‍ #دین_ایزد

«دین» واژه‌ای پارسی و به چم (:معنی) وجدان، بینش و نگرش درونی است که از سوی اهورامزدا در نهاد هر انسان جای داده شده تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه درست و راست را یافته و در آن گام بردارد.

دین، نام روز بیست‌ و‌ چهارم از هر ماه در گاه شمار زرتشتی است و نگهبانی روز بیست‌ وچهارم ماه به ایزد دین سپرده شده است. دین نام ایزدی از ایزدان آیین زرتشتی، نگهبان خامه هست. در این روز فرزند به درس و آموزگار سپرند.

پورریحان بیرونی در فهرست نام‌های روزهای ایرانی نام این روز را «دین» و در سغدی هم «دین» و در خوارزمی نیز «دین» یاد کرده است. دین که از واژه‌ی دئنا گرفته شده به چم سروش كه همان وجدان آمده است.

نگرشی درونی که از سوی اهورامزدا در نهاد هر آدمی مى‌باشد، تا در زندگی با نیروی آن بتواند راه راست و درست را یافته و در آن گام بردارد.

در سانسکریت و گات ها و دیگر بخش‌های اوستا بارها واژه‌ِ ی «دئنا» آمده كه هشت بار مى‌شود.
دین در گات ها به چم‌های گوناگون کیش، و آیین و سروش و … معنا شده است.


فردوسی پیرامون این ایزد می‌سراید :

همه مردمی باید آیین تو،
همه  رادی و راستی دین تو.


مسعود سعد پیرامون آن می‌سراید :

دین‌روز ای روی تو آکفت دین،
مَی خور و شادی کن و خرم نشین.

گل سد برگ نماد دین ایزد است.

@khashatra

✅ دستوران.

واژه ی دستور که در پهلوی دستوبر Dastobar نوشته شده و در کتاب های فرهنگ پارسی به معنی وزیر هم آمده است در عهد ساسانیان به موبدی اطلاق می شد که دارای معلومات عالیه بوده و می توانست به سوالات و معضلات مذهبی جواب قانع کننده بدهد و چون بارها اتفاق می افتاد که دستورانی با داشتن دانش فراوان و هوش و ذکاوت خدا دادی و استعداد سرشار مورد توجه پادشاهان وقت قرار گرفته و به سمت وزارت مفتخر می گشتند به تدریج در نزد مردم واژه ی دستور و وزیر مترادف و در معنی یکسان گردید.
در هر حال مقام دستور در دوره ی ساسانی از موبد و هیربد بالاتر بود.
در حال حاضر نیز در هندوستان و پاکستان لفظ دستور به کسی اطلاق می شود که نظارت و سرپرستی یکی از معابد بزرگ به عهده ی او باشد.
این شخص رتبه اش از موبد و هیربد بالاتر است و در مراسم آیینی مانند ؛ مجلس گواه گیران و سدره پوشی و در جشن ها و دیگر مجالس مذهبی رئیس مجلس و نخستین شخص شمرده می شود، سخن رانی های مذهبی ایراد می کند و به سوالات مربوط به مزدیسنا پاسخ می دهد.
۲۶۲
@khashatra

✅ اندرز بدان.

در کتاب های پهلوى به يک طبقه ی دیگر از روحانیون زرتشتی برخورد می کنیم که به نام اندرزبدان معروف بودند و کارشان نوشتن اندرز نامه ها و ایراد سخن رانی های مذهبی و اخلاقی و ارشاد و راهنمایی مردم براه راست مزدیستی بود.
در کتاب های پهلوی با دو دسته از این اندرزبدها به نام های در اندرزید و اسپوارگان اندرز بد آشنا می شویم.
در اندرزبد Dar Andarz Bad یا اندرزید دربار موبد یا دستور دانشمندی بود که موظف بود شخص شاهنشاه و خاندان جلیل سلطنت را با اندرزهای نیکو به راه مملکت داری و رعیت - پروری و عدل و داد و دوری جستن از ستم راهنمایی کند.
در حالی که اسپوارگان ( Aspwaregan) اندرزبد یعنی اندرزبد سواران و - سوارکاران سر و کارش با آرتش و وظیفه اش این بود که سربازان میهن را به میهن پرستی و شاه دوستی تشویق و ترغیب نماید و آن ها را از خیانت، میهن فروشی و سازش با عوامل بیگانه بازدارد.
وجود قاضی عسگر را در ارتش امروز ایران باید دنباله ی اسپوارگان اندرزید دانست.
برای کسب اطلاع بیشتر درباره ی اندرزنامه و اندرزبد به كتاب اندرز نامه های پهلوی اثر نویسنده رجوع نمایید.
۲۶۳
@khashatra

✅ زرتشتر و تمه
به علاوه از چهار دسته روحانیونی که به شرح مختصر هر يک پرداختیم در ادبیات مزدیسنا به نام دیگری بیر برخورد می کنیم و آن زرتشتر و تمه Zaratoshtrutema است که به معنی شخصی می باشد که از حیث اخلاق و رفتار و پاکی و پاکیزگی و دانش دين نزديک به اشوزرتشت باشد.
این شخص بر کلیه ی روحانیون زرتشتی و امور مذهبی ریاست داشت و در مقام و بزرگی مانند پاپ مهدوی بود.
مقر حکم رانی او به درستی معلوم نیست ولی احتمال دارد در ری (رکا) بوده باشد.
زیرا در اوستا ری به نام ری زرتشت نامیده شده و پس از اسلام نیز این شهر، شهر مذهبی محسوب می شد و به قول پورریحان بیرونی محل سکونت شخصی بوده که او را مسمغان می‌گفتند که به معنی بزرگ موبدان است.
بنا به گفته ی طبری، در سال ۱۴۱ هجری قمری، در عهد خلافت مهدی، ری تسخیر شد و مسمغان هم گرفتار گردید.

در پایان باید اضافه نماییم که نام زرتشتر و تمه بارها در کتاب اوستا تکرار شده است، در حالی که در نوشته‌های پهلوی کمتر به آن برخورد می‌کنیم.
بنابراین می‌توانیم حدس بزنیم که پس از درگذشت اشوزرتشت، تا سده ها بعد، اشخاصی به نام زرتشتر و تمه به جانشینی پیامبر ایفای وظیفه می‌نمودند که در نزد مؤمنین مقام والایی داشتند و امر و نهی آن‌ها واجب‌الاجرا بود.
ولی پادشاهان ساسانی ادامهی این وضعیت را به سیاست کشورداری و اداره مملکت مغایر دیده و به منظور تضعیف قدرت زرتشتر و تمه که از طرف قاطبه ی موبدان انتخاب می‌شد، به تعیین موبدان موبدی از سوی دربار شاهنشاهی مبادرت کردند که در پایتخت ساکن بوده و اغلب در امور مذهبی و سیاسی طرف مشورت شاهنشاه بودند.
به تدریج، به اقتضای سیاست، بر قدرت و اهمیت موبدان موبد انتصابی دربار افزوده شد تا جایی که زرتشتر و تمه تحت الشعاع آن‌ها قرار گرفته و قدرت خود را از دست دادند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک ؛ مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان.

✍ نوشته ی ؛ موبد اردشیر آذر گشسب.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

۲۶۴
@khashatra

ادامه دارد...

#امروز


به روز، پیروز و فرخ روز ارد ایزد از بهمن ماه به سال ۳۷۶۲ مزدیسنی

آدینه ۱۹ بهمن ماه به سال ۱۴۰۳ خورشیدی.

۷ فوریه سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ ارد = توانگری و دارایی.

@khashatra

#ارد_ایزد

ایزدی ست که همه ی خوشی‌ها و آسایش‌ها به او ویژه شده است و گویند اگر به خانواده‌ای «ارت» به گونه دختری زیبا رو کند، داده و خواسته و گشایش و گسترش به آن خانه و خانواده روی می‌آورد. آموزش‌های اشوزرتشت آرامش درونی را همراه با توانگری و به دست آوردن خواسته سفارش می‌کند.
هر زرتشتی برای به دست آوردن خواسته از راه درست و راست، به کار و کوشش می‌پردازد.
خواندن سرود «اشم وهو»؛ به بهدینان می‌آموزد که : «خوش بختی از آن کسی ست که در پی خوش بختی دیگران باشد».
ایزد ارد كه در اوستا به گونه‌ی «‌اشا ونگهوئی» آمده است، بیست و پنجمین روز هر ماه است. در یشت ها «ارد ایزد»، خواهر امشاسپندان خوانده شده است. یکی از یشت های اوستا به نام او «ارت‌یشت» است. ایزد ارد یا «ارت»، در اوستا «اشی ونگوهی»، و به چم توانگری، خواسته و دارایی است و به چم «خوب و نیک» نیز آمده است.
در اوستا یشت هفدهم، به‌نام این ایزد است. نگهبانی از ثروت و دارایی بر دوش این ایزد است. آموزش‌های اشوزرتشت آرامش درونی را همراه با توانگری و به‌دست آوردن خواسته سفارش می‌کند. زرتشتی برای به دست آوردن خواسته از راه درست و راست، به کار و کوشش می‌پردازد. این یشت ۶۲ بند دارد.
‍ در اوستا اَشی وَنگوهی به چم توانگری، خواسته و دارایی است و در پهلوی اَرت آمده، کلمه ونگهو صفت است به چم نیک وخوب. ترکیب این کلمه‌ به چم اشی نیک است و آن در پهلوی به گونه‌ی اَرشَش وَنگ و اَشَش وَنگ و اَرشوش وَنگ و بیشتر اَشیش وَنگ آمده است که همگی به چم اَشی نیک است. ارت یا ارد نیز پهلوی است که در فارسی باقی مانده. در لغت‌نامه ها اَرد و آراد و آرد هر سه یاد شده است. در گات‌ها و دیگر بخش‌های اوستا، ارت (اشی) گاه اسم مجرد است به چم توانگری و بخشایش و برکت و نعمت و مزد و بهره و گاهی اسم خاص ایزدی که نگهبان مال و خواسته و دارایی است. اسم این ایزد در گات‌ها یاد شده است. وی مانند سپندارمذ، آناهید و چیستا (فرشته ی دانش) مونث شناخته شده. در جهان مادّی مال و جلال و خوشی دین داران از پرتو وجود اوست و در جهان مینوی و روز واپسین ، پاداش کارهای نیک و سزای کردارهای زشت به یاری او انجام شود. برخی نیز او را اشیش ونگ می‌نامند، او بِه فَر و شکوه خانه می‌افزاید.
زیرا هرکه به دیگران چیزی بدهد همان چیز افزوده و بزرگ تر شده به خانه ٔ وی بازگردد (چنان که در یسنای ۴۳ بند ۱۲)
زرتشتیان در این روز جامه نو می‌پوشند، به سفر می‌روند و سالمندان را یاری می‌کنند.

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

ارد‌ روز است فرخ و میمون،
با همه لهو و خرمی مقرون.
ای دلارای یار گلگون‌رخ،
خیز و پیش‌آر باده‌ی گلگون.

اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

هرچیز نو بخر و اندر خانه بر.
 
اندرزنامه ی آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

به بازار شو، روز (ارد) ای پسر،
نوانو بخر چیز و به خانه بر.

گل همیشه بهار نماد ارد ایزد است.

@khashatra

✅ موبدان یزشن گر.

یسنا از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های اوستاست که شامل ۷۲ فصل می‌باشد و هر فصل در اوستا هائیتی نامیده می‌شود.
به فارسی هات یا به طور مختصر ها می‌گوییم گات‌های اشوزرتشت که از سروده‌های شخص پیامبر می‌باشد و جمعاً ۱۷ ها دارد که در لابلای یسنا به شرح زیر گنجانیده شده است :
۱ - گات‌های اهنود از های ۲۸ تا ۳۴، یسنا جمعاً ۷ ها.
۲ - گات‌های اشتود ازهای ۴۳ تا ۴۶ یسنا، جمعاً ۴ ها.
۳ - گانت های سپنتمد از های ۴۷ تا ۵۰ یسنا، جمعا ۴ ها.
۴ - گات های وهوخشتر های ۵۱ یسنا، جمعا ۱ ها.
۵ - گات‌های وهشتواش‌ های ۵۳ یسنا، جمعا ۱ ها.

زرتشتیان ایرانی یسنا را یشت بزرگ می‌گویند و آن را یزشن (Yezeshn) هم می‌نامند که یک واژه ی پهلوی است.
در همه ی آدریان‌ها نیز اتاقی ویژه وجود دارد که زمینش سنگ فرش است و شیارهایی میان سنگ‌ها دارد.
این اتاق را زرتشتیان یزشن گاه می‌گویند و موبدان یزشن گر، موبدانی هستند که در سرودن یسنا (یزشن) مهارت دارند.
در ایران باستان، سرودن یسنا به ویژه هنگامی که همراه با تشریفات خاص برای تهیه ی پراهوم، یعنی فرآورده ی هوم، بود، مورد توجه روحانیون و بهدینان قرار داشت و زرتشتیان با ایمان می‌کوشیدند تا هنگام سرودن یسنا در آتشکده حضور یابند، زیرا نشستن در حضور موبدان و گوش دادن به ترنم صدای اوستا و نوشیدن پراهوم حاصله را که به وسیله ی روحانیون تبرک شده بود، برای تندرستی و تیزهوشی و تقویت ایمان موثر و مفید می‌دانستند.
۲۶۵
@khashatra

✅ به موجب نوشته ی اوستا، تعداد موبدان یزشن گر در عهد باستان هشت نفر بود. هنگام سرودن یسنا، آتش می افروختند، آب پاک و دست نخورده حاضر بود و نیز تعدادی برسم (۱) و مقداری هوم (۲) خشک، يک هاون كوچک براى زنگ زدن و كوبيدن هوم، دو عدد ماهرو برای قرار دادن بسته برسم بر روی آن ها. يک پياله ی سوراخ دار جهت صاف کردن فشرده ی هوم و دیگر مخلفات بر روی سنگ بزرگی قرار داشت.
نام موبدان یزشن گر در آیه های اوستا (۳) به شرح زیر برای ما به یادگار مانده است : زوتار - هاونان - آتره وخش - فره برتار - آبرت - آسنه تار - ریتو شکر - سروشاورز - و وظیفه ی هر يک از آن ها در فصل ۲۷ کتاب نیرنگ ستان به شرح زیر معین شده است :

-----------------------------------
۱ - برسم (Barsem) از شاخه‌های نازک درخت انار یا گز تهیه می‌شود.
این شاخه‌ها که توسط موبد ضمن سرودن اوستا از درخت چیده می‌شوند، به تعداد معین برای هر اوستا به هم بسته می‌شوند.
اخیراً برسم‌هایی از فلز درست شده و به جای برسم نباتی به کار می‌رود.
برخی از پژوهش گران باورمندند که موبدان یزشن گر در این مراسم با کمک برسم و زنگ زدن و دیگر تشریفات توأم با سرودن آیات اوستا موفق می شوند که يک قوه ی مغناطيس نباتی یا حیوانی بسیار خفیفی تولید نمایند که بر روی فشرده ی هوم و آب و سایر چیزهایی که در یزشن گاه وجود دارد اثر می گذارد و آن ها را متبرک نموده نیروی شفا بخش به آن ها می دهد.
۲ - هوم Hum گیاهی است که در کوه های ایران و افغانستان به شكل بوته می روید. این بوته شاخه های نازک و کوتاهی دارد که بندهایش خیلی بهم نزديک است و رنگ زرد مایل به طلایی دارد.
هوم در اوستا Haoma نامیده شد. و به زبان علمی به نام Ephedra Vulgaris مشهور است و از تجزیه ی فشرده ی آن دارویی یافته اند که افدرین Ephedrin نام دارد و در آسم و تنگی نفس و بیماری های قلبی مفید است.
این گیاه در حال حاضر هم در افغانستان و بلوچستان به نام هوم مشهور است و فشرده ی آن در بسیاری از بیماری ها مصرف می شود.
برای شرح بیشتر رجوع شود به Anthropological Papers- By J.Modi
P225/243
۳ - گاه ازیرن در خرده اوستا - ویسپرد - کرده ی ۳ بند ۱ وندیداد کرده ی ۵ بندهای ۵۷ و ۵۸
۲۶۶
@khashatra

✅ ۱ - زوتار Zaotar که امروز به نام زود معروف است از حيث مقام از دیگر موبدان یزشن گر بالاتر بود و سایرین همکاران او به شمار می آمدند او همه ی ۷۲ های یسنا را با صدای بلند ضمن اجرای تشریفات می سرود و دیگر موبدان تنها در موارد معینی با او در خواندن همکاری می کردند.
۲ - هاونان Havanan موبدی بود که کار کوبیدن هوم در هاون و زنگ زدن در موارد معین به عهده ی او بود.
۳ - آتره وخش Atarevakhsh جای این موبد در نزدیکی مجمر آتش بود و وظیفه اش افروخته نگاه داشتن آن در تمام مدت. ۴ - قره برتار Frabaretar موظف بود که ابزار مقدس را در جای خود قرار دهد و هر وقت زو تار آن ها را لازم داشت در اختیار او بگذارد.
۵ - آبرت Aberet می بایست طی مراسم مخصوصی آب پاک و دست نخورده از سرچشمه بیاورد و هنگام سرودن یسنا نیز در موقع لزوم آب را در ظرف مخصوص بریزد. ۶ - آسنه تار Asnatar شست شوی آلات و تمیز نگهداشتن آن ها و هم چنین تصفیه ی هوم با او بود.
۷ - ریتو شکر Raetveshkar کار این موبد مخلوط کردن فشرده ی‌هوم با آب یا شیر و تقسیم کردن آن بین بهدینان بود. این شخص را امروز راسفی می نامند.
۸ - سروشاورز Sraoshavarez نظم و ترتیب یزشن گاه به طور کلی به عهده ی این روحانی محول بود.
از هشت موبدی که به شرح آن ها پرداختیم امروز تنها دو نفر باقیمانده و از دیگر موبدان یزشن گر اثری نیست این دو نفر که عبارتند از :
زوتار وریتو شکریا زود و راسفی همه ی کارها و تشریفات یزشن را مانند شست و شوی ابزار مقدس و تهیه برسم و آب پاک و ساير مخلفات و افروختن آتش و سرودن یسنا با كمک هم انجام می دهند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک ؛ مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان.

✍ نوشته ی ؛ موبد اردشیر آذر گشسب.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

۲۶۷
@khashatra

ادامه دارد...

#امروز


به روز، پیروز و فرخ روز اشتاد ایزد از بهمن ماه به سال ۳۷۶۲ مزدیسنی

شنبه ۲۰ بهمن ماه به سال ۱۴۰۳ خورشیدی.

۸ فوریه سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ اشتاد = راستی و درستی.

✔️ روز دیدار ستی پیر در شهر یزد.

@khashatra

#اشتاد_ایزد

اشتاد یا ایزدبانو اشتاد، در اساتیر ایران نام یک ایزدبانو است که ایزد پایدار روز بیست‌ و‌ششم هر ماه در گاهشمار زرتشتی نامیده می‌شود. اشتاد به چم «راستی و درستی» است. این ایزد راهنمای مینویان و جهانیان است.
در آیین مزدیسنا بر این باور است که خداوند، زمین را در اشتاد روز آفرید. بنا به این بازگفت برخی اشتاد روز را، روزی خجسته دانسته‌اند.

واژه‌ی اشتاد از بنیان و نهان ارشتاد یا ارشتات بوده که در گذر زمان به اشتاد تبدیل شده‌ است. ارشتات به چَم راستی و درستی است و در یسنا ۱۶ و هم چنین در دو سی روزه‌ی کوچک و بزرگ، در ردیف سی فرشته‌ در پیوند با روزهای ماه به شمار آمده‌ است.

اشتاد هم چنین رهنمای مینویان و جهانیان شمرده شده و با دو ایزد دیگر، یعنی زامیاد (ایزد زمین) و رشن در پیوند ویژه‌ و نزدیک دارد و ایزد اشتاد همکار و یاور امشاسپند «امرداد» بوده و در اوستا به چم «کار و دادخواهی» هم آمده است.

زرتشت بهرام پژدو می‌سراید : «روانت باد ویژه جان و دل شاد / نگهدارت سروش و رشن و اشتاد.

چهار روز در نزد زرتشتیان ارج بسیار ویژه‌ای دارد : مهر، آذر، ورهرام و اشتاد و برای هر یک از آن ها زیارتگاهی ساخته شده است. یکی از نیایش گاه‌های زرتشتیان کرمان، «شاه اشتاد ایزد» نام دارد.
این زیارتگاه که در محله گَبر آباد در شمال شرقی شهر کرمان جای دارد، به این ایزد ویژه شده است. زرتشتیان روز اشتاد ایزد هر ماه در پیرانگاه ستی‌پیر در نزدیکی روستای زرتشتی‌نشین مریم‌آباد یزد به نیایش همگانی می‌پردازند.

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

اسب، گاو و ستور به گشتن، هل تا به درستی آیی (بازگردی).

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار :

در (اشتاد) روز، اسب و گاو ستور/به گشتن افکنی مایه گیرند و زور

در بندهش پیرامون این ایزدان آمده است :
آن سه فره بر چینوت برایستند. آن جا که رشن، روان را آمار کند و اشتاد و زامیاد، روان را بر ترازو بگذارند.

 در شاهنامه آمده است :

«همه ساله ز اشتاد و از آسمان/ تن و جانت با شادی و کامتان».


مسعود سعد سلمان گوید :

«اشتاد روز و تازه ز گل بوستان/ای دوست می ستان ز کف دوستان».

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش :

اشتاد‌روز و تازه ز گل، بوستان
ای دوست می ستان ز كف دوستان

در بوستان نشین و می ‌لعل نوش
زیرا كه سبز گشت همه بوستان

 پور ریحان بیرونی در آثارالباقیه می‌نویسد :

«در این روز خداوند زمین را بیافرید». سفر کردن و خون گرفتن در این روز نیکوست.

گل لاله نماد روز اشتاد ایزد است.

@khashatra

✅ يک موبد یزشن گر برابر مندرجات روایات داراب هرمزدیار باید دارای پانزده خصلت پسندیده به شرح زیر باشد :
۱ - اويژه هيم - داراى خوى نيک و خلق پسندیده باشد.
۲ - آسنیده خرد - دارای خرد ذاتی باشد.
۳ - دین اسپنارگان - ایمان قوی در اصول دین داشته باشد.
۴- یزدان منیدار - همیشه به فکر خدا باشد.
۵ - مینووینشن - بینای مینو یعنی به فکر دنیای دیگر باشد.
۶ - پاک منشن - دارای اندیشه ی پاک و راست باشد.
۷ - راست گوشن (۱) - راست گو باشد و هیچ گاه دروغ نگوید.
۸ - خردی کنشن - کار و کردارش از روی خرد باشد.
۹ - یوژداسره تن (۲) - تن خود را پیوسته پاک و از آلودگی ها دور نگهدارد.
۱۰ - شیوا هزوان (۳) - شیرین زبان باشد و گفتار شیوا بر زبان راند.
۱۱ - نرم نسک - نسك ها (کتاب های) اوستا را مرور نموده به حافظه بسپارد.
۱۲ - راست اوستا - آیه های اوستایی را درست و راست بسراید.
۱۳ - پادیاو سازشن (۴) - خودش را پادیاو يعنی پاک و تميز سازد.
۱۴ - نيک نيرنگ (۵) - نیرنگ دین خوب بداند و بدان عمل نماید.
۱۵ - نابر زیوان (۶) - در حال پاکی زندگی کند.
----------------------------------
۱ - گوشن Goveshn پهلوی به پارسی می شود گویش و گفتار.
۲ - پوژداسره از واژه اوستایی Yaojdathra و به معنی پاک و طاهر است. ۳ - هزوان Hezvan به معنی زبان است.
۴ - پادیاو سازشن به معنی پادیا و ساختن پا شستن و تمیز کردن است به این معنی که يک موبد يزشن گر باید بدن و لباس و اتاق خودش و هر چیز دیگری که با آن تماس
پیدا می کند ،تمیز کند بشوید و از آلایش و پلیدی دور نگهدارد.
۵ - نیرنگ به معنی آداب و رسوم دین است.
۶ - نابر زیوان یعنی به حال نابر Nabar زیستن و موبدی را نابر گویند که طی مراسمی پاک شود و آن پاکی را در جسم و روح خود مدت ها نگاه دارد به این معنی که زندگی ساده داشته باشد، شبانه روزی پنج بار نماز بخواند تا می تواند نیکی کند، تنها خوراکی بخورد که یا خود او یا دیگر اشخاص پاک تهیه دیده باشند، پیش از خوردن نماز بخواند در حین خوردن واج باشد یعنی حرف نزند و پس از صرف خوراک باز هم از درگاه خدا شکر گذاری نماید.
این حالت را زرتشتیان امروز پاکی می گویند و موبدانی که در حالت پاکی نباشند پستا Pasta نامیده می شوند.
۲۶۸
@khashatra

✅ آشکار است که اگر موبدی دارای همه ی این فروزه های نيک باشد او موجودی خواهد شد راست گو درست کردار خدا ترس و پرهیزکار که همه او را دوست داشته و مورد احترام و توجه همگان واقع خواهد شد و دوست و دشمن با نظر تحسین به او خواهند نگریست.
موبدان زرتشتی در عهد باستان با واجد بودن این صفات بارز بود که شهره ی آفاق شدند و آوازه ی نیک نامی و پرمایگی آن ها در دنیای قدیم پیچیده قلوب همگان را مسخر نمود.
نام موبد و مغ و مجوس كه هر سه يک نام است در لهجه های مختلف در همه جا با دانش و پرهیز کاری همراه بود.
این نام در زبان های اروپایی نیز به شکل Magi واردشد و کلمه ی ماژیک Magic که به معنی علم ماوراء طبیعت است از آن ساخته شد.
هتا وقتی در انجیل می خوانیم که سه نفر مغ در خاور زمین از راه دانش پیش گویی و ستاره شناسی تولد حضرت عیسی را دریافته و برای دیدن او رهسپار اورشلیم می شوند بدون این که به صحت و سقم این موضوع کاری داشته باشیم فورا به وفور علم و دانش مغ ها و اهمیت و احترامی که آن ها در نظر عیسویان آن دوره پی می بریم زیرا می بینیم که مسیحیان دوره ی اولیه تنها مغ ها را شایسته ی آن می بینند که مبشر زایش پیامبرشان گردند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک ؛ مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان.

✍ نوشته ی ؛ موبد اردشیر آذر گشسب.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

۲۶۹
@khashatra

ادامه دارد...

#امروز


به روز، پیروز و فرخ روز آسمان ایزد از بهمن ماه به سال ۳۷۶۲ مزدیسنی

یک شنبه ۲۱ بهمن ماه به سال ۱۴۰۳ خورشیدی.

۹ فوریه سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ آسمان = آسمان

@khashatra

#آسمان_ایزد

بیست‌وهفتمین روز از هر ماه در گاه شمار مزدیسنی آسمان نامیده می‌شود.
آسمان از آفریده‌های اهورایی و ایزد نگهدارنده‌ ی سپهر.
واژه‌ ی آسمان در اوستا به صورت اَسن، اَسمن، در پارسی میانه و در پازند به صورت آسمان آمده است.
این واژه در اوستا به چم (:معنی) سنگ نیز به کار رفته است.
آسمان نخستین آفریده‌ ی اهورامزدا پیش از جهان مادی است که آغاز و انجام آن نادیدنی است.
(یشت ها فروردین یشت بند ۳) و در اوستا ستوده شده است.
آفرینش دیگر پدیده‌‌ها با آسمان در پیوند است.
به این معنی که اهورامزدا از گوهر آسمان آب و از آب زمین را آفرید.
و به یاری آسمان شادی را آفرید. “که در دوران آمیختگی که ”روزگار ماست” آفریدگان به شادی زندگی کنند.
ایرانیان باستان آسمان را هفت پایه می‌دانستند.
نخست ابر پایه‌ ی دیگر سپهر اختران، سه دیگر ستارگان آلوده نشده، چهارم بهشت که ماه بدان پایه ایستد، ششم گاه امشاسپندان، هفتم روشنایی بی کران که جای اورمزد است.
در برخی بُن مایه ها (منابع) برای آسمان فقط سه پایه، ستاره پایه و ماه پایه و خورشید پایه نام برده شده است اما در ادبیات پهلوی از هفت طبقه‌ ی آسمان یاد شده است.
همکاران آسمان، شهریور، خور و مهر و انارم ”انغر روشن” می‌باشند.
آسمان نخستین گیتیایی اهورامزداست و در گهنبار میدیوزرم آفریده شده است.
آسمان از آفریده‌های بسیار زیبا و ستودنی اهورامزداست.
آسمان برای ایرانیان باستان سرچشمه ی نور و گرمای خورشید بوده و همان گونه که خورشید نیایش می‌شده، آسمان هم ستوده می‌شده است.

در شاهنامه آمده است :

« مه بهمن و آسمان روز بود،
که فالم بدین نامه پیروز بود».

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی نسک (کتاب) بندهش :

آسمان‌روز ای چو ماه آسمان،
باده نوش و دار دل را شادمان.

جان ز باده شاد كن زیرا كه عقل،
باده را بیند همی شادی جان.

هر زمان باده خور ای تازه چو گل،
تازه كن شادی به باده هر زمان.

گیاه هوم نماد آسمان ایزد است.

@khashatra

✅ آیین نوزودی.

واژه ی نوزود از دو تکه ی نو + زود ساخته شده و به طوری که در صفحات پیش اشاره شد واژه ی زود به موبدی اطلاق می شود که در مراسم یزشن خوانی همه ی ۷۲ های یسنا را می خواند بنابر این ما می توانیم کلمه ی نوزود را به نو موبد ترجمه نماییم.
برخی ها به جای نوزود واژه ی نوزاد به کار می برند که در این صورت معنی آن کاملا آشکار است زیرا منظور کسی می باشد که در مقام روحانیت و موبدی از نو زاییده شده است.
کار آموز موبدی پس از فراگرفتن همه ی معلومات مذهبی و کامیابی در امتحان نهایی طی آیین نوزودی که در زیر به شرح آن می پردازیم به درجه ی موبدی ارتقاء می یابد.
اصولا باید گفت که نوزودی به منزله ی جشن فارغ التحصیلی است.
همان طور که در بسیاری از ممالک راقيه رسم است که در پایان سال تحصیلی مجلس جشنی با حضور عده ای از معاریف و دانشمندان مملکت تشکیل می دهند و دانشجویانی که در آن سال فارغ التحصیل شده اند با لباس و کلاه ویژه برای گرفتن ورقه ی لیسانس خود آن جا حاضر می شوند.
به همین قسم جشن نوزودی نیز برقرار می شود تا کار آموز موبدی را به همه بشناسانند و درجه ی موبدی به او بدهند.
در ایران باستان تنها اشخاصی در این رشته پذیرفته شده و به آن ها اجازه ی موبدی داده می شد که افرادی راست گو و درست کردار بوده و طالب حق و حقیقت باشند. و به علاوه سال های زیادی زیر دست استادی شایسته و موبدی ورزیده تعلیم دیده و از عهده ی امتحانات لازمه برآمده باشند (نیرنگستان فصل اول).
۲۷۰
@khashatra

✅ کارآموز موبدی به موجب دینکرد بایستی دانا راست گو، صبور، حق شناس و پاک دل باشد و برابر نوشته ی اثرپتستان کر، گنگ، کور و چلاق نبوده کاملا تندرست باشد.
این شخص طبق مفاد آبان یشت بایستی به بیماری پیس گرفتار نباشد، پشتش قوز نداشته باشد و هتا دندان هایش نامرتب و بی قواره نباشد و به هم چنین نباید ستم کار، خشمگین و آدم دو رو و ترسو و پست باشد.
بالاخره کسی که می خواست در طبقه ی روحانیون زرتشتی وارد شود هیچ گونه عیب یا نقصی در جسم و روح او نبایستی دیده شود.
در عصر حاضر اشخاصی که مایلند در جرگه ی روحانیت داخل شده و به کار موبدی اشتغال ورزند مجبورند سال ها در تحت نظر و تعلیم یکی از موبدان ماهر و ورزیده به کار آموزی بپردازند.
این گونه کار آموزان ضمن فرا گرفتن اوستا و تعلیمات دینی و نکات و رموز آیینی باید در تهذیب اخلاق و رفتار خود نیز بکوشند.
معلومات مذهبی که به این کار آموزان تعلیم داده می شود عبارت است از : خرده اوستا، درون، فروشی و یسنا با طرز اجرای کلیه ی مراسم مذهبی مانند : گهنبار، سال ، روزه ، یزشن خوانی و غیره به علاوه کارآموز در طول سال های کارآموزی باید درباره ی دین زرتشتی و بنیان گذار آن و دیگر مسایل آیینی و مطالبی که با مذهب بستگی دارد حقایقی یاد بگیرد تا هنگامی که به کار موبدی می پردازد بتواند آن ها را به بهدینان بیاموزد و از جواب دادن به سوالات آن ها در نماند.
۲۷۱
@khashatra

✅ کارآموز موبدی در مدتی که در تحت تعلیم و کار آموزی است برای تزکیه ی نفس و تهذيب روح خود باید چندین بار برشنوم Bareshnum شود.
مدت هر دفعه برشنوم شدن نه شبانه روز است و کار آموز در طول این مدت تماس خود را با دیگران قطع می کند، به پرستش اهورامزدا و تمرکز قوای درونی خود می پردازد، اصول پاکی و پرهیز کاری را به حداکثر رعایت می کند خوراک او خیلی ساده است و با کمال تمیزی و پاکی تهیه می شود.
پیش از خوردن خوراک، اوستا می خواند هنگام خوراک خوردن خاموش است، خوراک را با قاشق و چنگال می خورد با دیگران هم خوراک نمی شود و پس از خوراک نماز می خواند و از خداوند بزرگ برای نعمت هایش سپاس گذاری می کند.
گرچه آیین برشنوم رفتن که زرتشتیان آن را به مناسبت طول مدتش نشوه Noshva (نه شبه) نیز می گویند. در اصل تنها نسبت به پاکشویان و اشخاصی که به نحوی با مرده با چیزهای ریمن و ناپاک تماس داشته و آلوده می شدند و نیز نسبت به مسافرین تازه وارد به ویژه در ایامی که بیماری واگیرداری شیوع داشت اعمال می شد و در حقیقت می شود آن را يک نوع قرنطینه دانست، زیرا که به این اشخاص پس از نه روز انزوا در صورتی که آثاری از بیماری در آن ها دیده نمی شد اجازه می دادند که با دیگران آمیزش نمایند ولی در ادوار بعد برای حصول صفای درونی نوموبدان نیز به این کار توسل جستند، زیرا نه روز پیاپی اوستا خواندن و در فکر و ذکر خدا بودن و زندگی ساده و پاک داشتن و در حال تنهایی و تفكر در ماوراء طبیعت به سر بردن را جهت بالابردن سطح فکر و روح موبدان آینده مفید می دانستند.

📚 بُن مایه :

برگرفته از نسک ؛ مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان.

✍ نوشته ی ؛ موبد اردشیر آذر گشسب.

✍ رونوشت ؛ بردیا بزرگمهر.

۲۷۲
@khashatra

ادامه دارد...

#امروز


به روز، پیروز و فرخ روز زامیاد ایزد از بهمن ماه به سال ۳۷۶۲ مزدیسنی

دو شنبه ۲۲ بهمن ماه به سال ۱۴۰۳ خورشیدی.

۱۰ فوریه سال ۲۰۲۵ (ترسایی)

✔️ زامیاد = زمین

@khashatra

#زامیاد_ایزد

زامیاد به چم زمین است. زمین سرچشمه‌ ی همه داده‌ها برای زندگی بهتر آفریده‌‌ هایی است که روی آن زندگی می‌کنند.
گویند در این  روز درخت نشاندن  و تخم  کاشتن و آبادانی کردن بسیار خوب است.

روز «زامیاد» بیست‌ و‌ هشتمین روز ماه در گاه شمار زرتشتی به این ایزد نامیده می‌شود.
زامیاد (زم، زمین + یزد) یا زامیاد نام فرشته‌ ی زمین است‌ که با صفت نیک کنش، از او یاد شده است.
ایزد زامیاد (زمین) با ایزد آسمان یک جا یا جداگانه سپند شمرده شده‌اند.
زمین نماد مادر است برای انسان و دیگر موجودات زنده‌ ی روی آن، بنابراین ستودنی و سپندینه بوده و در آموزش‌های دین زرتشتی به نگهداری پاک و نیکو از آن بسیار سفارش شده است.
ایزد زامیاد از ایزدان همکار اَمُرداد است.

در ستایش زامیاد نیایش و ستایش اهورمزدای یگانه از همه‌،
نیكوكاران به داده‌های هرمز هست،
نگهدارنده و پروراننده‌ ی آفریده‌ ی زمین نیكو را همی مى‌ستاییم ….

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌‌ی نسک بندهش ؛

چون روز زامیاد نیاری ز می ‌تو یاد،
زیرا كه خوش‌تر آید مِی ‌روز زامیاد.

اندرزنامه ی آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

دارو مخور

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ استاد ملک‌الشعرای بهار :

گرت خوردن دارو افتد به سر.
به (زامیاد) روز، هیچ دارو مخور.

گل بانو اسپرغم نماد زامیاد ایزد است.

@khashatra