્યે પ્રેમ ભાવ જાગે તો સાત દિવસમાં મુક્તિ આપનારી આ કથા છે.
ભાગવતની કથા સાંભળ્યા પછી મુક્તિ ન મળે તો માનવું કે –પૂર્વચિત્તી- અપ્સરા મારા મનમાં બેઠી છે.
પૂર્વચિત્તી-અપ્સરાની કથા આ સ્કંધમાં આવશે.
પૂર્વચિત્તી =પૂર્વજન્મમાં જે વિષયો ભોગવેલા તે ચિત્તમાં રહેલા હોય છે.એ જ આ અપ્સરાનું સ્વરૂપ છે.
વાસના –જીવ અને ઈશ્વરનું મિલન થતાં અટકાવે છે.
મનુષ્ય સુખ-દુઃખ ભોગવી પ્રારબ્ધનો નાશ કરે પણ નવું-પ્રારબ્ધ –ના ઉભું કરે.
સંસર્ગ-દોષમાં આવી-પાપ કરી-મનુષ્ય આ જન્મમાં બીજા જન્મની તૈયારી કરે છે.તેથી જ્ઞાનીઓ સંસર્ગ દોષથી દૂર રહે છે.
ભાગવતમાં જ્ઞાની પરમહંસ અને ભાગવત (ભક્ત) પરમહંસ –એમ બે પ્રકારના પરમહંસનું વર્ણન છે.
જ્ઞાની પરમહંસ ઋષભદેવ છે અને ભાગવત (ભક્ત) પરમહંસ ભરતજી છે.
પરમહંસ શબ્દ હંસ પરથી આવ્યો છે.હંસ ની વિશેષતા એ છે કે-તેની આગળ દૂધ અને પાણીનું મિશ્રણ મુકવામાં આવે તો તે –બંને જુદા કરી માત્ર દૂધ પી જાય છે.
જરા વિચાર કરો-જગત એ જડ-ચેતનનું મિશ્રણ છે. (જીવ-આત્મા ચેતન છે અને શરીર જડ છે)
જ્ઞાની પરમહંસ જડને છોડી ને ચેતનને સ્વીકારે છે. આત્માને શરીર થી છુટો પડે છે.
સંસારના વિષયો સાર વગરના છે-પરમાત્મા એક જ સારરૂપ છે-અને એવા પરમાત્મા માટે સર્વસ્વનો ત્યાગ કરે છે-એવા ક્ષીર-નીર વિવેક ,નિત્ય-અનિત્ય વિવેક –કરનારા જ્ઞાની પરમહંસ છે.
જ્ઞાની પરમહંસો ‘સ્વ-ઇચ્છા’ થી જીવતા નથી.તે “અનિચ્છા” થી પ્રારબ્ધથી જીવે છે. જગતને અસત્ય માને છે. ત્યારે ભાગવત પરમહંસો –‘ભગવદઈચ્છા’-થી પ્રારબ્ધથી જીવે છે. જગતને સત્ય ‘મારા વાસુદેવમય’ માને છે.
શબ્દમાં થોડો ભેદ છે.પણ તત્વથી ભેદ નથી.શંકરાચાર્યે વેદાંતમાં જગતને મિથ્યા માન્યું છે.
વેદાંતનો વિવર્તવાદ છે. (દૂધનું દહીં થાય છે-પણ દહીં એ દૂધ નથી.)
શંકરાચાર્ય પછીના આચાર્યો-જગતને સત્ય માને છે-જગત બ્રહ્મરૂપ છે-ઈશ્વરમાંથી –પરિણામ રૂપ છે.તેથી તે સત્ય છે.ભાગવતો (ભક્તો) કહે છે-જગત (દહીંની જેમ નહિ) પણ સોનાની લગડીનો દાગીનો બનાવ્યો હોય તેવું છે.સોનાની લગડી હતી ત્યારે પણ સોનું અને દાગીનો બન્યો ત્યારે પણ સોનું. બંનેમાં કોઈ ભેદ નથી.
તેમ જગતએ બ્રહ્મ નું પરિણામ છે-તેથી જગત એ સત્ય છે.જગતનું સર્વ પરમાત્મામય છે. પ્રત્યેક પદાર્થને પ્રેમ કરો.જ્ઞાની પરમહંસ અને ભાગવત પરમહંસ –બંનેનું લક્ષ્ય એક જ છે-પરમાત્મા-પણ સાધન જુદાં છે.
ખંડન-મંડનની ભાંજગડમાં પડવા જેવું નથી. તેથી રાગ-દ્વેષ ઉભા થાય છે. બંને સત્ય છે કારણ બંને નું લક્ષ્ય એક છે-પરમાત્મા.જ્ઞાની પરમહંસ –ઋષભદેવ જ્ઞાનથી ઉપદેશ આપે છે-જયારે ભાગવત પરમહંસ –ભરતજી ક્રિયાથી ઉપદેશ આપે છે.ભાગવત-પરમહંસ-ભરતજી સર્વમાં ઈશ્વર નો ભાવ રાખી સર્વની સેવા કરશે. જયારે
જ્ઞાની -પરમહંસ-ઋષભદેવજીને દેહાધ્યાસ જ નથી,
જ્ઞાનનો આદર્શ બતાવવા માટે- ઋષભાવતાર-ની કથા પ્રથમ આવશે.પછી-ભરતજીની કથા.
ડોંગરેજી બાપા

સ્કંધ-૫-(સ્થિતિ લીલા)
સ્કંધ -૧ ને અધિકારલીલા,૨ ને જ્ઞાનલીલા,૩ ને સર્ગ લીલા,૪ ને વિસર્ગલીલા અને સ્કંધ ૫ ને સ્થિતિલીલા પણ કહે છે.સ્થિતિ-એટલે પ્રભુનો વિજય.સર્વ સચરાચર પ્રભુની મર્યાદામાં છે.
પાંચમો સ્કંધ એ ભાગવતનું બ્રાહ્મણ એટલે કે ભાષ્ય છે.વ્યાખ્યા રૂપે છે.બીજા સ્કંધમાં ગુરુ એ જ્ઞાન આપ્યું. તે જ્ઞાન જીવનમાં કેમ ઉતારવું-તે ત્રીજાને ચોથા સ્કંધમાં સર્ગ-વિસર્ગ લીલામાં બતાવ્યું.હવે પ્રશ્ન એ છે કે-જ્ઞાનને સ્થિર કેવી રીતે કરવું ?
અત્યાર સુધીમાં મનુમહારાજ અને શતરૂપાના સંતાનોમાં –બે પુત્રમાંથી એક ઉત્તાનપાદની વાત આવી ગઈ
હવે –બીજા પુત્ર પ્રિયવ્રતની કથા આ સ્કંધમાં છે.વક્તા અધિકારી હોય અને શ્રોતા ધ્યાન દઈને-સાવધાન થઇ ને કથા સાંભળે તો ધીરે ધીરે સંસારના વિષયોમાં અરુચિ જાગે અને પરમાત્મા પ્રત્યે રુચિ જાગે.પરમાત્મા પ્રત્યે પ્રેમ ભાવ જાગે તો સાત દિવસમાં મુક્તિ આપનારી આ કથા છે.
ભાગવતની કથા સાંભળ્યા પછી મુક્તિ ન મળે તો માનવું કે –પૂર્વચિત્તી- અપ્સરા મારા મનમાં બેઠી છે.
પૂર્વચિત્તી-અપ્સરાની કથા આ સ્કંધમાં આવશે.
પૂર્વચિત્તી =પૂર્વજન્મમાં જે વિષયો ભોગવેલા તે ચિત્તમાં રહેલા હોય છે.એ જ આ અપ્સરાનું સ્વરૂપ છે.
વાસના –જીવ અને ઈશ્વરનું મિલન થતાં અટકાવે છે.
