Warning: Undefined array key 0 in /var/www/tgoop/function.php on line 65

Warning: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/tgoop/function.php on line 65
- Telegram Web
Telegram Web
"Безнең гәҗит" нең ноябрь санында минем "Сафаҗай дәресләре... " һәм " Кадымавыл яшәргә тиеш! " дип аталган язмаларым дөнья күргән. Нижгар татарлары турында хәбәрләремне даими рәвештә бастырып килгәннәре өчен каләмдәшләргә зур рәхмәтләремне әйтәм!

ФӘҮЗИЯ БӘЙРӘМОВА- АЙМАЛ
О чем говорится в дастане, созданном в Касимовском ханстве в XVII в.?!

Кысса-и Сакам («Сказание о Сакаме»), стихотворный памятник тюрко-татарской литературы; героический дастан. Автор неизвестен.

Создан в первой половине XVII века в Касимовском ханстве. Состоит из 377 строф.

По содержанию и языку перекликается с памятником татарской литературы «Дафтар-и Чингиз-наме» (XVII в.).

Назван по имени главного героя – богатыря Сакама, которого правитель языческого Хурана Джиганшах отправляет в Мекку сражаться с халифом Али. В качестве награды за победу Джиганшах обещает отдать за Сакама свою дочь. Однако богатырь сам оказывается побежденным и принимает ислам. Победитель дарит Сакаму легендарный меч Зульфикар, волшебного коня Дульдуля, палицу богатыря Малика и отправляет его назад в Хуран для распространения ислама. Прибыв к Джиганшаху, Сакам убеждает его в своей победе над халифом и женится на дочке правителя. В разгар свадьбы под видом гостя прибывает Али со своими воинами и, оседлав Дульдуля, вооружившись мечом Зульфикаром и палицей Малика, побеждает Джиганшаха. Жители Хурана принимают мусульманство.

«Кысса-и Сакам» в иносказательной форме описывает политическую ситуацию, которая сложилась к первой половине XVII века в Касимовском ханстве, когда шла активная христианизация населения, показывает как сильна была у касимовских татар вера в сохранение ислама.

Произведение сохранилось в пяти списках XIX в. (хранятся в архивах и библиотеках Казани, Санкт-Петербурга, Уфы).
https://uchebnik.mos.ru/material/atomic_object-12264957

"Болын" повестына мәктәп укучылары өчен бәяләмә.
Пәйгамбәребез догасы

اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عِلْمٍ لَا يَنْفَعُ، وَمِنْ قَلْبٍ لَا يَخْشَعُ، وَمِنْ نَفْسٍ لَا تَشْبَعُ، وَمِنْ دَعْوَةٍ لَا يُسْتَجَابُ لَهَا

"Аллаһүммә инни әгүзү бикә мин гыйльмин лә янфәгъ вә мин калбин лә яхшәгъ вә мин нәфсин лә тәшбәгъ вә мин дәгвәтин лә юстәҗәбү ләһә

Мәгънәсе: Йә Аллаһым! Сиңа файдасыз гыйлемнән; курыкмаган йөрәктән; туймаган нәфседән һәм кабул булмаган догадан сыенам!".
ӘЛФӘТ ЗАКИРҖАНОВ

Хәерле көн! 18 ноябрь көнне (дүшәмбе) 10.00 сәг. ТР ФА Г.Ибраһимов исем. Тел, әдәбият һәм сәнгать институтында Дәрдемәндкә багышланган чара була. Чакырып калам.

Түгәрәк өстәл 2024 елның 18 ноябрендә ТР ФА Г. Ибраһимов исем. Тел, әдәбият һәм сәнгать институтының киңәшмәләр залында сәг. 10.00 да башлана (Казан шәһ., К.Маркс ур., 12/4)
Эш тәртибе
9.30 – катнашучыларны теркәү
10.00 – 12.00 – түгәрәк өстәл утырышы һәм фикер алышу
Докладлар – 10 минутка кадәр
Фикер алышуда катнашу – 5 минутка кадәр

Түгәрәк өстәл утырышы
Халиков Илгиз Илдар улы, филология фәннәре кандидаты, ТР ФА Г. Ибраһимов исем. Тел, әдәбият һәм сәнгать институты директоры. Түгәрәк өстәлне ачу.
Зәйдулла Ркаил Рафаил улы, Татарстан Республикасы халык язучысы, Г. Тукай исем. ТР Дәүләт премиясе лауреаты, Татарстан Республикасы Язучылар берлеге рәисе. Сәламләү сүзе.
***
1. Галиуллин Тәлгат Нәбиулла улы, филология фәннәре докторы, КФУ профессоры, ТР Халык язучысы, Г. Тукай исем. ТР Дәүләт премиясе лауреаты.
Тема: Ике даһига бер риваять (Тукай һәм Дәрдемәнд)
2. Шәрипов Марат Сабит улы, филология фәннәре кандидаты, ТР халык артисты, БР атказанган артисты, Уфа фән һәм технологияләр университеты доценты (Уфа). (онлайн)
Тема: Дәрдемәнд һәм Башкортстан
3. Гомәров Илһам Госман улы, филология фәннәре кандидаты, ТР ФА Г. Ибраһимов исем. ТӘһСИнең Язма мирас үзәге мөдире.
Тема: ХХ гасыр башы иҗтимагый-мәдәни тормышында Рәмиевләр нәселе: билгеле һәм билгесез фактлар.

Фикер алышу
Бәйрәмова Фәүзия Әүхәди кызы, тарих фәннәре кандидаты, язучы.
Тема: Орскида Дәрдемәнд эзләре. Шагыйрьнең соңгы көннәре.
Рәмиев Бату Равил улы, Дәрдемәнднең торыны, БР атказанган юристы (Уфа) (онлайн).
Тема: Дәрдемәнд исемен мәңгеләштерү мәсьәләләре турында.
Галимуллин Фоат Галимулла улы, филология фәннәре докторы, КФУ профессоры.
Тема: Дәрдемәнд – шагыйрь һәм милләтпәрвәр шәхес.
Ренат Харис, ТР Халык шагыйре, Г.Тукай исем. ТР Дәүләт премиясе лауреаты.
Тема: Дәрдемәнд һәм татар шигърияте.
Заһидуллина Дания Фатих кызы, филология фәннәре докторы, профессор, ТР ФА Г. Ибраһимов исем. ТӘһСИнең әдәбият белеме бүлеге баш гыйльми хезмәткәре.
Тема: Дәрдемәнд – дөньяви татар поэзиясенә нигез салучыларның берсе.
Хәмидуллин Лирон Хәйдәр улы, язучы, Г. Тукай исем. ТР Дәүләт премиясе лауреаты.
Тема: Дәрдемәнд шәхесен, иҗатын өйрәнү турында.
Шәйхин Айдар Рәсим улы, ТР Милли музее – татар әдәбияты тарихы музее һәм Шәриф Камал мемориаль фатиры мөдире, КФУның диннәрне өйрәнү кафедрасының өлкән укытучысы.
Тема: Шәриф Камал мемориаль фатиры һәм Дәрдемәнд.
Яхин Фәрит Зәкиҗан улы, филология фәннәре докторы, ТР ФА Г. Ибраһимов исем. ТӘһСИнең әдәбият белеме бүлеге әйдәп баручы хезмәткәре.
Тема: М. Гафури иҗатында Дәрдемәнднең әдәби образы.
Хамидуллина Вера Петровна, поэт, переводчик, издатель (Набережные Челны).
Тема: О необходимости бережного отношения к переводам наследия классика татарской литературы.
Галимуллина Альфия Фоатовна, доктор педагогических наук, профессор КФУ.
Тема: Поэзия Дэрдменда в творчестве Рената Хариса.
Бүген ирем белән Куйсуы авылы мәчетендә җомга намазында булдык. Бу авыл заманында ике мәчетле, халык арасында "академия" дип йөртелгән данлыклы мәдрәсәле булган, әйтүләренчә, ул Хөсәен Фәезханов исеме белән дә бәйле. Безгә болар турында Гаяр хәзрәт Җяфаров сөйләде, тарихи урыннарны күрсәтте. Бу авыл турында язмам соңрак булыр, ин шәә Аллаһ!
15.11.24. Түбән Новгород өлкәсе.
Казанда, Тел, әдәбият һәм сәнгать институтында, Дәрдмәнднең тууына 165 ел тулу уңаеннан, фәнни чара бара, анда мин дә чыгыш ясадым. 18.11.24.Казан.
Татарның иң затлы шагыйре...

Бүген Казанда татарның иң затлы- зәвыкле, иҗаты иң серле, язмышы иң аянычлы булган татар шагыйре - Дәрдмәндне искә алу чарасы булды. Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтында шагыйрь, нәшер, мәгърифәтче, меценат- хәйрияче Мөхәммәтзакир Рәмиев- Дәрдмәнднең тууына 165 ел тулуны билгеләп үттеләр. Түгәрәк өстәл утырышында Дәрдмәнд иҗатын һәм тормышын өйрәнүче галимнәр, язучылар, татар зыялылары катнашты һәм чыгыш ясады. Ирем Хөсәен Аймалетдин белән без Түбән Новгород өлкәсеннән Казанга, бу чарага махсус килдек. "Орскида Дәрдмәнд эзләре. Шагыйрьнең соңгы көннәре" дигән темага мин дә чыгыш ясадым. Бу тема буенча Мюнхен, Мәскәү, Казан, Уфа, Оренбург, Орскида алып барган эзләнүләрем нәтиҗәсе турында сөйләдем. Дәрдмәнднең юбилей чарасы турында һәм үземнең чыгышым буенча әле аерым язма булыр, Аллаһ теләсә!

