‌‌🔘 ایران‌شناسی | باستان‌شناسی

👁‍🗨 کهن‌ترین نوشته درباره کلیسای سنت استپانوس مقدس

👁‍🗨 درباره دیر استپانوس مقدس در انجیل قدیمی که با سال ۹۸۹ م تحریر شده و در ماتناداران اجمیادزین نگهداری می‌شود، نوشته‌ای موجود است. این انجیل را شخص نیکوکاری به نام گوژی، فرزند واهرام از طرف خود و خویشاوندانش به دیر استپانوس اهدا کرده است.

کلیسای سنت استپانوس جلفا یک شب در سال را پذیرای هزاران مسیحی ارمنی است و همه ساله در یک روز ویژه، گروهی از ارامنه دنیا به این منطقه می‌آیند تا افزون بر زیارت، مراسم خود را نیز برگزار کنند.

استپانوس نخستین شهید مسیحیت به شمار می‌رود. چنان که در انجیل مقدس، در بخش «اعمال رسولان» آمده است وی مردی مومن و دارای سجایای فراوان بود، بیماران را شفا می‌داد، الام آنان را تسکین می‌بخشید و در میان پیروان مسیح، به نیکنامی شهرت داشت. اما بدخواهان نزد روحانیون یهود از او بدگویی کردند و به تحریک آنان استپانوس را به بیرون شهر برند و سنگسار کردند. تصویر سنگسار کردن استپانوس بر دیوار شرقی کلیسا حجاری شده است.

هوهانس حق‌نظریان، استاد دانشگاه و چهره علمی و فرهنگی درباره پیشینه تاریخی کلیسا می‌گوید: درباره تاریخ بنای دیر استپانوس مقدس اطلاع دقیق در دست نیست. در متون کهن روایت‌هایی نقل شده که در آن بنای کلیسا به بارتلمی مقدس، یکی از دو جواری حضرت مسیح که برای تبلیغ مسیحیت به این خطه آمده بودند، نسبت داده شده است. در بررسی‌های پژوهشگران چنین روایت‌هایی مردود شناخته شده است. در مورد قدمت دیر استپانوس مقدس سندی در چند سطر به خط هوهانس وارتاپت یکی از راهبان دیر، موجود است که در ۶۴۹ م نوشته شده و هنوز به طور دقیق بررسی نشده و حاکی از آن است که دیرهای استپانوس و تادئوس مقدس در نیمه‌های قرن هفتم میلادی دایر بودند.

درباره دیر استپانوس مقدس در انجیل قدیمی که با سال ۹۸۹ م تحریر شده و در ماتناداران اجمیادزین نگهداری می‌شود، نوشته‌ای موجود…

‌‌🔘 ایران‌شناسی | باستان‌شناسی | تازه‌های نشر

👁‍🗨 مجموعه مقاله‌های کوتاه بیستمین گردهمایی باستان‌شناسی ایران منتشر شد

👁‍🗨 مجموعه مقاله‌های کوتاه بیستمین گردهمایی باستان‌شناسی ایران به کوشش فرشید مصدقی امینی و فاطمه فرشی جلالی منتشر شد.

این کتاب دربردارندۀ مقاله‌های کوتاه در زمینه باستان‌شناسی ایران است که پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری آن را منتشر کرده است.

👁‍🗨 مجموعه مقاله‌های کوتاه بیستمین گردهمایی باستان‌شناسی ایران منتشر شد

👁‍🗨 مجموعه مقاله‌های کوتاه بیستمین گردهمایی باستان‌شناسی ایران به کوشش فرشید مصدقی امینی و فاطمه فرشی جلالی منتشر شد.

این کتاب دربردارندۀ مقاله‌های کوتاه در زمینه باستان‌شناسی ایران است که پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری آن را منتشر کرده است.

نسخۀ خمسۀ شاه تهماسبی

۹۴۶ ه‍ .ق عصر صفوی
کتابخانة بریتانیا


کتاب خمسه نظامی شاه‌طهماسبی اثر شاه‌محمود نیشابوری(زرین قلم) بهترین خطاط سلطنتی شاه‌طهماسب صفوی است که توسط اساتید خطاطی و نگارگری ایران، از جمله میرک اصفهانی، میرزاعلی، میرسیدعلی، مظفرعلی و محمدزمان صفحه‌آرایی شده است.

این اثر یکی از نفیس‌ترین نسخ خطی ایران و یکی از برجسته‌ترین آثار در تاریخ هنر کتابت و نگارگری ایران محسوب می‌‍شود. این نسخه که به طور کامل شامل هر پنج مثنوی نظامی گنجوی می‌شود دارای ۸۱۰ صفحه، ۸۰۰ نوع تشعیر و ۱۷ نگاره، از جمله نگارۀ معروف معراج پیامبر اثر سلطان‌محمد است که در نوع خود بی‌نظیر است.

تاریخ تدوین این نسخه ۹۴۶ قمری است و یکی از ویژگی‌های چشمگیر آن تشعیرهای منحصر به فرد و تزئین حاشیه‌های صفحات با نقوش گیاهی و حیوانی طلاکوبی شده است که سابقه‌ای طولانی در تاریخ هنر ایران دارد و در این کتاب به اوج رسیده است.

‌‌🔘 ایران‌شناسی | باستان‌شناسی

👁‍🗨 همایش ملی جهانِ ایرانی: سلوکی و اشکانی برگزار می‌شود

👁‍🗨 گروه پژوهشی باستان‌کاوی تیسافرن و مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و جامعۀ باستان‌شناسی ایران و انجمن ایران‌شناسی ایران «همایش ملی جهانِ ایرانی: سلوکی و اشکانی» را به دبیری علمی دکتر شاهین آریامنش و دکتر هوشنگ رستمی، چهارشنبه ۱۹ دی‌ماه ۱۴۰۳ در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار می‌کنند.

در بخش آغازین این همایش، سیدمحمد کاظم بجنوردی رییس مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، دکتر محمدابراهیم زارعی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، دکتر شاهین آریامنش رییس گروه پژوهشی باستان‌کاوی تیسافرن، دکتر محمود جعفری دهقی رییس انجمن ایران‌شناسی، دکتر کوروش محمدخانی رییس جامعۀ باستان‌شناسی ایران و دکتر حکمت‌اله ملاصالحی استاد باستان‌شناسی ایران سخنرانی خواهند کرد.

برنامه همایش از پیوند زیر در دسترس است.

‌‌🔘 ایران‌شناسی | باستان‌شناسی

👁‍🗨 یادداشت حسن فاضلی نشلی درباره باستان‌شناسی ایران

👁‍🗨 حسن فاضلی نشلی استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران در یادداشتی که خطاب به حکمت‌اله ملاصالحی استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران نوشته شده، نقدهایی را مطرح کرده است.

یادداشت فاضلی را در ادامه می‌خوانید.

بی شک هیچ باستان‌شناسی به اندازه اینجانب تحت تأثیر دانش علمی و معنوی استاد دکتر ملاصالحی نبوده و نخواهد بود. استاد ملا صالحی بیش از همه در شکل‌گیری دانش باستان‌شناسی و روحیات علمی اینجانب اثرگذار بوده و لذا در همه عمرم خود را مدیون وی می‌دانم؛ روح و جانم استاد ملاصالحی است؛ لذا وقتی این دل نوشته را به دست گرفتم، یک نوع احساس گناه و شرمندگی را در خود احساس کردم و از خدا می‌خواهم اگر قصوری در این نوشتار هست؛ بر اینجانب ببخشاید. جان کلام این که نوشته های سالهای اخیر استاد ملاصالحی در باب موضوعات مختلف را نپسندیدم و به ذهنم این‌طور می‌آید که این یادداشت‌ها تأثیر بسزایی در بهبود حال عمومی میراث‌فرهنگی نداشته و در بسیاری از موارد به عکس عمل کرده است. به همین منظور در طی دو سال اخیر و طی تماس‌های تلفنی بارها از ایشان خواهش کردم که مثل دکتر شفیعی کدکنی خود را قربانی افراد نکند و اگر هم یادداشتی می‌نویسد، بیشتر متمرکز بر مسائل کلی میراث باشد و نه جنبه‌های مصداقی آن.
آنچه را که بیش از همه تنم را لرزاند و آن خصیصه را در حکمت ندیدم، برجسته بودن روح بدگویی به این و آن در نوشته‌های دو سال اخیر ایشان است. بیانیه های استاد سرتاسر پر از نگاه چپ‌گرایانه و تنفر از زمین و زمان هست. شاید مشکل عمده نوشتارهای اخیر ایشان در حوزه استحفاظی باستان‌شناسی، تقسیم باستانشناسان به دو گروه و جبهه خیر و شر است. عده‌ای صد پهلوان هستند و عده‌ای دیگر، صورت دیگر دارند؛ در نتیجه ایجاد این دو دستگی نه تنها کمکی به حال و روز باستان‌شناسی نکرد، بلکه به اختلاف بین باستان شناسان…