મનુષ્ય સુખ-દુઃખ ભોગવી પ્રારબ્ધનો નાશ કરે પણ નવું-પ્રારબ્ધ –ના ઉભું કરે.
સંસર્ગ-દોષમાં આવી-પાપ કરી-મનુષ્ય આ જન્મમાં બીજા જન્મની તૈયારી કરે છે.તેથી જ્ઞાનીઓ સંસર્ગ દોષથી દૂર રહે છે.
ભાગવતમાં જ્ઞાની પરમહંસ અને ભાગવત (ભક્ત) પરમહંસ –એમ બે પ્રકારના પરમહંસનું વર્ણન છે.
જ્ઞાની પરમહંસ ઋષભદેવ છે અને ભાગવત (ભક્ત) પરમહંસ ભરતજી છે.
પરમહંસ શબ્દ હંસ પરથી આવ્યો છે.હંસ ની વિશેષતા એ છે કે-તેની આગળ દૂધ અને પાણીનું મિશ્રણ મુકવામાં આવે તો તે –બંને જુદા કરી માત્ર દૂધ પી જાય છે.
જરા વિચાર કરો-જગત એ જડ-ચેતનનું મિશ્રણ છે. (જીવ-આત્મા ચેતન છે અને શરીર જડ છે)
જ્ઞાની પરમહંસ જડને છોડી ને ચેતનને સ્વીકારે છે. આત્માને શરીર થી છુટો પડે છે.
સંસારના વિષયો સાર વગરના છે-પરમાત્મા એક જ સારરૂપ છે-અને એવા પરમાત્મા માટે સર્વસ્વનો ત્યાગ કરે છે-એવા ક્ષીર-નીર વિવેક ,નિત્ય-અનિત્ય વિવેક –કરનારા જ્ઞાની પરમહંસ છે.
જ્ઞાની પરમહંસો ‘સ્વ-ઇચ્છા’ થી જીવતા નથી.તે “અનિચ્છા” થી પ્રારબ્ધથી જીવે છે. જગતને અસત્ય માને છે. ત્યારે ભાગવત પરમહંસો –‘ભગવદઈચ્છા’-થી પ્રારબ્ધથી જીવે છે. જગતને સત્ય ‘મારા વાસુદેવમય’ માને છે.
શબ્દમાં થોડો ભેદ છે.પણ તત્વથી ભેદ નથી.શંકરાચાર્યે વેદાંતમાં જગતને મિથ્યા માન્યું છે.
વેદાંતનો વિવર્તવાદ છે. (દૂધનું દહીં થાય છે-પણ દહીં એ દૂધ નથી.)
શંકરાચાર્ય પછીના આચાર્યો-જગતને સત્ય માને છે-જગત બ્રહ્મરૂપ છે-ઈશ્વરમાંથી –પરિણામ રૂપ છે.તેથી તે સત્ય છે.ભાગવતો (ભક્તો) કહે છે-જગત (દહીંની જેમ નહિ) પણ સોનાની લગડીનો દાગીનો બનાવ્યો હોય તેવું છે.સોનાની લગડી હતી ત્યારે પણ સોનું અને દાગીનો બન્યો ત્યારે પણ સોનું. બંનેમાં કોઈ ભેદ નથી.
તેમ જગતએ બ્રહ્મ નું પરિણામ છે-તેથી જગત એ સત્ય છે.જગતનું સર્વ પરમાત્મામય છે. પ્રત્યેક પદાર્થને પ્રેમ કરો.જ્ઞાની પરમહંસ અને ભાગવત પરમહંસ –બંનેનું લક્ષ્ય એક જ છે-પરમાત્મા-પણ સાધન જુદાં છે.
ખંડન-મંડનની ભાંજગડમાં પડવા જેવું નથી. તેથી રાગ-દ્વેષ ઉભા થાય છે. બંને સત્ય છે કારણ બંને નું લક્ષ્ય એક છે-પરમાત્મા.જ્ઞાની પરમહંસ –ઋષભદેવ જ્ઞાનથી ઉપદેશ આપે છે-જયારે ભાગવત પરમહંસ –ભરતજી ક્રિયાથી ઉપદેશ આપે છે.ભાગવત-પરમહંસ-ભરતજી સર્વમાં ઈશ્વર નો ભાવ રાખી સર્વની સેવા કરશે. જયારે
જ્ઞાની -પરમહંસ-ઋષભદેવજીને દેહાધ્યાસ જ નથી,
જ્ઞાનનો આદર્શ બતાવવા માટે- ઋષભાવતાર-ની કથા પ્રથમ આવશે.પછી-ભરતજીની કથા.
ડોંગરેજી બાપા
*संस्कृत एनिमेटेड मूवी देखें और समर्थन करें। अब समय आ गया है अधर्मी हिन्दू विरोधी बॉलीवुड से आगे सोचने का*
*भारत की पहली और पुरस्कार विजेता #संस्कृत एनिमेटेड मूवी को सफल बनाने के लिए आपकी सहायता की आवश्यकता है। कृपया देखें, RT करें और सपोर्ट करें। ऑनलाइन देखें।*
https://t.co/AQm6goGWhB
*भारत की पहली और पुरस्कार विजेता #संस्कृत एनिमेटेड मूवी को सफल बनाने के लिए आपकी सहायता की आवश्यकता है। कृपया देखें, RT करें और सपोर्ट करें। ऑनलाइन देखें।*
https://t.co/AQm6goGWhB
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૭
પરીક્ષિત રાજા આરંભમાં પ્રશ્ન કરે છે-મનુ મહારાજના પુત્ર પ્રિયવ્રત રાજાને લગ્ન કરવાની ઈચ્છા ન હતી તેમ છતાં તેમણે લગ્ન કેમ કર્યું ? ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહેવા છતાં-તેમને કેવી રીતે શ્રીકૃષ્ણમાં દૃઢ ભક્તિ થઇ ?
શુકદેવજી કહે છે-ગૃહસ્થને ઘરમાં વિષમતા કરવી પડે છે.શત્રુ,મિત્ર,ચોર,શેઠ –સર્વમાં સમભાવ રાખવો અઘરો હોય છે.ગૃહસ્થ સર્વમાં સમભાવ રાખી શકતો નથી. (ભક્તિમાં –સર્વમાં સમભાવ રાખવાની શર્ત –પહેલી છે)
શ્રીકૃષ્ણ એક આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમી છે. તેમના જેવો ગૃહસ્થાશ્રમ હોવો જોઈએ.શ્રીકૃષ્ણને આંગણે એક વખત દુર્યોધન મદદ લેવા આવ્યો. અગાઉ તેણે શ્રીકૃષ્ણનું અપમાન કર્યું છે,છતાં નફ્ફટ થઇ આવ્યો છે.
શ્રીકૃષ્ણ એ વખતે સૂતેલા હતા, એટલે અક્કડમાં શ્રીકૃષ્ણ ના મસ્તક પાસે બેઠો. અર્જુન પણ તે જ વખતે મદદ માગવા આવ્યો.તે ભગવાનના ચરણ પાસે બેઠો. ભગવાન જાગ્યા,અર્જુન પર તેમની દૃષ્ટિ પહેલી પડી.તેમણે અર્જુનને કહ્યું-જે જોઈએ તે માગ.દુર્યોધન બોલ્યો-હું પહેલો આવ્યો છું,મારો પહેલો માગવાનો અધિકાર છે.
સાધારણ મનુષ્ય કરેલું અપમાન ભૂલશે નહિ. પણ આંગણે આવેલ દુર્યોધનને મદદ આપવા તૈયાર થયા છે.
શ્રી કૃષ્ણ કહે છે-હું બંનેને મદદ કરીશ. એક પક્ષમાં મારી નારાયણી સેના અને એક પક્ષમાં હું-અસ્ત્રશસ્ત્ર વગર રહીશ.દુર્યોધને વિચાર્યું-આ તો વાતો કરશે-મારે તેની જરૂર નથી-તેથી તેણે સેના માગી.
