آیا میزان رترکشن مقالات ایران متناسب با رشد انتشارات علمی پژوهشگران ایرانی است؟
Pourhoseingholi MA, Rahimibashar F, Khosh Fetrat M, Vahedian-Azimi A. Is the Ratio of Retracted Iranian Papers Compatible With Their Research Growth Rate? An International Database Survey. Hospital Practices and Research. 2021 Mar 1;6(1):29-34.
مطالعات قبلی نشان میدهد که در تحقیقات زیستپزشکی تعداد مقالات رترکت شده در حال افزایش است. این مطالعه به هدف شناسایی فراوانی مقالات برگشت شده ایرانی انجام شده است و هدف آن بررسی فراوانی به نسبت پارامترهای تأثیرگذار بود.
اطلاعات از پایگاه داده Scopus و پایگاه داده Retraction Watch استخراج شد. نرخ تعداد مقالات رترکت شده برای دو دوره پنج ساله، سالهای 2013-2017 و سالهای 2008-2012 بررسی شد، سپس این نرخ به نسبت نرخ جهانی مقالات رترکت شده محاسبه شد.
تعداد رترکشن در بازه 5 سال دوم در کل دنیا نسبت به پنج سال اول کاهش نشان میدهد. منطقه خاورمیانه بالاترین رشد میزان رترکشن مقالات را داشته است. به طور کلی، 545 مقاله ایرانی رترکت شده از سال 2008 تا 2017 شناسایی شدند. بیشترین میزان رترکشن منطقه مربوط به ایران است. رترکشن مقالات ایران در بازه 5 ساله دوم 27 درصد بیشتر از 5 ساله اول بوده.
این رشد البته کمتر از میزان مشابه در ترکیه، عربستان سعودی و مصر از کشورهای منطقه بوده است. نسبت رشد رترکشن نسبت به رشد مقالات ایران کمتر از 1 است. این نسبت در ترکیه بالای 1 و در عربستان 0.5 بود.
Pourhoseingholi MA, Rahimibashar F, Khosh Fetrat M, Vahedian-Azimi A. Is the Ratio of Retracted Iranian Papers Compatible With Their Research Growth Rate? An International Database Survey. Hospital Practices and Research. 2021 Mar 1;6(1):29-34.
مطالعات قبلی نشان میدهد که در تحقیقات زیستپزشکی تعداد مقالات رترکت شده در حال افزایش است. این مطالعه به هدف شناسایی فراوانی مقالات برگشت شده ایرانی انجام شده است و هدف آن بررسی فراوانی به نسبت پارامترهای تأثیرگذار بود.
اطلاعات از پایگاه داده Scopus و پایگاه داده Retraction Watch استخراج شد. نرخ تعداد مقالات رترکت شده برای دو دوره پنج ساله، سالهای 2013-2017 و سالهای 2008-2012 بررسی شد، سپس این نرخ به نسبت نرخ جهانی مقالات رترکت شده محاسبه شد.
تعداد رترکشن در بازه 5 سال دوم در کل دنیا نسبت به پنج سال اول کاهش نشان میدهد. منطقه خاورمیانه بالاترین رشد میزان رترکشن مقالات را داشته است. به طور کلی، 545 مقاله ایرانی رترکت شده از سال 2008 تا 2017 شناسایی شدند. بیشترین میزان رترکشن منطقه مربوط به ایران است. رترکشن مقالات ایران در بازه 5 ساله دوم 27 درصد بیشتر از 5 ساله اول بوده.
این رشد البته کمتر از میزان مشابه در ترکیه، عربستان سعودی و مصر از کشورهای منطقه بوده است. نسبت رشد رترکشن نسبت به رشد مقالات ایران کمتر از 1 است. این نسبت در ترکیه بالای 1 و در عربستان 0.5 بود.
✳️ دکتر فهیمه سعید، استادیار گروه روانپزشکی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت روان اجتماعی در همایش روز جهانی پیشگیری از خودکشی، به بررسی وضعیت خودکشی در میان دستیاران تخصصی پزشکی پرداخت. ایشان و همکارانشان اواخر سال 1400، مطالعهای را درباره سلامت روان و افکار خودکشی دستیاران تخصصی پزشکی انجام دادن که در این همایش ارائه شده و گزارش آن به اختصار در مقاله ای در تجارت نیوز ارائه شده است:
⬅برای انجام این مطالعه تمام دستیاران دانشگاههای شهر تهران انتخاب شد. نمونه آماری این مطالعات 353 نفر بودند. رشتهها در سه دسته تقسیم بندی شدند: رشتههایی که جراحی دارند، رشتههای بالینی غیر جراحی مانند داخلی مانند اطفال و رشتههای تشخیصی مثل پاتولوژی و رادیولوژی
⬅در مجموع 75 درصد شرکت کنندگان خانم، به صورت مساوی مجرد و متاهل و تعداد شیفتهای شرکتکنندگان از 3 تا 14 شیفت بود.
36درصد از آنها سابقه اختلال روانپزشکی و 22 درصد سابقه مصرف الکل و مواد مخدر داشتند. سابقه شخصی خودکشی آنها 5 درصد و سابقه خودزنی 5 درصد بود. 3/34درصد از آنها افکار خودکشی داشتند که 10 درصد از آنها پرخطر بودند.
⬅جنسیت، وضعیت تاهل، نوع رشته تخصصی و وضعیت سکونت ارتباط معناداری با افکار خودکشی نداشت. سابقه اختلال روانپزشکی، مصرف الکل و مواد مخدر، سابقه خانوادگی اقدام به خودکشی، سابقه شخصی اقدام به خودکشی و خودزنی، تعداد شیفتهای کاری در یک ماه، سطح درآمد و سطح مواجهه با کووید 19 با افکار خودکشی مرتبط بود. «افسردگی، اضطراب و استرس به طور قابل توجهی با افکار خودکشی در ارتباط بود. شیوع افسردگی در میان دستیاران پزشکی آنها 69 درصد بود که حدود 25 درصد از آنها افسردگی شدید و بسیار شدید داشتند. شیوع اضطراب هم در میان آنها 63 درصد بود که 16 درصد از آنها نوع شدید و بسیار شدید آن را داشتند.
