از دفتر بیرون آمدیم داخل بلوار. این تاکسی سه‌چرخ به مردم آب معدنی می‌دهد.
@ikrsim

برداشته‌ام کودکِ سرماخورِ خود را
بر روی خیابان زده‌ام چادُرِ خود را

این شهر هرات است که دستان طبیعت
بر پوستش انداخته گاز امبُرِ خود را

من پای ندارم بروم خارج از این شهر
حتی بزند بر سرِ من آجُرِ خود را

شاید که قرار است که با زلزله قدری
خالی بکند آن دلِ از غم پُرِ خود را

دور است که از سینهٔ او درد شود دور
این گاوصفت یافته‌است آخورِ خود را

با شعر نوشتن نشود درد دوا، لیک
پنهان نتوانند صدف‌ها دُرِ خود را

اکرام بسیم

@ikrsim

الان داشتم شکر می‌کردم که بعد از دوهفته بودن در هوای سردِ بیرون، امشب در خانه‌‌ایم که دوباره زمین‌لرزه رسید.
دوباره بیرون و‌ هوای سرد...

بعد از مدت‌ها امشب یک دقیقه اخبار یکی از تلویزیون‌های فارسی‌زبان را تماشا می‌کردیم. می‌گفت کاروان‌های کمک سازمان ملل به مردم غزه، به آنجا رسیده‌اند. لباس و نان و این چیزا... نشان می‌داد که سازمان ملل اجازه داده شهری زیر بمباردمان با خاک یکسان شود تا بعد بیاید مقداری بیسکویت و تی‌شرت به مردم بدهد. شما اگر مضحک‌تر از این خبر جایی دیده بودید بفرمایید. سازمان ملل به جای پرداختن به اصل مشکل، روی قطع‌شدگی کامل یک پا، وازلین می‌مالد.
خیلی واضح است که این سازمان عروسک خیمه‌شب‌بازی چند کشور قدرتمند ظالم است. این سازمان برای انحراف اذهان عامه، گاهی از گاو دُمش را به مردم می‌رساند. البته پیش از این اجازه می‌دهد و نظاره می‌کند که گرگ سهم آن مردم را بقاپد.
@ikrsim

پنبه نه در گوش و واکش بی‌خلل
خانهٔ آسودگی، قفلش کری‌ست

بیدل

@ikrsim

پرسید یکی که: من چرا خندانم
وقتی آماج دردِ بی‌پایانم!
گفتم: از دستِ زندگی، چون تُنبک
هی سیلی می‌خورم ولی می‌خوانم

اکرام بسیم

@ikrsim

مهرِ عشق از روی دل‌ها گر براندازد نقاب
باطنِ هر ذرّه از چندین تپش آبستن است
بیدل

مروج است که وقتی کشف علمی‌یی اتفاق می‌افتد، خیلی‌ها به متون دینی مراجعه می‌کنند که احیاناً سرنخی از آن اکتشاف، کشف کنند. وقتی اشارتی خیلی بعید هم یافتند آن را دستاویز قرار می‌دهند و می‌گویند فلان کتاب دینی این کشف را چندین قرن پیش انجام داده است. چنین امکانی البته صد در صد مردود نیست اما الزاماً درست هم نمی‌تواند بود. سوای متون دینی در هر متن درگیرِ تخیلی هم، از چندین خیالِ موجود، یکی یا چندتا ممکن است بعدها حقیقت پیدا کند. این بدان معنا نخواهد بود که صاحب خیال مدت‌ها پیش کشفی انجام داده باشد.
در اشعار بیدل که قهرمان تخیل است، ابیات شبه‌علمی زیادی وجود دارد. آخرین بیت آن‌چنانی که تا به اکنون از او دیدم همین بیت بالا است.
می‌گوید باطن هر ذره آبستن چندین تپش است. با همان شیوهٔ اهالی دین می‌توان ادعا کرد که بیدل وجود الکترون‌ها وحرکت آن را در اتم کشف کرده است. در حالی که رابطه بین ذره و خورشید و حرکت ذره به سمت خورشید در شعر شاعران ما از جنس صحبت‌های عارفانه است.