અર્જુને શ્રીકૃષ્ણને માગ્યા.દુર્યોધન અને અર્જુન,બંનેમાં સમભાવ રાખે છે-
તેથી શ્રીકૃષ્ણ ગૃહસ્થાશ્રમી નથી-પણ આદર્શ સન્યાસી છે.
પ્રિયવ્રત રાજાએ વિચાર્યું-કે ગૃહસ્થાશ્રમમાં ભક્તિ માં વિઘ્ન આવે છે-મારે આ વ્યવહાર છોડી દેવો છે. એકાંત માં બેસીને ઈશ્વરનું આરાધન કરીશ.ત્યાં બ્રહ્માજી આવ્યા છે-રાજાને કહે છે-પ્રારબ્ધ ભોગવ્યા વગર ચાલતું નથી. મને પણ પ્રવૃત્તિ કરવાની ઈચ્છા નથી,પણ પ્રભુની આજ્ઞામાં રહીને પ્રારબ્ધ પૂરું કરું છું.જે જીતેન્દ્રિય છે-તે ઘરમાં રહીને પણ ઈશ્વરનું આરાધન કરી શકે છે. જે જીતેન્દ્રિય નથી તે વનમાં પણ પ્રમાદ કરે છે.આગળ કથા આવશે-કે ભરતજી -સ્ત્રી-પુત્ર વગેરેનો ત્યાગ કરી વનમાં ગયેલા-ત્યાં પણ સંસાર ઉભો કર્યો. જયારે પ્રહલાદ –દૈત્યોની વચ્ચે રહી-અનેક પ્રકારનું દુઃખ સહી,ઘરમાં જ ભક્તિ કરે છે.
ઘર છોડે એટલે જ ભગવાન મળે તેવું નથી.જેના મનમાં ઘર છે,સંસાર છે- એ જ્યાં જાય ત્યાં સંસાર ઉભો કરે છે. મનુષ્યના છ શત્રુઓ-વિકારો-ચોરો,એ જ્યાં જાય ત્યાં તેની પાછળ પડેલા છે.(કામ,ક્રોધ,લોભ.મોહ,મદ અને મત્સર) .જો આ શત્રુઓને વશ ન થઈને ઘરમાં રહે તો ઘર બાધક થતું નથી.ગૃહસ્થાશ્રમ એ કિલ્લો છે, અને આ કિલ્લામાં રહી –શત્રુ સામે લડવું એ ઘણી વખત શાણપણ ભર્યું છે. સુરક્ષાભર્યું છે.
બ્રહ્માજી રાજા પ્રિયવ્રત ને કહે છે-તમે લગ્ન કરો.લગ્ન કર્યા વગર તમારામાં રહેલી સૂક્ષ્મ વિકાર વાસનાનો નાશ થશે નહિ.થોડો વખત સંસાર સુખ ભોગવી –તે પછી પરમાત્માનું આરાધન તમે કરજો.બ્રહ્માજીની આજ્ઞાથી પ્રિયવ્રત રાજાએ લગ્ન કર્યું છે. અનેક બાળકો થયાં છે. એમના પછી આગ્નિધ્ર ગાદી પર આવ્યા છે.
આગ્નિધ્ર જયારે વનમાં તપ કરવા ગયા ત્યારે તેમના તપમાં પૂર્વચિત્તી અપ્સરા વિઘ્ન કરવા આવી.
ચિત્તમાં રહેલી પૂર્વ જન્મની વાસના એ જ પૂર્વચિત્તી છે. આગ્નિધ્ર રાજા પૂર્વીચિત્તીમાં ફસાયા છે.
આગ્નિધ્રને ઘેર થયા નાભિ. નાભિના ઘેર ઋષભદેવ –પુત્રરૂપે પ્રગટ થયા. ઋષભદેવ જ્ઞાનનો અવતાર હતા.
ઋષભ એટલે સર્વથી શ્રેષ્ઠ. જગત ને જ્ઞાની પરમહંસનો આદર્શ બતાવવા ભગવાને ઋષભદેવજી રૂપે જન્મ લીધો.ઋષભદેવજીએ ભરતજીને ગાદી ઉપર બેસાડી –ઘરનો તો ત્યાગ કર્યો પણ મનથી દેહનો પણ ત્યાગ કર્યો.“હું શરીર નથી-હું ચેતન આત્મા છું-દેહથી આત્મા ભિન્ન છે.“
ઋષભદેવજી વારંવાર ઉપદેશ કરે છે-માનવ જીવન ભોગ માટે નથી.તપ કરવા માટે છે.
જ્ઞાની પરમહંસોએ જગતમાં કેવી રીતે રહેવું જોઈએ-તે બતાવવા ઋષભદેવજીએ સર્વનો અને સર્વ સંગનો ત્યાગ કર્યો. અવધૂતવૃત્તિથી તે રહે છે.આશારહિત,વાસનારહિત અને બ્રહ્મનિષ્ઠ ને અવધૂતવૃત્તિ કહે છે.
ભોગવેલી વસ્તુઓની અપેક્ષા રાખવી-તેનું નામ આશા છે.
ભોગવેલી વસ્તુને પુનઃપુનઃ યાદ કરવી –તેનું નામ વાસના છે.
આનંદમય પરમાત્મામાં બુદ્ધિને સ્થિર કરે તે બ્રહ્મનિષ્ઠ છે.
ઋષભદેવજીને અનેક સિદ્ધિઓ મળી છે.પણ તેમાં તે ફસાયા નથી.
મુખમાં પથ્થર રાખે છે-બોલવાની ઈચ્છા થાય તો પણ બોલી શકે નહિ.અજગરવૃત્તિ રાખી છે-મળે તો ખાવું નહિતર નહિ. તેઓ નગ્ન રીતે ફરે છે. ઉભા ઉભા બળદની જેમ ભાજી આરોગે છે.
ઋષભદેવના મળમૂત્રમાંથી દુર્ગંધ નહિ –સુગંધ નીકળે છે. કોઈ મારે તો "મને-શરીરને માર પડે છે-હું શરીરથી જુદો છું.બ્રહ્મનિષ્ઠ છું." એમ જ વિચારે છે.
ડોંગરેજી બાપા
પરીક્ષિત રાજા આરંભમાં પ્રશ્ન કરે છે-મનુ મહારાજના પુત્ર પ્રિયવ્રત રાજાને લગ્ન કરવાની ઈચ્છા ન હતી તેમ છતાં તેમણે લગ્ન કેમ કર્યું ? ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહેવા છતાં-તેમને કેવી રીતે શ્રીકૃષ્ણમાં દૃઢ ભક્તિ થઇ ?
શુકદેવજી કહે છે-ગૃહસ્થને ઘરમાં વિષમતા કરવી પડે છે.શત્રુ,મિત્ર,ચોર,શેઠ –સર્વમાં સમભાવ રાખવો અઘરો હોય છે.ગૃહસ્થ સર્વમાં સમભાવ રાખી શકતો નથી. (ભક્તિમાં –સર્વમાં સમભાવ રાખવાની શર્ત –પહેલી છે)
શ્રીકૃષ્ણ એક આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમી છે. તેમના જેવો ગૃહસ્થાશ્રમ હોવો જોઈએ.શ્રીકૃષ્ણને આંગણે એક વખત દુર્યોધન મદદ લેવા આવ્યો. અગાઉ તેણે શ્રીકૃષ્ણનું અપમાન કર્યું છે,છતાં નફ્ફટ થઇ આવ્યો છે.
