🗓️9 сакавіка 1918 году Выканаўчы камітэт Рады Ўсебеларускага зьезда прыняў Другую Ўстаўную грамату, абвясьціўшы стварэньне Беларускай Народнай Рэспублікі (БНР). Гэта падзея стала важным этапам у гісторыі Беларусі, бо яна адлюстроўвае імкненьне беларускага народа да незалежнасьці й самавызначэньня.

📜Другая Ўстаўная грамата была прынята ў складаных умовах, калі Беларусь знаходзілася пад акупацыяй нямецкіх войскаў, а бальшавікі й немцы падпісалі Берасьцескі мір, які падзяліў беларускія землі паміж імі. У гэтых умовах беларускія дзеячы вырашылі абвясьціць стварэньне БНР, каб абараніць інтарэсы беларускага народа й яго права на самавызначэньне.

📝Тэкст Другой Устаўнай граматы складаўся з васьмі пунктаў, у якіх абвяшчалася стварэньне БНР у межах расьсяленьня й лічэбнай перавагі беларускага народу.

Хвала Хрысту!

Спадарства, сёньня прапануем вам канал "Каталіцтва па-беларуску".
Тут вы знойдзеце, слова Божае, каталіцкія сьвяты й урачыстасьці, сьвятыя й іх жыцьцяпіс, гісторыю касьцёла як у Беларусі так і па-за яе межамі, эстэтыку хрысьціянскай веры, хрысьціянскія арты, разважаньні й абмеркаваньні пытаньняў рэлігіі, і шмат чаго іншага й усё па-беларуску!) Усіх рады вітаць!!!

Нашая хрысьціянская вера мае гісторыю больш чым 2000 год і ігнараваць такі вялікі скарб немагчыма!

Пераходзь па спасылцы ніжэй і далучайся ⬇️

https://www.tgoop.com/katalictvabielaruskaje

🗓️9 sakavika 1652 hodu na sojmie Rečy Paspalitaj upieršyniu było vykarystana prava liberum veto, jakoje dazvalała adnamu deputatu spynić abmierkavańnie luboha pytańnia j pracu sojma naohuł, vykazvajučy svaju niazhodu.

📜Pieršy vypadak vykarystańnia liberum veto źviazany ź imiem Uładzisłava Sicinskaha, deputata ad ziamli Ŭpickaj, jaki vystupiŭ suprać prałanhacyi sojmu. Hety vypadak stvaryŭ precedent, jaki pavinien byŭ słužyć instrumentam dla padtrymańnia demakratyi, ale ŭ rečaisnaści pryvioŭ da palityčnaha paraliču.

⚜️Liberum veto stała symbalem šlachieckaj svabody j demakratyi, ale adnačasova j pryčynaj palityčnaha kryzysu, jaki ŭrešcie pryvioŭ da zaniapadu Rečy Paspalitaj. Hetaje prava dazvalała adnamu deputatu spynić pracu ŭsiaho siejma, što časta vykarystoŭvałasia dla blakavańnia važnych rašeńniaŭ i reform. U vyniku, palityčnaja systema Rečy Paspalitaj stała nieefektyŭnaj i nie zdolnaj da reformaŭ.

👑10 сакавіка 1646 году кароль і вялікі князь Уладзіслаў Ваза ажаніўся з францускай князёўнай Людвікай Марыяй Ганзага. Гэтая падзея мела вялікае значэньне для Рэчы Паспалітай і, у прыватнасьці, для Беларусі, бо вясельле замацавала зьвяз паміж дзьвюма магутнымі дынастыямі.

👫Шлюб Уладзіслава Вазы й Людвікі Марыі Ганзага ўмацаваў палітычныя й культурныя сувязі паміж Рэччу Паспалітай і Францыяй. Людвіка Марыя адыграла важную ролю ў палітычных інтрыгах таго часу й падтрымлівала караля ў яго дзяржаўных пачынаньнях.

🔸Гэтае вясельле таксама садзейнічала разьвіцьцю культурных зносін і ўзаемадзеяньня паміж Рэччу Паспалітай і Францыяй. Шлюб Уладзіслава й Людвікі Марыі стаў сымбалем цесных сувязяў і ўзаемадзеяньня паміж дзьвюма культурамі, што пакінула значны сьлед у гісторыі Беларусі.

🏭10 сакавіка 1972 году ў Менску адбыўся выбух у цэху па вырабе тэлевізыйных футаралаў Менскага радыёзаводу. Гэтая падзея забрала жыцьці больш за 100 чалавек і пакінула глыбокі сьлед у нацыянальнай памяці.

🔸Выбух адбыўся ўвечары, калі ў цэху працавала другая зьмена. Прычынай стала скапленьне дысьперснага пылу ад апрацоўкі драўляных дэталяў, які ўзаемадзейнічаў з выпарнымі рэчывамі імпортнага лака. У выніку магутнага выбуху двухпавярховы будынак цалкам абрынуўся.

🔸На месцы катастрофы працавалі сотні людзей, у тым ліку жанчыны й моладзь. Многія загінулі пад заваламі, іншыя атрымалі цяжкія траўмы.

🔸Улады СССР спрабавалі замаўчаць трагедыю, але памяць пра яе захавалася ў сэрцах беларусаў. Сёньня гэтая падзея — нагадваньне пра важнасьць бясьпекі на вытворчасьці й адказнасьці ўладаў перад грамадзтвам.

На фота: Здымак Менску з космасу. Месца выбуху на завулку Соф’і Кавалеўскай пазначанае чырвонай кропкай.

🗓️11 сакавіка 1609 году пачалася вайна Рэчы Паспалітай з Масквой, якая доўжылася амаль дзесяць гадоў і карэнным чынам зьмяніла палітычную карту Ўсходняй Эўропы.

⚔️Падставай для вайны стала падтрымка Рэччу Паспалітай Ілжэдзьмітрыяў – прэтэндэнтаў на маскоўскі трон, што выклікала супраціўленьне мясцовага насельніцтва.

📜Вайна скончылася Дэулінскім замірэньнем 1618 годзе, паводле якога Смаленшчына й Чарнігаўшчына замацаваліся за Рэччу Паспалітай. Гэтыя тэрыторыі сталі важнымі цэнтрамі беларускай культуры, дзе разьвіваліся гарады, кнігадрукаваньне й праваслаўныя брацтвы. Напрыклад, у Смаленску ўзмацнілася будаўніцтва рэнэсансных фартэцый, чые рэшткі захаваліся да нашага часу.

🗓️11 sakavika 1609 hodu pačałasia vajna Rečy Paspalitaj z Maskvoj, jakaja doŭžyłasia amal dziesiać hadoŭ i karennym čynam źmianiła palityčnuju kartu Ŭschodniaj Eŭropy.

⚔️Padstavaj dla vajny stała padtrymka Rečču Paspalitaj Iłžedźmitryjaŭ – pretendentaŭ na maskoŭski tron, što vyklikała supraciŭleńnie miascovaha nasielnictva.

📜Vajna skončyłasia Deulinskim zamireńniem 1618 hodzie, pavodle jakoha Smalenščyna j Čarnihaŭščyna zamacavalisia za Rečču Paspalitaj. Hetyja terytoryi stali važnymi centrami biełaruskaj kultury, dzie raźvivalisia harady, knihadrukavańnie j pravasłaŭnyja bractvy. Naprykład, u Smalensku ŭzmaćniłasia budaŭnictva renesansnych fartecyj, čyje reštki zachavalisia da našaha času.

👑Žyhimont III Vaza, viadomy ŭ VKŁ jak Žyhimont IV, byŭ adnym z najbolš značnych kiraŭnikoŭ Rečy Paspalitaj. Naradziŭsia 20 červienia 1566 hodu ŭ Švecyi, syn karala Juchana III Vazy j Kaciaryny Jahiełonki. U 1587 hodzie byŭ abrany karalom polskim i vialikim kniaziem litoŭskim, a ŭ 1592 hodzie staŭ karalom Švecyi.

✝️Žyhimont Vaza imknuŭsia adnavić pazycyi katalickaha kaściołu ŭ Rečy Paspalitaj i Švecyi, što pryviało da kanfliktaŭ z pratestanckaj šlachtaj. Jon padtrymlivaŭ Bieraściejskuju uniju 1596 hodu, jakaja abjadnała pravasłaŭnych i katalikoŭ. Adnak jaho sproby ŭvieści absalutnuju manarchiju j spadčynnaść trona vyklikali niezadavolenaść šlachty.

🇸🇪Žyhimont Vaza taksama viadomy svaimi namahańniami viarnuć švedzki tron, što pryviało da praciahłych vojnaŭ sa Švecyjaj. Jaho palityka zbližeńnia z Habsburhami j Śviataj Rymskaj imperyjaj zamacavałasia dvuma šlubami z aŭstryjskimi erchiercahiniami, Hannaj i Kanstancyjaj.

Na vidarysie: Piter Paŭl Rubiens. Konny partret Žyhimonta III (~ 1624)

👑Жыгімонт ІІІ Ваза, вядомы ў ВКЛ як Жыгімонт ІV, быў адным з найбольш значных кіраўнікоў Рэчы Паспалітай. Нарадзіўся 20 чэрвеня 1566 году ў Швэцыі, сын караля Юхана ІІІ Вазы й Кацярыны Ягелонкі. У 1587 годзе быў абраны каралём польскім і вялікім князем літоўскім, а ў 1592 годзе стаў каралём Швэцыі.

✝️Жыгімонт Ваза імкнуўся аднавіць пазыцыі каталіцкага касьцёлу ў Рэчы Паспалітай і Швэцыі, што прывяло да канфліктаў з пратэстанцкай шляхтай. Ён падтрымліваў Берасьцейскую унію 1596 году, якая аб’яднала праваслаўных і каталікоў. Аднак яго спробы ўвесьці абсалютную манархію й спадчыннасьць трона выклікалі незадаволенасьць шляхты.

🇸🇪Жыгімонт Ваза таксама вядомы сваімі намаганьнямі вярнуць швэдзкі трон, што прывяло да працяглых войнаў са Швэцыяй. Яго палітыка збліжэньня з Габсбургамі й Сьвятай Рымскай імпэрыяй замацавалася двума шлюбамі з аўстрыйскімі эрцгерцагінямі, Ганнай і Канстанцыяй.

На відарысе: Пітэр Паўль Рубенс. Конны партрэт Жыгімонта ІІІ (~ 1624)

⚜️Jan Barščeŭski (1794—1851) — adzin z najjarčejšych pradstaŭnikoŭ biełaruskaha adradžeńnia, piśmieńnik, paet i falkłaryst, čyje tvory stali mastackim śviedčańniem bahaćcia biełaruskaj kultury.

📚Najbolš viadomy tvor — zbornik apaviadańniaŭ «Šlachcic Zavalnia, albo Biełaruś u fantastyčnych apaviadańniach». Heta pieršaja ŭ historyi biełaruskaj litaratury kniha, napisanaja na polskaj movie, ale prasiaknutaja biełaruskim ducham. U joj aŭtar źbierahaje narodnyja lehiendy, padańni j zvyčai, stvarajučy ŭnikalny vobraź Biełarusi.

📌Barščeŭski byŭ nia tolki piśmieńnikam, ale j sabralnikam falkloru. Jon zapisvaŭ narodnyja pieśni, kazki j abrady, zachavaŭšy dla patomkaŭ častku biełaruskaj vusnaj tradycyi. Jaho tvorčaść prasiaknuta luboŭju da rodnaj ziamli, jaje pryrody j historyi.

🔸Niahledziačy na toje, što Barščeŭski pisaŭ pieravažna na polskaj movie, jaho tvory ličacca važnaj častkaj biełaruskaj litaratury. Jany dapamahli zachavać nacyjanalnuju identyčnaść u ciažki čas rasiejskaj imperskaj palityki.

⚜️Ян Баршчэўскі (1794—1851) — адзін з найярчэйшых прадстаўнікоў беларускага адраджэньня, пісьменьнік, паэт і фалькларыст, чые творы сталі мастацкім сьведчаньнем багацьця беларускай культуры.

📚Найбольш вядомы твор Баршчэўскага — зборнік апавяданьняў «Шляхціц Завальня, альбо Беларусь у фантастычных апавяданьнях» (1844—1846). Гэта першая ў гісторыі беларускай літаратуры кніга, напісаная на польскай мове, але прасякнутая беларускім духам. У ёй аўтар зьберагае народныя легенды, паданьні й звычаі, ствараючы ўнікальны вобразь Беларусі.

📌Баршчэўскі быў ня толькі пісьменьнікам, але й сабральнікам фальклёру. Ён запісваў народныя песьні, казкі й абрады, захаваўшы для патомкаў частку беларускай вуснай традыцыі. Яго творчасьць прасякнута любоўю да роднай зямлі, яе прыроды й гісторыі.

🔸Нягледзячы на тое, што Баршчэўскі пісаў пераважна на польскай мове, яго творы лічацца важнай часткай беларускай літаратуры. Яны дапамаглі захаваць нацыянальную ідэнтычнасьць у цяжкі час расейскай імпэрскай палітыкі.

🗓️14 сакавіка 1499 году кароль і вялікі князь Аляксандар надаў Менску Магдэбурскае права. Гэта падзея стала важным этапам у гісторыі горада, бо яна дазволіла Менску атрымаць самакіраваньне й разьвівацца як незалежны гандлёвы й культурны цэнтар.

🏛️Магдэбурскае права дало Менску магчымасьць стварыць уласныя органы ўлады, незалежныя ад ваяводаў і старастаў. Горад атрымаў права на выбары гарадзкой рады й войта, якія займаліся кіраваньнем і судовай дзейнасьцю. Гэта спрыяла разьвіцьцю гандлю, рамёстваў і культуры, а таксама павышэньню ўзроўню жыцьця гараджан.

📜Наданьне Менску Магдэбургскага права садзейнічала ўмацаваньню яго пазыцый у рэгіёне й павышэньню яго значнасьці як эканамічнага й культурнага цэнтра. У выніку, Менск стаў адным з найбольш разьвітых гарадоў Вялікага княства Літоўскага.

🔸Магдэбурскае права таксама спрыяла фарміраваньню гарадзкой культуры й традыцый, якія захаваліся да нашых дзён. Горад атрымаў уласны герб і права на будаўніцтва ратушы, якая стала сымбалем гарадзкой свабоды й незалежнасьці.

🗓️14 sakavika 1499 hodu karol i vialiki kniaź Alaksandar nadaŭ Miensku Mahdeburskaje prava. Heta padzieja stała važnym etapam u historyi horada, bo jana dazvoliła Miensku atrymać samakiravańnie j raźvivacca jak niezaležny handlovy j kulturny centar.

🏛️Mahdeburskaje prava dało Miensku mahčymaść stvaryć ułasnyja orhany ŭłady, niezaležnyja ad vajavodaŭ i starastaŭ. Horad atrymaŭ prava na vybary haradzkoj rady j vojta, jakija zajmalisia kiravańniem i sudovaj dziejnaściu. Heta spryjała raźvićciu handlu, ramiostvaŭ i kultury, a taksama pavyšeńniu ŭzroŭniu žyćcia haradžan.

📜Nadańnie Miensku Mahdeburskaha prava sadziejničała ŭmacavańniu jaho pazycyj u rehijonie j pavyšeńniu jaho značnaści jak ekanamičnaha j kulturnaha centra. U vyniku, Miensk staŭ adnym z najbolš raźvitych haradoŭ Vialikaha kniastva Litoŭskaha.

🔸Mahdeburskaje prava taksama spryjała farmiravańniu haradzkoj kultury j tradycyj, jakija zachavalisia da našych dzion. Horad atrymaŭ ułasny hierb i prava na budaŭnictva ratušy, jakaja stała symbalem haradzkoj svabody j niezaležnaści.

🗓️14 сакавіка 1863 году ў Горадні на чыгуначным вакзале адбыўся бой паўстанцаў з расейскімі войскамі.

⚔️Група з 42 паўстанцаў пад камандаваньнем капітана Лявона Кульчыцкага атакавала Гарадзенскі чыгуначны вакзал з мэтай захопу паравоза, каб прабіцца ў Парэчча да лагера атрада Людвіка Нарбута. Аднак рота рэгулярных маскальскіх войск, якая ахоўвала вакзал, здолела ў некалькігадзінным баі адбіць напад паўстанцаў і перашкодзіць іх спробе захапіць транспарт.

🔸У выніку бою з 42 паўстанцаў толькі пяцёра, уключаючы Кульчыцкага, не загінулі й не трапілі ў палон, здолеўшы далучыцца да атрада Нарбута.

На фота: Чыгуначны вакзал у Горадні (пачатак ХХ стагодзьдзя)

🗓️14 sakavika 1863 hodu ŭ Horadni na čyhunačnym vakzale adbyŭsia boj paŭstancaŭ z rasiejskimi vojskami.

⚔️Hrupa z 42 paŭstancaŭ pad kamandavańniem kapitana Lavona Kulčyckaha atakavała Haradzienski čyhunačny vakzał z metaj zachopu paravoza, kab prabicca ŭ Parečča da łahiera atrada Ludvika Narbuta. Adnak rota rehularnych maskalskich vojsk, jakaja achoŭvała vakzał, zdoleła ŭ niekalkihadzinnym bai adbić napad paŭstancaŭ i pieraškodzić ich sprobie zachapić transpart.

🔸U vyniku boju z 42 paŭstancaŭ tolki piaciora, uklučajučy Kulčyckaha, nie zahinuli j nie trapili ŭ pałon, zdoleŭšy dałučycca da atrada Narbuta.

Na fota: Čyhunačny vakzał u Horadni (pačatak ХХ stahodździa)

🗓️15 сакавіка 1994 году — гістарычная дата для Беларусі. У гэты дзень была прынятая Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь, якая стала асновай сувэрэннасьці й незалежнасьці нашай дзяржавы. Гэта быў важны крок у фармаваньні новай беларускай дзяржаўнасьці пасьля распаду СССР.

🏛️Пасьля абвяшчэньня незалежнасьці ў 1991 годзе Беларусь пачала будаваць сваю дзяржаўную сыстэму. Канстытуцыя 1994 году стала вынікам доўгай працы юрыстаў, палітыкаў і грамадзкіх дзеячаў, якія імкнуліся стварыць сучасны й дэмакратычны асноўны закон.

📌Канстытуцыя замацавала прынцыпы дэмакратыі, прававой дзяржавы й сацыяльнай справядлівасьці. Яна ўстанавіла падзел уладаў на заканадаўчую, выканаўчую й судовую, а таксама гарантавала грамадзянам асноўныя правы й свабоды.

📜Прыняцьце Канстытуцыі стала важным этапам у гісторыі незалежнай Беларусі. Яна заклала асновы для разьвіцьця дзяржаўнасьці, захаваньня нацыянальнай ідэнтычнасьці й культурнай спадчыны.

🗓️15 sakavika 1994 hodu — histaryčnaja data dla Biełarusi. U hety dzień była pryniataja Kanstytucyja Respubliki Biełaruś, jakaja stała asnovaj suverennaści j niezaležnaści našaj dziaržavy. Heta byŭ važny krok u farmavańni novaj biełaruskaj dziaržaŭnaści paśla raspadu SSSR.

🏛️Paśla abviaščeńnia niezaležnaści ŭ 1991 hodzie Biełaruś pačała budavać svaju dziaržaŭnuju systemu. Kanstytucyja 1994 hodu stała vynikam doŭhaj pracy jurystaŭ, palitykaŭ i hramadzkich dziejačaŭ, jakija imknulisia stvaryć sučasny j demakratyčny asnoŭny zakon.

📌Kanstytucyja zamacavała pryncypy demakratyi, pravavoj dziaržavy j sacyjalnaj spraviadlivaści. Jana ŭstanaviła padzieł uładaŭ na zakanadaŭčuju, vykanaŭčuju j sudovuju, a taksama harantavała hramadzianam asnoŭnyja pravy j svabody.

📜Pryniaćcie Kanstytucyi stała važnym etapam u historyi niezaležnaj Biełarusi. Jana zakłała asnovy dla raźvićcia dziaržaŭnaści, zachavańnia nacyjanalnaj identyčnaści j kulturnaj spadčyny.