⬅در مقایسه با کشورهای دیگر مانند ژاپن، امریکا و برزیل، این مطالعه نشان میدهد که افکار خودکشی در میان دستیاران تخصصی پزشکی در ایران بیشتر است.
نتایج این مطالعه هنوز در مجله علمی واجد مرور همتا، منتشر نشده است. خانم دکتر فهیمه سعید در تبیین یافته های مطالعه خود، ناامیدی ناشی از بحرانهای متعدد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور و حجم بالای کار دستیاران را زمینه ساز میدانند.
در مقاله تجارت نیوز همچنین به کارزار اینترنتی «رزیدنتها را نجات دهید» اشاره شده که امضا کنندگان در آن از رییس دولت خواستار رسیدگی به ضوابط غیر عادلانه آموزش دوره دستیاری و وضع معیشتی دستیاران شده اند.
⬅برای انجام این مطالعه تمام دستیاران دانشگاههای شهر تهران انتخاب شد. نمونه آماری این مطالعات 353 نفر بودند. رشتهها در سه دسته تقسیم بندی شدند: رشتههایی که جراحی دارند، رشتههای بالینی غیر جراحی مانند داخلی مانند اطفال و رشتههای تشخیصی مثل پاتولوژی و رادیولوژی
⬅در مجموع 75 درصد شرکت کنندگان خانم، به صورت مساوی مجرد و متاهل و تعداد شیفتهای شرکتکنندگان از 3 تا 14 شیفت بود.
36درصد از آنها سابقه اختلال روانپزشکی و 22 درصد سابقه مصرف الکل و مواد مخدر داشتند. سابقه شخصی خودکشی آنها 5 درصد و سابقه خودزنی 5 درصد بود. 3/34درصد از آنها افکار خودکشی داشتند که 10 درصد از آنها پرخطر بودند.
⬅جنسیت، وضعیت تاهل، نوع رشته تخصصی و وضعیت سکونت ارتباط معناداری با افکار خودکشی نداشت. سابقه اختلال روانپزشکی، مصرف الکل و مواد مخدر، سابقه خانوادگی اقدام به خودکشی، سابقه شخصی اقدام به خودکشی و خودزنی، تعداد شیفتهای کاری در یک ماه، سطح درآمد و سطح مواجهه با کووید 19 با افکار خودکشی مرتبط بود. «افسردگی، اضطراب و استرس به طور قابل توجهی با افکار خودکشی در ارتباط بود. شیوع افسردگی در میان دستیاران پزشکی آنها 69 درصد بود که حدود 25 درصد از آنها افسردگی شدید و بسیار شدید داشتند. شیوع اضطراب هم در میان آنها 63 درصد بود که 16 درصد از آنها نوع شدید و بسیار شدید آن را داشتند.
⬅در مقایسه با کشورهای دیگر مانند ژاپن، امریکا و برزیل، این مطالعه نشان میدهد که افکار خودکشی در میان دستیاران تخصصی پزشکی در ایران بیشتر است.
نتایج این مطالعه هنوز در مجله علمی واجد مرور همتا، منتشر نشده است. خانم دکتر فهیمه سعید در تبیین یافته های مطالعه خود، ناامیدی ناشی از بحرانهای متعدد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور و حجم بالای کار دستیاران را زمینه ساز میدانند.
در مقاله تجارت نیوز همچنین به کارزار اینترنتی «رزیدنتها را نجات دهید» اشاره شده که امضا کنندگان در آن از رییس دولت خواستار رسیدگی به ضوابط غیر عادلانه آموزش دوره دستیاری و وضع معیشتی دستیاران شده اند.
تجارت نیوز
واکاوی مرگ زنجیرهای رزیدنتها/ حداقل 2 موج خودکشی در 3 سال اخیر داشتیم
استادیار گروه روانپزشکی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت روان اجتماعی گفت: «در ایران حداقل دو موج خودکشی دستیاران تخصصی پزشکی را در سه سال گذشته داشتیم. موج اول در دوران کرونا بود. موج دیگر هم با شدت کمتر امسال شکل گرفت.»
Integrating a focus on anti-corruption, transparency and accountability in health systems assessments
WHO TEAM, Gender, Equity and Human Rights DGO
WHO 2019
ادغام فساد ستیزی شفافیت و پاسخ گویی در ارزیابی نظام سلامت
ترجمه: معصومه غلامی، حکیمه مصطفوی و فاطمه یافتیان
انتشارات شریف
مرکز ملی تحقیقات بیمه سلامت
سال نشر ترجمه:۱۴۰۱
لینک دانلود کتاب:
https://tp4.ir/wp-content/uploads/2023/09/ArchiveFile-1.pdf
WHO TEAM, Gender, Equity and Human Rights DGO
WHO 2019
ادغام فساد ستیزی شفافیت و پاسخ گویی در ارزیابی نظام سلامت
ترجمه: معصومه غلامی، حکیمه مصطفوی و فاطمه یافتیان
انتشارات شریف
مرکز ملی تحقیقات بیمه سلامت
سال نشر ترجمه:۱۴۰۱
لینک دانلود کتاب:
https://tp4.ir/wp-content/uploads/2023/09/ArchiveFile-1.pdf
Forwarded from ژورنال کلاب اخلاق و تعهد حرفهای پزشکی
مشکلات اخلاقی مهربانی در خدمات سلامت
Jesudason E. Ethical problems with kindness in healthcare. Journal of Medical Ethics. 2023 Aug 1;49(8):558-62.
🔅 در این مقاله، چالشهای اخلاقی مرتبط با مفهوم مهربانی در ارائه خدمات سلامت بررسی شده است. اغلب مهربانی به عنوان یک فضیلت تلقی میشود، اما نویسنده ادعا میکند که این مفهوم میتواند مسائل اخلاقی خاصی را در ارائه خدمات سلامت ایجاد کند. نویسنده با بررسی ماهیت مهربانی به ارتباط آن با مفاهیمی مانند دلسوزی، همدلی آغاز میکند. مهربانی به عنوان مفهومی عملمحور در نظر گرفته میشود که تأکید بر اقدامات عملی نیکوکارانه دارد.
🔸در مقاله به برجسته کردن ماهیت اختیاری مهربانی پرداخته میشود، به این معنا که افراد انتخاب دارند که زمان و شیوه ابراز مهربانی را انتخاب کنند. این جنبه اختیاری موجب پیش آمدن سوالاتی درباره این میشود که مهربانی باید به چه کسانی و به چه میزانی گسترش داده شود. نویسنده تشابههایی بین مهربانی و اصل سودرسانی ارائه میکند و بیان میکند که هر دو به سودرسانی متمرکز هستند و نه جلوگیری از آسیب. با این حال، مهربانی به عنوان عملی سخاوتمندانه، کمتر دغدغه کاهش آسیب را دارد.
🔸مقاله سپس به بررسی چالشهای اخلاقی مرتبط با مهربانی در ارائه خدمات سلامت میپردازد، با آغاز از اصل عدالت، نویسنده ادعا میکند که مهربانی دلبخواهی میتواند به وضعیتهایی منجر شود که گروههای خاصی از مهربانی بیشتری بهرهمند شوند و دیگران متضرر شوند. در واقع، با مهربانی به اکثریت، صورتی از تبعیض اعمال می شود.
🔸سپس نویسنده به بررسی تأثیر مهربانی بر اصل عدم اضرار به ویژه در مقررات تنظیمی حرفهای میپردازد. مهربانی دلبخواهی میتواند به تسامح در سوء رفتارحرفهای منجر شود و که بطور بالقوه میتواند باعث تداوم عملکرد زیر استاندارد و صدمه به بیماران شود.
🔸در ادامه، مقاله به بررسی چگونگی تأثیر مهربانی بر اتونومی میپردازد، به ویژه زمانی که ارائهدهندگان خدمات سلامت اعتقاد دارند که اقداماتشان برای خیر بیمار است، ولو بیمار ترجیحات متفاوتی داشته باشند. اِعمال پدر سالارانه مهربانی میتواند به آسیبهای ناخواسته منجر شود.
🔸نویسنده با در نظر گرفتن کاربست مهربانی از دیدگاههای اخلاقی مختلف، از جمله دیدگاههای وظیفه گرا و نتیجه گرا به نتیجهگیری میرسد. در حالی که وظیفه مهربانی را حمایت میکند، نویسنده چالشهای تعریف و اجرای چنین وظیفهای را هم اذعان میکند و پیشنهاد میدهد که علاوه بر آموزش و ترویج مهربانی لازم است، مشارکت گروههای محروم در سیاست گذاریها جلب شود و نحوه تاثیر مهربانی در داخل گروهها برای اطمینان از عدالت و کاهش آسیب بررسی شود.
🔹به طور خلاصه، مقاله ادعا میکند که اگرچه مهربانی اغلب به عنوان یک فضیلت مثبت محسوب میشود، ماهیت اختیاری آن میتواند به چالشهای اخلاقی در خدمات سلامت منجر شود و اصولی مانند عدالت، عدم آسیبرسانی و حریم شخصی را تحت تأثیر قرار دهد. حل این چالشها نیاز به رویکردی دقیق دارد که عواقب مهربانی را در نظر میگیرد و ترویج جامعیت در رویهها و سیاست گذاریها را تشویق میکند.
Jesudason E. Ethical problems with kindness in healthcare. Journal of Medical Ethics. 2023 Aug 1;49(8):558-62.
🔅 در این مقاله، چالشهای اخلاقی مرتبط با مفهوم مهربانی در ارائه خدمات سلامت بررسی شده است. اغلب مهربانی به عنوان یک فضیلت تلقی میشود، اما نویسنده ادعا میکند که این مفهوم میتواند مسائل اخلاقی خاصی را در ارائه خدمات سلامت ایجاد کند. نویسنده با بررسی ماهیت مهربانی به ارتباط آن با مفاهیمی مانند دلسوزی، همدلی آغاز میکند. مهربانی به عنوان مفهومی عملمحور در نظر گرفته میشود که تأکید بر اقدامات عملی نیکوکارانه دارد.
🔸در مقاله به برجسته کردن ماهیت اختیاری مهربانی پرداخته میشود، به این معنا که افراد انتخاب دارند که زمان و شیوه ابراز مهربانی را انتخاب کنند. این جنبه اختیاری موجب پیش آمدن سوالاتی درباره این میشود که مهربانی باید به چه کسانی و به چه میزانی گسترش داده شود. نویسنده تشابههایی بین مهربانی و اصل سودرسانی ارائه میکند و بیان میکند که هر دو به سودرسانی متمرکز هستند و نه جلوگیری از آسیب. با این حال، مهربانی به عنوان عملی سخاوتمندانه، کمتر دغدغه کاهش آسیب را دارد.
🔸مقاله سپس به بررسی چالشهای اخلاقی مرتبط با مهربانی در ارائه خدمات سلامت میپردازد، با آغاز از اصل عدالت، نویسنده ادعا میکند که مهربانی دلبخواهی میتواند به وضعیتهایی منجر شود که گروههای خاصی از مهربانی بیشتری بهرهمند شوند و دیگران متضرر شوند. در واقع، با مهربانی به اکثریت، صورتی از تبعیض اعمال می شود.
🔸سپس نویسنده به بررسی تأثیر مهربانی بر اصل عدم اضرار به ویژه در مقررات تنظیمی حرفهای میپردازد. مهربانی دلبخواهی میتواند به تسامح در سوء رفتارحرفهای منجر شود و که بطور بالقوه میتواند باعث تداوم عملکرد زیر استاندارد و صدمه به بیماران شود.
🔸در ادامه، مقاله به بررسی چگونگی تأثیر مهربانی بر اتونومی میپردازد، به ویژه زمانی که ارائهدهندگان خدمات سلامت اعتقاد دارند که اقداماتشان برای خیر بیمار است، ولو بیمار ترجیحات متفاوتی داشته باشند. اِعمال پدر سالارانه مهربانی میتواند به آسیبهای ناخواسته منجر شود.
🔸نویسنده با در نظر گرفتن کاربست مهربانی از دیدگاههای اخلاقی مختلف، از جمله دیدگاههای وظیفه گرا و نتیجه گرا به نتیجهگیری میرسد. در حالی که وظیفه مهربانی را حمایت میکند، نویسنده چالشهای تعریف و اجرای چنین وظیفهای را هم اذعان میکند و پیشنهاد میدهد که علاوه بر آموزش و ترویج مهربانی لازم است، مشارکت گروههای محروم در سیاست گذاریها جلب شود و نحوه تاثیر مهربانی در داخل گروهها برای اطمینان از عدالت و کاهش آسیب بررسی شود.
🔹به طور خلاصه، مقاله ادعا میکند که اگرچه مهربانی اغلب به عنوان یک فضیلت مثبت محسوب میشود، ماهیت اختیاری آن میتواند به چالشهای اخلاقی در خدمات سلامت منجر شود و اصولی مانند عدالت، عدم آسیبرسانی و حریم شخصی را تحت تأثیر قرار دهد. حل این چالشها نیاز به رویکردی دقیق دارد که عواقب مهربانی را در نظر میگیرد و ترویج جامعیت در رویهها و سیاست گذاریها را تشویق میکند.
Journal of Medical Ethics
Ethical problems with kindness in healthcare
Kindness and its kindred concepts, compassion and empathy, are strongly valued in healthcare. But at the same time, health systems all too often treat people unfairly and cause harm. Is it possible that kindness actually contributes to these unkind outcomes?…
بخشی از سوگند پزشکی انجمن پزشکی اسراییل:
...و شما به بیماران کمک خواهید کرد، صرف نظر از اینکه نوکیش هستند یا غیر یهودی یا شهروند، خواه بیآبرو هستند یا مورد احترام. و شما این خرد را خواهید داشت که روح رنجوران را درک کنید و روحیه آنها را با زیرکی و با عشق به انسان بالا ببرید، ... برای خدمت به سلامت و رفاه عمومی و رفع پریشانی مردم اقدام کنید.
https://www.ima.org.il/eng/ViewContent.aspx?CategoryId=4139
...و شما به بیماران کمک خواهید کرد، صرف نظر از اینکه نوکیش هستند یا غیر یهودی یا شهروند، خواه بیآبرو هستند یا مورد احترام. و شما این خرد را خواهید داشت که روح رنجوران را درک کنید و روحیه آنها را با زیرکی و با عشق به انسان بالا ببرید، ... برای خدمت به سلامت و رفاه عمومی و رفع پریشانی مردم اقدام کنید.
https://www.ima.org.il/eng/ViewContent.aspx?CategoryId=4139
www.ima.org.il
The Oath of the Hebrew Physician - IMA - Israel Medicine Association
A Humanitarian Disaster in Gaza must be Averted | רופאים לזכויות אדם
Two million people live in Gaza. The desire to take revenge on everyone, to starve them, deprive them of drinking water, keep them in darkness, reflects a criminal policy that defies international humanitarian law and constitutes a war crime. A joint statement of PHRI & Btselem.
Physicians for Human Rights - Israel
https://www.phr.org.il/en/a-humanitarian-disaster-in-gaza-must-be-averted/
Two million people live in Gaza. The desire to take revenge on everyone, to starve them, deprive them of drinking water, keep them in darkness, reflects a criminal policy that defies international humanitarian law and constitutes a war crime. A joint statement of PHRI & Btselem.
https://www.phr.org.il/en/a-humanitarian-disaster-in-gaza-must-be-averted/
רופאים לזכויות אדם
A Humanitarian Disaster in Gaza must be Averted | רופאים לזכויות אדם
Ever since the horrifying war crimes perpetrated by Hamas on Saturday, Israel has been bombing […] Read more >
نباید حال منِ آسیبپذیر رو از چیزی که هست بدتر کنی!
مهوین واحدی
دکتر رفتن به نظرم برای همه میتونه حس ناخوشایندی داشته باشه، بالاخره تو یه چیزیت بوده که داری میری دکتر و طبیعیه که استرس داشته باشی! اما برای افرادی که یه بیماری زمینهای دارند و از اون بدتر برای افرادی که مثل من یه بیماری زمینهای، مزمن و پیشرونده دارند،
اوضاع خیلی فرق میکنه!
حالا تصور کنید اون بیمار که یه بیماریِ مزمن و پیشرونده داره، یک کودک باشه …
کودکی که تازه داره دنیا رو کشف میکنه!
و خب، بله! من همون کودکم!
نمیدونم خارج از این جامعهای که من توش بزرگ شدم اوضاع چطوره و دکترها چطور با بیمارانی که مثل من یه بیماری پیشرونده دارند تعامل میکنند، چون به جز یه تجربهی محدود که از سفر به بلژیک داشتم، خارج از این کشور پیش هیچ دکتری نرفتم.
سال گذشته که میخواستم برای تعویض بریس کمرم اقدام کنم، مجبور شدم برم پیش یه جراح ستون فقرات که مجددا بریس رو برام تجویز کنه.
اون دکتری که کارش ساخت بریس بود، یه جراح بهم معرفی کرد و گفت ایشون بهترین دکتر تهرانه برات نامه مینویسم که زودتر بهت وقت بده.
وقتی اسم جراح رو شنیدم بهش گفتم “نه دکتر، من دوست ندارم پیش ایشون ویزیت شم، چون از قبل میشناسمش و میدونم چقدر رفتار غیر انسانی و بیملاحظهای با بیماراش داره.”
خندید و پرسید یعنی چی؟ گفتم یعنی وقتی میری پیشش، جوری باهات حرف میزه که تو احساس میکنی خیلی بیچاره و درماندهای و قراره بمیری!
یکم فکر کرد و گفت “اوکی، دکتر فلانی رو معرفی میکنم که از شاگردان ایشونه و خیلی هم خوش برخورد و خوش اخلاقه، کارشونم عالیه”
نامه رو گرفتم و رفتم پیش دکتر فلانی،
دکتر فلانی هم خوشتیپ، خوشپوش، خوشرو و البته مثل اکثر دکترها مغرور بود!
من شروع کردم به توضیح دادن و گفتم برای ویزیت نیومدم، فقط میخوام برای تعویض بریس، مجددا استفاده از اون رو برام تجویز کنید تا هم بتونم از بیمه پولشو بگیرم هم …
وسط حرفم بلند شد و شروع کرد به معاینه.
اجازه دادم کارش رو انجام بده، بعد از تموم شدن معاینه گفت “خیلی اوضاع کمرت خرابه، باید خیلی وقت پیش عمل میکردی” (یهو قلبم ریخت، انگار اولین باری باشه که فهمیدی اوضاع کمرت خرابه، اما خودمو جمع کردم و) گفتم “میدونم، با توجه به شرایطم، انتخابم این بود که ریسک جراحی رو نپذیرم، الانم قصد عمل ندارم” پوزخند زد و گفت “قصدشم داشته باشی که دیگه نمیتونی، همین کمربندتو ببند ولی اینم درمانی نیستا، کاری نمیکنه برات فقط شاااااید نذاره بدتر بشی” و شروع کرد به نوشتن یه چیزایی.
دوران کودکی من پُـره از خاطرههای این شکلی،
میرفتیم پیش یه دکتر، دکتر میدید که بیماریم نسبت به قبل پیشرفت کرده، و شروع میکرد به مقصر دونستن من و مامانم!
شروع میکرد به نابود کردن کوچیکترین امیدی که مامانم به درمان من داشت، شروع میکرد به بیارزش کردن کوچیکترین نکتهی مثبتی که من (با همون سن کم) در مورد بدنم پیدا کرده بودم!
از این حرفا زیاد شنیده بودم، اما اینبار فرق میکرد،
من دیگه یه بچهی بیدفاع نبودم!
مث بوکسری که همهی صورتش له شده اما نمیخواد از مبارزه دست بکشه گفتم : دکتر من اجازه دارم یه فیدبک از رفتارتون بهتون بدم؟
گفت: بله، البته.
گفتم “میدونید این حرفهایی که شما بهم زدید چه حسی به من داد؟ به احساس گناه شدید و بعدش اضطراب! انگار یه موجود احمق و بیعرضهم که نتونستم از جسم سالمی که داشتم به خوبی مراقبت کنم. در صورتی که با توجه به امکاناتی که داشتم، این بهترین مراقبتی بود که میتونستم از بدنم بکنم.”
کمی بهش برخورد و گفت “این برداشت شماست و کاملا اشتباهه دخترم (من همسن دخترش نبودم)، همه من رو به خوشرو بودن با مریضا میشناسند،
اگه همچین طرز فکری داری بهتره یک فکری برای زودرنجی و حساسیت خودت بکنی”
واقعا دیگه نمیتونستم ادامه بدم و قلبم داشت زیر اون همه فشار له میشد. اما ولش نکردم و گفتم:
“کردم! براش یه فکری کردم و بیش از دو ساله که هفتهای چند ساعت وقت و پول صرف کردم تا بتونم روانم رو درمان کنم و اتفاقا به خاطر همون درمانهاست که الان میدونم دلیل حس سنگینی که الان تو قلب منه، حرف شماست نه بیعرضگی من! آقای دکتر شما مسئول حس مزخرفی هستید که من الان تجربه میکنم”
یکم دست پاچه شد، منم قدرت گرفتم و گفتم:
“افرادی مثل من که یه بیماری پیشرونده دارند، سالی چند بار مجبورن برن پیش دکترهایی که اون بیماری رو فقط میشناسند، اما هیچوقت زندگیش نکردند و با این وجود به خودشون اجازه میدن در مورد نحوهی برخورد ما با بیماریمون قضاوت کنند!”
اینهمه براتون نوشتم که فقط یه چیزی بگم:
هیچ دکتری، تحت هیچ شرایطی، حق نداره
به شما حس مقصر بودن بده!
این بدن ماست، این جسم ماست!
بدن و جسمِ بیمار یا معلول ما!
و هر بلایی سرش بیاد، اولین و بیشترین کسی که تاوان و هزینهش رو میده خود ماییم!
مهوین واحدی
دکتر رفتن به نظرم برای همه میتونه حس ناخوشایندی داشته باشه، بالاخره تو یه چیزیت بوده که داری میری دکتر و طبیعیه که استرس داشته باشی! اما برای افرادی که یه بیماری زمینهای دارند و از اون بدتر برای افرادی که مثل من یه بیماری زمینهای، مزمن و پیشرونده دارند،
اوضاع خیلی فرق میکنه!