શ્રીકૃષ્ણ એ વખતે સૂતેલા હતા, એટલે અક્કડમાં શ્રીકૃષ્ણ ના મસ્તક પાસે બેઠો. અર્જુન પણ તે જ વખતે મદદ માગવા આવ્યો.તે ભગવાનના ચરણ પાસે બેઠો. ભગવાન જાગ્યા,અર્જુન પર તેમની દૃષ્ટિ પહેલી પડી.તેમણે અર્જુનને કહ્યું-જે જોઈએ તે માગ.દુર્યોધન બોલ્યો-હું પહેલો આવ્યો છું,મારો પહેલો માગવાનો અધિકાર છે.
સાધારણ મનુષ્ય કરેલું અપમાન ભૂલશે નહિ. પણ આંગણે આવેલ દુર્યોધનને મદદ આપવા તૈયાર થયા છે.
શ્રી કૃષ્ણ કહે છે-હું બંનેને મદદ કરીશ. એક પક્ષમાં મારી નારાયણી સેના અને એક પક્ષમાં હું-અસ્ત્રશસ્ત્ર વગર રહીશ.દુર્યોધને વિચાર્યું-આ તો વાતો કરશે-મારે તેની જરૂર નથી-તેથી તેણે સેના માગી.
અર્જુને શ્રીકૃષ્ણને માગ્યા.દુર્યોધન અને અર્જુન,બંનેમાં સમભાવ રાખે છે-
તેથી શ્રીકૃષ્ણ ગૃહસ્થાશ્રમી નથી-પણ આદર્શ સન્યાસી છે.
પ્રિયવ્રત રાજાએ વિચાર્યું-કે ગૃહસ્થાશ્રમમાં ભક્તિ માં વિઘ્ન આવે છે-મારે આ વ્યવહાર છોડી દેવો છે. એકાંત માં બેસીને ઈશ્વરનું આરાધન કરીશ.ત્યાં બ્રહ્માજી આવ્યા છે-રાજાને કહે છે-પ્રારબ્ધ ભોગવ્યા વગર ચાલતું નથી. મને પણ પ્રવૃત્તિ કરવાની ઈચ્છા નથી,પણ પ્રભુની આજ્ઞામાં રહીને પ્રારબ્ધ પૂરું કરું છું.જે જીતેન્દ્રિય છે-તે ઘરમાં રહીને પણ ઈશ્વરનું આરાધન કરી શકે છે. જે જીતેન્દ્રિય નથી તે વનમાં પણ પ્રમાદ કરે છે.આગળ કથા આવશે-કે ભરતજી -સ્ત્રી-પુત્ર વગેરેનો ત્યાગ કરી વનમાં ગયેલા-ત્યાં પણ સંસાર ઉભો કર્યો. જયારે પ્રહલાદ –દૈત્યોની વચ્ચે રહી-અનેક પ્રકારનું દુઃખ સહી,ઘરમાં જ ભક્તિ કરે છે.
ઘર છોડે એટલે જ ભગવાન મળે તેવું નથી.જેના મનમાં ઘર છે,સંસાર છે- એ જ્યાં જાય ત્યાં સંસાર ઉભો કરે છે. મનુષ્યના છ શત્રુઓ-વિકારો-ચોરો,એ જ્યાં જાય ત્યાં તેની પાછળ પડેલા છે.(કામ,ક્રોધ,લોભ.મોહ,મદ અને મત્સર) .જો આ શત્રુઓને વશ ન થઈને ઘરમાં રહે તો ઘર બાધક થતું નથી.ગૃહસ્થાશ્રમ એ કિલ્લો છે, અને આ કિલ્લામાં રહી –શત્રુ સામે લડવું એ ઘણી વખત શાણપણ ભર્યું છે. સુરક્ષાભર્યું છે.
બ્રહ્માજી રાજા પ્રિયવ્રત ને કહે છે-તમે લગ્ન કરો.લગ્ન કર્યા વગર તમારામાં રહેલી સૂક્ષ્મ વિકાર વાસનાનો નાશ થશે નહિ.થોડો વખત સંસાર સુખ ભોગવી –તે પછી પરમાત્માનું આરાધન તમે કરજો.બ્રહ્માજીની આજ્ઞાથી પ્રિયવ્રત રાજાએ લગ્ન કર્યું છે. અનેક બાળકો થયાં છે. એમના પછી આગ્નિધ્ર ગાદી પર આવ્યા છે.
આગ્નિધ્ર જયારે વનમાં તપ કરવા ગયા ત્યારે તેમના તપમાં પૂર્વચિત્તી અપ્સરા વિઘ્ન કરવા આવી.
ચિત્તમાં રહેલી પૂર્વ જન્મની વાસના એ જ પૂર્વચિત્તી છે. આગ્નિધ્ર રાજા પૂર્વીચિત્તીમાં ફસાયા છે.
આગ્નિધ્રને ઘેર થયા નાભિ. નાભિના ઘેર ઋષભદેવ –પુત્રરૂપે પ્રગટ થયા. ઋષભદેવ જ્ઞાનનો અવતાર હતા.
ઋષભ એટલે સર્વથી શ્રેષ્ઠ. જગત ને જ્ઞાની પરમહંસનો આદર્શ બતાવવા ભગવાને ઋષભદેવજી રૂપે જન્મ લીધો.ઋષભદેવજીએ ભરતજીને ગાદી ઉપર બેસાડી –ઘરનો તો ત્યાગ કર્યો પણ મનથી દેહનો પણ ત્યાગ કર્યો.“હું શરીર નથી-હું ચેતન આત્મા છું-દેહથી આત્મા ભિન્ન છે.“
ઋષભદેવજી વારંવાર ઉપદેશ કરે છે-માનવ જીવન ભોગ માટે નથી.તપ કરવા માટે છે.
જ્ઞાની પરમહંસોએ જગતમાં કેવી રીતે રહેવું જોઈએ-તે બતાવવા ઋષભદેવજીએ સર્વનો અને સર્વ સંગનો ત્યાગ કર્યો. અવધૂતવૃત્તિથી તે રહે છે.આશારહિત,વાસનારહિત અને બ્રહ્મનિષ્ઠ ને અવધૂતવૃત્તિ કહે છે.
ભોગવેલી વસ્તુઓની અપેક્ષા રાખવી-તેનું નામ આશા છે.
ભોગવેલી વસ્તુને પુનઃપુનઃ યાદ કરવી –તેનું નામ વાસના છે.
આનંદમય પરમાત્મામાં બુદ્ધિને સ્થિર કરે તે બ્રહ્મનિષ્ઠ છે.
ઋષભદેવજીને અનેક સિદ્ધિઓ મળી છે.પણ તેમાં તે ફસાયા નથી.
મુખમાં પથ્થર રાખે છે-બોલવાની ઈચ્છા થાય તો પણ બોલી શકે નહિ.અજગરવૃત્તિ રાખી છે-મળે તો ખાવું નહિતર નહિ. તેઓ નગ્ન રીતે ફરે છે. ઉભા ઉભા બળદની જેમ ભાજી આરોગે છે.
ઋષભદેવના મળમૂત્રમાંથી દુર્ગંધ નહિ –સુગંધ નીકળે છે. કોઈ મારે તો "મને-શરીરને માર પડે છે-હું શરીરથી જુદો છું.બ્રહ્મનિષ્ઠ છું." એમ જ વિચારે છે.
ડોંગરેજી બાપા
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૮
નારિયેર માં કાચલી અને કોપરું જુદાં છે.છતાં જ્યાં સુધી –નારિયેરમાં પાણી છે-ત્યાં સુધી કાચલી કોપરાને છોડતી નથી.શરીર એ કાચલી છે, શરીરમાં રહેલ જીવાત્મા એ કોપરા જેવો છે –અને પાણી એ વિષયરસ છે.જ્યાં સુધી વિષયરસ છે,આસક્તિ છે-ત્યાં સુધી આત્મા શરીરથી છુટો પડતો નથી. છુટો પડવો કઠણ છે.જેનો વિષયરસ તપ,ભક્તિ અને જ્ઞાનની મદદથી સુકાઈ જાય તે જ આત્માને શરીર થી છુટો પાડી શકે.