Фәүзия Бәйрәмова- Аймал,
язучы, тарих фәннәре кандидаты.
18.11.24.
Казан.
⚡️ От курсов до подкастов: почти ВСЕ ресурсы на татарском языке, которые есть в интернете ⚡️

➡️ XVII часть - большая подборка словарей ⬅️

Сайт с набором электронных словарей для разных пар языков. В этот набор входят татарско-русский и русско-татарский словари
• Мобильное приложение “Англо-татарский словарь”
“Сүзлекләрнең электрон фонды” — большое собрание словарей на одном сайте с поиском по слову или части слова
“Академик” — сайт с различными словарями, в том числе татарско-русским словарём с более чем 60 тысячами слов и фразеологизмов
“ТатПоиск” —сайт с татарско-русским и русско-татарским словарями
“Russian–Tatar.Ru” — русско-татарский переводчик
“Викисүзлек” — татарский раздел Викисловаря, на данный момент находится в стадии дополнения
“Русско-татарский словарь” (Ф. А. Ганиев, 1997)
“Тематический русско-татарский словарь” (Ф. С. Сафиуллина и К. Р. Галиуллин, 1986)
“Русско-татарско-английский картинный словарь” (А. Ш. Асадуллин и Ф. А. Асадуллин, 1998)
“Карманный русско-татарский и татарско-русский словарь” (Ф. С. Сафиуллина, 2001)
• “Базовый татарско-русский и русско-татарский словарь для школьников” (Ф. С. Сафиуллина, 2000)
• “Татарско-русский полный учебный словарь” (Р. А. Сабиров, 2008)
“Русско-татарский разговорник” (Ф. С. Сафиуллина и К. Р. Галиуллин, 1986)
“Русско-татарский разговорник” (З. З. Саитов, 1984)
Толковый словарь татарского языка в 3 томах (1977)
• “Татар теленең этимологик сүзлеге” (Р. Г. Әхмәтьянов, 2015)
• “Татар теленең кыскача тарихи-этимологик сүзлеге” (Р. Г. Әхмәтьянов, 2001)
“Большой диалектологический словарь татарского языка” (2009)
“Диалектологический словарь татарского языка” (1969)
• “Русча-татарча сүзтезмәләр сүзлеге” (Х. Г. Агишев, 1996)
• “Татарско-русский фразеологический словарь” (Ф. С. Сафиуллина, 2001)
“Учебный тематический русско-татарский фразеологический словарь” (Л. К. Байрамова, 1991)
• “Татарско-русский словарь пословиц” (Р. Г. Гизатуллина-Старцева и И. Г. Гизатуллин, 2011)
• “Татарча-русча, русча-татарча антонимнар сүзлеге” (Ф. С. Сафиуллина 2003)
“Бытовая лексика татарского языка” (Т. Х. Хайрутдинова, 2000)
• “Русско-татарский толковый словарь исторических терминов” (Р. Ф. Галлямов и Р. У. Амирханов, 2006)
• “Категории татарской традиционной культуры – аннотизированный словарь” (Г. Р. Сайфуллина и Г. Х. Сагеева, 2009)
• “Русско-татарский словарь военных терминов” (Р. А. Мугинов, 2000)
• "Биологический русско-татарский толковый словарь" (Ф. Г. Сидтиков и Р. К. Закиев, 1998)
• “Краткий русско-татарско-английский словарь медицинских терминов” (2009)
• "Краткий русско-татарский словарь для работников охраны природы" (М. М. Гимадеев и А. И. Щеповских, 1997)
• "Словарь-справочник по флоре Татарии" (Р. Г. Иванова, 1988)
"Кыска татар гәп сүзлеге" — краткий словарь сленговых выражений
"Туңбашлар сүзлеге" — сборник ругательных выражений (содержит неприличные слова!)
• “Арабско-татарско-русский словарь заимствований“ (1965) — словарь арабских и персидских заимствований, также есть в виде сайта
• Электронный словарь - Татарско-русский большой словарь
• Электронный русско-татарский словарь
• Электронный русско-татарский словарь с названиями птиц
Озвученный русско-татарский онлайн-словарь - Содержит более 30 000 слов современного русского языка, которые были озвучены профессиональным диктором
• Электронный русско-татарский, татарско-русский словарь
Онлайн словарь - для поиска переводов слов и словосочетаний как с татарского на русский, так и с русского на татарский
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
2024/11/20 03:26:56
Back to Top
HTML Embed Code: