❌ چکاندن آب پیاز و لیموترش در چشم آب مروارید را درمان نمی‌کند

🔹سال‌هاست در شبکه‌های اجتماعی و صفحات مربوط به طب سنتی گفته می‌شود که چکاندن ترکیب آب پیاز و آب‌ لیمو در چشم، آب مروارید را درمان می‌کند.

🔹این ادعا نادرست است و انجام این کار می‌تواند آسیب‌‌زا باشد.

🔹به نظر متخصصان تنها راه درمان آب‌مروارید جراحی است و این بیماری چشمی، درمان خانگی ندارد.

🔹تحقیقات نشان داده که مصرف خوراکی لیمو و پیاز چون حاوی ویتامین C و آنتی اکسیدان‌ها هستند احتمالا می‌توانند در پیشگیری از بعضی بیماری‌ها از جمله آب مروارید مفید باشند؛ اما استفاده از افشره آنها در چشم نه تنها مفید نیست بلکه مضر است.

🔹اسیدیته (pH) آب لیمو ۲/۲ است؛ از این رو در مقایسه با چشم انسان که pH آن ۷/۴ است بسیار اسیدی است.

🔹ریختن آب لیموی خالص در چشم می‌تواند منجر به سوختگی اسیدی شود و به قرنیه آسیب بزند.

🔹از این رو فکت‌نامه به ادعای مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی مبنی بر اینکه اگر یک هفته ترکیب آب لیمو و آب پیاز را در چشم بچکانید، آب مروارید درمان می‌شود، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 توضیح و به‌روزرسانی

🔹بعد از انتشار گزارش درستی‌سنجی اظهارات آقای محمدعلی بهمنی قاجار در اینستاگرام،‌ ایشان آدرس هفت مطلب رسانه‌ای را برای تایید ادعای خود ارسال کردند.

🔹در گزارش فکت‌نامه به طور مشخص دو گزاره بررسی و درستی‌سنجی شده بود: یکی ورود روزانه حداقل ۸ هزار افغانستانی به کشور (به نقل از وزارت امور خارجه) و دومی آمار جمعیت ۸ تا ۱۰ میلیون نفری افغانستانی‌های مقیم ایران به نقل از وزارت بهداشت.

🔹ما به این دو گزاره نشان «نادرست» دادیم که دلایل آن در گزارش ذکر شده است. با این حال، همه لینک‌های ارسالی را دوباره با دقت بررسی کردیم:

🔹در گفت‌وگوی خبرآنلاین که ایشان لینک آن را برای ما ارسال کرده، آمار ادعایی به نقل از یک کارشناس نامشخص بیان شده و بدون وجود شواهد قطعی قابل استناد نیست.

🔹در گزارش تابناک هم که ایشان لینک آن را برای ما ارسال کرده، به جمعیت دانش‌آموزان اتباع خارجی اشاره شده که اساسا موضوع فکت‌چک اخیر نبوده و آمار دیگری نیز ارائه شده که بدون اعتبار فکت‌ها و گزاره‌های معتبر اعتبارسنجی، قابل استناد نیست.

🔹در پنج لینک دیگر ارسالی آقای بهمنی قاجار (گزارش خبرآنلاین به نقل از ایسنا، گزارش روزنامه اطلاعات، گزارش ایسنا، گزارش رادیو آزادی و گزارش خبرگزاری تسنیم) نیز اشاره‌ای به جمعیت افغانستانی‌های مقیم ایران نشده است.

🔹توضیحات تکمیلی و به‌روزرسانی گزارش را در لینک‌های زیر ببینید:

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ شایعه نادرست درباره اخراج پسر خداداد عزیزی از ایران

🔹این روزها برخی حساب‌های کاربری در اینستاگرام و توییتر ادعا می‌کنند امیرحسین عزیزی، پسر خداداد عزیزی در ایران دستگیر شده و از کشور اخراج شده است.

🔹آنها دلیل این موضوع را شباهت او به شهروندان افغانستانی اعلام کرده‌اند و می‌گویند در طرح اخراج اتباع غیرایرانی، چنین اشتباهی رخ داده است.

🔹بررسی این خبر نشان می‌دهد ابتدا یک حساب کاربری طنز و پارودی چنین پستی را منتشر کرده است؛ خبری که دیگر در این حساب کاربری دیده نمی‌شود اما بسیاری از صفحه‌های اینستاگرامی آن را به عنوان یک خبر واقعی بازنشر کرده‌اند.

🔹این اکانت خبر را به نقل از وبسایت «فوتبال ۳۶۰» منتشر کرده بود؛ اما در سایت فوتبال ۳۶۰ و در هیچ کدام از سایت‌های خبری و رسانه‌های معتبر، چنین خبری وجود ندارد.

🔹بنابراین، ادعای اخراج پسر خداداد عزیزی از ایران، بی‌اساس است و فکت‌نامه به آن نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ویدیو نادرست منسوب به وداع کارکنان بیمارستان کسری با پیکر بی‌جان مهسا امينی‌‌

🔹با فرا رسیدن سالگرد کشته شدن مهسا امینی، ویدیویی در حال انتشار است که مدعی است «لحظات وداع کارکنان بیمارستان کسرا با پیکر بی‌جان #مهسا_امينی‌‌» را نشان می‌دهد.

🔹ویدیوی مورد اشاره در همان روز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱، روز جان باختن مهسا امینی، در صفحه اینستاگرام «شبکه فراهم‌آوری اعضا و نسوج دانشگاه علوم پزشکی تهران» منتشر شد.

🔹کسی که کادر درمان او را بدرقه می‌کنند، پروین خدایاری ساکن ارومیه است که دچار مرگ مغزی شده و اعضای بدنش به بیماران اهدا شد.

🔹مهسا امینی تحت مراقبت شدید امنیتی در بیمارستان کسری بستری بود و به جز یکی دو عکس و یک ویدیوی کوتاه که «کردپا» منتشر کرد، عکس و ویدیویی از او روی تخت بیمارستان منتشر نشده است.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیو لحظات وداع کارکنان بیمارستان کسرا با پیکر بی‌جان مهسا امينی‌‌ را نشان می‌دهد، نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست پزشکیان درباره ایرانی‌نبودن موشک فلسطین-۲

🔹مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی ایران، در کنفرانس خبری در پاسخ به سوال خبرنگار الجزیره درباره استفاده شبه‌نظامیان «انصارالله» از موشک‌های ایرانی در حمله روز ۲۵ شهریور به اسرائیل گفت: «موشکی که انصارالله پرتاب کردند را اصلا ما در ایران نداریم.»

🔹این ادعا نادرست است.

🔹انصارالله تصاویر، ویدیوها و اطلاعات موشک جدید بالستیک هایپرسونیک با نام «فلسطین-۲» را منتشر کرده‌است.

🔹جزئیاتی که می‌شود از مقایسه ویدیو با تصاویر موشک‌های زرادخانه موشکی ایران به‌دست آورد، مانند طول و سایز موشک، شکل کلاهک، اتصال‌های میانی کلاهک، بالچه‌های چهارگانه روی مرحله دوم، بالچه‌های پایین کنار نازل مرحله اول، اتصال روی پرتابگر و … نشان می‌دهد موشک فلسطین-۲ همان بالستیک هایپرسونیک فتاح-۱ است؛ اما نمی‌توان گفت در یمن ساخته شده یا مستقیما از ایران منتقل شده‌است.

🔹این اتفاق، پدیده جدیدی نیست. گروه شبه‌نظامی انصارالله بخشی از «محور مقاومت اسلامی» و از گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی بوده و «هماهنگ» و تحت حمایت پشتیبانی و لجستیک سپاه است. شواهد غیر قابل انکاری درباره منشاء ایرانی موشک‌های بالستیک قبلی انصارالله و همین‌طور ارسال سلاح از ایران به یمن بارها منتشر شده‌است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای اخیر مسعود پزشکیان نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: «تحلیل‌گران غرب» با رهبر هم‌نظرند

🔹پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.

🔹این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.

🔹در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.

🔹در قسمت سوم از سری‌پادکست‌های «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به عبارتی پرداخته ایم که بارها از زبان مقامات حکومت ایران شنیده‌ایم: «تحلیلگران می‌گویند».

🔹یک سنت بسیار رایج در تبلیغات حکومتی ایران، انتساب ادعاهای بی‌مبنا به منابع مبهم است. این منابع اغلب، تحلیلگران یا دانشمندان غربی هستند و معمولا آدرس دقیقی هم ندارند.

🔹ارجاع به «مستنداتی» از این نوع، در ادبیات رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز نمود واضحی دارد. درحقیقت به نظر می‌رسد که او، با وجود مواضع ضد غربی خود، همواره به نوعی آرزوی تایید شدن از طرف غربی‌ها را داشته است.

🔹نسبت دادن روایت‌های عجیب به شخصیت‌های خارجی، گذشته از تبلیغات سیاسی، در تبلیغات مذهبی هم کاربرد گسترده‌ای دارد.

🔹در این پادکست، مثال‌ها و موارد مختلفی از نحوه استفاده حکومت ایران از این عبارت را مرور کرده‌ایم و گفته‌ایم که چرا و چطور برای بسیاری از ادعاهای خود از عناوینی مثل «یک تحلیلگر گفت» یا «تحلیلگران می‌گویند» بهره می‌گیرند.

🎧 پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد. برای شنیدن این پادکست‌ها اسم «فکت‌نامه» را در اپلیکشین‌های پادکست جستجو کنید.

👈 «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

👈 لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه

🌐 @Factnameh

❌ ادعای نادرست نماینده مجلس ایران درباره اتباع غیرایرانی و مصرف یارانه‌ها

🔹ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد و تیران در یک برنامه تلویزیونی گفته: «مجموع یارانه پنهان و پول‌هایی که اتباع خارجی سالانه از ایران خارج می‌کنند، ۲۱ میلیارد دلار است.»

🔹نه‌تنها این ادعاها نادرست است، بلکه همین اظهارات هم به صورت تحریف‌شده‌ای در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با عنوان «یارانه ۲۱ میلیارد دلاری اتباع خارجی» بازنشر شده است.

🔹او در این برنامه می‌گوید هفت میلیارد دلار، مربوط به استفاده اتباع غیرایرانی از یارانه‌هاست؛ در حالی که بر اساس بودجه ۱۴۰۳، کل ارز برای واردات صرفا کالاهای اساسی کشاورزی، دارو و مواد اولیه آن و تجهیزات مصرفی پزشکی با نرخ ترجیحی، حدود ۱۳/۵ میلیارد دلار است. ضمن اینکه اتباع خارجی یارانه نقدی مستقیم نمی‌گیرند و این یارانه، مختص ایرانیان است.

🔹ادعای او درباره سرمایه‌گذاری ۷ میلیارد دلاری اتباع افغانستانی در بخش مسکن هم عجیب است. بر اساس آمارهای رسمی، کل سرمایه‌ای که ایران در سال ۲۰۲۳ جذب کرده، ۱/۵ میلیارد دلار است.

🔹بنابراین فکت‌نامه به ادعای این نماینده مجلس نشان «نادرست» می‌دهد، زیرا این عدد فاصله زیادی با آمارهای رسمی در ایران دارد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 هزارداستان بودجه؛ قسمت هشتم؛ «ماجرای خامنه‌ای و بودجه»

🔹در گیر و دار بررسی بودجه سال ۹۸ ناگهان خبر رسید که علی خامنه‌ای دستور داده که فرایند بررسی متوقف شود و بودجه برای «اصلاح ساختاری» به دولت بازگردانده شود.

🔹از آن زمان نزدیک ۶ سال می‌گذرد و عبارت «رهنمودهای رهبری برای اصلاح ساختار بودجه» در رسانه‌ها و مراجع رسمی بارها دست به‌دست و تکرار شده است.

🔹در هشتمین قسمت هزارداستان بودجه سراغ این سوال رفتیم که منظور رهبر جمهوری اسلامی از «اصلاح ساختار بودجه» چیست؟

🔹هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا را در سایت رادیو فردا و پادگیرها دنبال کنید.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در سایت رادیو فردا بشنوید

🌐 @Factnameh

✍️ مرور یک گزارش درباره نیکا شاکرمی

🔹مهرماه ۱۴۰۱ یعنی در هفته‌های نخست اعتراضات سراسری ایران، فکت‌نامه در گزارشی به «فکت‌ها و ابهام‌ها درباره پرونده نیکا شاکرمی» پرداخت؛ نوجوان ۱۷ ساله‌ای که حکومت ایران تلاش کرد درباره علت مرگ او سناریوهای مختلفی را مطرح کند و بیش از همه بر سناریوی «خودکشی» تمرکز کرد.

🔹با وجود این، ابهام‌ها و تناقض‌های زیادی در روایت‌های جمهوری اسلامی وجود دارد.

🔹نیکا شاکرمی، یکی از معترضانی بود که در اعتراض به کشته‌شدن مهسا امینی به خیابان رفت و در تاریخ ۲۹ شهریور، ناپدید شد. پلیس آگاهی تهران ۱۰ روز بعد جسد نیکا شاکرمی را در سردخانه پزشکی قانونی به مادرش تحویل داد.

🔹گزارش فکت‌نامه از «فکت‌ها و ابهام‌ها درباره پرونده نیکا شاکرمی» را در وبسایت فکت‌نامه بخوانید.

🌐 @Factnameh

🎙 حوزه علمیه خواهران المهدی در تایلند

🔹در قسمت ۱۸۱ پادکست فکت‌نامه ابتدا به مقاله‌ای اشاره کردیم که به درخواست مجله «تایم» از فکت‌نامه، تهیه و در وبسایت این مجله منتشر شد. سپس برخی خبرهای اولیه درباره انفجار چند هزار پیجر در لبنان را مرور کردیم.

🔹در ابتدای فکت‌چک‌های پرتعداد این هفته، به ویدیویی اشاره کردیم که ادعا شده مربوط به وداع کادر درمان با پیکر مهسا امینی است.

🔹ادعای نادرست مسعود پزشکیان در نشست خبری خود درباره موشک‌های هایپرسونیک ایران، فکت‌چک دیگری است که در این قسمت درباره آن توضیح دادیم.

🔹ویدیویی که برخی با استناد به آن گفته بودند بنزین برای بازنشستگان امارتی رایگان شده است، سوژه دیگر این هفته بود.

🔹در این قسمت همچنین روایت‌های مختلف و متفاوتی را که از تلاش احتمالی صادق خلخالی برای تخریب تخت جمشید وجود دارد، مرور کردیم.

🔹چهار ادعا که ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با موضوع مهاجران افغانستانی در ایران دارند نیز سوژه فکت‌چک‌های دیگر این هفته بودند.

🔹شایعه عقد یک مداح معروف با چند زن جوان تایلندی و ادعای تکراری درمان خانگی آب مروارید نیز از موضوعاتی بودند که این هفته به نشان‌هایی بهتر از شاخ‌دار و نادرست نرسیدند.

🔹ادعای وجود یک علامت پرحاشیه بر روی لباس رسمی کماندوهای اسرائیلی، سوژه دیگری بود که فکت‌چک آن را در این پادکست مرور کردیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

🌐 @Factnameh

📝 از انفجار دستگاه‌های ارتباطی پیجر و بیسیم حزب‌الله لبنان چه می‌دانیم؟

🔹بعدازظهر روز سه‌شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۳ (۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴)، تعداد زیادی از دستگاه‌های ارتباطی «پیجر» نیروهای گروه شبه‌نظامی حزب‌الله در لبنان منفجر شد. در پی آن صدها نفر راهی بیمارستان‌ها شدند و بیش از ۳۰ نفر در لبنان و سوریه کشته شدند.

🔹روز بعد چهارشنبه اخباری از منفجر‌شدن سیستم‌های ارتباطی دیگری از جمله دستگاه‌های «بی‌سیم رادیویی» منتشر شد. در پی انفجارهای دوم هم افراد دیگری کشته و زخمی شدند.

🔹هیچ گروه، مقام یا کشوری، به صورت رسمی مسئولیت این انفجارها را نپذیرفته، اما عملا پیچیدگی‌های فنی، گستره عملیات و تاثیرهای بعدی آن در میدان نبرد در شمال اسرائیل، نشان می‌دهد نیروهای نظامی و امنیتی اسرائیل این عملیات را اجرا کرده‌اند.

🔹همزمانی این انفجارها و گستره آنها از بیروت تا دمشق، نشان می‌دهد یک فرمان آتش [تقریبا] هم‌زمان به این دستگاه‌ها ارسال شده‌است.

🔹شکل و اندازه انفجار و وقوع آن در کسری از ثانیه نشان می‌هد، انفجارها احتمالا ناشی از مواد معمولی دستگاه‌های الکترونیکی مانند باتری لیتیومی نیست.

🔹به نظر می‌رسد پیش از توزیع این دستگاه‌ها بین شبه‌نظامیان حزب‌الله، ماده منفجر و مدار الکتریکی خاصی در همه آنها کار گذاشته شده‌است.

🔹در بهمن ۱۴۰۲ سید حسن نصرالله، دبیرکل گروه شبه‌نظامی حزب‌الله، در فرمانی استفاده از تلفن همراه را برای ارتباطات بین شبه‌نظامیان این گروه ممنوع کرد و سیستم «پیجر» جایگزین زیرساخت ارتباطی قبلی بر اساس شبکه موبایل شد.

🔹امنیت سیستم پیجر معمولاً در مقایسه با سیستم‌های مدرن، پایین‌تر است. با این حال، در محیط‌های بسته یا موارد اورژانسی، پیجرها همچنان به دلیل قابلیت اطمینان و سرعت بالا استفاده می‌شود.

🔹بر اساس تصاویر منتشرشده، تنها پیجرهای برند تایوانی گلد آپولو، مدل AR924 است که در این عملیات، به‌صورت منفجرشده دیده می‌شود. این مدل پیجر در یک خرید حدود ۵۰۰۰ تایی حزب‌الله از ۵ ماه گذشته وارد لبنان شده بودند.

🔹رئیس گلد آپولو، هر گونه مشارکت در این عملیات را رد کرد و مدعی شد که مدل ۹۲۴ را اصلا تولید نمی‌کند و تولیدش را تحت لیسانس به یک شرکت مجارستانی واگذار کرده‌است.

🔹شرکت مجارستانی «BAC Consulting KFT» یک شرکت صوری (کاغذی و پوششی) بوده و دیگر اثری از آن نیست. سخنگوی نخست‌وزیر مجارستان هر تولید این دستگاه‌ها در داخل خاک این کشور را رد می‌کند و اطلاعات حساب کاربری مدیران و کارکنان این شرکت در وب‌سایت‌های مختلف و لینکدین جعلی است.

🔹«یک منبع ارشد امنیتی لبنان و یک منبع دیگر» در مصاحبه با رویترز گفته‌اند: «موساد یک بُرد الکترونیکی را به دستگاه‌های حاوی ماده منفجره متصل کرد که رمزی را دریافت کرده و اتصال لازم برای انفجار را برقرار می‌کنند.»

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🔹 درستی‌سنجی ادعای مسعود پزشکیان؛
ارتباط پول واردات بنزین با مطالبات بازنشستگان، پرستاران و معلمان چیست؟

🔹مسعود پزشکیان می‌گوید: «۵ میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه کردیم؛ اگر این را نمی‌دادیم پول بازنشسته‌ها و معلم‌ها و پرستارها را پرداخت می‌کردیم.»

🔹ما این درستی‌سنجی را «بدون نشان» منتشر کرده‌ایم. بسته به تفسیر ما از صحبت‌های پزشکیان، نشان این گزاره متفاوت خواهد بود.

🔹در بودجه امسال حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان (با احتساب نرخ تسعیر بودجه حدود ۵ میلیارد دلار) برای تامین بنزین در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر بر اساس پیش‌بینی‌های بودجه و برآوردی رسمی مجموع مطالبات همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، کمتر از این است.

🔹در بودجه امسال برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان ۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده است. وزیر بهداشت هم از تصویب پرداخت ۷/۵ هزار میلیارد تومان مطالبات پرستاران خبر داده و مرکز پژوهش‌های مجلس هم مجموع بدهی دولت به فرهنگیان را ۴۴ هزار میلیارد تومان برآورد کرده است.

🔹پیش‌تر حتی گفته شده که با درخواست پزشکیان و موافقت علی خامنه‌ای ۳۵۰ هزار میلیارد از منابع صندوق توسعه ملی برداشت شده که قرار است بخشی از آن برای حل مشکل فرهنگیان، پرستاران، داروسازان و کشاورزان استفاده شود.

🔹بنابراین روی کاغذ ارتباطی میان احکام تامین پول واردات و خرید بنزین و پرداخت مطالبات شهروندان وجود ندارد و هر کدام منابع مالی و ردیف و جایگاه خود را در بودجه دارند.

🔹اما اگر صحبت‌های پزشکیان را این طور تفسیر کنیم که پول بنزین می‌‌تواند در برنامه‌ریزی و تدوین بودجه صرف امور ضروری دیگری مانند پرداخت مطالبات قانونی شهروندان شود، وضعیت فرق می‌کند.

🔹البته در این صورت هم باز باید تاکید کرد که حتی به فرض آزاد شدن پول بنزین، برای تحقق این ادعا، باید تمام منابع آن صرف پرداخت مطالبات قانونی بازنشستگان، معلمان و پرستاران شود.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ اطلاعات نادرست درباره تاریخچه شکل‌گیری واژه «آزار جنسی»

🔹محمد حسین راجی، مدیر موسسه سعدا، در یک سخنرانی مدعی شد در آمریکا مرسوم بود که مردان به شوخی زنان همکار خود را لخت می‌کردند تا اینکه زنی این عمل را به‌جای «شوخی»، «آزار جنسی» نامید و باعث جرم‌انگاری آن شد. ما هیچ اثری از چنین رسمی در ادارات ایالات متحده پیدا نکردیم.

🔹مجموع این ادعا، برداشتی نادرست و تقلیل‌گرایانه از مسیری است که در ایالات متحده برای تولد مفهوم «آزار جنسی» (Sexual Harassment) و ورود آن به قانون مدنی این کشور طی شده است.

🔹لین فارلی و کاترین مک کینون، دو زنی بودند که در کنار سایر فمینیست‌ها و فعالان حقوق زن در دهه ۷۰ میلادی در تولد و دادن بار حقوقی به این واژه نقش اساسی داشتند.

🔹برای اولین بار لین فارلی در یک جلسه استماع درباره وضعیت زنان در محل کار در کمیسیون حقوق بشر شهر نیویورک، در آوریل ۱۹۷۵، از این واژه استفاده کرد. نیویورک تایمز این جلسه را پوشش داد و به این ترتیب، این کلمه فراگیر شد.

🔹انتشار کتاب «آزار جنسی زنان شاغل» کاترین مک‌کینون در سال ۱۹۷۹ ضمن تدقیق این مفهوم، مسیری را برای طراحی سیستم حقوقی برای مقابله با «آزار جنسی» ترسیم کرد.

🔹پیمایش مجله Redbook درباره آزار جنسی در محیط کار در سال ۱۹۷۶ هم مصادیق این آزارها را مشخص کرد و آماری از آنان به دست داد.

🔹در نهایت در سال ۱۹۸۶ و هفت سال پس از انتشار کتاب مک‌کینون، دادگاه عالی آمریکا، «آزار جنسی» را به عنوان نقض عنوان هفتم قانون حقوق مدنی ۱۹۶۴ ایالات متحده به رسمیت شناخت.

🔹از این رو فکت‌نامه به این ادعای محمد حسین راجی درباره تاریخچه شکل‌گیری عبارت «آزار جنسی» نشان «نادرست» می‌دهد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

✍️ مقاله فکت‌نامه در وبسایت مجله تایم منتشر شد؛
تلاش‌های ایران برای تاثیرگذاری بر اعتراضات دانشگاه‌های آمریکا

🔹جنگ اسرائیل و حماس باعث شتاب گرفتن تلاش‌های سایبری و غیرسایبری ایران با هدف تأثیرگذاری در غرب شده است. در مقاله‌ای جدید که به درخواست time.com نوشته شد، فکت‌نامه کارزارهای مختلف ایران در این راستا (بدون در نظر گرفتن میزان موفقیت) و دلایل نگران‌کننده بودن آن‌ها را بررسی کرده است.

🔹این مقاله به اقدامات شبکه‌ای حکومت ایران و نحوه استفاده آن از شبکه‌های اجتماعی و حملات سایبری برای انتشار پیام‌هایش می‌پردازد.

🔹مقام‌ها و رسانه‌های ایران تلاش می‌کنند اعتراضات علیه اسرائیل در دانشگاه‌های آمریکا را به تاثیر نامه‌های رهبر جمهوری اسلامی به «جوانان غربی» نسبت دهند و مقام‌های آمریکایی درباره تلاش‌های سازمان‌یافته جمهوری اسلامی برای تحریک افکار عمومی علیه اسرائیل هشدار می‌دهند.

👈 در وبسایت مجله تایم بخوانید

🌐 @Factnameh

❌ شخصی که ۵۰۰۰ نان را احتکار کرده، شهروند افغانستانی نیست

🔹این روزها برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتشار یک ویدئو از خانه‌ای که در آن تعداد زیادی نان خشک‌شده وجود دارد، ادعا می‌کنند یک مهاجر افغانستانی این نان‌ها را احتکار کرده تا به دامداری‌ها بفروشد.

🔹برخلاف این ادعا، گزارش‌ها از سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد این خانه یک شهروند بجنوردی است و ماجرا ارتباطی با مهاجران افغانستانی ندارد.

🔹بر اساس اعلام مسئولان در همان سال گذشته، «یک شهروند بجنوردی» ۱۰۸ کیسه نان و ۵۰۰۰ نان را در خانه خود احتکار کرده بوده است.

🔹بنابراین ادعایی که این روزها مطرح شده و می‌گوید فرد مورد نظر در این ویدیو یک مهاجر افغانستانی است، از فکت‌نامه نشان «نادرست» می‌گیرد.

👈 در فکت‌نامه بخوانید

👈 در تلگرام بخوانید

🌐 @Factnameh

🎙 حوزه علمیه خواهران المهدی در تایلند

🔹در قسمت ۱۸۱ پادکست فکت‌نامه ابتدا به مقاله‌ای اشاره کردیم که به درخواست مجله «تایم» از فکت‌نامه، تهیه و در وبسایت این مجله منتشر شد. سپس برخی خبرهای اولیه درباره انفجار چند هزار پیجر در لبنان را مرور کردیم.

🔹در ابتدای فکت‌چک‌های پرتعداد این هفته، به ویدیویی اشاره کردیم که ادعا شده مربوط به وداع کادر درمان با پیکر مهسا امینی است.

🔹ادعای نادرست مسعود پزشکیان در نشست خبری خود درباره موشک‌های هایپرسونیک ایران، فکت‌چک دیگری است که در این قسمت درباره آن توضیح دادیم.

🔹ویدیویی که برخی با استناد به آن گفته بودند بنزین برای بازنشستگان امارتی رایگان شده است، سوژه دیگر این هفته بود.

🔹در این قسمت همچنین روایت‌های مختلف و متفاوتی را که از تلاش احتمالی صادق خلخالی برای تخریب تخت جمشید وجود دارد، مرور کردیم.

🔹چهار ادعا که ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با موضوع مهاجران افغانستانی در ایران دارند نیز سوژه فکت‌چک‌های دیگر این هفته بودند.

🔹شایعه عقد یک مداح معروف با چند زن جوان تایلندی و ادعای تکراری درمان خانگی آب مروارید نیز از موضوعاتی بودند که این هفته به نشان‌هایی بهتر از شاخ‌دار و نادرست نرسیدند.

🔹ادعای وجود یک علامت پرحاشیه بر روی لباس رسمی کماندوهای اسرائیلی، سوژه دیگری بود که فکت‌چک آن را در این پادکست مرور کردیم.

🎙 پادکست فکت‌نامه را از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

📣 هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

👈 در کست‌باکس بشنوید

👈 در گوگل پادکست بشنوید

👈 در اپل پادکست بشنوید

👈 در اسپاتیفای بشنوید

00:01:29 مقدمه
00:11:17 ویدیوی نادرست منسوب به وداع با پیکر بی‌جان مهسا امينی‌‌
00:14:28 ادعای نادرست پزشکیان درباره ایرانی‌نبودن موشک فلسطین-۲
00:18:42 بنزین رایگان برای بازنشستگان اماراتی
00:25:54 درباره خلخالی و تلاش برای تخریب تخت‌جمشید
00:39:16 ادعا درباره تعداد افغانستانی‌هایی که روزانه وارد ایران می‌شوند
00:51:45 شایعه نادرست درباره اخراج پسر خداداد عزیزی از ایران
00:53:41 ادعای نادرست نماینده مجلس درباره اتباع غیرایرانی و یارانه‌ها
01:01:49 ویدیوی نادرست منتسب به قمه‌کشی دختران افغانستانی
01:05:11 ادعای بی‌اساسِ عقد مداح خامنه‌ای، با سه زن تایلندی در بانکوک
01:12:29 بج «نیل تا فرات» روی بازوی کماندوهای اسرائیلی؟
01:17:51 چکاندن آب پیاز و لیموترش در چشم آب‌مروارید را درمان نمی‌کند
01:22:40 کامنت

🌐 @Factnameh