Telegram Web
Forwarded from علیرضا
💠 تفنگ کارقلی.

#نسخه_خوانی

«تفنگ کارقلی» از نفایس تفنگ‌ها بوده، نهایت مرغوب بوده، صد تومان مثلا یا کمتر خرید و فروختِ او می‌شده.
گفتند خودِ آن صانع [یعنی سازندۀ تفنگ] را دیدند [که] در کمال فلاکت با قبای پاره مثلا! [به او] گفتند:
- چه سِرّی است که [با وجود] این صُنع و کمال و مرغوبی تفنگ معمولی شما چرا به این فقر و ابتذال [مبتلا] هستی؟!
گفت:
- گلولۀ تفنگِ من به چه کس رسید [یا اصابت کرد] که گفته‌باشد «خیر ببیند سازندۀ تفنگ»؟¹

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 مجموعه/کشکول خطی شماره 52ط ، کتابخانه مجلس

✍️ ¹- مرحوم دهخدا نیز ضرب المثلی در همین ارتباط را در امثال و حکم خود آورده‌است:
« تفنگ کارقلی است؛ هیچ کس نخورده‌است که بگوید خیرش را ببینی.»
امثال و حکم، ج1 ، انتشارات امیرکبیر، چاپ ششم 1363 ، ص 549

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
👌52👍1
💠 خرافه کیست؟!

#نسخه_خوانی

«خُرافه» نام کسی باشد که دعوی می‌کرد که « مرا جن در-ربود و به آسمان بُرد! و [با] ملائکه صحبتی ساختم! و عرش الرحمن علی السماء را تماشا کردم! اینچنین، اینچنین خبرهای عجیب‌الوقوع و نادر الوجود آوردم!»

و هر سخنی را [که] گفتی، شنوندگان باور نکرده بر عقلش خنده‌ می‌زدندی. اکنون هر سخنی که بعیدالوقوع و قریب اعجابی باشد، خرافیات [ یا خرافات] گویند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📙 ازیک نسخۀ خطی مجلس؛ تاریخ کتابت (اوایل قرن 14 ق)

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
5👍2
#نسخه_خوانی

به هنر کوش زانکه اندر دهر
شرف آنراست کو هنر دارد

گر تو را نعمتی از او نرسد
نام جهل آخر از تو بردارد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: کلیم کاشانی (به استناد : گلزار آثار، تألیف عبدالرحمن ناجم، چاپ بیروت 1309ق ، صفحه 55 - با اندک اختلاف در متن.)

✍️ خوشنویس: میرعماد حسنی قزوینی.

📕 محفوظ در موزۀ دیویس دانشگاه ولزلی، آمریکا.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
10
#نسخه_خوانی

ساقی! اگرم مَیْ ندهی می‌میرم
ور ساغر مَیْ ز کف نهی می‌میرم

پیمانۀ هرکه پُر شود، می‌میرد
پیمانۀ من چو شد تُهی، می‌میرم

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: در این نسخه، هجری قزوینی؟! قید شده‌است، اما طبق نقل عرفات العاشقین، این رباعی با اختلافی در مصرع دوم از میرزا محمد حکیم شیرازی (قرن دهم و یازدهم هجری) است. (عرفات، نشر میراث مکتوب، ج6 ، ص 3995 )
- در برخی منابع این رباعی به ابوسعید ابوالخیر نیز منسوب است.

📕 جنگ خطی دبیرالاسلام میرزا آقا، مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
7
😁2
💠 از حواشیِ جالب و متفاوتِ نُسَخِ خطی!

#نسخه_خوانی

مکتوبی که «عبدالجبار بیک» به مطلوب خود «خیرالنسا خانم» نوشته و او در تحت هر کلمه جواب نوشته.
[ضمنا در ابتدای هر عبارت، حرف اولِ اسمِ گویندۀ آن قید شده است.]

[ع]- شب‌ها من و خیال تو[و] چشم خون‌فشان.
[خ]- خدا به فریادم رسد[!]

