انجمن مدیران 16041

🔖

ابهام‌گریزی؛ دشمن پنهان تصمیم‌گیری‌ در عصر عدم قطعیت

💎هر روز با حجم زیادی از عدم قطعیت روبه‌رو هستیم و ناچاریم مدام به پیش‌بینی آینده و بررسی پیامدها فکر کنیم. تصور عمومی این است که انسان موجودی عقل‌گراست، اما تحقیقات اقتصاد رفتاری نشان می‌دهد انسان‌ها اغلب تصمیم‌هایی می‌گیرند که عقلانی نیستند. مثلاً، بیشتر از سود به زیان فکر می‌کنیم، به وضعیت فعلی وابسته‌ایم، تحت تأثیر رسانه‌ها و احساسات قرار می‌گیریم، رفتارهایمان را نمی‌توانیم کنترل کنیم و به تصمیم‌گیری‌های سریع و ساده‌سازی‌شده متوسل می‌شویم.

🔹«دنیل السبرگ»، اقتصاددان آمریکایی که بیشتر به‌خاطر افشای اسناد پنتاگون در سال ۱۹۷۱ شناخته می‌شود، پیش از آن در زمینه تصمیم‌گیری و تحلیل‌های جنگی تحقیق می‌کرد. نظریه معروف او، «پارادوکس السبرگ»، به رفتار انسان در مواجهه با ابهام می‌پردازد. این نظریه می‌گوید وقتی با انتخاب‌هایی مواجه می‌شویم که اطلاعات کاملی از آن‌ها نداریم، اغلب تصمیم‌هایی می‌گیریم که با منافع‌مان هم‌راستا نیستند.

🔹السبرگ نشان داد که ما ترجیح می‌دهیم ابهام را دور بزنیم، واقعیت این است که ما دنبال نتایج بهتر هستیم، ولی به شدت از ناشناخته‌ها پرهیز می‌کنیم. تصور می‌کنیم ریسک قابل محاسبه، ایمن‌تر از ریسکی است که هیچ اطلاعاتی از آن نداریم. این نگرش باعث می‌شود موقعیت‌های سودده اما مبهم را از دست بدهیم.

🔹ابهام‌گریزی یعنی ترجیح دادن وضعیت‌های شناخته‌شده به ناشناخته‌ها. هنگام شرط‌بندی، ترجیح می‌دهیم روی چیزی شرط ببندیم که حداقل از شانس آن مطلعیم، حتی اگر شانس پایینی داشته باشد. این آگاهی به ما احساس اطمینان می‌دهد و باعث می‌شود راحت‌تر تصمیم بگیریم.

🔹ابهام ما را به تمرکز روی ریسک‌های احتمالی وامی‌دارد و از مزایای بالقوه غافل می‌کند. این یعنی در مواجهه با موقعیت‌های مبهم، تصمیم‌گیری دشوارتر و پر از تردید می‌شود.
اما آیا این را می‌توان با ریسک‌گریزی یکی دانست؟ نه. ریسک‌گریزی به معنای دوری از خطرات شناخته‌شده است، درحالی‌که در ابهام‌گریزی، فرد اساساً اطلاعی از سطح خطر ندارد.

🔹روان‌شناسان می‌گویند که شرایط ناشناخته برای ما عذاب‌آور است، مثل شرایطی که در شروع پاندمی کرونا تجربه کردیم. نمونه‌های روزمره زیادی از این واکنش‌ها وجود دارد، مثلاً بیماران و پزشکانی که به درمان‌های جدید بی‌اعتمادند.
ابهام‌گریزی حتی روی تصمیم‌های مالی‌مان اثر می‌گذارد. ترجیح می‌دهیم در چیزی سرمایه‌گذاری کنیم که آن را می‌شناسیم، حتی اگر فرصت‌های بهتر اما مبهم‌تری وجود داشته باشد. به همین خاطر، بازارهای داخلی را به خارجی ترجیح می‌دهیم یا سهام شرکت خودمان را می‌خریم، حتی اگر این تصمیم به ضررمان تمام شود.

🔹حتی کسب‌وکارها هم قربانی ابهام‌گریزی می‌شوند. بسیاری از آن‌ها حاضر نیستند الگوهای تجاری جدید را امتحان کنند و در مدل‌های قدیمی خود باقی می‌مانند، فقط به این دلیل که آینده مدل‌های جدید برایشان نامشخص است.

🔹همه ما از ناشناخته‌ها می‌ترسیم، ولی نمی‌دانیم که این ترس چطور می‌تواند باعث درجا زدن‌مان شود. این ترس خلاقیت را از بین می‌برد و رضایت از زندگی را کاهش می‌دهد. برای مقابله با این ترس، باید آن را کاملا شناخت. احساسات ما همیشه مطابق با واقعیت نیستند؛ همان‌طور که ممکن است گرسنه باشیم، ولی نیاز به غذا نداشته باشیم، ممکن است از موقعیتی بترسیم، بدون اینکه دلیلی واقعی برای ترس وجود داشته باشد.

💭 باید یاد بگیریم احساسات‌مان را بپذیریم، اما اسیرشان نشویم. در دنیایی پر از ناشناخته‌ها، تنها راه ادامه دادن، تصمیم‌گیری در شرایط ناپایدار است. می‌توان با تمرکز روی هدف‌های کوچک، از بار سنگین ابهام کاست و قدم‌به‌قدم، به انسانی جسورتر و آگاه‌تر تبدیل شد.

🥇

انجمن مدیران، بزرگترین تشکل #مدیریت در ایران

Please open Telegram to view this post