#بخشی_از_نقاشی_مینابستره_اثر_داتیس_مهرابیان👆

#غزل_شماره_۵
#غزل_سقف_بی_ستون

فیروزه ی نگاهت ، کانی_رَگَش ، عسل رنگ
بر تاجِ خسروانی ، شیرین نشسته ، دلتنگ

نم نم به شانه هایت ، سر می گذارد این شعر
در من گرفته باران ، بر ضربِ شیشه ، آهنگ

می سوزد استخوانم ، در هیمه های این عشق
با سووَشون بگریَم ، بر یالِ خونِ شبرنگ

تا سقفِ بی ستون آن ، فیروزه ی عسل ریز
فرهاد کُش ، بلند است ، من ابرم و هماهنگ

از شورِ اشکِ شیرین ، موجِ غزل ، کف آلود
آورده تا بکوبم ، سرهنگ _ سر ، سرِ سنگ

نی نایِ زخم من شد ، در گوشِ بامدادان
افروختم ستاره ، در سینه ی شباهنگ

بشنو که در بهاران ، این ناله ی چه مرغیست
کز آشیانِ ویران ، بر شاخه گشته ، آونگ

باموجی از ترانه ، در گوشِ کوهساران
چون خاطراتِ دریا ، در ذهنِ سبزِ گلسنگ

هر چند نیک دانم ، بر ساحلِ سکوتی
فریادِ غرقه از دور ، در گوشَت آید آهنگ


#داتیس_مهرابیان


✅ مجموعه
#آثار_شعر_نقاشی_داتیس_مهرابیان
https://www.tgoop.com/esmaeilmehrabiandatis
http://datismehrabian.com
https://www.instagram.com/esmaeilmehrabiandatis⁩

از مجموعه «پیاله ای با خیام »
سروده ؛ #داتیس_مهرابیان 👇

«هنگام گل و مل است و یاران سرمست»
گیلاس شراب گیر و خورشید به دست

رقصی بزن و بتی در آغوش بکش
چون فرصت عاشقی بسی کوتاهست

داتیس مهرابیان👇
@esmaeilmehrabiandatis

آکادمی داتیس برگزار می کند

آموزش خلاقیت ، نقاشی و سیاه قلم
در کلاس های جداگانه برای خردسالان ، کودکان و بزرگسالان

بر پایه هوش های هشت گانه گاردنر
روشی ویژه در نقاشی ، برای اولین بار در ایران

ثبت نامِ ترم تابستانه آکادمی داتیس در پنج مرکز و شعبه آغاز شد
ا_ مهرشهر ارم ابتدای کوچه رسولی
۲_ مهرشهر چهار باندی خیابان دویست
۳_ مهرشهر فاز ۵
۴_ گلشهر مرکز جهاد دانشگاهی چهارراه گلزار
۵_ کمالشهر ، مرکز فرهنگی قلمِ دانش

تلفن هماهنگی برای ثبت نام ؛
۰۹۱۴۰۱۴۴۵۴۹
مهرابیان

آموزش خلاقیت و نقاشی داتیس
@minabsterhdatis

جشن تیرگان بر پارسی زبانان ایران فرهنگی خجسته باد

جشن تیرگان از سویی با نام آرش کمانگیر و جان فدا کردنش برای مرزهای ایران گره خورده و از سویی جشن میانه تابستان و یادآور ازج نهادن به آب، این مایه حیات است. بنابراین، نیاکانمان در این روز سنتهایی را برای بزرگداشت این روز برگزار میکردند.

از آیینهای جشن تیرگان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1️⃣ رفتن کنار رودها و چشمه ها و آیین آبریزان:
در این روز زرتشتیان به کنار آبهای روان رفته، آبریزان میکنند و همچنین برای افزونی آبهای روی زمین و نیرومندی تیشتر ایزد، تیر یشت یا آبزور میخوانند.

2️⃣ بستن بند تیر و باد به مچ دست و زنده کردن یاد آرش کمانگیر:
در این روز زرتشتیان به یاد تیر آرش کمانگیر که جانش را برای دفاع از مرزهای ایران فدا کرد، بندی را از هفت رنگ میبافند و به مچ دست میبندند. این بند را تیر و باد مینامند. این بند را ده روز بعد به یاد تیر آرش و برای سربلندی در باد رها میکنند

3️⃣ بازی دارت یا تیر اندازی:
برگزاری مسابقات تیراندازی به یاد جانفشانی آرش

4️⃣ فال کوزه:
انداختن کاغذ شعر سپس درآوردن و خواندن آن
@esmaeilmehrabiandatis

#آیینهای_شادمانی_در_ایران_باستان
#سروده_داتیس_مهرابیان

#بخش_بیست_و_یکم

#جشن_تیرگان
#تیر_نخست(دیباچه آرش نامه )

🌸💧🌸💧🌸💧

روان شد ، سرودی همآوای دشت
اوِستای جاری تر از تیر_یَشت

گرفت آسمان را به زیرِ کمان
چو آرش ، فَرَه _ ایزدِ تیرگان

رها کرد در جانِ ابر ، آذرخش
زمین را گرفت ارتشش زیرِ تَخش

چنان ابرِ بارنده در ، آفتاب
جهان شادمان شد به رفتارِ آب

🌸💧🌸💧🌸💧

ای ستاره ی درخشان !