[ع]- فارغ تویی که هیچ یک[ـت] در خیال نیست.
[خ]- حقا که خوب یافته‌ای.

[ع]- ملاذا!¹ بر رای عالی مخفی نماناد.
[خ]- اولا به مطلوب خود ملاذا نوشتن خوب نیست.

[ع]- که تا این فقیر را نظر بر جمال مبارک آن ماه افتاده.
[خ]- بفرمایید.

[ع]- نه شب قرار دارم و نه روز آرام.
[خ]- ما چه کنیم [؟]

[ع]- به‌خدا و رسول قسم که شب و روز،
[خ]- قسم مخور که قایلم².

[ع]- عیش و شادی بر فقیر حرام گشته.
[خ]- عیش و فراغت کن.

[ع]- شد به کام عالَم و یک‌دم به‌کام ما نشد.
[خ]- روزی بقدرِ قسمتِ هر کس مقَرّر است.

[ع]- ما به مینای فلک سنگ انداختیم[؟]³
[خ]- احتمال دارد!

[ع]- التماس آنکه رقعۀ فقیر را به یاران، ننمایید.
[خ]- شما که می‌ترسید، چرا اظهار عشق می‌کردید؟

[ع]- و اسم محلۀ خود را بر فقیر ظاهر سازند.
[خ]- محبّت، خضر ره خواهد شد! [یعنی اگر واقعا عاشق باشی خودت پیدا می‌کنی]

[ع]- والسلام.
[خ]- علیک السلام .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📙 از یک جنگ خطی مجلس؛ تاریخ کتابت: قرن دهم و یازده ق

✍️ ¹- ملاذ: هم به معنی پناهگاه و پناه، و هم به معنی منبع لذت و شهوت.
²- در اینجا یعنی قبول دارم .
³ - شد به کام عالم و هرگز به کام ما نشد / ما به مینای فلک گویا که سنگ انداختیم | #خصمی_اصفهانی

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
👍6😁21👌1😍1
💠 همیشه کپی برابر با اصل نیست.

#نسخه_خوانی

لاف از نَـسَـب مَزَن که به مانندِ آیـنـه
آدم نمی‌شـود کسـی از روی دیگـران

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: سلیم تهرانی، محمدقلی بیگ طرشتی تهرانی متخلص به سلیم (وفات ۱۰۵۷ قمری) شاعر ایرانی و از شاعران فارسی‌زبان دربار مغولان هند در نیمهٔ اول سدهٔ یازدهم هجری قمری.

📕 نسخۀ خطی معدن الجواهر، محفوظ در کتابخانه ملی.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
👌51
💠 «بادامِ توأم» یعنی بادامی که دو مغز دارد.

#نسخه_خوانی

مغتنم دان صحبتِ یاران، که می‌سازد جدا
دهر چون بادامِ توأم، دل‌به‌دل پیوسته را


اثیر شیرازی نیز فرماید:
فلک از رَشک نگذارد بحال خود، دو همدم را
به سنگ از یکدگر سازد جدا، بادامِ توأم را.


ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 میرزا محمدرفیع متخلص به سودا شاعر معروف زبان اردوست که در قرن دوازدهم هجری در هند می‌زیست. او افزون بر دیوان اردو، دیوان مختصر فارسی را هم به جای گذاشته است.

📕 نسخۀ خطی معدن الجواهر، محفوظ در کتابخانه ملی.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
10👍4😢1😍1
#نسخه_خوانی

گر سَرِ من بِبُرَد خنجرِ عشقِ تو رَواست
هر که از سَر کند اندیشه به جایی نرسد

از قلم کم نتوان بود، نبینی که قلم
تا نَبُرّند سرش را به صفایی نرسد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: مجد همگر؛ خواجه مجدالدین هبة‌الله بن احمد (یا محمد) بن یوسف همگر از شاعران پارسی‌گوی سدهٔ هفتم هجری

✍️ خوشنویس: محمودبن سلطانعلی . دکتر حمیدرضا قلیچ خانی در شرح حال وی نوشته‌اند:
« از خوشنویسان گمنام قرن دهم و ندانستم پدر وی کدام یک از سلطانعلی‌های خوشنویس سابق‌الذکر است. اگرچه ممکن است که سلطانعلی پدر این محمود اصلاً خوشنویس نباشد، ولی خوش‌خطی او موهم این است که باید از خاندان هنرمندان خوشنویس باشد.»

📕 مجموعه ( Supplément Persan 1171 ) کتابخانه ملی فرانسه.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
13
#نسخه_خوانی

آنچه قدرافزاست رأیِ خوب را خوی نِکوست
رنگِ گُل را اعتباری گر بُوَد، از فیضِ بوست

یک سَرِ سوزن نیاید آخر آن مژگانِ یار
چاکِ دل را گرچه صد ره دید محتاج رفوست

چون شَرَر آتش به صد خرمن فِتَد از یک سخن
بشنو از من حرفِ بد نشنیدن از خوبان، نِکوست

من گرفتم بحر سامان است اما چون حباب
دست و دل هرکس که دارد تنگ، آخر پوچ‌گوست

جاده‌ها از هر طرف، من را به منزل می‌برند
ماجرایِ کفر و دین را گوش کردم، گفت‌وگوست

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا محمد رضا قزلباش خان، متخلص به امید (قرن 11 و 12 هـ.ق)

📕 نسخه خطی دیوان امید. محفوظ در کتابخانه بودلین، دانشگاه آکسفورد.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
10
💠 وطن.

#نسخه_خوانی

آن کس که ز مأمنِ وطن دور شود
بیچاره و مستمند و مهجور شود

در آب پلنگ صید ماهی گردد
در خاک نهنگ طعمۀ مور شود

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: شمسای صفیر تبریزی (قرن 11 هـ.ق).

📕 یک مجموعه خطی شعر، محفوظ در دانشگاه منچستر.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
9👍7
#نسخه_خوانی

آورده‌اند که لقمان حکیم، پسر را گفت که:
- چون مردم به حُسنِ کلام، مباهات نمایند، باید که مفاخرتِ تو به حُسنِ سکوت، بوده‌باشد.

خُرّم کسی که کرد نظر در درونِ خویش
مشغول شد به عیب خود از عیب دیگران

آلوده دید دامنِ خود، دست باز داشت
از شَرمِ ذلّ خویشتن از غیب دیگران

ایضا نقل می‌کنند که شمس الدین محمد فرزند شریف الدین علی بن محمد الحسینی الجرجانی الاسترآبادی ، مشهور به میرسید شریف، بر بالین احتضار پدر از او وصیّتی درخواست کرد و او به پسر گفت: بابا به حال خود باش.
شمس‌الدین، مضمون وصیت پدر را چنین منظوم کرد:
مرا سيد شريف آن بحر زخار
كه رحمت بر روان پاك او باد

وصيّت كرد و گفت او ز انكه خواهى‌
كه باشد در قيامت جان تو شاد

چنان مستغرق احوال خود باش
که از حال کسی ناید تو را یاد


ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 یک مجموعۀ خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
8👌3
💠 السّلام علیکم یا اهل بیت النّبوّه و رحمة اللّه و برکاته.

#نسخه_خوانی

ملا منیر لاهوری

آنان که چو پیغمبرِ اعجازْ فَن‌اند
زهرا و علی، دگر حسین و حسن‌اند

از یک دست‌اند فی‌الحقیقه هر پنج
پنج انگشتِ یَدُاللَّه این پنج تن‌اند

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: ابوالبَرَکات لاهوری، منیرالدین (لاهور ۱۰۱۹ـ ۱۰۵۴ق)
(یا: منیر لاهوری؛ متخلص به منیر) ادیب و شاعر شبه‌قاره. از شاعران برجستۀ روزگار شاه‌جهان گورکانی بود. وی را برترین نمایندۀ نظم و نثر فارسی روزگارش دانسته‌اند. در شعر پیرو انوری و خاقانی بود.

📕 حاشیۀ مجموعه خطی ( IO Islamic 824 ) محفوظ در کتابخانه ملی قطر.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
12
💠 از دوست بخواه هرچه خواهی.

#نسخه_خوانی

[ما را ز سر هوای تو بیرون نمی‌شود
عهدی که بسته‌ایم دگرگون نمی‌شود] ...

دَم با کسی نمی‌زنم از دردِ دل کز او
صد دردِ دیگرم به دل افزون نمی‌شود

موقوفِ لطف دوست بُوَد دولت وصال
از سعیِ بخت و یاریِ گردون نمی‌شود

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: شرف جهان قزوینی، میرزا‌شرف‌الدین سیفی حسنی، فرزند میرنورالهدی قاضی جهان (۹۱۲- ۹۶۸ ق) خطاط، ادیب و از دانشمندان و شاعران دورۀ صفوی، متخلص به «شرف».

📕 یک مجموعۀ خطی مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
4👌4
💠 آمار آل سامان.

#نسخه_خوانی

▪️ذکر امراء سامانی و مقادیر ایّام دولت ایشان.

جملۀ ملوکِ آلِ سامان، نُه [تَن] بودند.

نُهْ تَن بود از آل سامان مذکور
دایم به ولایت خراسان مشهور

اسماعیلیّ و احمدیّ و نصری
دو نوح و دو عبدالملک [و] دو منصور

مدّت مُلک و سلطنت آل سامان به خراسان و دیگر ولایات که در حوزۀ مُلکِ ایشان بود از سیستان و جرجان و کرمان و طبرستان و ری تا حدود سپاهان، صد و دو سال و ده روز بود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 مؤلف: احمد بن محمد بن محمد البخاری

📕 نسخۀ خطی موسوم به «تواریخ العالم» ، ( Supplément Persan 1365 )، کتابخانۀ ملی فرانسه.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
👌4👍31
#نسخه_خوانی

اگر مرگ، خود هیچ لذّت ندارد
نه کس را خلاصی دهد جاودانی؟

اگر قـلـتـبـان¹ نیست، از قلتبانان
وگر قـلـتـبـان است، از قلتبانی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شعر از: «امیر غیاث‌الدین منصور دشتکی شیرازی» (۹۴۸-۸۶۶ ق)، فیلسوف، حکیم، عارف، منطق‌دان و ریاضیدان نامدار قرن دهم هجری است. از امیر غیاث الدین منصور کتب زیادی در موضوعات مختلف: فلسفه، عرفان، تفسیر، کلام، فقه، اصول، اخلاق، طبّ، ریاضیات و نجوم، برجای مانده است.

📕 یک جنگ خطی محفوظ در کتابخانه ملی فرانسه.

✍️ ¹- قَلتَبان یعنی بی‌غیرت و بی‌حیا.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
👌4👍21
نُسخۀ خطی
Photo
💠 در حکمت زیارت قبور. (امام فخر رازی)

#نسخه_خوانی

در بیان زیارت و کیفیت تجلّی ارواح.

اگر سائلی گوید بیان کن که زیارت گورستان را چه فایده است؟ جواب گوییم:

- بدان که تعلّق روح بدین بدن، تعلّقی عشقی است و سخن در حقیقت این عشق، سخت باریک است [و] جز مقرّبان حضرت را از آن خبر نیست؛ لیکن وجود این عشق، سخت ظاهر است، زیرا که جملۀ حیوانات به طبع، از مرگ گریزانند. پس چون روح از تن جدا شود، بعد از جدایی، آن روح را به این [یعنی تن] تعلّقی باقی مانَد. چو شخصی دیگر به زیارت آن خاک حاضر شود، روح زیارت‌کننده را به آن خاک، تعلّق افتد و آن روحِ جداشده از تن هم، به آن خاک تعلق دارد، پس آن روح زیارت‌کننده و روحِ جداشده، هر دو را آمیختگی شود و یکی نسبت حال پدید آید و این دو روح به سبب آن یک خاک، چون دو آینه شوند روی با رویِ یکدیگر بداشته و نسبت آن تعلّق، هرچه در آن روح، پیدا باشد، در آنِ دیگر پدید آید و هرچه در آنِ دیگر باشد، در این هم پدید آید؛ همچنانکه دو آینه برابر یکدیگر بدارند، شعاع یکی بدانِ دیگر باز می‌افتد و هر دو به سببِ یکدیگر روشن‌تر شوند. و بباید دانست که روح مرد زیارت‌کننده را قوّتِ زیادتی علم و تجلّی نیست اما روح جدا شده از این قوّت تجلّی دارد لیکن قوّتِ کسبِ زیادت ندارد.
چون هر دو روح، به واسطۀ آن خاک، برابرِ یکدیگر افتد، آن قوّتِ تجلّی روحِ [جدا]شده بر این مرد زیارت‌کننده بیامد و او از وی اثری یابد و از آن تجلّی نور او قوّت گیرد و [متقابلا] از زیادتیِ معرفت و طاعت زیارت‌کننده [نیز] اثری به روحِ گذشته [یعنی درگذشته/متوفّی] رسد و سبب زیادتی درجات او گردد و این سخن از اسرار غیب و حکمت زیارت‌کردنِ گذشتگان از راه مکاشفه معلوم شود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 نویسنده: امام فخرالدین رازی، از بزرگ‌ترین مفسّران قرآن و حکیمان و از جمله متکلّمان و مردان جامع الفنون اسلام و ایران که در سال 606 ق درگذشت.

📕 مجموعۀ مجمع الکلم، 5180 ، مجلس / رسالۀ «در بیان روح انسانی».

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
👌32
نُسخۀ خطی
💠 جالب توجه! #نسخه_خوانی شیرِ دلِ ما آهویِ چشمت زده بر سیخ نشنیده کس این واقعه در هیچ تواریخ! ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔸 شاعر: شیخ عبدالله سماوی الهی ( متوفی 896 ق) ، از شاعران، عرفا و صوفیان دورۀ عثمانی و اصلش از سماوۀ عراق کنونی. 📕 نسخۀ…
💠 شیرِ آهوسوار!

#نسخه_خوانی

چون مَستِ من سوار به عزم شکار شد
شیر از پیِ گریز، به آهو سوار شد!

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: سلیم تهرانی، محمدقلی بیگ طرشتی تهرانی متخلص به سلیم (وفات ۱۰۵۷ قمری) شاعر ایرانی و از شاعران فارسی‌زبان دربار مغولان هند در نیمهٔ اول سدهٔ یازدهم هجری قمری.

📕 نسخۀ خطی معدن الجواهر، محفوظ در کتابخانه ملی.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
😁42
عمل جراحی و ترمیم بینی در هند قرن سیزدهم هجری.

#نسخه_خوانی

[از خاطرات سفر سید شاه عزیز الله به یکی از شهرهای کوهستانی هند به نام کانکره]

[مختصر شده]

در چهار سوی بازار به دکّان بزّازی نشستم و با بزّاز اختلاطی داشتم که این چه ماجراست؟!
گفت: نمی‌دانید که اینها از قوم حجّام‌اند لیکن از قدیم‌الایّام از پشتین، به کارِ جرّاحی و بینی‌سازی مشهور و معروف؛ که گناهکارانِ هر دیار از بخارا و بلخ و سمرقند و قندهار و کابل و خراسان و پشاور و ملتان و ... و این مرد از ملتان است، در خانه‌جنگی¹ شمشیر بر رو² خورده [و] بینی‌اش بریده‌شده‌بود، پس در اینجا آمده به مبلغ مذکور، بینی درست نمود و اجوره از بیست و پنج روپیه تا یکهزار و یکصد روپیه، بینی درست می‌شود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 نویسنده و راوی: سید شاه عزیز اللّه.

📕 مجموعه خطی ( PPN782721303 ) دانشگاه برلین.

✍️ ¹- خانه‌جنگی: جنگ داخلی.
²- رو : صورت.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺
5👌3
2025/12/11 19:32:33
Back to Top
HTML Embed Code: