▫️یادداشت دوم

🔻غیبت محیط زیست در کمیسیون اجتماعی دولت

▫️استقبال مخاطبان کانال، همکارانم و برخی فعالان محیط زیست از اولین یادداشتم در مسئولیت جدید، انگیزه‌ام را برای نوشتن درباره تجربه مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست افزایش داد.

▫️همانگونه که آقای رییس جمهور در سخنانش بارها تاکید کرده، دولت چهاردهم به دنبال این است که به جای نوشتن برنامه جدید، برنامه‌ها و قوانین مغفول مانده را اجرا کند. به همین دلیل در سومین جلسه هیئت دولت ماموریت دستگاه‌ها در برنامه هفتم توسعه به تفکیک ارائه شد.

▫️ برای سازمان حفاظت محیط زیست ۱۰ تکلیف در برنامه مشخص شده است که باید برنامه عملیاتی، آیین‌نامه‌های اجرایی تکلیفی و غیرتکلیفی و تهیه برنامه مالی اجرای قانون توسط دستگاه نوشته و در شورای عالی راهبری برنامه طرح و پیگیری شود.

▫️ موضوع دیگر مطرح شده در جلسه دولت، معرفی کمیسیون‌ها و اعضای آن بودند. سازمان حفاظت محیط زیست در سه کمیسیون «زیربنایی صنعت و محیط زیست»، «حقوقی و قضایی» و «علمی فناوری و هوشمندسازی» عضو است. غیبت سازمان حفاظت محیط زیست در کمیسیون فرهنگی و اجتماعی، یکی از نکاتی است که به نظرم باید اصلاح شود.

▫️ پس از جلسه هیئت دولت، با آقای دکتر عارف معاون اول رئیس‌جمهوری درباره اهمیت تقویت نگاه اجتماعی به مسائل محیط زیست صحبت کردم. قرار شد در جلسه بعد موضوع مطرح شود. امیدوارم اعضا با این درخواست موافقت کنند.

▫️این روزها بازار ارسال رزومه‌ها داغ است. من و همکارانم تلاش می‌کنیم تمامی رزومه‌های دریافتی را بر اساس شاخص‌های عمومی و تخصصی بررسی کنیم. در این راه از شتابزدگی و تصمیم‌های عجولانه پرهیز می‌کنیم.

▫️برای من قابل درک است هرکسی که مسئولیتی برعهده بگیرد، موافقان و منتقدانی دارد. اما همکارانم در سازمان و اداره‌های کل استانی باید بدانند که ما فراتر از نام‌ها، ماموریت‌های مهمی داریم که باید برای تحقق آنها با هم توافق کنیم.

▫️پایبندی به گفتمان رئیس جمهور در انتصاب‌ها و در نظر گرفتن شاخص‌های سلامت و پاکدستی، تخصص و تجربه، مسئولیت ما را سنگین‌تر می‌کند.

▫️ دکتر میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با هدف شناسایی همه استعدادها و ایجاد وفاق به عنوان خط مشی اصلی دولت، فراخوان انتخاب مدیران کل استانی را منتشر کرده است که برای انتخاب مدیران استانی می‌تواند ایده خوبی باشد. البته به این رویکرد هم نقدهایی وارد شده اما در مجموع اگر دقیق اجرا شود می‌تواند موثر باشد.

▫️در یادداشت قبلی از کنشگری «راه‌حل‌محور» حرف زده بودم. دوستی پرسید که آیا منظورت این است کنشگران انتقاد نکنند؟ جواب این سوال روشن است. ارزش و اهمیت کار فعالان سازمان‌های مردم‌نهاد به این است که فعالیت‌های نهاد دولت را دیدبانی و نقد کنند.

▫️اما با افزایش مسایل محیط زیستی و تخصصی بودن ابعاد آن، لازم است سازمان‌های مردم‌نهاد این ابعاد را به شکلی عمیق‌تر درک کنند و درچارچوب کنشگری «راه‌حل‌محور» علاوه بر رویکرد نقادانه، به چگونگی اصلاح سیاست‌ها هم بیندیشند.

همه قسمت‌های پادکست دغدغه ایران از امروز ۱۷ شهریور ۱۴۰۳ در اسپاتیفای هم در دسترس است.

لینک شنیدن از اسپاتیفای

@dirancast_official

◽وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی:

⭕️ ۲۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در فقر مطلق هستند

🔹وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اعلام اینکه ۳۰ درصد از جمعیت کشور ما زیر خط فقر هستند، گفت: کسانی که دچار فقر شدید هستند، عمدتاً افراد بیکارند. درحالی‌که اغلب کسانی که به فقر مطلق دچار هستند، شغل و درآمد دارند، اما درآمد آنها کفاف زندگی‌شان را نمی‌دهد.


براساس داده‌های مرکز آمار، نرخ فقر شدید در کل ایران حدود ۶ درصد با جمعیتی حدود ۵ میلیون نفر بود و برنامه‌هایی ریخته و منابعی داده شد که بتوانیم این را از بین ببریم.

میدری دربارۀ برنامۀ دولت چهاردهم برای ازبین‌بردن فقر مطلق، گفت: یکی از احکام برنامه و شعاری که در دولت آقای روحانی و شهید رئیسی هم مطرح بود، بحث رفع فقر مطلق است. به‌لحاظ شاخص‌ها الان حدود ۳۰ درصد از جمعیت کشور ما زیر خط فقر هستند و از بین‌بردن فقر مطلق یک آرمان و هدف است که باید به‌سمت آن حرکت کرد.

گزارش کامل را در سایت «پیام ما بخوانید.



@payamema
@meidari
‌

یک اتفاق خوب دیگر

آزادی عبدالله مؤمنی از زندان اتفاق خوب دیگری است که امیدوارم با خبر آزادی تک تک زندانیان عقیدتی و سیاسی سلسلۀ آزادی آنان تکمیل شود.
بارها گفته شده است که زندانی کردن افراد به دلیل اظهارنظر یا هر عمل سیاسی غیرخشونت‌آمیز، علاوه بر ملاحظات حقوق بشری آن، کمکی به نظم و ثبات جامعه هم نمی‌کند و به فضای التهاب و عصبانیت و خشم و نفرت دامن می‌زند.
جامعۀ ایرانی، بیش از هر زمان دیگری نیازمند تعامل مدنی و مسالمت‌آمیز بین تمام نیروهای سیاسی و اجتماعی است و آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی می‌تواند شرایط اصلی آن را فراهم کند. امیدوارم مجموعۀ قوای حاکم به این نتیجه برسند و بدون اتلاف وقت، این راه ناهموار را هموار کنند.
#احمد_زیدآبادی
@ahmadzeidabad

🔴بخش اصلی وفاق

🔺اعتماد ۲۱ شهریور ۱۴۰۳

✍️عباس عبدی

🔘در یادداشت دیروز با عنوان «قابل توجه آقای رییس‌جمهور» به ضرورت وفاق درون حکومت اشاره کردم و توضیح دادم که اگر حکومت بدون وفاق با جامعه هم بتواند اهداف خود را پیش ببرد ولی بدون وفاق درونی(و نه یکدستی ویرانگر) قادر به تحقق هیچ هدفی نیست. پس تامین وفاق درون حکومت مقدمه لازم برای بهبود هر سیاستی است و این امری بدیهی و پیش‌فرض است.

🔘در حکومت‌های دموکراتیک یا استبدادی، جمهوری یا سلطنتی، فردی یا جمعی و... وجود این وفاق برای امر حکومت‌داری لازم و ضروری است. همان گونه که رانندگی با خودرو در هر لحظه فقط با یک نفر ممکن است، نمی‌توان مدیریت حرکت خودرو و رانندگی را میان دو یا چند نفر تقسیم کرد. خودرو ممکن است سرقتی و مالکیت آن نامشروع باشد، ولی رانندگی آن فقط به عهده راننده است.

🔘متأسفانه در ایران برای مدت‌های طولانی هر از گاهی دچار مشکل شکاف درون ساختار قدرت می‌شویم. مسأله‌ای که در دولت آقای خاتمی و بعدها در ابعاد بزرگ‌تری در دولت روحانی به وفور و با شدت دیده می‌شد و راهبری موثر دولت را غیر ممکن می‌کرد. البته بجای آنها هم دولت‌های یکدست می‌آمدند که زیان‌بار بودند.

🔘ولی اگر این شکاف حل شود و وفاق بر دولت و حکومت سایه افکند، مسأله دیگری اکنون وجود دارد که آن نیز باید حل شود. مساله تحقق وفاق با مردم است. نتایج انتخابات نشان داد که حدود نیمی از مردم و هر کدام به دلایلی رای نداده و از سیاست رسمی فاصله گرفته‌اند و این وظیفه حکومت و دولت است که به مرور زمان آنان را متمایل به دولت کند و این فاصله را بردارد.

🔘مهم‌ترین ضعف بسیاری از دولت‌های موجود در ایران فقدان سرمایه اجتماعی برای سیاست‌گذاری‌های مهم است. در غیاب وفاق میان دولت و ملت، این سرمایه اندک است و امکان تصمیم‌گیری‌های شجاعانه و به سود مردم را از دولت سلب می‌کند. تنها دوره‌ای که این نوع تصمیمات ممکن شد دوره اصلاحات و خاتمی بود که ارز تک نرخی گردید. سوخت و انرژی هم در مسیر آزادسازی قیمت بود که ناگاه زلزله ویرانگر دولت بعد آمد و همه‌چیز را خراب کرد. دوباره ارز چند نرخی شد و با شعار عیدی به مردم بساط برنامه چهارم برای آزادسازی قیمت انرژی را برچیدند.

🔘بنابراین در گام دوم باید تامین وفاق ملی را زیربنای اقدامات دولت قرار داد. برای این کار باید چند اقدام مهم کم‌هزینه را در دستور کار قرار داد. اقداماتی که در حال دیر شدن است.
یکی از ویژگی‌های نهادهای رسمی ما به قول سعید لیلاز بی تصمیمی، دیر تصمیمی و بد تصمیمی است. در مواجه با مسایل اغلب تصمیم نمی‌گیرند، اگر بگیرند دیر می‌گیرند آن هم بطور معمول تصمیم بدی است. قطعا این توصیف فراگیر نیست ولی واقعیت مهمی است.

🔘نمونه روشن آن ماهواره بود که چه هزینه‌های هنگفتی را به نیروی پلیس و جامعه و مردم بار کرد و در تخریب دیش‌های ماهواره نمایش‌هایی دادند، ولی همه به فراموشی سپرده شد و اکنون گویی به خاطره‌ها پیوسته است، و نه از قانون آن نشانی هست و نه از اجرای آن. تنها چیزی که از آن باقی ماند عقب‌ماندگی بیش‌تر رسانه ملی و ناکارکردی رسانه‌های داخلی و خروج مرجعیت رسانه‌ای از کشور است.

🔘اکنون دقیقاً همان اتفاق در موضوع اینترنت، و مسأله زنان در حال رخ دادن است. پرسش این است که چرا این سیاست‌های غیر موثر و پرهزینه و زیان‌آور در حال تکرار شدن است؟ باور کردنی نیست. آقای پزشکیان باید هر چه زودتر در چند مسأله زیر که موجب وفاق ملی می‌شود، اقدام قاطع کند. باید هر چند مورد را با مقامات عالی طرح و به نحو معقولانه‌ای به نتیجه برساند.

🔘قابل تصور نیست که کشوری چون ایران همچنان در حل این چند مسأله درمانده باشد. چند مسأله‌ای که گویی هیچ چشم‌اندازی برای تحقق سیاست‌های رسمی آن‌ها وجود ندارد. چرا قادر به تصمیم‌گیری نیستیم؟ یا بد تصمیم می‌گیریم؟ آیا تصمیم خوب را مصداق شکست سیاست‌های رسمی می‌دانیم؟

🔘همه می‌دانیم که شعارهایی که در موضوع جنگ و در سال‌های ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۶ داده می‌شد، به وفور تکرار می‌گردید، ولی هنگامی که معلوم شد آن شعارها به هر دلیلی تحقق‌ناپذیر است، قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفتیم، و امروز هیچ کس عدول از آن شعارها را مصداق شکست نمی‌داند، سهل است که از این تغییر سیاست دفاع، و سیاست‌های پیش از آن نقد شده است.

🔘در اینجا به اهم این موضوعات اشاره می‌کنم که حل آنها نه تنها هیچ هزینه‌ای ندارد بلکه موجب کاهش هزینه‌ها هم خواهد شد. مسأله اینترنت، مسأله زنان، مسأله رسانه، مسأله روابط خارجی، مسأله گزینش‌ها. اینها شکاف‌های مهم در جامعه ماست که به سهولت قابل برطرف شدن است. البته نگاه صفر و صد هم ندارم. همین که به نحو ملموسی در مسیر حل قرار گیرد کافی است. در هفته آینده و به مرور وضعیت هر کدام از این موارد را توصیف و تحلیل می‌کنم.

.
بنزین مسأله اجتماعی و دارای ابعاد پیچیده اقتصاد سیاسی در ایران تحت تحریم است. سودای خامی است که فکر کنید در اتاق‌های دربسته جماعت بوروکرات قطع ارتباط شده با جامعه، درباره چنین موضوعی تصمیم درست بگیرید.

ضمن آنکه بوروکراسی فقط فکر می‌کند مسأله و راه‌حل‌های آنرا می‌شناسد. شناختهای بوروکراسی اغلب شبیه تعاریف آدم‌های داستان فیل مولاناست. تازه اگر راست بگویند. گاه به جایی از فیل دست زده‌اند، چیزی را لمس کرده‌اند، اما روایت جای دیگرش را گزارش می‌کنند!

#دغدغه_ایران #محمد_فاضلی #مسأله_بنزین #مصرف_بنزین

@fazeli_mohammad

.
مشکل،عدم تناسب اختیار و‌ مسئولیت است. اگر موضع رسمی وزیر خارجه کشور این است، چرا فرد دیگری می‌تواند با موضعی ۱۸۰ درجه مخالف آن، برای ایرانیان هزینه بتراشد؟

آیا سیاست خارجی عرصه‌ای است که در آن هر کسی موضع اعلام کند؟

#دغدغه_ایران #محمد_فاضلی

@fazeli_mohammad

هشدار

محمد فاضلی

فرد یا افراد کلاهبرداری، کانالی به اسم و با تصویر من ایجاد کرده و در آن کارهای غیرقانونی در زمینه سرمایه‌گذاری و رمز ارز انجام می‌دهند.

چند بار هم نوشته‌ام. امیدوارم پلیس فتا که حواسش به همه چیز هست، به این مورد هم رسیدگی کند. به ادمین این کانال هم پیام داده‌ام ولی با نهایت پررویی ادامه می‌دهند.

اگر عضو کانالی با آدرس زیر هستید، از آن خارج شوید.
https://www.tgoop.com/Mfazeli114

⭕⭕من این کانال را ریپورت می‌کنم شما هم لطفاً ریپورت کنید.

من در فضای مجازی هیچ فعالیت اقتصادی انجام نمی‌دهم. کلیه صفحات مجازی من صرفا برای انتشار نوشته‌ها، سخنرانی‌ها یا پادکست است.

@fazeli_mohammad

کسانی که مایل باشند کانال تقلبی ایجاد شده به نام و با تصویر من را ریپورت کنند، می‌توانند از متن زیر استفاده کنند.

I am writing to report a serious case of identity theft involving Mohammad Fazeli. This Telegram channel, is falsely claiming to be Mohammad. Fazeli and is using his name and reputation to spread false information and fraud.

همین که روی متن انگلیسی بزنید، متن کپی شده و می‌توانید آنرا برای ریپورت کردن کانال زیر استفاده کنید.

Https://www.tgoop.com/Mfazeli114

من از ۱۴ مهر ۱۴۰۳ یک دوره درس «جامعه‌شناسی برای همه» از طریق #پلتفرم_هنرستان ارائه می‌کنم.

این دوره ۱۰ جلسه است و شنبه‌ها از ساعت ۲۱ تا ۲۳ به وقت تهران و آنلاین ارائه می‌شود. بنابراین محدودیت برای غیر تهرانی‌ها و ایرانیان خارج از کشور وجود ندارد.

https://honarestan.org/courses/47

پلتفرم هنرستان هم خیلی خوب طراحی شده و کل فرایند عضویت در آن و ثبت نام به راحتی و با صرف دو سه دقیقه زمان انجام شدنی است.بهتر است با خاموش کردن فیلترشکن وارد پلتفرم شوید.

توضیحات درباره دوره را می‌توانید در لینک زیر ببینید.

https://honarestan.org/courses/47

@fazeli_mohammad

🔴مسأله اول؛ فیلترینگ

🔺اعتماد ۲۴ شهریور ۱۴۰۳

✍️عباس عبدی

🔘پیرو یادداشت هفته پیش(با عنوان بخش اصلی وفاق) درباره اقداماتی که برای تقویت وفاق با مردم باید انجام شود به ۵ موضوع اشاره شد که اکنون به شرح مختصر اولین مورد آن یعنی فیلترینگ پرداخته می‌شود. مساله‌ای که مطابق معیارهای پیش‌گفته حل آن کم‌هزینه و بسیار پر سود است و باید در فوریت قرار گیرد.

🔘واقعیت این است که به عنوان یک شهروند و روزنامه‌نگار هر چه گشتم که دلایلی قابل اتکا برای فیلترینگ پیدا کنم نیافتم. اگر گزارش رسمی در این باره وجود دارد آن را منتشر کنند. به هر حال اینترنت موضوعی است که با زندگی روزمره اغلب مردم مرتبط است و سیاست‌گذار باید پاسخگو باشد. شاید دلایلی دارند، پس چرا از بیان رسمی آن عاجز و شاید هم شرمنده هستند؟ سرنوشت قاضی فیلترینگ‌کننده که معلوم شد، ولی هنوز این سیاست زیان‌بار تغییر نکرده است؟ شاید ناشی از ضعف سیستم سیاسی ما است که در گرفتن تصمیمات سلبی؛ فوری و بی‌پروا عمل می‌کند در مقابل در تصمیمات ایجابی و مثبت بسیار محتاط و دیر و بد تصمیم است.

🔘به طور کلی روشن است که دسترسی آزاد به همه آنچه که در اینترنت هست، عوارض گوناگونی دارد. چه برای فرد و چه برای حکومت. ولی راه مقابله با آنها نباید به گونه‌ای باشد که هم شکست بخورد و هم عوارض را بیش‌تر کند. فیلترینگ در ایران از نوع شیوه‌های مقابله غیرموثر و زیان‌بار است.

🔘اولین مسأله‌ای که موجب تعجب می‌شود، ناکارآمدی فیلترینگ است، به عبارت دیگر هم اکنون ده‌ها میلیون نفر از فیلترشکن استفاده می‌کنند و آن را هر چند با صرف زمان و هزینه دور می‌زنند. همان گونه که حکومت ایران تحریم‌ها را دور می‌زند. البته تحریم‌کنندگان جهانی با علم به اینکه ایران تحریم‌های آنها را دور می‌زند بر تداوم تحریم اصرار می‌کنند، زیرا موجب افزایش هزینه برای ایران می‌شود. در واقع تحریم جز سخت شدن صادرات و واردات شاید ۲۵ تا ۳۰ درصد هم به زیان مردم و اقتصاد ایران است.

🔘این کار مطلوب کشور تحریم‌کننده است، چون می‌خواهد، حکومت و مردم ایران اذیت و از یکدیگر دور شوند، ولی آیا حکومت ما هم می‌خواهد مردم اذیت و از خودش دور شوند؟ حتی اگر با خرید فیلترشکن خارجی، فیلترینگ را دور بزنند؟ اگر بلی، دیگر حرفی نمی‌ماند. ظاهراً چنین چیزی را نخواهند گفت و نمی‌گویند. پس علت فیلترینگ چیست؟ از سوی دیگر همانگونه که مبارزه علیه ماهواره شکست خورد بزودی استارلینک هم فیلترینگ را بلاموضوع خواهد کرد. و بدتر این که موجب خروج سرمایه از کشور و بی‌اعتباری بیشتر اینترنت داخلی می‌شود.

https://telegra.ph/مسأله-اول-فیلترینگ-09-13

🔴مسأله دوم؛ زنان

🔺اعتماد ۲۵ شهریور ۱۴۰۳

✍️عباس عبدی

🔘پس از اینترنت دومین مسأله‌ای که باید به نحو ملموسی به سوی حل شدن آن حرکت کرد، موضوع زن و جایگاه اجتماعی و حقوق آن است. موضوعی که در مقایسه با رفع فیلترینگ حل آن به نسبت سخت‌تر ولی سود آن بیشتر است. خوشبختانه در دولت جدید هم وزیر زن است و هم تعداد معاونان و مدیران زن به نحو چشمگیری افزایش یافته‌اند در نتیجه یک‌ گام بجلو برداشته شده است. ولی مسأله زنان در ایران و حل آن فراتر از آن چیزی است که در تصور رسمی وجود دارد.

🔘مسأله زنان را نمی‌توان به تبلیغات ماهواره و بیگانگان یا مخالفت با اسلام و انقلاب و ترویج فساد و از این دست ادعاها تقلیل داد. مسأله زنان در اصل ناشی از سیر تحولات جامعه است. همچنان که با گذشت زمان و وارد شدن در مراحل توسعه، مردان نیز خواهان مشارکت و حضور اجتماعی می‌شوند و علیه استبداد می‌شورند، با فاصله‌ای زمانی این مطالبه برای زنان هم ایجاد می‌شود.

🔘کافی است که به وضعیت زنان در آموزش عالی نگاه کنیم که در ۵۰ سال گذشته از ۳۰ درصد اکنون به ۶۰ درصد رسیده است، تعداد زیادی از آنان هم‌پا و یا جلوتر از مردان، سطوح پیشرفته آموزش عالی را طی می‌کنند. آنان در تمام سطوح آموزشی به نحوی در حال جلوزدن از مردان هستند. این سبقت زنان بازتاب متناظری در ساختار قدرت و مدیریت کشور و‌ عرصه عمو
می ندارد. به همین علت است که سهم زنان از اشتغال کشور بسیار پایین است و حداکثر ۱۴ درصد و در برخی برآوردها تا ۱۰ درصد هم گفته شده است.

🔘علت مشارکت زنان برای شغل فقط بخش عرضه نیست که آنان نیازمند شغل باشند، بلکه بخش تقاضا نیز تشنه نیروی کار توانمند و تحصیل‌کرده است. مهم‌تر از همه اینکه هزینه زندگی بدون اشتغال زن و مرد به راحتی تأمین نمی‌شود. مجموعه این مسایل به علاوه تحولات فرهنگی موجب شده است که زنان ایرانی احساس تبعیض کنند.

https://telegra.ph/مسأله-دوم-زنان-09-14

قسمت صد و هیجدهم پادکست دغدغه ایران
 
سیاست خارجی ایران: عصر رضاشاه (بخش اول)

رضاشاه میراث‌دار استقلال‌خواهی ملی‌گرای ایرانی برآمده از عصر مشروطه بود. او عمیقاً به خارجی‌ها بدبین و از کنترل خارجی بر ایران متنفر بود. رضاشاه در همین چارچوب منازعه با شوروی، مناقشه با بریتانیا و سیاست قدرت سوم را پیش برد. ارزیابی رمضانی درباره بخش مهمی از سیاست خارجی دوران حکومت رضاشاه مثبت است. 
 
حمایت از پادکست دغدغه ایران

 
دوره «جامعه‌شناسی برای همه» در پلتفرم هنرستان
https://honarestan.org/courses/47
 
شناسه پیپال
[email protected]
 
موسیقی آغازین
قطعه سلام، اثر استاد حسن کسائی
 
Email: [email protected]
 
گوینده: محمد فاضلی
امور فنی و صوت: مرتضی مشیری‌خواه
گرافیک: استودیو آنسو (@onsoustudio)
                                 
تاریخ انتشار
شهریور هزار و چهارصد و سه

@dirancast_official

اگر درخصوص ثبت‌نام کلاس‌های جامعه‌شناسی برای همه (از ۱۴ مهر ۱۴۰۳ در پلتفرم هنرستان) مشکلی باشد، می‌توانید با پشتیبانی این پلتفرم در تلگرام، به نشانی زیر مطرح کنید.

نشانی پشتیبانی

نشانی ثبت نام دوره

@fazeli_mohammad

🔴مسأله سوم؛ رسانه‌های رسمی

🔺اعتماد ۲۶ شهریور ۱۴۰۳

✍️عباس عبدی

🔘اگر بخواهیم فقط یک ویژگی متمایزکننده از جامعه ایران را در مقایسه با دیگر جوامع مهم امروزی معرفی کنیم، شاید وضعیت ناکارکردی رسانه‌های رسمی آن بویژه صدا و سیما در میان چند انتخاب اول ما باشد. علت روشن است. بعید می‌دانم کشور مهمی باشد که رسانه‌های رسمی و تلویزیون آن به اندازه ایران کم‌مخاطب و در برخی زمینه‌ها در حد بی‌مخاطب باشند و از نظر رسانه‌ای استقلال نداشته باشند. بهره‌وری این نهاد مهم آنچنان اندک است که بعضاً تعجب می‌کنیم، و بی‌اختیار می‌پرسیم مگر می‌شود؟ دو سال پیش برخی از شرکت‌های تبلیغات‌دهنده که قراردادهای بلندمدت تبلیغاتی داشتند، حاضر بودند، پول تبلیغات را بدهند ولی تبلیغات سفارش داده شده آنها منتشر نشود، زیرا اثرات منفی بر فروش آنها داشت. البته این رسانه از حیث تأثیرگذاری منفی بویژه در اختلافات درونی قدرت، هم‌چنان کارآمد است.

🔘چرا باید این وضع اصلاح شود؟ اول از همه به این خاطر که آنان از بودجه مردم تأمین می‌شوند و باید در خدمت مردم باشند، رسانه باید به بهبود فضای سیاسی و اجتماعی و حس خشنودی مردم و آگاهی آنان کمک کند، برای این کار نیازمند چند ویژگی است. اول درک درست و دقیق از کارکرد رسانه در دنیای جدید. دوم به کارگیری نیروهای رسانه‌ای و کاربلد، سوم ارزیابی بازخورد فعالیت‌ها و بالاخره پاسخگویی در برابر مردم است.

🔘مهم‌ترین مشکل رسانه رسمی در ایران این است که متولیان آن درک درستی از کارکرد و محدودیت‌های رسانه ندارند. نهادهای دیگر هم بعضاً دچار این مشکل هستند. اخیراً وزیر آموزش و پرورش دولت جدید جمله‌ای را گفته است که بسیار عجیب است. ▪️«مهم‌ترین وظیفه ما در آموزش و پرورش، اقامه فرهنگ نماز، قرآن و ایثار و فداکاری در فضای تعلیم و تربیت است. اگر می خواهیم جامعه سعادتمندی داشته باشیم بنا بر راهبردهای قرآنی، راهی نداریم جز اقامه نماز و اقامه فرهنگ ایثار.»▪️

https://telegra.ph/مسأله-سوم-رسانه%E2%80%8Cهای-رسمی-09-15

درباره انتخاب رؤسای دانشگاه‌ها

محمد فاضلی

دولت جدید شروع به کار کرده و انتخاب رؤسای دانشگاه‌ها موضوع داغی در جامعه علمی شده است. اساتید، دانشجویان و مقامات سیاسی بیشترین نگرانی را درباره این موضوع دارند. تجربه قریب ۲۰ سال حضور در دانشگاه به عنوان مدرس، چند نکته را به من یاد داده است:

یک. عمده رؤسای دانشگاه‌ها – جز در موارد معدود – بدون اعمال نظر مؤثر اعضای هیئت علمی دانشگاه انتخاب می‌شوند و بیشتر انتخاب‌هایی سیاسی هستند. کم و کیف این انتخاب‌های سیاسی در دولت‌های مختلف، متفاوت است.

دو. من هنوز نشنیده‌ام رئیس دانشگاهی انتخاب شده باشد و قبل از انتخاب، برنامه‌های خود برای اداره دانشگاه را در جایی، مثلاً در گردهمایی اساتید دانشگاه، هیئت امنا یا کمیته‌ای منتخب از اساتید، ارائه کرده باشد. شاید هم اتفاق افتاده، من نمی‌دانم، ولی حتماً رویه رایجی نیست.

سه. رئیس دانشگاه بیش از آن‌که خود را پاسخ‌گوی وضعیت دانشگاه در مقابل اعضای هیئت علمی و دانشجویان بداند، پاسخ‌گوی شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم و مقامات سیاسی و امنیتی بیرون از دانشگاه است.

چهار. معیارهای رئیس دانشگاه شدن هم ابداً مشخص نیست. بنابراین مثلاً در یک مورد واقعی در دانشگاه الف، از آقای ب که #رئیس_دانشگاه و #وزیر_علوم شایسته‌ای بوده تا آقای ج که حتماً آدم ناشایستی برای ریاست دانشگاه بوده، رئیس دانشگاه شده‌اند.

پنج. هیچ رئیس دانشگاهی در ایران ثبات دوران مدیریت را تجربه نمی‌کند. او برنامه‌ای نداده، در جایی رأی اعتماد علمی-مدنی (نه سیاسی) نگرفته، و همان گونه که سیاسی آمده، تحت تأثیر جریان‌ها و رخدادهای سیاسی هم تغییر می‌کند. حداکثر عمر رئیس دانشگاه هشت سال به اندازه دو دولت است. این هم به شرطی است که وسط دوره‌اش رخدادی سیاسی یا حتی دانشجویی – نظیر یک جشن دانشجویی که به مذاق کسانی خوش نیامده – ریاستش را پایان ندهد.
رئیس دانشگاه با برنامه‌ای که از آن دفاع کرده و در برابر اعضای هیئت علمی متعهد شده، رئیس نشده است. بنابراین اغلب پاسخ‌گویی در برابر اعضای هیئت علمی برای دنبال کردن آن برنامه در اولویت نیست؛ حفظ سمت در برابر نیروهای سیاسی بیرونی ارجح است. این به معنای فقدان رؤسای دانشگاه شریف و پای‌بند به اصول علمی و حرفه‌ای نیست، بلکه رویه غالب این است.

شش. قواعد انتخاب استاد، اخراج استاد، تغییر دروس، تأسیس رشته و ... همه با جزئیات گیج‌کننده‌ای توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم تعیین می‌شود. رؤسای دانشگاه‌ها و مراتب پایین‌تر نظیر رؤسای دانشکده‌ها و گروه‌ها کاملاً دست‌بسته نیستند و راه هر خلاقیتی بسته نیست، اما دانشگاه در بوروکراسی تحمیل‌دشه از بالا و عمدتاً شورای عالی انقلاب فرهنگی، بیشتر به اداره‌ای هضم‌شده در بوروکراسی در شهرستانی دورافتاده بیشتر شباهت دارد تا جایی که در آن باید فضاهای بازی برای خلاقیت و ایده‌های نو وجود داشته باشد.

هفت. ممکن است چند دانشگاه بزرگ نظیر صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس یا صنعتی امیرکبیر در حوزه اختیارات و آزادی‌های رؤسای دانشگاه با بقیه دانشگاه‌ها تفاوت‌هایی داشته باشند (بالاخص در دانشگاه صنعتی شریف)، اما رویه غالب، تحمیل مجموعه‌ای از قواعد صلب و پر از تنگنا، با تمرکز بالا بر دانشگاه‌هاست.

هشت. آن‌چه در بند هفت گفته شد، دست و پای رئیس دانشگاه و کلیت دانشگاه برای ایفای نقش محلی را می‌بندد. ایران کشور وسیعی با فرهنگ‌ها، ساختارهای اقتصادی و اجتماعی و مسائل متفاوت در هر جغرافیا و منطقه است. رئیس دانشگاه در شرایط حاضر آن کسی نیست که خلاقیت و توان فکری و مدیریتی خود را برای شناخت و تعریف مسائل محلی و متناسب‌سازی ظرفیت‌های دانشگاه برای کمک به حل مسائل محلی به‌کار بگیرد؛ بلکه همان کسی است که به اوامر از مرکز رسیده، مطابق آئین‌نامه‌ها و تحت اقتدار نهادهای بیرونی عمل می‌کند. این وضعیت، اثربخشی دانشگاه را به شدت کاهش می‌دهد.

دولت چهاردهم اگر می‌خواهد وفاق را در دانشگاه تعریف کند، یک راهش این است: اصلاح رویه انتخاب رؤسای دانشگاه‌ها به نحوی که دانشگاه را از اقتدارهای بیرونی (سیاسی، غیرعلمی) رها سازد و در برابر الزامات نهادهای علمی و مسئولیت اجتماعی در برابر محیط بیرونی پاسخ‌گو سازد. این چنین دانشگاهی می‌تواند در جریان توسعه و ساختن کشور مؤثر باشد. ادامه وضع موجود، ابتر کردن دانشگاه است.

آنچه نوشتم به معنای نبودن رئیس دانشگاه شایسته در کشور نیست، منظور رویه غالب و اثرات آن است.

@fazeli_mohammad