ابیات ذره‌دار دیگر از بیدل:

ما عدم‌سرمایگان را لاف هستی نادر است
ذره حیران است در وضعِ شگرفِ آفتاب
.
هر ذره دارد از کفِ خاکِ فسرده‌ام
مشق تحیری ز دبستان آفتاب
.
بیدل از خیلِ آفتاب‌وشان
شیوهٔ ذره‌پروری مطلب
.
هیچ موجودی به عرضِ شوق، ناقص‌جلوه نیست
ذره هم در رقص موهومی که دارد کامل است

در بیت مورد بحث هم مقصد از مهر، همان آفتاب است.
@ikrsim

سنگم که همیشه در تکاپویم من
خاموشم و غرق در هیاهویم من
جانم به فدای آنکه اهل راز است
آن کس که بفهمد چه نمی گویم من
#جلیل_صفربیگی
@js313

می‌گویند مورچه‌ای را آب جویی می‌برده اما او داد می‌زده که: ایهاالناس! بیایید که دنیا را آب برد.
رهگذری او را از آب می‌گیرد و می‌پرسد: برادر عزیز و ارجمند! شما یک مورچهٔ کوچک می‌باشید، شما را آب می‌برد، اما چرا می‌فرمایید دنیا را آب برد؟
مورچه می‌گوید: وقتی من نباشم دنیا هم نخواهد بود. منظورش این بوده که دنیا از نگاه او نخواهد بود.

بعد ما همکار عزیزی داشتیم که اخیراً بیرون از وطن مهاجر شده است. یکی از تکیه‌کلام‌هایش برای مراجعین این بود که: شما هستید که ما هستیم. یعنی اگر مراجعه‌کننده‌ای نباشد دفتر بیکار نیست که برای ما در مقابل هیچ خدمتی حقوق ماهانه تأدیه کند.

نتیجتاً برای دیده‌شدن هر پدیده‌ای، بیننده‌ای لازم است.

بیایید فرض کنیم ما و شما در نزدیکی کوه هیمالیا و قلهٔ اورست که بزرگترین بلندیِ زمین است ایستاده‌ایم. حالا چشم‌های خود را در همان نقطه می‌بندیم، کوهی به همان بزرگی وجودش را برای ما از دست می‌دهد. در حالت چشم‌بسته تفاوتی ندارد که در برابر کوه هیمالیا قرار داریم یا برج ایفل و یا حتی منار کج‌شدهٔ هرات.

افراد قدرت تعیین‌کنندگی بالایی دارند، حتی با ندیدنِ افراد، خیلی از رهبران و قهرمانان هم وجود ندارند.

برای حس ختام، بیتی از بیدل را که ضمناً به همین مسئله اشاره‌ای دارد، با هم می‌خوانیم:

آرام و رَم در این دشت فرق آن‌قدر ندارد
در دیده آنچه کوهی‌ست در گوش‌ها صدایی‌ست
@ikrsim

تا روستای آن گل، راهی دراز و دور است
کوهی بلند و سرکش در پیش پای مور است

رفت و دگر نیامد در شهر ما، که چندی‌ست
خاموش چون زیارت، تاریک مثل گور است

اصلاً اتاق بی‌او آب و هوا ندارد
بارانِ پشت کلکین، انگار مرده‌شور است

سر تا به پای در او یک مو خلل ندیدم
گویی که آب زمزم در شیشهٔ بلور است

لطف است در کلامش هرچند قهر باشد
ناز است در نگاهش حتی اگر غرور است
...
دیشب به خواب دیدم، خوابیده در کنارم
گفتم نشسته باشم، این از خرد به دور است

مقصود موی او بود، افتاد بر میانش
تقصیر دستِ من نیست، وقتی که عشق کور است

...

خود را نمی‌شناسم این‌سان که روزهایم
خاکی‌تر از مسیر بین هرات و غور است

آن گل که گفته آمد، از ابتدای این شعر
گم‌کرده‌ای به نامِ خوشحالی و سرور است

اکرام بسیم

@ikrsim

داستانی گویم از دیروز چاشت
معده‌ام تابِ تهی‌بودن نداشت

لنگ‌لنگان رد شدم از چند پیچ
تا خریدم عاقبت یک ساندویچ

لقمه‌ای را تا گرفتم در دهان
در کنارم سبز شد مردی جوان

بر سرش دستار و بر شانه پتو
زلف بر گردن فتاده از دو سو

ظاهراً او نیز در فکرِ غذا
تا در آرد معده‌اش را از عزا

آمد و بر میزِ پهلویم نشست
فرصتِ گفت و شنودی داد دست

گفتمش: من شاعری بی‌دفترم
گفت: من مأمورِ نهی از منکرم

گفتمش تا می‌شود این لقمه صرف
مشکلی گر نیست، دارم چند حرف

دختران را روز مانندِ شب است
ماه‌ها شد بسته دربِ مکتب است

وضعِ کار و زندگانی خوب نیست
هر طرف جز بیوه و معیوب نیست

نرخِ نان سر بر فلک بنهاده است
زندگیِ کودکان در جاده است

هم جوانان وطن از بهرِ کار
هر طرف هستند در حالِ فرار

از خریدن نیست این بنزین و گاز
نیست پیدا پولِ یک کیلو پیاز

در چنین وضعی به جای این و آن
از چه می‌گویید از موی زنان؟

تارِ مو ارزش ندارد آن قدَر
باز چون یک گوشه‌اش باشد به‌در

گفت: گفتی شاعرم، ای نیک‌خو!
نیست با ارزش اگر این‌قدْر مو-

پس چرا سیر و پیازِ شاعران؟
شعرها گفتند با موی زنان

وقت، صرفِ حرفِ بی‌ارزش چرا؟
تار مویی را بدین‌سان کِش چرا؟

سعدی آن خوش‌نام‌استادِ سخن
زوم کرده رویِ روی و موی زن

شعر حافظ نیز زلف‌آشفته است
تا که از گیسوی زن‌ها گفته‌ است

موی زن گر حذف گردد از غزل
دفتر و دیوان‌ شود خالی‌بغل

خاصتاً امروز زیرِ ملحفه
گم شده از شعر فکر و فلسفه

آدمی باشد اگر اهلِ خضوع
می‌کند اصلاح را از خود شروع

#طنز
اکرام بسیم

@ikrsim

کی از سرِ ناز دست برمی‌دارد
ما را از خاکِ پست برمی‌دارد
آن‌قدْر لطیف است که چون نور، اگر
بر آب رسد، شکست برمی‌دارد

اکرام بسیم
‌@ikrsim

در ایام کودکی که در روستا زندگی می‌کردیم، اگر کسی پلکش می‌پرید، پرِ گاهی را مرطوب می‌کردند و روی پلکش می‌چسپاندند. در این حالت ظاهراً پلک از پرش باز می‌ایستاد.
امروز بعد از حدود سه دهه از آن ایام، وقتی این بیت بیدل را خواندم یاد آن قضیه افتادم:

خِفّتِ اهل شرم، بی‌باکی‌ست
چون پرد چشم پایمال خس است

انگار رسم خاشه‌چسپاندنِ پشت پلک، در هندِ دورانِ بیدل هم رایج بوده است.

در بیت دیگری هم می‌گوید:

گر دل بتپد غیرِ نفس کیست رفیقش!
ور چشم پرد، جز مژه امید خسی نیست

بیدل در بسیاری از اشعارش به چنین تجربیات زیسته‌ای پرداخته که خواننده در صورت داشتن آن تجربه یا شنیدنش، بهتر به مفهوم شعرها پی‌ می‌برد.

@ikrsim

آن کس که غمش همیشه آزارت کرد
هم‌او را سرنوشت غمخوارت کرد
پهلوی تو هست و خوابِ او می‌بینی
برخورداری چه برنخوردارت کرد

اکرام بسیم
@ikrsim

از خوردنِ غصه در جهانِ اسباب
گفتم که بشوی دست، گفتی کو آب؟
ای آن که بهانه‌ای‌ست در هر کارت
پا نیست نیاز، پس برو تخت به خواب

اکرام بسیم
@ikrsim

هرچند به راهِ دوستی کوشیدم
بی‌‌دوست نه خوردم و نه هم نوشیدم
دارد به برهنگیِ من می‌خندد
آن کس که همیشه عیبِ او پوشیدم

اکرام بسیم

@ikrsim

این غزل فشرده‌ای‌ است از اندیشهٔ بیدل. تمام غزلیات بیدل در حوزهٔ عرفان، هستی‌شناسی و خودشناسی، حول همین محور می‌چرخد.

یک موضوع بسیار برجسته در کار بیدل، نشاندنِ شعر در جایگاهِ اصلی‌اش است.
او در طول غزل‌هایش از کاربرد زبان بی‌پروا و پیرایه حذر نمی‌کند. به راحتی از غزل تقدس‌زدایی می‌کند و جنبهٔ محفلی و به‌به-چه‌چه‌اش را می‌شکند.
تصور کنید این بیت را در حالی که شمع‌ها در محافل شعرخوانی روشن‌اند و موسیقی ملایمی هم نشر می‌شود، دکلمه کنند:

موج دریای تعین‌ گر همین جوشِ «من» است
آنچه خلق‌ آب بقا دارد گمان، جز شاش نیست

غزل کامل:

صنعت نیرنگِ دل بر فطرت‌ِ کس فاش نیست
آینه تصویرها می‌بندد و نقاش نیست

جوش اشیا، اشتباهِ ذات بی‌همتاش نیست
کثرتِ صورت غبار وحدتِ نقاش نیست

کفر و دین‌، شک و یقین سازی‌ست بی‌آهنگ ربط
هوش اگر دا‌ری بفهم ای بی‌خبر! پرخاش نیست

عقل‌ گو خون شو به دور اندیشی رد و قبول
در حضورآباد استغنا برو یا باش نیست

هرچه خواهی در غبار نیستی آماده گیر
ای تُنک‌سرمایه، چون هستی‌، عدم قلاش نیست

چون حباب این چیدن و واچیدن افسونِ هواست
خیمهٔ اوهام را غیر از نفس فراش نیست

بی‌تکلف زی، تب و تاب امید و یاس چند!
عالم شوق است اینجا جای بوک و کاش نیست

شوخ چشمی برنمی‌دارد ادبگاه جلال
قدردانِ آفتاب امروز جز خفاش نیست

موج دریای تعین‌گر همین جوش من است
آنچه خلق‌، آب بقا دارد گمان، جز شاش نیست

ریش‌گاوی چیست‌؟ امیدِ مراد از مردگان
زین مزارات آنکه چیزی یافت جز نباش نیست

بگذر از افسانهٔ تحقیق‌، فهم این است و بس
تا تو آگاهی رموز هیچ چیزت فاش نیست

نوبهار آیینه در دست از هجوم رنگ و بوست
بید‌ل این الفاظ غیر از صورت معناش نیست

@ikrsim

من با ماه و ستاره‌ها همرازم
چون کوه به هر سو جریان می‌سازم
اما وقتِ تماس با او مثلِ-
یک گوشی روی حالتِ پروازم

اکرام بسیم

@ikrsim

یا بعد از این تردید را ای نازنین بگذار
یا گوشه‌های قلب من را دوربین بگذار

بارِ نگاهت را که دیدم، با خودم گفتم:
این وزنه را بالانبرده بر زمین بگذار

دوری میان ما چه طولانی و ممتد شد
یک خطِ پایان پای این دیوارِ چین بگذار

صد بار گردیدم شکارت، باز می‌گردم
باور نداری چشمِ خود را در کمین بگذار

اصلن بیا بشکن همه ضرب المثل‌ها را
تا مار را دیدی، تله در آستین بگذار

اصلن بیا و فکر کن این زندگی رخش است
افسار را محکم بکش، پا روی زین بگذار

الحمدلله عشق را آغاز کن با من
پایان آن را هم به رب العالمین بگذار

اکرام بسیم

@ikrsim

به کوچه عطرِ تو راهی اگر شود، چه شود!
هوا، چنان که بخواهی، اگر شود، چه شود!

و قطره قطره‌ی دریا شراب خواهد شد
در آب، عکسِ تو ماهی اگر شود، چه شود!

به یک عبورِ تو از خویش می‌روم، ماندم
که این عبور نگاهی اگر شود، چه شود!؟

کنارِ بودنِ تو محو می‌شوم، آتش
حریف با پرِ کاهی اگر شود، چه شود!؟

در این که دور شوی از من، آه حق داری
حجاب آینه آهی اگر شود، چه شود!؟

نسیم و زلفِ تو آباد باد، حرفی نیست
بسیم مردِ تباهی اگر شود، چه شود؟

#اکرام_بسیم

@ikrsim