آنگاه که دگرباره تیشتَر (تیر : ایزد باران و بارش نیکی به جانِ جهان) ، رایومندِ (خِرَد ورز) فرهمند از دریای کیهانیِ وروکشه (دریای اساتیری یا فراخکرد) برخیزد ، سَدویس (قلبِ عقرب ، یک اَبَرغولِ سرخ از درخشان‌ترین ستاره های کیهان ) رایومند ِ فرهمند نیز از دریای کیهانیِ فراخکرد از نو ، برخیزد. پس از آن مه ها (ابرها) بر کوه اوس هیندَوَ که میان دریای کیهانی ، جای دارد، گردهم آیند.
🌸💧🌸💧🌸💧

مهِ پاک بر رخشِ رؤیا سوار
به پا خیزد از چشمِ دریا بخار

به ژرفای کیهان ، اَبَر چشمِ سرخ
و در جانِ انسان ، اَبَر چشمِ سرخ

یکی مهرِ باران ، به بار آوَرد
و آن چشمه ای اشکبار آوَرد

🌸💧🌸💧🌸💧

پس آنگاه سدویس میغ ساز (ابرساز) اَشو، مه ها را فراز فرستد. نخستین باد به راههایی که هوم درخشان(گیتی افزای) درآید، می وزد. پس آن باد سرکش مزدا آفریده ابر و باران و تگرگ را به جای ها و خانه های هفت کشور برساند.

جهان روشنایی بگیرد از اشک
چو از تیرِ آرش ، سپاهِ اَرَشک


ای ستاره ی درخشان !
اَپام نپات ، آن آبها را برای هستی اَستومند (مادی) بخش کند و باد سرکش و فره باران و فَرَوَشی اَشوان اَپام نپات را همراهی می کنند.

🌸💧🌸💧🌸💧

سَدویس درخشان ترین ستارهٔ یِ صورت فلکی کژدم است. سدویس ( قلب عقرب ) یک ابرغول سرخ و یکی از درخشان ترین ستاره های آسمان است.
سدویس ( نجوم )
فارسی میانه : sadwes؛ اوستایی: sata. vae sa؛
سدویس یا سهیل ( و به عقیده برخی دبران ) از ستارگان قدر اول آسمان نیمکره شمالی و ستاره ای اورمزدی است که جزو چهار سپاهبد بوده و سپاهبد نمیروز ( جنوب ) است و دریاها را به خویشکاری دارد. . . . . . . . . هنینگ در پی استدلالی که متکی بر ارتباط آن با برابرهای سغدی، سنسکریت، عربی است، معتقد است که این ستاره antares، ستاره اصلی صورت فلکی کژدم است، موسوم به قلب العقرب.
منابع: بندهش 43، 57، 60، 165؛ پژوهشی در اساطیر 64؛ دستنویس م ا و 29، 266، 357؛
رجوع شود به کتب فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی
تألیف: خسرو قلی زاده
انتشارات: مطالعات و نشر کتاب پارسه
سدویس ( دریا )
فارسی میانه : sadwes؛ اوستایی: sata. vae sa؛
نام دریایی است که میان دریای فراخکرد و دریای پودیگ قرار دارد. دریای پودیگ از راه این دریا به فراخکرد راه دارد. هرناپاکی و شوری و آلودگی که از دریای پودیگ به دریای فراخکرد گرد آید به وسیله باد تندی به دریای سدویس باز زده می شود و فقط بهره پالوده و پاک آن به دریای فراخکرد و چشمه اردویسور می رسد. . . . . . . بر پایه ی مینوی خِرَد ، کنگدز در سوی مشرق ، نزدیک به دریاچه سدویس است. شادروان بهار ، آن را همان دریای عمان می داند.

منابع : بندهش 74؛ پژوهشی در اساطیر 141، 143؛ روایت پهلوی 155؛ زادسپرم 10، 86؛ مینوی خرد 79.
رجوع شود به کتب فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی
تألیف: خسرو قلی زاده
انتشارات: مطالعات و نشر کتاب پارسه

🌸💧🌸💧🌸💧

ادامه دارد ...


#درگاه_نگارین_چکامه_داتیس_مهرابیان
@esmaeilmehrabiandatis

‍ درود هم میهنان ،

امروز دهم تیر ماه زادروز  یکی از دلاورترین و جنگاورترین و ستم ستیزترین فرزند ایران « بابک خرمدین » در دهستان بلال آباد اردبیل از مادر و پدری بنام ماهرو و مَرداس است.

بابک که پیرو و پیگیر آیین « خرم +دین» از شهرک جاویدان  بود برای سربلندی ایران و برآوردن آیین نیاکان و بیرون نمودن مژولگران اَرَب ( اشغالگران عرب) از سال ۲۰۱ تا ۲۲۳ مَهی ( قمری ) بر دو خلیفه عباسی ( مامون و معتصم) تازید و چند سد هزار تن از سپاهیان تازی را کشت.
او بر آذربایجان ،قفقاز ، همدان  و سرزمینهای شمالی ایران و بخشی از عراق امروزی چیره شد.
به خرمدینان سرخ جامگان می گفتند.
تازیان به خرمشهر امروزی از آنرو« محمره » می گفتند که پادگان سپاهیان سرخ جامه ی بابک خرمدین بود.
بابک از یک سردار ایرانی ، ولی نیرنگ باز و وَتَن فروش عباسی بنام افشین فریب خورد و دژ دست نیافتنی بَذ در کوهساران کَلیبَر در پیرامون شهر اَهَر کنونی را از دست داد ،
(  زنده نام پرفسور شروین باوند «آریاپارت»  سوادکوهی در سال ۱۳۳۰ خورشیدی دژ ( قلعه) گم شده ی بابک را شناسایی  نمود).

دلاور ایرانی پس از واپس نشینی از دژ بَذ به نزد دوستش ساهاک پور سنباد ( سهل بن سنباط) امیر و کشیش ارمنستان رفت ،
ولی شوربختانه فرمانروای ارمنستان آنساتی ( خیانت) نمود و به افشین نامه نوشت و بابک را بگونه‌ای بسیار ناجوانمردانه به فرستادگان افشین سپرد.

این فرزند دلاور ایران را به بغداد نزد خلیفه بردند و خلیفه آهنگ خوارداری بابک نمود ولی واکنش بابک ‌به گونه ای بود که دشمنان را خوار نمود و ناگزیر دستور کشتن او را در برابر چشم خلیفه دادند!

سر انجام در روز ۱۳ دی سال ۲۲۳ مهی دست بابک را بریدند و بابک بی‌درنگ چهره بر خون افشان دست خود مالید‌ و چهره گلگون نمود ،

با شگفتی پرسیدند این رفتار چیست ؟!


فرزند راستین ایران فرمود:

با رفتن خون از تنم چهره ام زرد می شود و نمی خواهم نزد دشمنان ایران « زرد روی » باشم ،

سپس دست دیگر و  پاهای بابک را از چپ و راست بریدند و بابک با چهره ی شنگرف ،
چون سرخ جامگان بر تارک و چکاد تاریخ پر همینه ی ایران ایستاد ،

از دلاوری‌ها و شهامت و جانبازی های  بابک خرمدین می توان سدها داستان شگفتار  برای فرزندان ایران گفت و سرود.

نام و یادش گرامی باد ،


« ما روشنای زیبای سپیده دَمِ تاریخیم »🌿

پاینده ایران سرافراز ،

خاک پای فرهنگ ستوار ایران گرامی تر از جان

« آرتاباز »
🌹🌷🙏🍀🪴🌴

#آیینهای_شادمانی_در_ایران_باستان
#سروده_داتیس_مهرابیان

#بخش_بیست_و_سوم

#آرش_نامه
#تیر_اوک (اِوَک : شماره یک در پهلوی)


پس از بخش استوره ای (اسطوره ) جشن تیرگان ، به بخش تاریخی تیرگان می رسیم و از تاریخ شاهانِ پیشدادی ، زمانه ی شاهنشاهی منوچهر (دارای چهره ی بهشتی و مینُوی ) را که پهلوان همیشه زنده ی ایران ، آرش کمانگیر (نیای اشکانیان به گفته خودشان ) در زمانه ی او می زیست را می کاویم.

افراسیاب ، شاه تورانی ، به سبب فرمانروایی اش بر یک سوم از جهان آن روز ، ارتشی جهانی و پُر توان ، از تمامی کشورها و سرزمین های گوناگون که در زیر فرمانش بودند برای جنگ با ایران ، گِرد کرده و به رویارویی با سپاه کم شمارِ منوچهر ، شاهِ ایران پرداخت.
با اینکه سپاه دلاور مردانِ آریایی تلاش و پایداری فراوانی نمود ، اما چون تاب و توانِ هم _نبردی با افراسیاب را نداشت ، شکست خورد.
منوچهر شاه ، با لشکریانش به کوهی بلند پناه بردند و افراسیابِ تورانی ، بر ایران چیره گشته بر اورنگِ شاهی (تخت پادشاهی ) ایران نشست و تاج سربلندی و شاهی بر سر نهاد.

