У 1974-м у Грэцыі дыктатура пала за два дні.

Але гісторыкі сыходзяцца на тым, што гэта быў толькі фінал працэсу, а сапраўдны ідэалагічны калапс рэжыму здарыўся за дзевяць месяцаў да таго, у выніку пратэстаў, якія ў лістападзе 1973 года прайшлі ў Афінскім політэхнічным універсітэце.

Жорсткае падаўленне выступу студэнтаў прывяло да такой хвалі грамадскага абурэння, якая цалкам разбурыла міф пра «ўсенародную падтрымку хунты», а рэакцыя ўладаў паказала, што хунта далёка не маналітная. Жорсткасць генералаў тады прывяла да іх дэлегітымізацыі ўнутры краіны і за мяжою.

А ў ліпені 1974- га проста супалі памылка і чалавек: фатальная памылка кіраўніка хунты Іаанідзіса, і генерал Гізікіс, які знайшоў у сабе смеласць змяніць сістэму.

Цяпер 17 лістапада — гэта выхадны дзень ва ўсіх універсітэтах Грэцыі, дзень памяці, калі ва ўсіх ВНУ зачытваюць спіс ахвяр 7-гадовай дыктатуры.

Пра дыктатуру "чорных палкоўнікаў" і яе крах у № 11/2020 "Нашай гісторыі" піша Андрэй Акушка. Пытайцеся ў шапіках і кнігарнях.

Стары навагодні верш Наталлі Арсенневай, асабліва актуальны для тых, хто ў адыходзячым годзе мусіў не па сваёй волі часова пакінуць Бацькаўшчыну.

На парозе новага года

Мінае год стары...
Падходзіць моўчкі новы.
Ці спадзявацца нам чагосьці ад яго?
Ня кажны ж у сіло ці спор ці долю зловіць,
хоць скочыў бы па іх, здаецца, у агонь.
Мінае год стары...
Прыгрэтыя чужынай,
ды мерзнучы усё ж, мы зь ім зьлісталі дні.
I шмат каму ён з рук апошні козыр выняў,
і шмат,
ой, шмат каго –
і зьвёў і спадманіў.
Нам страшна запраўды ізноў у нешта верыць,
ізноў аб нечым сьніць,
ізноў з тугі гібець.
О, Бацькаўшчына, любая бязь меры,
ці злучыць новы год выгнаных –
і Цябе?
Мінае год стары...
Надходзіць новы, лепшы,
зьнявераныя, ўсё ж мы верым прагна ўсьцяж.
Хай гэты новы год хоць трохі нас пацешыць –
багаслаўлёны й ён,
і вечны чар жыцьця.

1947

Выйшла новае відэа аднаго з найбольш плённых і цікавых аўтараў "Нашай гісторыі" Андрэя Скурко на тэму пачаткаў Кіеўскай Русі. Гэты сюжэт разглядаўся ў № 8/2020 часопіса, а цяпер пра яго можна ад таго ж аўтара і паслухаць.

Выйшаў новы нумар "Нашай гісторыі". Ад сёння - у кнігарнях, днямі з'явіцца ў шапіках "Белдрука".

У новым нумары "Нашай гісторыі" (12/2020):

- Соф'я Вітаўтаўна, дачка славутага князя Вітаўта, гаспадыня Масквы;

- Трава нашых дзядоў. З якімі цяжкасцямі сутыкаліся беларускія вяскоўцы ва ўмовах калгаснай сістэмы, каб пратрымаць уласную карову;

- Сенаванне. Галоўная летняя праца ў колішняй беларускай вёсцы;

- Скульптарка Кацярына Кобра: каханне і нянавісць з мастаком Уладзіславам Стшэмінскім;

- Брэсцкі мір, суп з бычыных хвастоў і таямнічы Воран: гід па ўкраінскіх мясцінах Брэста;

- Кава, якую італьянцы ператварылі ў культ;

- План Агінскага: як спрабавалі адрадзіць Вялікае Княства Літоўскае пад скіпетрам Расійскай імперыі;

- Дзягіль: "еўрапейскі жэньшэнь", расліна арханёлаў;

- 15-гадовы злачынца, вінаваты ў тым, што вучыў дзяцей грамаце;

- Адзін у Даліне цароў: падарожжа ў егіпецкі Луксор падчас пандэміі;

- Выжал, які не ганчак;

- Хлеб і да хлеба: што спажывалі старажытныя рымляне;

- Манета манет: што азначае новы помнік, пастаўлены ў Мінску каля галаўнога офіса Банка Дабрабыт;

- "Проці ўсіх імперый і карон": гісторыя напісання аднаго верша Уладзіміра Караткевіча;

- Першы ў гісторыі фотаздымак беларускага горада.

Сярод аўтараў нумара - Сяргей Палехаў, Аляксандр Пашкевіч, Яўген Лебедзь, Паўліна Скурко, Андрэй Дзмітранок, Павел Булаты, Алесь Белы, Андрэй Голуб, Аляксей Ластоўскі, Аляксей Казленка, Алег Галкін, Валянціна Андрэева, Андрэй Вашкевіч.

Нумар можна набыць у шапіках "Белдрука", а таксама ў кнігарнях і ў прыватных распаўсюднікаў.

А найзручнейшы і найтаннейшы спосаб рэгулярна атрымліваць штомесячны часопіс «Наша гісторыя" — падпісацца на яго. Зрабіць гэта можна на любым аддзяленні «Белпошты", праз плацежна-даведкавыя тэрміналы, а таксама праз сістэму «Інтэрнэт-падпіска» на сайце www.belpost.by. Падпісны індэкс — 00469.

Змест № 12 "Нашай гісторыі" за 2020 год.

План Агінскага. Як спрабавалі адрадзіць Вялікае Княства Літоўскае пад скіпетрам Расійскай імперыі

Як толькі ў 1795 годзе з палітычнай карты свету знікла Рэч Паспалітая абодвух народаў, яе эліты адразу пачалі шукаць спробы адрадзіць некалі магутную дзяржаву. Крокі былі розныя: адныя шукалі апекі пры дварах еўрапейскіх манархаў і ўрадаў, іншыя ўскладалі спадзеў на сумесную вайну з Турцыяй супраць Расіі і ўнутранае паўстанне. Але былі і такія, якія спрабавалі паразумецца ў гэтай справе з расійскім імператарам.

Пра адзін з такіх планаў, звязаных з іменем вядомага палітычнага дзеяча і кампазітара Міхала Клеафаса Агінскага, у № 12/2020 "Нашай гісторыі" піша Павел Булаты.

Нумар можна набыць у шапіках "Белдрука", а таксама ў кнігарнях і ў прыватных распаўсюднікаў.

У № 1/2021 "Нашай гісторыі":

— Іван Мележ, які ўсіх здзівіў: стаў класікам беларускай літаратуры, калі вялікіх твораў ад яго ніхто не чакаў;

— Што нам дала гістарычная Літва?;

— Надбярэзінская засцянковая шляхта на прыкладзе адной сям'і;

— "Нічога не бойся, я загіну дзеля перамогі": аповед пра неймаверныя выпрабаванні і натхняльную стойкасць бабулі, запісаны ўнучкамі;

— Анёл і змей, чарапы і сэрцы: знакі памерлых на хрысціянскіх могілках;

— Жніво Міхася Сеўрука: самая беларуская карціна міжваеннай Польшчы;

— Савецкая блакада Берліна ў 2-й палове 1940-х: як Захад паказаў сваю рашучасць у крытычны момант;

— Берлін — горад, у якім пераконваешся, што ніякія муры не вечныя;

— Табакеркі супраць цара і чорта: як модны аксесуар зрабіўся інструментам прапаганды;

— Калдуны: татарскія, беларуска-ліцвінскі і габрэйскія;

— Фрагменты літоўскай Атлантыды: архіў унікальных замалёвак, зробленых рукой гетмана Януша Радзівіла;

— Усяслаў Чарадзей, які выстаяў;

— З-пад Шчорсаў — у Сібір: як беларусы з Наваградчыны будавалі сваё жыццё за тысячы кіламетраў ад родных мясцін.

Сярод аўтараў нумара — Андрэй Скурко, Алег Дзярновіч, Юрый Тамковіч, Маргарыта і Валерыя Храмчанкі, Сяргей Грунтоў, Надзея Вусава, Андрэй Акушка, Ягор Хаванскі, Алесь Белы, Мікола Волкаў, Кірыл Карлюк, Генадзь Семянчук, Галіна Кавальчук.

У свежым нумары "Нашай гісторыі" (2/2021):

- Тайная гісторыя мінскага праспекта: па старонках захапляльнай кнігі французскага прафесара Фаб'ена Бела "Мінск. Архітэктура сталіцы 1917—1956";

- Карэйскі шлях: кампраміс з аўтарытарным рэжымам ці бескампрамісная барацьба?

- Вёска Мачуль на Століншчыне: тут плавалі на дубах, а шляхта і сяляне, хоць тыя і тыя праваслаўныя, мелі асобныя могілкі і называлі тыя ж прадметы рознымі словамі;

- Як З'езд народных дэпутатаў звёў маладога гомельскага рабочага Віктара Карняенку з Быкавым і Сахаравым і даў пуцёўку ў палітыку;

- Акуна Матата! Архіпелаг Занзібар у Афрыцы як турыстычны кірунак;

- Аер, "татарскае зелле" - водная трава, якую некалі нібыта завезлі да нас усходнія заваёўнікі і якой мы пасля шчодра падзяліліся з Еўропай і Амерыкай;

- "Родны дом 52 гады даглядаў брат. Верыў, што яны вернуцца. І яны вярнуліся". Гэта пра бежанцаў з Іспаніі падчас Грамадзянскай вайны 1930-х, якія апынуліся ў Беларусі. А некаторыя іх нашчадкі жывуць тут дагэтуль;

- Мастачка-самародак Алена Кіш: з гэтай зямлі, не з гэтага свету;

- Валянцін Пянькоўскі - баявы генерал, якога блытаюць са шпіёнам;

- Прадзедава багацце. Колькі назапасіў грошай на ашчаднай кніжцы перад Першай сусветнай вайной селянін з-пад Гродна, і што на гэта можна было купіць;

- Сяброўства на ўсё жыццё: як змагаліся за Беларусь дома і ў эміграцыі ўнук паўстанца 1863 года Мікола Абрамчык і слуцкі паўстанец 1920-га Лявон Рыдлеўскі.

Аўтары нумара - Паўліна Скурко, Андрэй Акушка, Ірына Ляшкевіч, Віктар Карняенка, Зміцер Каспяровіч, Алесь Белы, Андрэй Дзмітранок, Зараслава Камінская, Віталь Чырвінскі, Андрэй Вашкевіч, Валер Каліноўскі.