اندیشکده حکمرانی شریف

در حال حاضر امکان توافق جامع با غرب بعید است، ترامپ با مذاکره شروع می‌کند

904 views16:41

#گزارش_نشست
(بخش دوم)

در حال حاضر امکان توافق جامع با غرب بعید است، ترامپ با مذاکره شروع می‌کند

👤 اقتصاددان، مدیرکل اسبق دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امورخارجه و استاد دانشکده روابط‌بین‌الملل، دکتر سهراب شهابی:

🔸برای مدت طولانی، اقتصاد در ایران برای سیاست خارجی هزینه شده‌است و در حال حاضر دیگر اقتصاد کشور این توان را ندارد. زمان آن فرا رسیده‌است که سیاست خارجی برای اقتصاد هزینه بپردازد.

🔸با فعال شدن مکانیزم ماشه، شرایط ایران به مراتب سخت‌تر می‌شود وتنش بالا میگیرد. غرب بدون دستاورد از این فرصت دست نمی‌کشد.

🔸طبقه‌ی متوسط بر اساس میزان درآمد تقلیل رفته ولی بر اساس معیار فرهنگی هنوز در عرصه سیاست ایران نیروی موثری است.

🔸 با بهره‌گیری از چهارچوب نظریه کاردوزو ، حکومت توسعه‌گرا ، چنانچه در داخل کشور با طبقه متوسط دارای شکاف نباشد و محیط بین‌المللی بدون تنشی را تجربه کند، شانس خوبی برای رشد و توسعه اقتصادی دارد. شرایط داخلی مناسب، حکمرانی خوب و سیاست خارجی بدون تنش برای پیشرفت اقتصادی لازم است. این مدل، دلایل شکوفایی اقتصاد ایران در سه مقطع نیمه دوم دهه‌ی چهل، برنامه‌ی سوم توسعه در دوران اصلاحات و مدت کوتاهی پس از برجام را به خوبی توضیح می‌دهد.

🔸بنظر من در عرصه داخلی آقای پزشکیان با انجام اقدامات عملی و ملموس برای مردم خوب جلو رفته است (نظریه پنجره های شکسته) و چنانچه با یک سری کارهای مثبت و ملموس دیگر سال جاری را به پایان برساند، بدون شک تقلیل شکاف جامعه و حکومت در ابتدای سال آینده قابل انتظار خواهد بود.

🔸از نظر تنش‌زدایی ما هم اکنون با جهان چند قطبی و دوران گذار روبرو هستیم و با توجه به شرایط فعلی ایران در منطقه و جهان، کار به مراتب پیچیده‌تر از زمانی است که ما در جهان دو قطبی و تک قطبی قرار داشتیم.

🔻هم‌اکنون برای بهبود شرایط خارجی ایران دیدگاه‌های متفاوتی بیان میگردد:

1️⃣ اعلام بی طرفی
ما در حال حاضر طرف جنگ با اسراییل هستیم، سیاست بی‌طرفی بنظر غیرعملی است. بی‌طرفی خود الزاماتی دارد از جمله باید با موافقتنامه‌های بین‌المللی مورد پشتیبانی قرار گیرد و مورد قبول باشد. نهایتا تاریخ معاصر ما نیز دوبار نشان داده‌است سیاست بی‌طرفی سیاست موفقی نبوده است.

2️⃣ هسته‌ای شدن
اولا، هزینه‌های احتمالی هسته‌ای شدن برای ما مشخص نیست و ممکن است بیش از ظرفیت کشور باشد و خطر درگیری نظامی را هم دارد. ثانیا با رفتن به سمت چنین سیاستی قطعا اجماع جهانی علیه ما بیشتر می‌شود و تحریم‌ها گسترده تر از آنچه امروز هست می شود و شرایط اقتصادی به مراتب از امروز بدتر میشود. ثالثا هسته‌ای شدن ممکن است تهدید وجودی را از بین ببرد اما سایه‌ی جنگ را از سر کشور برنمی‌دارد. روسیه و رژیم صهیونیستی هر دو اتمی هستند و بیش از یکسال است که در جنگ گرفتارند. رابعا بنظر می‌آید با پیگیری چنین سیاستی با توجه به تجربه گذشته و آنچه تحلیل می‌شود حتی روسیه و چین چندان واکنش مثبتی نشان نمی‌دهند.

3️⃣ توافق جامع با غرب
واقع‌بینانه با توجه به شرایط داخلی ایران و امریکا و سطح اختلافات بنظر من توافق جامع با غرب در حداقل کوتاه‌مدت، غیرممکن است اما باید تنش را کم کنیم و زمینه‌هایی برای این منظور، وجود دارد. پیام های رد و بدل شده و اظهارات نشان می‌دهد هر دو طرف مذاکره را بر هر حرکت دیگری مقدم می‌دارند و به دلایل دیگر کمی خوش‌بینی بیشتر می‌شود. مدیریت تنش با غرب می‌تواند کمک موثری برای ثبات و بهبود شرایط اقتصادی ایران باشد. بهر صورت علیرغم تنزل قدرت هژمونی امریکا ، بازارهای مالی هنوز بیشتر تحت نفوذ غرب است. برای مثال در مقایسه با دلار که بطور متوسط حدود 60 درصد ذخایر ارزی کشورها را تشکیل می‌دهد این آمار برای یوآن کمتر از 5 درصد است.

4️⃣روابط بیشتر با چین
چین کشوری قدرتمند و با آینده‌ای بهتر است و داشتن رابطه با آن چنانکه تا کنون برقرار بوده، حتما خوب است. ولی این رابطه شاید باید رو به آینده باشد. برای مثال رابطه‌ی ما با چین باید از تجارت عبور کرده و به جذب سرمایه‌گذاری بخصوص در زیربناهای کشور برسد. در ضمن ما در دوران چند قطبی و دوران موازنه باید سعی کنیم از یک سویه شدن تجارت خود جلوگیری کنیم و برای این منظور هند، برزیل و ژاپن باید بعنوان متوازن‌کننده روابط تجاری ما با چین به کار گرفته شوند.
همچنین ما نباید انتظار داشته باشیم چین با وجود تجارت بیش از 500 میلیارد دلاری با آمریکا و 350 میلیاردی با منطقه و تجارت حدود 15میلیاردی با ما، از ما پشتیبانی نظامی و امنیتی بکند. چین همانطور که در سالهای اخیر و در طول جنگ غزه دیدیم بیشتر در منطقه به صورت دیپلماتیک و با ملاحظه عمل می‌کند . چین ممکن است چنانچه بعضی از تحلیل‌گران غربی اشاره می‌کنند ضعف بیش از حد ایران در منطقه را تحمل نکند نه بیشتر.

💠اندیشکده حکمرانی شریف
|سایت| |کانال تلگرام| |کانال بله| |اینستاگرام|