🌸💧🌸💧🌸💧

به هنگامِ شاهنشهِ فَره جوی
منوچهرِ مینو دل و نیک خوی

شهنشاهِ تورانی افراسیاب
به ایران زمین تاخت او ، پُر شتاب

که بودَش سپاهی فراوان ، ستُرگ
بسیچ آمده از جهانِ بزرگ

که یک سوم از ، آن جهانِ کُهَن
به فرمان او گشته بود انجمن

به هر سو درفشی برافراشت او
شد از بختِ پیروزِ خود ، کامجو

بر اورنگِ شاهی ، نشست و بلند
نهاد او ، به سر ، تاجی از فَر و زند


افراسیاب با وادار کردن ایرانیان به پیروی از خودش ، در شَوَندِ یورش به ایران و گرفتنِ خاکِ نیک گوهران ، گفت ! ایران میراث نیاکانی من است و سراسر آن را به زیر فرمان خواهم گرفت ؛


و گفت از نیاکانم این بوم و بَر
رسیده است و می گیرَمَش ، سر به سر

سپاهِ منوچهرِ مینو روان
نشد چون هماوَردِ تورانیان

به فرمانِ مینو رُخِ فَرنیوش
روان گشت چون رودِ خشم و خروش

دمان سوی دامانِ کوهی بلند
که شاید بگیرد توانی ، سپَند

🌸💧🌸💧🌸💧

سپاهیانِ کم شمار منوچهر که به کوهی بلند ، سر نهاده بودند ، تلاش می کردند از نو ، به بازسازی توان خویش بپردازند ، تا بتوانند ایران را بازپس گیرند.
اما همزمان با چیره گشتن افراسیاب بر ایران ، گویی گیتی ، نژند شد و ابر باران زا از او ، بَری گشت .
افراسیاب ، نگران و اندیشناک ، اخترشناسان و پیشگویان را فرا خواند تا سبب آن خشکسالی و تشنگی جهان را دریابند.


از آن روز تا هفت سالِ نژند
نبارید باران و خشکید ، بند

شد آن شاهِ تورانی اندیشناک
که این آسمانست یا آس و خاک ؟

از اخترشناسانِ رازآشنا
بپرسید ، باران نیامد ، چرا؟

همه چون که بیمِ سران داشتند
لبان بسته ، سر بر نمی داشتند

که گویند فَرّ ِ شهی ، با تو نیست
کیانِ گیان از ، ستمگر ، بَریست

و یا شومی از توست افراسیاب!
که گیتی ستم را نیاورده تاب

زبان ها نچرخید و چرخید ، خید
به خاکی که شد گورِ هر نوپدید

به زندان بیافکندشان خشمگین
شهنشاهِ تورانی از کیشِ کین


راستا دارد ...

🌸💧🌸💧🌸💧

#کانال_آثار_شعر_نقاشی_داتیس
@esmaeilmehrabiandatis

#آیینهای_شادمانی_در_ایران_باستان
#سروده_داتیس_مهرابیان

#بخش_بیست_و_چهارم

#آرش_نامه
#تیر_دوو
(دُووَ : شماره دو در اوستایی و دُ در پهلوی )


منوچهر شاه چون شنید که افراسیاب ، بزرگان و اختر شناسان و نیز پیشگویان را به سبب ندانستن شَوَندِ (دلیل )خشکسالی به زندان افکنده است ، به درگاهِ خِرَدِ رسا ، دادار جان و جهان و هستی بخش ، نماز برد و از او ، نور راهنمایی و راه روشن ، درخواست کرد.

سپندارمزد ، افروزه ی فروتنیِ دادار بر او نمایان شد و او را توان جنگ افزاری  و نیروی امیدواری داد و این آگاهی را که باید با دشمنش ، گفتگو کند.

چو آگاه گردید مینو رُخِ فَرنیا
منوچهر ،شاهنشهِ آریا

به سوی رسای خِرَد کرد رو
نیایش نمود و رهی خواست او

اهوراخِرد ، دادش از بهمنی
چراغی که پویَد ، رهِ روشنی

بفرمود امشاسپندِ سپند
سپندارمزد او را که ای فَره مَند !

به اندیشه ، ایران از این غم رَهَد
که دادار ،  آگاهی ات می دهد :

به افراسیابِ ستمگر بگو
که دُروَندی آورده ای ، دیو خو !

از این بدمَنش ، خوی خود باز گرد
اِران ، گلشنِ تو  ، نشد بازگرد

به مرزِ خودت پس نشین ، ای ستم !
که باران ببارد به توران و جَم

به شمشیر تو ، بند و پیمان گسست
و گفتِ نیامان ، فریدون شکست

که شَه ، آفریدونِ نیکوسرشت
نیای تو را ، خاکِ توران ، نوشت


در روشن نمودن گفتار منوچهر شاه به افراسیاب تورانی که یورش او به ایران را پیمان شکنی و پشت کردن بر بخش بندی  فریدون می دانست ،  باید گفت که فریدون یا آفریدون ، نام یکی از  پادشاهان دوران پیشدادی   ایران است  که ضحاک را دربند کشید و در زیر کوه البرز زندانی کرد و  سرزمین ایران را از  ستم آن نواده ی حجازی و عربستانی ، پاک کرد و آیین ستمگریِ ضحاک و ضحاکیان  ( آژدی هاک ) را از ایران زمین برانداخت.

🔹تور در خدای نامگ های ساسانی:

تور که نامش در خدای نامگ های ساسانی تُوَرمیش (شکارچی گوسفند وحشی) آمده، پهلوانی دلیر بوده که با گرز بزرگ و آذرخشاگین خود دیوان را  در نبرد های گوناگون شکست می داده است.

او پس از  بر تخت نشینی اش  در توران زمین ، دیوزده شده و به همراه برادرش روام(سلم) ، بر پدر یعنی فریدون  و برادر خود ،  ایرج شوریده ، و ایرج را می کُشد و از آنجا نامش در خدای نامگ ها همواره به نام تور یا تورج شناخته میشود

🔹تور در شاهنامه:

تور که او را گاهی تورج نیز گفته‌اند، بر پایه ی استوره های  ایران‌زمین ، پسر دوم از سه پسر فریدون ، پادشاه پیشدادی است.
فریدون شاه ، جهان زیر فرمانش را میان سه فرزندش سلم و تور و ایرج بخش نمود ، زیرا سرزمین های فرمانروایی اش ، بسیار فراخ و گسترده بودند ، این شد که به گفته ی  شاهنامه ، آفریدون جهان را سه بخش کرد ؛ نخست ملت روم و خاور  را به سلم سپرد. سپس  ترکان و چین را به تور واگذاشت آنگاه سرزمین ایرانویچ  و بخشی از کشورهای پیرامونی آن ، مانند  میان رودان  تا اورشلیم  را  ، به پسر کوچکترش ،  ایرج سپرد.
سرزمین های زیر فرمان تور ، پس مرگ او توران نامیده شدند ، بر این پایه ، باید  تورانیان را آمیزه‌ای از گروه های  چادرنشین و نیز  صحرا گردان وحشی دانست
که افراسیاب ،  نوه ی تور ، بیشتر جنگجویانِ مزدور را از میان همین صحراگردان که در تاریخ ، به سکاها ، نامدار شدند به میدان‌های رزم و جنگ می کشانید تا سپاهش نیرومند و بی شکست باشد ، وی در یورشش به ایران در زمان منوچهر ، سپاهی گران از همین  سکاها گِرد کرده بود ، که توانست بر ایران ، چیره شود.

در اینجا منوچهر به افراسیاب آن پیمان و  بخش بندی جهان ، بین فرزندان فریدون را  یادآوری می کند که « تور»  ، دوده و نیای افراسیاب را فریدون بر کشور توران فرمانروایی داده است ، پس این کار افراسیاب در گرفتن آب و خاک ایران را ، پیمان شکنی او دانسته و گفت ؛ به مرز توران بازگرد تا باران و فراوانی  به ایران ، توران و جهان باز گردد ، زیرا از پیمان شکنی و شومیِ کار و  گناهِ  ستمگری توست که جان و کیانای گیتیک از جهانیان روی گردان شده و باران نمی بارد.

امشاسپند سپندارمزد (افروزه ی دادار که در نهاد بانوان نیز هست )  همراه با افزودنِ رزم افزار و توان روانی ، به منوچهر شاه ، این آگاهی را نیز در او افزود که ؛
چون این سخنان را به افراسیاب بگویی ، آن پادشاه تورانی افسون و  نیرنگ می آورد که : از بیرون ایرانشهر ، مرز کشور من آغاز می شود ، تا تو (منوچهر ) بگویی : مرا یک مرد هوشمند و تیرانداز است ، او یک تیر به بیرون از کشور ایران پرتاپ می کند ، هر جا آن تیر افتاد  ، از همانجا مرز تو (افراسیاب ) آغاز می شود ، پس از گفتگو با آن مردِ ترمَنِش و اَخو کردار افراسیاب ، زو (زَو _زاب) پسر تهماسب را فرمان ده تا تیر را ،  پرتاب کند.
(در بخش دیگر ، به داستان پرتاب تیر به نیروی زو و یا به توانِ آرش می پردازیم )

راستا دارد ...

#درگاه_نگارین_چکامه_داتیس_مهرابیان
@esmaeilmehrabiandatis

معرفی مجموعه شعر #پیاله_ای_با_خیام ، در برگیرنده ی صد و ده تضمین از رباعیات خیام بزرگ
#سروده_داتیس_مهرابیان

🥂💎🥂💎
#پیاله_ای_با_خیام

بر گور سحر ، صد آرزو می بینی
رویای شکسته ی سبو می بینی

فنجان دو قهوه ، تلخ و دستی خالیست
«این دسته که بر گردن او می بینی »


#داتیس_مهرابیان

#درگاه_نگارین_چکامه_داتیس_مهرابیان
@esmaeilmehrabiandatis

#آیینهای_شادمانی_در_ایران_باستان
#سروده_داتیس_مهرابیان

#بخش_بیست_و_پنجم

#آرش_نامه
#تیر_ثری (ثْری seri ، سه ، در زبان اوستایی است )

🌷🏹🌷🏹🌷🏹

در ماتیکان های کهن و نوشتارهای دوران میانه آمده است که «زو » یا «زاب» پور تهماسب ، افراسیاب را از مرز های ایران راند و آب و مرز را از تورانیان باز پس گرفت ، در نَسْک ها و ماتیکان های نو و پسین تر این جانفشانی و جانبازی را از آرش می دانند بر پایه ی« گشتِ استوره » (اسطوره ) از پادشاه به پهلوان یا از پهلوان به پادشاه می توان گفت که بر پایه ی برخی نوشتارهای کهن چون این استوره ی پرواز تیر و جان باختنِ تیرانداز در زمان پادشاهی منوچهر و در برخی نوشته ها در زمان پادشاهی «زو یا زاب » رخ داده است ، در رخدادی چنین بزرگ می توان پادشاه زمانه را سبب چنین کار و خویشکاریی دانست ، که پهلوانِ تیرافکن در زیر فرمان او بوده و این دگرگونی در آوردن نام تیرافکن همراه با نام شاه زمانه می توانسته کار شگرف تیر اندازی آرش را به شاه زمانه اش نیز نسبت داده باشند باری این جانفشانی به نام آرش شناسا و نامدار گشته است.
با این سرآغاز به داستان آرش کمانگیر می پردازیم که از داستان های اساطیری ایران باستان است و کهن ترین رد پای آن را در اوستا می توان دید ، داستانی که در دوره ی پادشاهان پیشدادی ایرانشهر بزرگ ، رخ داده است . زمانی که پس از جنگ های پی در پی میان ایرانیان و تورانیان ، سپاه ایران از سپاه افراسیاب تورانی ، شکست می خورد و افراسیاب بر تخت شاهی ایران تکیه می زند و سپاهیانش شهر به شهر و آبادی به آبادی ، به تاراجگری و آتش زدن خانه ها و ویران کردن شهرها می پردازند ، غم و اندوه کشور را فرا می گیرد دشمن بر کشور و بر جان مردمان چیره شده و منوچهر شاه ایران برای جان بخشی تازه ، به سپاه شکست خورده و زخمی خود ، به افزودن توان و گرفتن نیرو از میان جوانان کشور می پردازد و برای اینکار بلندی ها و کوهستانهای دور از دشمن را برگزیده است.

به راهنماییِ خِرَد رسا منوچهر شاه زمانی که درد و غم هم میهنانش را می بیند ، زشتی کار افراسیاب و یورشش به ایران را پیمان شکنی و زیر پا نهادن خواست نیاکان دانسته و برای پایان دادن به جنگ ، با نمایندگان افراسیاب به گفتگو می پردازد تا راه آشتی را در میان گیرند ، در این گفتگو های آشتی جویانه ، افراسیاب برای اینکه سرزمین های فراوانی را که از ایران ، به زیر فرمان گرفته است ، همچنان در دست خود نگه بدارد و نیز برای کوچک شمردن شاه و مردم ایران ، باز پس دادن سرزمین های گرفته شده را بسته به اندازه پرتاب یک تیر دانسته و به خیال خود ، تیر به جز چند ده متر پیش تر نمی تواند برود ، از این رو با بستن چنین پیمانی آسوده خیال می شود که سرزمین های گرفته شده به آغوش ایران باز نمی گردند ؛

چنین گفت اسپندِ امشاسپند
که ای شاهِ مینو رخِ دیو بند !

چو گویی به افراسیاب این سخن
که دُروَندی آورده ، پیمان شکن

بدان بَرمَنِش کرده اش آشنا
بخواهد به خُردی ببیند تورا

به نیرنگ ، آویزَد آن شاه تور
وز آن رو کند دوری از جنگ و زور

که خواهد بدین چیرگی ، سازگار
بمانَد بر آن برَمَنِش کرده اش ، ماندگار

بگویَد که مَرزم ، از ایران برون
هر آنجا که تیری شود ، سرنگون

تو هم ای شهنشاهِ ایران سپاس
پذیرفته ، نیرنگ او را شناس

بگو پهلوانانِ ایران زمین
نه تیر از کمان می کشند ای سلین !

روان را ، به جایش ، به زه می نهند
که پَرّان شود ، جانشان از کمند

پس از گفته های ایزد فروتنی ، سپندارمز ، منوچهر شاه که انگار دل نگرانی اش بیشتر شده در اندیشه ، سر فرو می برد که اگر چنین شود ، کدام تیر و کدام تیرانداز می تواند مرزهای ایران را سامان دهد ، این شدنی نیست ؟!

منوچهر ، اندیشه کرد و فگار
بیافکند سر ، در گریبانِ زار

سپندارمز گفتَش ای شهسوار !
دلت را به اندیشه ی بد ، مدار

که مزدا خِرَد ، ایزدِ باد را
فرستَد به همراه ِ تیرِ رها

که آن تیر بر رخشِ بادِ وزان
بتازد فراسوی جیحون ، روان

راستا دارد ...

#درگاه_نگارین_چکامه_داتیس_مهرابیان
@esmaeilmehrabiandatis

#آیینهای_شادمانی_در_ایران_باستان
#سروده_داتیس_مهرابیان

#بخش_بیست_و_ششم

#آرش_نامه

#تیر_چفار
(چهار ، چفار در زبان پهلوی ساسانی )

🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹

شاه منوچهر در آن تیره روزگاری که از شکست او و از چیرگی بیگانگان ، بر میهن ، سیه بختی ، به بار آمده بود ، با پذیرش پیشنهادِ تَرمَنِشانه ی افراسیاب ، امید به نیروی خِرَدِ بیکران ، اهورای جان و روان بست و به هر گوشه ی میهن ، فراخوان داد که از پهلوانان و تیرافکنانِ پیلتن و چابک روانانِ جان بر کف ، کسی بدین وَرچ (اعجاز ) میهن از ناپاکان ، پاک گرداند و از بیگانگان باز ستانَد آب و خاک و مرز ها را.

🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹

چو اکنون که ایران ، به چنگِ غم است
ز تازانِ تازی ، پُر از ماتم است

وطن ، داغِ فرزند ، بر سینه داشت
از آیینِ بد گوهران ، کینه داشت

چو اکنون که بختش سیاهست و تار
رها گیسوانش به خونست و دار

سکوت است و دیوار و رگبارِمرگ
خزانست ، تَل بسته _خون ، روی برگ

خیابان ، گلان را ، گرفته به دست
سرِ کوچه‌ها ، حجله‌ها روشن است

چنان مادرانِ گلِ داغدار
از آبان و از لاله ی لاله زار

در آن روزگارانِ افراسیاب
به خون بود ، چرخنده هر آسیاب

سیاهی ، سیه باوَری دوست داشت
زمین ، تشنه بر لب ، تَرَک می‌نگاشت

که مینو رُخ آن ، شَه _منوچهرِ داد
فراخوان به هر گوشه ی خاک داد

که ای شیرمردانِ ایران زمین !
گرفتارِ دیو است این سرزمین

به چنگِ انیرانِ بیگانه است
برای رهایی ، فرا بُرده دست

ز بختِ جوان ، دست باید کشید
به یاریْشْ ، تیر و کمان ، بَرکشید

که تیری پرنده ، مگر پَر کَشَد
و مرزِ وطن را ، به خاوَر کَشَد.

چو می‌خواهد این ، کارزارِ بزرگ
بَر و بازوانی ، سِتَبر و سِتُرگ

چه کس ، می‌تواند سر و جان دهد؟
روان ، در کمان ، بهرِ ایران ، دهد ؟!

چه کس ، جان_ فروزَست ، در شامِ تار
چنان آذرخشانِ دنباله دار؟

🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹🌧

پس از این فراخوان که سر تا سر ایران را گرفت ، آرشِ پهلوان ، همانند شاه زو ، پورِ تهماسب ، ندای یاری به میهن را به گوش جان نیوشید و به پاسخ برخاست و بامدادان راه درگاه روشنایی و امید برای آزادی میهن را در پیش گرفت.

فروزنده جان ، آرشِ پهلوان
که خود ، کوهی از مهر ، بود و ژیان

نیوشید ، این داد را ، فَرّه_ زاد
که بر می‌دمید از لبِ بامداد

روان ، اشکِ شوق آمد از آسمان
که آرش ، نهاده است بر دست ، جان

به سوی منوچهر ، چون کرد رو
گُزین گشته چون ، زوی تهماسب او

زمین بوسه بر گامهایش ، سِپُرد
و از شَهپَرش ، باد ، غم را سِتُرد

چنان بر چکادان ، فروزنده شید
امید از شبِ مردمان ، سرکشید

راستا دارد ...

🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹🌧🏹

#درگاه_نگارین_چکامه_داتیس_مهرابیان
@esmaeilmehrabiandatis

شناساندن «بابک نامه »
از گروهه (مجموعه) شعر دوازده هزار بیتی
«#خردنامه_پایان_شاهنامه»
#سروده_داتیس_مهرابیان


#درگاه_نگارین_چکامه_داتیس_مهرابیان
@esmaeilmehrabiandatis

#آیینهای_شادمانی_در_ایران_باستان
#سروده_داتیس_مهرابیان

#بخش_بیست_و_هفتم

#آرش_نامه

#تیر_پنچ َ (پنچَ در پارسی باستان و زبان ساسانی )


گفتیم افراسیاب شاه تورانیان ، از کین ، سامه اش (شرطش) را برای بیرون رفتن از خاک ایران ، بر این نهاده بود که تنها به اندازه ی پرتابِ تیری از کمان‌داران ایرانی ، پس می نشیند و خاک و آبادی های ایران را آزاد می کند.

این پیشنهاد ، برای کوچک کردن پادشاه ایران بود و نیز بر این شَوَند(سبب) بود که افراسیاب دوست نداشت سرزمین هایی را که با کشتار مردم ایران به دست آورده ، به آسانی از دست بدهد.

با آن فراخوان از سوی شاهِ مینو چهر ، پهلوانان و تیراندازانی همچون آرش از سراسر ایران برای پرتاب تیر و بازپس گیری خاک میهن شتافتند تا پادشاه از میان آنان نیرومند ترین و باورمندترین پهلوان به ایران را ، برای پرتاب تیر برگزیند.

منوچهر شاه که پاسخ فراخوان خود را با مهرِ جوانان و پهلوانان به میهن ، رو به رو دید ، در دل شاد شد و نور روشنایی و امید در جانش افروخته گشت.

در آن روز ، دید او ، دو صد نره شیر
نهاده به کف ، جانِ خود را دلیر

که اندازَد آن ، تیر را ، پُر توان
به پَس راندنِ دشمنان از اِران

آن نور در واپسین دَمِ نا امیدی ، بر روانِ پادشاهِ مینو چهر ، دمید و بانو اَمشاسپَندِ سپندارمز (فرشته ی فروتنی که فروزه ی (صفت ) دادار هستی آفرین است ) ، بر او پدیدار شد و فرمان داد که کمانی ویژه از درختی کهنسال و سترگ ، بسازد که از سختی ، چون سنگ و پولاد و از نیروی پرتاب تیر ، برترین باشد و سوفارِ تیرش نیز از چوب بهترین درختان خدنگ ، جدا شود و پیکانِ آهنینش از ژرف ترین کانِ سرزمین کیان ، بیرون شده و به آتش عشق ، تفتیده و سپس تیز گردد و پَرهایی از بال شهبازِ شیدوَر ( عقاب زرین بال و رخشنده ی ایرانویچ) ، با نخی هفت رنگ همچون نخ های « تیر و باد» بر آن بسته شود.

منوچهر این سخنان را به جان نیوشید و چنان کرد.

سپندارمز ، گفتش ای شهریار!
فروتن_ فروزه ، تو را ، راهوار

کنون در نگر ، با وُهومَن خرَد
که رامی و بهرامی ات ، نگْذرَد

بساز از دل و جان ، کمانی بزرگ
و تیری به سوفارِ سخت و ستُرگ

که پیکانش از آهنِ تفته سر
برون گشته باشد ، ز کانِ هنر

و سوفارش از دارهای خدنگ
به پرهایی از دالِ رَخشنده رنگ

گره خورده با رشته‌ای هفت رنگ
که رنگین ، کمان را بزیبَد به هَنگ

کمانی کَهَر چوب ، نقشش تُرَنگ
کشیده زِهَش را ، زبانی تِرنگ

کمانی ، چو پولاد سنگین و سخت
که خَم کردَنَش ، پَهله خواهد به وَخت

چنین کرد مینو رُخ آن پادشاه
کمان چون شد آماده ، سر زَد پگاه


و چون تیر و کمان آماده شد ، شاه مینو چهر ، از میان پهلوانان و کمانداران ، آرشِ شیباگ تیر (شیوا تیر ) را که نیکوتر و نیرومندتر از او یافت نمی شد و به کمانداری و تیراندازی ، نامدار بود ، برگزید و آن کمان آریایی را به او داد.

گرفتش به بازوی زورآزما
جوان پهلوان ، آرشِ فَرنیا

خَمِ ابرُوان را گرفت از خَمَش
نگر بر افق کرد و خاکِ جَمَش

دمید از روانش سُروری ، سپَند
که گسترده ، مَرز آوَرَم ،در کمند

و دانم گسسته شود ، بند ، بند
تنم ، تا که ایران شود ، سربلند

از این رو ، به تن ، پیرهن بردرید
بَر و بازوان را نمود او بدید

و گفت این تنم ، خاک راهِ اران
مهین _ میهن ، آزاد گردد ، به جان

در این هنگام ، آرش ، دلیرانه ، گریبان چاک داده ، پیراهن بر تن ، درید و تنِ خود را به شاه و مردم نشان داد و گفت ؛ «ای هم میهنان ! «چو ایران نباشد ، تنِ من مباد » ، بنگرید که من به رسایی ، تندرستم و در تنم نشانی از آسیب‌دیدگی نیست ، اما چون آن تیر را از کمان رها کنم ، بند ، بندِ تنم از هم خواهد گسست و پاره‌، پاره ، هر تکه اش به سویی از ایران فرود خواهد آمد (کنایه از پراکنده شدن دلیری و پهلوانی او در جای جای سرزمین و فرهنگ مردم ایران است )

دهم جان که مانا شود ، میهنم
به صد پاره از لاله‌های تنم

که شیباگ تیرم ، یَلِ آریا
«اَشی» را بگیرم به بَر ، مِهرسا

روان را به « واتا» سپارم که تیر
سَبُک ، پَر بگیرد ، سوار و زَریر

که جانم نباشد ، چو آزاد نیست
مهین میهن این خانه و بوم زیست

راستا دارد ...


#درگاه_نگارین_چکامه_داتیس_مهرابیان
@esmaeilmehrabiandatis

شناساندن کتاب #آرش_نامه
از گروهه شعر دوازده هزار بیتی
#خرد_نامه_پایان_شاهنامه
سروده #داتيس_مهرابيان

برای دسترسی به آرش نامه در تلگرام👇

#درگاه_نگارین_چکامه_داتیس_مهرابیان

@esmaeilmehrabiandatis