ખરો આનંદ શરીરમાં નથી.શરીર ચૂંથે આનંદ આવવાનો નથી.શરીરનું સુખ એ સાચું સુખ નથી,સાચો આનંદ નથી.શરીર નું સુખ એ મારું સુખ –એમ જે માને છે-તે અજ્ઞાની છે.
સતત ધ્યાન કરી જ્ઞાની લોકો જડ ચેતનની ગાંઠ છોડે છે-અને આત્માનંદ –પરમાનંદ લુટે છે.
બ્રહ્મજ્ઞાન વૈરાગ્ય વગર ટકતું નથી. બ્રહ્મજ્ઞાનની વાતો કરે-પણ પૈસા-પ્રતિષ્ઠા સાથે પ્રેમ કરે તે –ખરો જ્ઞાની નથી.ખરો જ્ઞાની એ જ છે-કે-જે-ઈશ્વર સાથે જ પ્રેમ કરે છે.
ઈશ્વર સિવાય સંસારના જડ પદાર્થોમાં પ્રેમ-સ્નેહ થાય- તે –આત્માને શરીરથી જુદો જોઈ શકતો નથી.
હું શરીર નથી, હું સર્વનો સાક્ષીરૂપ –આનંદરૂપ-ચેતન પરમાત્મા છું.આ બ્રહ્મજ્ઞાન પછી પણ ઈશ્વરમાં જ પ્રીતિ જરૂરી છે.જ્ઞાનની સાત ભૂમિકાઓ –યોગવશિષ્ઠમાં બતાવી છે.
શુભેચ્છા,સુવિચારણા,તનુમાનસા,સત્વાપતિ,અસંશક્તિ,પદાર્થભાવિની અને તુર્યગા.
(૧) શુભેચ્છા-આત્માના સાક્ષાત્કાર માટે ની જે ઉત્કટ ઈચ્છા –તે-
(૨) સુવિચારણા-ગુરુનાં વચનોનો તથા મોક્ષશાસ્ત્રનો વારંવાર વિચાર –તે-
(૩) તનુમાનસા- વિષયોમાં અનાસક્તિ ને સમાધિમાં અભ્યાસ વડે બુદ્ધિની તનુતા(સૂક્ષ્મતા) પ્રાપ્ત થાય તે.
(૪) સત્વાપતિ- ઉપરના ત્રણથી –નિર્વિકલ્પ સમાધિ રૂપે સ્થિતિ –તે-
(આ ભૂમિકા વાળો –બ્રહ્મવિત-કહેવાય છે)
(૫) અસંશક્તિ –ચિત્ત વિષે પરમાનંદ અને નિત્ય બ્રહ્માત્મ ભાવના –નો સાક્ષાત્કારરૂપ ચમત્કાર-તે-
(૬) પદાર્થભાવિની- પદાર્થોમાં દૃઢ અપ્રતિતી થાય-તે-
(૭) તુર્યગા –બ્રહ્મને જે અવસ્થામાં અખંડ જાણે –તે અવસ્થા-(ઉન્મત્ત દશા)
પ્રથમ ત્રણ ભૂમિકાઓ-સાધનકોટિની છે. બાકીની ચાર જ્ઞાનકોટિની છે.
પ્રથમ ત્રણ ભૂમિકાઓ સુધી સગુણ બ્રહ્મનું ચિંતન કરવાનું હોય છે.અને જ્ઞાનની પાંચમી ભૂમિકાએ પહોચતાં જડ અને ચેતનની ગ્રંથી છૂટી જાય છે. અને આત્માનો અનુભવ થાય છે.
આ ભૂમિકાઓમાં ઉત્તરોત્તર દેહનું ભાન ભૂલાતું જાય છે-અને છેવટે ઉન્મત્ત દશા પ્રાપ્ત થાય છે.
ઋષભદેવજીએ આવી જ્ઞાનની છઠ્ઠી દશા પ્રાપ્ત કરેલી.ઋષભદેવજી કર્ણાટકમાં આવ્યા અને દાવાગ્નિમાં બુધ્ધિપૂર્વક પ્રવેશ કર્યો. માને છે દેહ બળે છે આત્માને કાંઇ થતું નથી.
આવી આત્મનિષ્ઠા પરમહંસો માટે છે. ઋષભદેવજીનું ચરિત્ર સામાન્ય મનુષ્ય માટે અનુકરણીય નથી.
ઋષભદેવના પુત્રોમાં સહુથી શ્રેષ્ઠ હતો –તેનું નામ ભરત.તે ગાદી પર બેઠા છે.જેના નામ પરથી દેશનું નામ ભરતખંડ પડ્યું છે. તે પહેલાં પ્રાચીન કાળમાં દેશનું નામ- અજનાભ ખંડ -હતું.ભાગવત પરમહંસ ભરતજી ની કથા વર્તમાનકાળમાં આપણા માટે વિશેષ ઉપયોગી છે. તેથી શુકદેવજીએ તેનો વિસ્તાર કર્યો છે.
ભરતજીએ વ્યવહારની મર્યાદા કદી છોડી નથી. ભરતજી મહાવૈષ્ણવ હતા પણ યજ્ઞ કરતા.
અગ્નિ ઠાકોરજીનું મુખ છે.એક એક દેવને ઈષ્ટદેવનું સ્વરૂપ ગણી –ઈતરદેવોમાં કૃષ્ણનો અંશ માની પૂજા કરતા. અનેક યજ્ઞો કર્યા છે-અને તેનું પુણ્ય શ્રીકૃષ્ણના ચરણમાં અર્પણ કર્યું છે. કર્મનું ફળ પરમાત્માને અર્પણ કરશો તો આનંદ આવશે,કર્મનું અભિમાન નહિ રહે.
ઈશ્વર સાથે ખુબ પ્રેમ કરો-તો જ કરેલા કર્મનું પુણ્ય પરમાત્માને અર્પણ કરી શકો.
કર્મ કરો પણ તે કર્મની ફળ “ભોગવવાની ઈચ્છા “ ન રાખો. (નિષ્કામ કર્મ)
કર્મ નું ફળ “ભોગવવાની ઈચ્છા “ રાખો (સકામ કર્મ ) તો કર્મનું અલ્પ ફળ મળશે.
સકામ -કર્મમાં કાંઇક ભૂલ થાય તો તેની ક્ષમા મળતી નથી. માટે નિષ્કામ કર્મ શ્રેષ્ઠ છે.
ભરતજી નિષ્કામ ભાવથી કર્મ કરતા અને તેનું પુણ્ય શ્રીકૃષ્ણને અર્પણ કરતા.
સત્કર્મ (કોઈ પણ પૂજા )ને અંતે (સમાપ્તિમાં) ગોર મહારાજ બોલાવતા હોય છે.
અનેન કર્મણા ભગવાન પરમેશ્વર પ્રીયતામ -ન મમઃ
ન મમઃ –એમ બોલે છે-બધાં-પણ તેનો અર્થ કોઈ સમજતા નથી. કર્મનું ફળ મારું નથી-કૃષ્ણાર્પણ કરું છું.
ગીતામાં પણ કહ્યું છે-કે –કર્મ ના ફળ પર તારો અધિકાર નથી.(કર્મણ્યેવાધિકારસ્તે)
એક દિવસ ભરતજીને જુવાની માં વૈરાગ્ય થયો. ભરતજીને ઘરમાં ગમતું નથી.
રાજવૈભવ,સુખ,સંપત્તિ,સ્ત્રી પુત્રાદિક –આ બધું છે, પરંતુ આંખ બંધ થાય ત્યારે આમાંનું કશું નથી.
જન્મ પહેલાં અને મૃત્યુ બાદ –કોઈ સગાં રહેવાના નથી. વચ્ચે માયા ભરમાવે છે.
ડોંગરેજી બાપા
નારિયેર માં કાચલી અને કોપરું જુદાં છે.છતાં જ્યાં સુધી –નારિયેરમાં પાણી છે-ત્યાં સુધી કાચલી કોપરાને છોડતી નથી.શરીર એ કાચલી છે, શરીરમાં રહેલ જીવાત્મા એ કોપરા જેવો છે –અને પાણી એ વિષયરસ છે.જ્યાં સુધી વિષયરસ છે,આસક્તિ છે-ત્યાં સુધી આત્મા શરીરથી છુટો પડતો નથી. છુટો પડવો કઠણ છે.જેનો વિષયરસ તપ,ભક્તિ અને જ્ઞાનની મદદથી સુકાઈ જાય તે જ આત્માને શરીર થી છુટો પાડી શકે.
ખરો આનંદ શરીરમાં નથી.શરીર ચૂંથે આનંદ આવવાનો નથી.શરીરનું સુખ એ સાચું સુખ નથી,સાચો આનંદ નથી.શરીર નું સુખ એ મારું સુખ –એમ જે માને છે-તે અજ્ઞાની છે.
સતત ધ્યાન કરી જ્ઞાની લોકો જડ ચેતનની ગાંઠ છોડે છે-અને આત્માનંદ –પરમાનંદ લુટે છે.
બ્રહ્મજ્ઞાન વૈરાગ્ય વગર ટકતું નથી. બ્રહ્મજ્ઞાનની વાતો કરે-પણ પૈસા-પ્રતિષ્ઠા સાથે પ્રેમ કરે તે –ખરો જ્ઞાની નથી.ખરો જ્ઞાની એ જ છે-કે-જે-ઈશ્વર સાથે જ પ્રેમ કરે છે.
ઈશ્વર સિવાય સંસારના જડ પદાર્થોમાં પ્રેમ-સ્નેહ થાય- તે –આત્માને શરીરથી જુદો જોઈ શકતો નથી.
હું શરીર નથી, હું સર્વનો સાક્ષીરૂપ –આનંદરૂપ-ચેતન પરમાત્મા છું.આ બ્રહ્મજ્ઞાન પછી પણ ઈશ્વરમાં જ પ્રીતિ જરૂરી છે.જ્ઞાનની સાત ભૂમિકાઓ –યોગવશિષ્ઠમાં બતાવી છે.
શુભેચ્છા,સુવિચારણા,તનુમાનસા,સત્વાપતિ,અસંશક્તિ,પદાર્થભાવિની અને તુર્યગા.
(૧) શુભેચ્છા-આત્માના સાક્ષાત્કાર માટે ની જે ઉત્કટ ઈચ્છા –તે-
(૨) સુવિચારણા-ગુરુનાં વચનોનો તથા મોક્ષશાસ્ત્રનો વારંવાર વિચાર –તે-
(૩) તનુમાનસા- વિષયોમાં અનાસક્તિ ને સમાધિમાં અભ્યાસ વડે બુદ્ધિની તનુતા(સૂક્ષ્મતા) પ્રાપ્ત થાય તે.
(૪) સત્વાપતિ- ઉપરના ત્રણથી –નિર્વિકલ્પ સમાધિ રૂપે સ્થિતિ –તે-
(આ ભૂમિકા વાળો –બ્રહ્મવિત-કહેવાય છે)
(૫) અસંશક્તિ –ચિત્ત વિષે પરમાનંદ અને નિત્ય બ્રહ્માત્મ ભાવના –નો સાક્ષાત્કારરૂપ ચમત્કાર-તે-
(૬) પદાર્થભાવિની- પદાર્થોમાં દૃઢ અપ્રતિતી થાય-તે-
(૭) તુર્યગા –બ્રહ્મને જે અવસ્થામાં અખંડ જાણે –તે અવસ્થા-(ઉન્મત્ત દશા)
પ્રથમ ત્રણ ભૂમિકાઓ-સાધનકોટિની છે. બાકીની ચાર જ્ઞાનકોટિની છે.
પ્રથમ ત્રણ ભૂમિકાઓ સુધી સગુણ બ્રહ્મનું ચિંતન કરવાનું હોય છે.અને જ્ઞાનની પાંચમી ભૂમિકાએ પહોચતાં જડ અને ચેતનની ગ્રંથી છૂટી જાય છે. અને આત્માનો અનુભવ થાય છે.
આ ભૂમિકાઓમાં ઉત્તરોત્તર દેહનું ભાન ભૂલાતું જાય છે-અને છેવટે ઉન્મત્ત દશા પ્રાપ્ત થાય છે.
ઋષભદેવજીએ આવી જ્ઞાનની છઠ્ઠી દશા પ્રાપ્ત કરેલી.ઋષભદેવજી કર્ણાટકમાં આવ્યા અને દાવાગ્નિમાં બુધ્ધિપૂર્વક પ્રવેશ કર્યો. માને છે દેહ બળે છે આત્માને કાંઇ થતું નથી.
આવી આત્મનિષ્ઠા પરમહંસો માટે છે. ઋષભદેવજીનું ચરિત્ર સામાન્ય મનુષ્ય માટે અનુકરણીય નથી.
ઋષભદેવના પુત્રોમાં સહુથી શ્રેષ્ઠ હતો –તેનું નામ ભરત.તે ગાદી પર બેઠા છે.જેના નામ પરથી દેશનું નામ ભરતખંડ પડ્યું છે. તે પહેલાં પ્રાચીન કાળમાં દેશનું નામ- અજનાભ ખંડ -હતું.ભાગવત પરમહંસ ભરતજી ની કથા વર્તમાનકાળમાં આપણા માટે વિશેષ ઉપયોગી છે. તેથી શુકદેવજીએ તેનો વિસ્તાર કર્યો છે.
ભરતજીએ વ્યવહારની મર્યાદા કદી છોડી નથી. ભરતજી મહાવૈષ્ણવ હતા પણ યજ્ઞ કરતા.
અગ્નિ ઠાકોરજીનું મુખ છે.એક એક દેવને ઈષ્ટદેવનું સ્વરૂપ ગણી –ઈતરદેવોમાં કૃષ્ણનો અંશ માની પૂજા કરતા. અનેક યજ્ઞો કર્યા છે-અને તેનું પુણ્ય શ્રીકૃષ્ણના ચરણમાં અર્પણ કર્યું છે. કર્મનું ફળ પરમાત્માને અર્પણ કરશો તો આનંદ આવશે,કર્મનું અભિમાન નહિ રહે.
ઈશ્વર સાથે ખુબ પ્રેમ કરો-તો જ કરેલા કર્મનું પુણ્ય પરમાત્માને અર્પણ કરી શકો.
કર્મ કરો પણ તે કર્મની ફળ “ભોગવવાની ઈચ્છા “ ન રાખો. (નિષ્કામ કર્મ)
કર્મ નું ફળ “ભોગવવાની ઈચ્છા “ રાખો (સકામ કર્મ ) તો કર્મનું અલ્પ ફળ મળશે.
સકામ -કર્મમાં કાંઇક ભૂલ થાય તો તેની ક્ષમા મળતી નથી. માટે નિષ્કામ કર્મ શ્રેષ્ઠ છે.
ભરતજી નિષ્કામ ભાવથી કર્મ કરતા અને તેનું પુણ્ય શ્રીકૃષ્ણને અર્પણ કરતા.
સત્કર્મ (કોઈ પણ પૂજા )ને અંતે (સમાપ્તિમાં) ગોર મહારાજ બોલાવતા હોય છે.
અનેન કર્મણા ભગવાન પરમેશ્વર પ્રીયતામ -ન મમઃ
ન મમઃ –એમ બોલે છે-બધાં-પણ તેનો અર્થ કોઈ સમજતા નથી. કર્મનું ફળ મારું નથી-કૃષ્ણાર્પણ કરું છું.
ગીતામાં પણ કહ્યું છે-કે –કર્મ ના ફળ પર તારો અધિકાર નથી.(કર્મણ્યેવાધિકારસ્તે)
એક દિવસ ભરતજીને જુવાની માં વૈરાગ્ય થયો. ભરતજીને ઘરમાં ગમતું નથી.
રાજવૈભવ,સુખ,સંપત્તિ,સ્ત્રી પુત્રાદિક –આ બધું છે, પરંતુ આંખ બંધ થાય ત્યારે આમાંનું કશું નથી.
જન્મ પહેલાં અને મૃત્યુ બાદ –કોઈ સગાં રહેવાના નથી. વચ્ચે માયા ભરમાવે છે.
ડોંગરેજી બાપા
ભાગવત રહસ્ય-૧૩૯
ભરતજી વિચારે છે-સંસારનું સુખ મેં અનેક વર્ષ ભોગવ્યું. હવે વિવેકથી તેનો ત્યાગ કરીશ.
જુવાનીમાં જ તેમણે સંસારના સુખનો બુધ્ધિપૂર્વક ત્યાગ કર્યો.બુદ્ધિપૂર્વક વિષયોનો ત્યાગ થાય- તો શાંતિ મળે છે. જબરજસ્તીથી વિષયો છોડીને જાય તો દુઃખ આપે છે.વિષયોને આપણે જાતે જ વિચારીને છોડીએ (ત્યાગ કરીએ)તો અદભૂત શાંતિ પ્રાપ્ત થાય છે.પણ ઈશ્વરની માયા વિચિત્ર છે, ભરતજીએ રાજ્ય છોડ્યું, રાણીઓ છોડી અને સર્વસ્વનો ત્યાગ કરી વનમાં આવ્યા,ત્યાં હરણબાળને મનમાં સ્થાન આપ્યું,હરણ ઉપર સ્નેહ (મોહ) થયો.
હરણબાળ પર આસક્તિથી તેમના ભજનમાં ભંગ થયો.અને મૃગયોનિમાં જન્મ લેવો પડ્યો.
ભરતજીના મનમાં હરણ સાથે આસક્તિ થઇ –અને તે વાસના(સંકલ્પ) પુનર્જન્મનું કારણ બની.
જગતના કોઈ પદાર્થમાં એટલો સ્નેહ ન કરો કે –જે સ્નેહ-આસક્તિ બની પ્રભુ ભક્તિમાં વિઘ્ન કરે.
માટે ઘરમાં (કે આસપાસ) કોઈને પણ રાખજો પણ મનમાં કોઈને રાખશો નહિ.
મનમાં –બીજી વસ્તુ પ્રવેશે –એટલે મનમોહન (લાલાજી) ત્યાંથી (મનમાંથી) નાસી જાય છે.
શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસ કહેતા કે-સંસારમાં નાવ (નાવડી-હોડી)ની જેમ રહેવું જોઈએ.
નાવ પાણી ઉપર રહે તો તે તરે છે,પણ જો નાવ ની અંદર પાણી આવે તો તે ડૂબી જાય છે.
તે પ્રમાણે તમે સંસારમાં રહો પણ સંસાર તમારામાં ના રહેવો જોઈએ. એટલેકે-નિર્લેપપણે સંસારમાં રહો.
આ શરીર નાવ છે,સંસાર સમુદ્ર છે અને વિષયો તે-જળરૂપ છે. વિષયો શરીરમાં આવે તો તે સંસારમાં ડૂબી જાય છે.સંસારમાં રહેવું તે બુરું નથી,પણ સંસારને મનમાં રાખવો તે બુરો છે. મનમાં રહેલો સંસાર રડાવે છે.
મનમાં રહેલી મમતા-બંધન કરે છે, મન મરે તો મુક્તિ મળે.
બંધન મનને છે, આત્માને નથી- આત્મા તો સદા મુક્ત જ છે.
પ્રહલાદને ઘરમાં બિલકુલ અનુકુળતા નહોતી, પણ તેને લક્ષ્યની ખબર હતી.તેમણે ધ્યેય છોડ્યું નથી.
પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં ઘરમાં રહીને,ઘરમાં જ ભજન કર્યું.ઘરમાં તેમની ભક્તિમાં કોઈ વિઘ્ન કરી શક્યું નહિ.
પણ,એકાંત વનમાં પણ ભરતજી – (માત્ર (હરણ પરની) આશક્તિને કારણે ભક્તિ કરી શક્યા નહિ.
પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં પણ ભજન કેવી રીતે કરવું-તે પ્રહલાદે જગતને બતાવ્યું-અને અનુકૂળ પરિસ્થિતિમાં પણ જો મનુષ્ય સાવધ ના રહે-તો તેનાથી ભજન કરી શકાતું નથી.એ જાણવા મળે છે-ભરતચરિત્રથી.
ઘર છોડીને ગયેલા મહાત્માઓને –માયા-કેવી રીતે પજવે છે-તેની આ કથા છે.
ભરતજીની કથા હવે શરુ થાય છે.ભરતજીએ જુવાનીમાં જ ઘરનો ત્યાગ કર્યો.પૃથ્વીના સાર્વભૌમ રાજા હતા –પણ કોઈનેય સાથે લીધા નથી.ભરતજીએ વિચાર્યું-હું એકાંતમાં બેસીને ઈશ્વરનું આરાધન કરીશ. નેપાળમાં ગંડકી નદીના કિનારે આવ્યા છે.નદીના કિનારે ભરતજી આદિનારાયણ ભગવાનની આરાધના કરે છે.
માત્ર ઈશ્વર સિવાય બીજા કોઈનો સાથ હશે તો –ઈશ્વરભજનમાં વિક્ષેપ કરશે. જેને તપ કરવું હોય તે એકલો જ તપ કરે.વિચારે- “હું એકલો નથી-મારા ભગવાન મારી સાથે છે.” ઈશ્વર સિવાય બીજા કોઈનો સાથ દુઃખી કરે છે.
ભરતજી એકલા જ તપ કરવા ગયા છે. ગંડકી નદી બીજું નામ છે-શાલિગ્રામી- નદી કિનારે ભરતજી તપ કરે છે.રોજનો નિયમ હતો-સવારે ચાર વાગે બ્રાહ્મમુહૂર્તમાં સ્નાન કરે છે. કેડપુર પાણીમાં ઉભા રહી ધ્યાન કરે છે, અને ગાયત્રીમંત્રનો જપ કરતાં-સુર્યનારાયણને અર્ઘ્ય આપે છે.
બુદ્ધિના દેવ સુર્યનારાયણ છે. સુર્યનારાયણની કૃપા થી બુદ્ધિ સુધરે છે. બુદ્ધિનો મન પર પ્રભાવ છે-એટલે બુદ્ધિ સુધરે તો-મન પણ સુધરે છે. ઉગતા સૂર્યના કિરણ તન પર પડે-તો તન પણ સુધરે છે.
સૂર્યનારાયણ જગતને સતત પ્રકાશ આપે છે.(છતાં વીજળીની કંપનીની માફક કોઈ બિલ મોકલતા નથી)
રવિવારે કે -બીજા કોઈ દિવસ રજા લેતા નથી કે વેકેશન પર જતા નથી.સમસ્ત સ્થાવર- જંગમનો આત્મા સૂર્ય છે. સૂર્યનારાયણના ઉપકાર બદલ આપણે બધા સૂર્યનારાયણના ઋણી છીએ.
સૂર્ય એ પરમાત્માનું સાકાર સ્વરૂપ છે.(જરા વિચાર કરો-"તો" "જ" સમજાશે- "સૂર્ય" ને પણ પ્રકાશ આપવાની "શક્તિ" આપનાર જે –છે- તે- "પરમાત્મા" છે )
ભરતજી પ્રાર્થના કરે છે-ભગવાનના તેજોમય સ્વરૂપનું (સૂર્ય પણ જેનાથી પ્રકાશિત છે-તેનું) હું ધ્યાન કરું છું.જે મારી બુદ્ધિને સવળે માર્ગે દોરે.-પ્રકાશિત કરે. (બુદ્ધિમાં રહેલ અંધકારને હટાવે )
ડોંગરેજી બાપા
ભરતજી વિચારે છે-સંસારનું સુખ મેં અનેક વર્ષ ભોગવ્યું. હવે વિવેકથી તેનો ત્યાગ કરીશ.
જુવાનીમાં જ તેમણે સંસારના સુખનો બુધ્ધિપૂર્વક ત્યાગ કર્યો.બુદ્ધિપૂર્વક વિષયોનો ત્યાગ થાય- તો શાંતિ મળે છે. જબરજસ્તીથી વિષયો છોડીને જાય તો દુઃખ આપે છે.વિષયોને આપણે જાતે જ વિચારીને છોડીએ (ત્યાગ કરીએ)તો અદભૂત શાંતિ પ્રાપ્ત થાય છે.પણ ઈશ્વરની માયા વિચિત્ર છે, ભરતજીએ રાજ્ય છોડ્યું, રાણીઓ છોડી અને સર્વસ્વનો ત્યાગ કરી વનમાં આવ્યા,ત્યાં હરણબાળને મનમાં સ્થાન આપ્યું,હરણ ઉપર સ્નેહ (મોહ) થયો.
હરણબાળ પર આસક્તિથી તેમના ભજનમાં ભંગ થયો.અને મૃગયોનિમાં જન્મ લેવો પડ્યો.
ભરતજીના મનમાં હરણ સાથે આસક્તિ થઇ –અને તે વાસના(સંકલ્પ) પુનર્જન્મનું કારણ બની.
જગતના કોઈ પદાર્થમાં એટલો સ્નેહ ન કરો કે –જે સ્નેહ-આસક્તિ બની પ્રભુ ભક્તિમાં વિઘ્ન કરે.
માટે ઘરમાં (કે આસપાસ) કોઈને પણ રાખજો પણ મનમાં કોઈને રાખશો નહિ.
મનમાં –બીજી વસ્તુ પ્રવેશે –એટલે મનમોહન (લાલાજી) ત્યાંથી (મનમાંથી) નાસી જાય છે.
શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસ કહેતા કે-સંસારમાં નાવ (નાવડી-હોડી)ની જેમ રહેવું જોઈએ.
નાવ પાણી ઉપર રહે તો તે તરે છે,પણ જો નાવ ની અંદર પાણી આવે તો તે ડૂબી જાય છે.
તે પ્રમાણે તમે સંસારમાં રહો પણ સંસાર તમારામાં ના રહેવો જોઈએ. એટલેકે-નિર્લેપપણે સંસારમાં રહો.
આ શરીર નાવ છે,સંસાર સમુદ્ર છે અને વિષયો તે-જળરૂપ છે. વિષયો શરીરમાં આવે તો તે સંસારમાં ડૂબી જાય છે.સંસારમાં રહેવું તે બુરું નથી,પણ સંસારને મનમાં રાખવો તે બુરો છે. મનમાં રહેલો સંસાર રડાવે છે.
મનમાં રહેલી મમતા-બંધન કરે છે, મન મરે તો મુક્તિ મળે.
બંધન મનને છે, આત્માને નથી- આત્મા તો સદા મુક્ત જ છે.
પ્રહલાદને ઘરમાં બિલકુલ અનુકુળતા નહોતી, પણ તેને લક્ષ્યની ખબર હતી.તેમણે ધ્યેય છોડ્યું નથી.
પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં ઘરમાં રહીને,ઘરમાં જ ભજન કર્યું.ઘરમાં તેમની ભક્તિમાં કોઈ વિઘ્ન કરી શક્યું નહિ.
પણ,એકાંત વનમાં પણ ભરતજી – (માત્ર (હરણ પરની) આશક્તિને કારણે ભક્તિ કરી શક્યા નહિ.
પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં પણ ભજન કેવી રીતે કરવું-તે પ્રહલાદે જગતને બતાવ્યું-અને અનુકૂળ પરિસ્થિતિમાં પણ જો મનુષ્ય સાવધ ના રહે-તો તેનાથી ભજન કરી શકાતું નથી.એ જાણવા મળે છે-ભરતચરિત્રથી.
ઘર છોડીને ગયેલા મહાત્માઓને –માયા-કેવી રીતે પજવે છે-તેની આ કથા છે.
ભરતજીની કથા હવે શરુ થાય છે.ભરતજીએ જુવાનીમાં જ ઘરનો ત્યાગ કર્યો.પૃથ્વીના સાર્વભૌમ રાજા હતા –પણ કોઈનેય સાથે લીધા નથી.ભરતજીએ વિચાર્યું-હું એકાંતમાં બેસીને ઈશ્વરનું આરાધન કરીશ. નેપાળમાં ગંડકી નદીના કિનારે આવ્યા છે.નદીના કિનારે ભરતજી આદિનારાયણ ભગવાનની આરાધના કરે છે.
માત્ર ઈશ્વર સિવાય બીજા કોઈનો સાથ હશે તો –ઈશ્વરભજનમાં વિક્ષેપ કરશે. જેને તપ કરવું હોય તે એકલો જ તપ કરે.વિચારે- “હું એકલો નથી-મારા ભગવાન મારી સાથે છે.” ઈશ્વર સિવાય બીજા કોઈનો સાથ દુઃખી કરે છે.
ભરતજી એકલા જ તપ કરવા ગયા છે. ગંડકી નદી બીજું નામ છે-શાલિગ્રામી- નદી કિનારે ભરતજી તપ કરે છે.રોજનો નિયમ હતો-સવારે ચાર વાગે બ્રાહ્મમુહૂર્તમાં સ્નાન કરે છે. કેડપુર પાણીમાં ઉભા રહી ધ્યાન કરે છે, અને ગાયત્રીમંત્રનો જપ કરતાં-સુર્યનારાયણને અર્ઘ્ય આપે છે.
બુદ્ધિના દેવ સુર્યનારાયણ છે. સુર્યનારાયણની કૃપા થી બુદ્ધિ સુધરે છે. બુદ્ધિનો મન પર પ્રભાવ છે-એટલે બુદ્ધિ સુધરે તો-મન પણ સુધરે છે. ઉગતા સૂર્યના કિરણ તન પર પડે-તો તન પણ સુધરે છે.
સૂર્યનારાયણ જગતને સતત પ્રકાશ આપે છે.(છતાં વીજળીની કંપનીની માફક કોઈ બિલ મોકલતા નથી)
રવિવારે કે -બીજા કોઈ દિવસ રજા લેતા નથી કે વેકેશન પર જતા નથી.સમસ્ત સ્થાવર- જંગમનો આત્મા સૂર્ય છે. સૂર્યનારાયણના ઉપકાર બદલ આપણે બધા સૂર્યનારાયણના ઋણી છીએ.
સૂર્ય એ પરમાત્માનું સાકાર સ્વરૂપ છે.(જરા વિચાર કરો-"તો" "જ" સમજાશે- "સૂર્ય" ને પણ પ્રકાશ આપવાની "શક્તિ" આપનાર જે –છે- તે- "પરમાત્મા" છે )
ભરતજી પ્રાર્થના કરે છે-ભગવાનના તેજોમય સ્વરૂપનું (સૂર્ય પણ જેનાથી પ્રકાશિત છે-તેનું) હું ધ્યાન કરું છું.જે મારી બુદ્ધિને સવળે માર્ગે દોરે.-પ્રકાશિત કરે. (બુદ્ધિમાં રહેલ અંધકારને હટાવે )
ડોંગરેજી બાપા