حالا تصور کنید اون بیمار که یه بیماریِ مزمن و پیشرونده داره، یک کودک باشه …
کودکی که تازه داره دنیا رو کشف میکنه!
و خب، بله! من همون کودکم!
نمیدونم خارج از این جامعهای که من توش بزرگ شدم اوضاع چطوره و دکترها چطور با بیمارانی که مثل من یه بیماری پیشرونده دارند تعامل میکنند، چون به جز یه تجربهی محدود که از سفر به بلژیک داشتم، خارج از این کشور پیش هیچ دکتری نرفتم.
سال گذشته که میخواستم برای تعویض بریس کمرم اقدام کنم، مجبور شدم برم پیش یه جراح ستون فقرات که مجددا بریس رو برام تجویز کنه.
اون دکتری که کارش ساخت بریس بود، یه جراح بهم معرفی کرد و گفت ایشون بهترین دکتر تهرانه برات نامه مینویسم که زودتر بهت وقت بده.
وقتی اسم جراح رو شنیدم بهش گفتم “نه دکتر، من دوست ندارم پیش ایشون ویزیت شم، چون از قبل میشناسمش و میدونم چقدر رفتار غیر انسانی و بیملاحظهای با بیماراش داره.”
خندید و پرسید یعنی چی؟ گفتم یعنی وقتی میری پیشش، جوری باهات حرف میزه که تو احساس میکنی خیلی بیچاره و درماندهای و قراره بمیری!
یکم فکر کرد و گفت “اوکی، دکتر فلانی رو معرفی میکنم که از شاگردان ایشونه و خیلی هم خوش برخورد و خوش اخلاقه، کارشونم عالیه”
نامه رو گرفتم و رفتم پیش دکتر فلانی،
دکتر فلانی هم خوشتیپ، خوشپوش، خوشرو و البته مثل اکثر دکترها مغرور بود!
من شروع کردم به توضیح دادن و گفتم برای ویزیت نیومدم، فقط میخوام برای تعویض بریس، مجددا استفاده از اون رو برام تجویز کنید تا هم بتونم از بیمه پولشو بگیرم هم …
وسط حرفم بلند شد و شروع کرد به معاینه.
اجازه دادم کارش رو انجام بده، بعد از تموم شدن معاینه گفت “خیلی اوضاع کمرت خرابه، باید خیلی وقت پیش عمل میکردی” (یهو قلبم ریخت، انگار اولین باری باشه که فهمیدی اوضاع کمرت خرابه، اما خودمو جمع کردم و) گفتم “میدونم، با توجه به شرایطم، انتخابم این بود که ریسک جراحی رو نپذیرم، الانم قصد عمل ندارم” پوزخند زد و گفت “قصدشم داشته باشی که دیگه نمیتونی، همین کمربندتو ببند ولی اینم درمانی نیستا، کاری نمیکنه برات فقط شاااااید نذاره بدتر بشی” و شروع کرد به نوشتن یه چیزایی.
دوران کودکی من پُـره از خاطرههای این شکلی،
میرفتیم پیش یه دکتر، دکتر میدید که بیماریم نسبت به قبل پیشرفت کرده، و شروع میکرد به مقصر دونستن من و مامانم!
شروع میکرد به نابود کردن کوچیکترین امیدی که مامانم به درمان من داشت، شروع میکرد به بیارزش کردن کوچیکترین نکتهی مثبتی که من (با همون سن کم) در مورد بدنم پیدا کرده بودم!
از این حرفا زیاد شنیده بودم، اما اینبار فرق میکرد،
من دیگه یه بچهی بیدفاع نبودم!
مث بوکسری که همهی صورتش له شده اما نمیخواد از مبارزه دست بکشه گفتم : دکتر من اجازه دارم یه فیدبک از رفتارتون بهتون بدم؟
گفت: بله، البته.
گفتم “میدونید این حرفهایی که شما بهم زدید چه حسی به من داد؟ به احساس گناه شدید و بعدش اضطراب! انگار یه موجود احمق و بیعرضهم که نتونستم از جسم سالمی که داشتم به خوبی مراقبت کنم. در صورتی که با توجه به امکاناتی که داشتم، این بهترین مراقبتی بود که میتونستم از بدنم بکنم.”
کمی بهش برخورد و گفت “این برداشت شماست و کاملا اشتباهه دخترم (من همسن دخترش نبودم)، همه من رو به خوشرو بودن با مریضا میشناسند،
اگه همچین طرز فکری داری بهتره یک فکری برای زودرنجی و حساسیت خودت بکنی”
واقعا دیگه نمیتونستم ادامه بدم و قلبم داشت زیر اون همه فشار له میشد. اما ولش نکردم و گفتم:
“کردم! براش یه فکری کردم و بیش از دو ساله که هفتهای چند ساعت وقت و پول صرف کردم تا بتونم روانم رو درمان کنم و اتفاقا به خاطر همون درمانهاست که الان میدونم دلیل حس سنگینی که الان تو قلب منه، حرف شماست نه بیعرضگی من! آقای دکتر شما مسئول حس مزخرفی هستید که من الان تجربه میکنم”
یکم دست پاچه شد، منم قدرت گرفتم و گفتم:
“افرادی مثل من که یه بیماری پیشرونده دارند، سالی چند بار مجبورن برن پیش دکترهایی که اون بیماری رو فقط میشناسند، اما هیچوقت زندگیش نکردند و با این وجود به خودشون اجازه میدن در مورد نحوهی برخورد ما با بیماریمون قضاوت کنند!”
اینهمه براتون نوشتم که فقط یه چیزی بگم:
هیچ دکتری، تحت هیچ شرایطی، حق نداره
به شما حس مقصر بودن بده!
این بدن ماست، این جسم ماست!
بدن و جسمِ بیمار یا معلول ما!
و هر بلایی سرش بیاد، اولین و بیشترین کسی که تاوان و هزینهش رو میده خود ماییم!
Forwarded from ژورنال کلاب اخلاق و تعهد حرفهای پزشکی
بیمار محوری و عوامل مرتبط با آن بین دانشجویان سال اول پزشکی
Krupat E, Hiam CM, Fleming MZ, Freeman P. Patient-centeredness and its correlates among first year medical students. The International Journal of Psychiatry in Medicine. 1999 Sep;29(3):347-56.
-این مقاله نگرش دانشجویان سال اول پزشکی را نسبت به روابط آنها با بیماران بررسی می کند و بررسی می کند که آیا این نگرش ها مرتبط با جنسیت است، بر برنامه های شغلی آنها تأثیر می گذارد و بر ارزیابی آنها از مسائل روانی- اجتماعی و زیست پزشکی تأثیر می گذارد.
- این مطالعه نشان می دهد که دانشجویان پزشکی دختر تمایل بیشتری به مراقبت بیمار محور دارند و گرایش بیمار محوری به طور مثبت با علاقه فرد به جامعه و طبابت عمومی (مراقبت های اولیه) و همچنین رتبه بندی آنها به مسائل روانی-اجتماعی رابطه دارد. این تفاوت در نگرش بین جنسیت ها در اوایل آموزش پزشکی مشاهده می شود.
- این مقاله همچنین بر اهمیت اتخاذ رویکرد بیمار محور توسط پزشکان، با تمرکز بر درک ذهنی بیماری توسط بیمار، به جای تعریف زیست پزشکی بیماری، تأکید می کند. این مقاله بر نیاز پزشکان به بررسی فعال شیوه زندگی و مسائل روانی-اجتماعی بیماران برای درک برداشت ذهنی بیمار از بیماری خود تأکید می کند.
- به علاوه شناسایی اولیه تفاوتهای جنسیتی در نگرش به طبابت نیاز به مداخلات هدفمند و حمایت از دانشجویان پسر را برای افزایش بیمارمحوری آنها نشان میدهد تا به مراقبت عادلانه تر و فراگیر کمک کند.
Krupat E, Hiam CM, Fleming MZ, Freeman P. Patient-centeredness and its correlates among first year medical students. The International Journal of Psychiatry in Medicine. 1999 Sep;29(3):347-56.
-این مقاله نگرش دانشجویان سال اول پزشکی را نسبت به روابط آنها با بیماران بررسی می کند و بررسی می کند که آیا این نگرش ها مرتبط با جنسیت است، بر برنامه های شغلی آنها تأثیر می گذارد و بر ارزیابی آنها از مسائل روانی- اجتماعی و زیست پزشکی تأثیر می گذارد.
- این مطالعه نشان می دهد که دانشجویان پزشکی دختر تمایل بیشتری به مراقبت بیمار محور دارند و گرایش بیمار محوری به طور مثبت با علاقه فرد به جامعه و طبابت عمومی (مراقبت های اولیه) و همچنین رتبه بندی آنها به مسائل روانی-اجتماعی رابطه دارد. این تفاوت در نگرش بین جنسیت ها در اوایل آموزش پزشکی مشاهده می شود.
- این مقاله همچنین بر اهمیت اتخاذ رویکرد بیمار محور توسط پزشکان، با تمرکز بر درک ذهنی بیماری توسط بیمار، به جای تعریف زیست پزشکی بیماری، تأکید می کند. این مقاله بر نیاز پزشکان به بررسی فعال شیوه زندگی و مسائل روانی-اجتماعی بیماران برای درک برداشت ذهنی بیمار از بیماری خود تأکید می کند.
- به علاوه شناسایی اولیه تفاوتهای جنسیتی در نگرش به طبابت نیاز به مداخلات هدفمند و حمایت از دانشجویان پسر را برای افزایش بیمارمحوری آنها نشان میدهد تا به مراقبت عادلانه تر و فراگیر کمک کند.
Sage Journals
Patient-Centeredness and its Correlates among First Year Medical Students - Edward Krupat, C. Michael Hiam, Michael Z. Fleming…
Objective: This research was performed to study the attitudes that medical students hold concerning their relationships with patients, and whether such attitude...
پزشکان جوانی که از حمایت سوپروایزر و همتا بهرهمند میشوند، بیشتر خود را درگیر کار می کنند و نظر خود را در بهبود کیفیت بیان میکنند.
Scheepers RA, Boxem AJ, Blezer MM. Junior doctors receiving supervisor and peer support are more work-engaged professionals who express their voice for quality improvement. Medical Teacher. 2023 Aug 17:1-7.
🔹پزشکان جوانی که از سوپروایزرها و همکارانشان حمایت کافی دریافت میکنند، احتمالاً در «رفتار صدا» مشارکت میکنند. رفتار صدا به ارائه پیشنهادات نوآورانه برای تغییر و بهبود کیفیت خدمات مراقبتی اشاره دارد. رفتار صدا مهم است زیرا میتوانند به شناسایی و حل مسائل مراقبتی کمک کنند و در نهایت منجر به بهبود پیامدهای سلامتی شوند. حمایت سوپروایزرها و همکاران نقش مهمی در تسهیل رفتار صدا در پزشکان جوان دارد.
🔹طبق نتایج این مطالعه پزشکان جوانی که حمایت بیشتری دریافت میکنند، فرسودگی شغلی کمتر و مشارکت بیشتر در کار، و نتیجتاً رفتار صدای بیشتری خواهند داشت. این حمایتها شامل اختصاص زمان مخصوص برای نظارت بر پزشکان زیر دست، آموزش آنها درباره بهبود کیفیت، مشارکت دادن آنها در فرایندهای بهبود کیفیت و پرسش مداوم نظر آنان درباره بهبودهای ضروری در پرکتیس روزانه باشد. درگیری مستمر با مسائل، امکان گفتگوی باز درباره موانع و فرصتهای بهبود کیفیت را فراهم می آورد و باید بخشی از عملکرد روزانه باشد تا پزشکان جوان مشارکت در رفتار صدا را ایمن بدانند و در ابراز نظر احساس امنیت کنند.
🔹برنامههای حمایت با مربیگری همتایان آموزشدیده، میتواند فرهنگ احترام متقابل، اعتماد و همکاری را بوجود آورد یا تقویت کند. علاوه بر این، برنامههای توانمندسازی هیات علمی با تاکید بر اینکه چگونه سوپروایزرها میتوانند از تکنیکهای نقش الگویی برای ایجاد رفتارهای صدا استفاده کنند، قابل اجراست. تلاشهای مداوم برای تقویت نقش حمایتی سوپروایزرها و همکاران ضروری است، تا به افزایش مشارکت کاری پزشکان جوان منجر شده و نقش آنان به عنوان فعالینی در بهبود کیفیت را تسهیل کند.
🔹این مطالعه کارآزمایی نبود و به شکل مقطعی با ارزیابی متغیرهای مورد بحث در نظرسنجی از 497 پزشک جوان در هلند اجرا شد.
Scheepers RA, Boxem AJ, Blezer MM. Junior doctors receiving supervisor and peer support are more work-engaged professionals who express their voice for quality improvement. Medical Teacher. 2023 Aug 17:1-7.
🔹پزشکان جوانی که از سوپروایزرها و همکارانشان حمایت کافی دریافت میکنند، احتمالاً در «رفتار صدا» مشارکت میکنند. رفتار صدا به ارائه پیشنهادات نوآورانه برای تغییر و بهبود کیفیت خدمات مراقبتی اشاره دارد. رفتار صدا مهم است زیرا میتوانند به شناسایی و حل مسائل مراقبتی کمک کنند و در نهایت منجر به بهبود پیامدهای سلامتی شوند. حمایت سوپروایزرها و همکاران نقش مهمی در تسهیل رفتار صدا در پزشکان جوان دارد.
🔹طبق نتایج این مطالعه پزشکان جوانی که حمایت بیشتری دریافت میکنند، فرسودگی شغلی کمتر و مشارکت بیشتر در کار، و نتیجتاً رفتار صدای بیشتری خواهند داشت. این حمایتها شامل اختصاص زمان مخصوص برای نظارت بر پزشکان زیر دست، آموزش آنها درباره بهبود کیفیت، مشارکت دادن آنها در فرایندهای بهبود کیفیت و پرسش مداوم نظر آنان درباره بهبودهای ضروری در پرکتیس روزانه باشد. درگیری مستمر با مسائل، امکان گفتگوی باز درباره موانع و فرصتهای بهبود کیفیت را فراهم می آورد و باید بخشی از عملکرد روزانه باشد تا پزشکان جوان مشارکت در رفتار صدا را ایمن بدانند و در ابراز نظر احساس امنیت کنند.
🔹برنامههای حمایت با مربیگری همتایان آموزشدیده، میتواند فرهنگ احترام متقابل، اعتماد و همکاری را بوجود آورد یا تقویت کند. علاوه بر این، برنامههای توانمندسازی هیات علمی با تاکید بر اینکه چگونه سوپروایزرها میتوانند از تکنیکهای نقش الگویی برای ایجاد رفتارهای صدا استفاده کنند، قابل اجراست. تلاشهای مداوم برای تقویت نقش حمایتی سوپروایزرها و همکاران ضروری است، تا به افزایش مشارکت کاری پزشکان جوان منجر شده و نقش آنان به عنوان فعالینی در بهبود کیفیت را تسهیل کند.
🔹این مطالعه کارآزمایی نبود و به شکل مقطعی با ارزیابی متغیرهای مورد بحث در نظرسنجی از 497 پزشک جوان در هلند اجرا شد.
Taylor & Francis
Junior doctors receiving supervisor and peer support are more work-engaged professionals who express their voice for quality improvement
In daily practice, junior doctors can contribute to quality improvement by providing innovative suggestions for change, referred to as voice behavior. Junior doctors are more likely to engage in vo...
تکلیف اعلام جرم علیه والدین برای کادر درمان!!!
بدترین شکل حمایت قانون از سلامت بیمار، این سبک ورودبه امور پزشکی است.
ترجمان چنین بخشنامههایی در عمل چنین میشود که به عنوان مثال مادری که از سزارین امتناع میکند، به جای مراقبت همدلانه و تلاش برای رفع نگرانی و متقاعد کردن، به زور سزارین شود تا جنین حفظ شود و مادر را میترسانند که به عنوان مجرم به دادسرا معرفی خواهد شد.
بدترین شکل حمایت قانون از سلامت بیمار، این سبک ورودبه امور پزشکی است.
ترجمان چنین بخشنامههایی در عمل چنین میشود که به عنوان مثال مادری که از سزارین امتناع میکند، به جای مراقبت همدلانه و تلاش برای رفع نگرانی و متقاعد کردن، به زور سزارین شود تا جنین حفظ شود و مادر را میترسانند که به عنوان مجرم به دادسرا معرفی خواهد شد.
Forwarded from پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)
▫️ریاست کل محترم سازمان نظام پزشکی
▫️ریاست محترم شورای عالی نظام پزشکی
با سلام
♦️از قرار اطلاع و حسب اعلام دانشگاه علوم پزشکی ایران به دستیاران این دانشگاه، طی نامه شماره ۱۴۰۲.۱.۳۰۰.۲۱۷۹۸ مورخ ۱۴۰۲.۰۷.۲۷ بیمه مسئولیت دستیاران از اول آبانماه به صورت گروهی تمدید نخواهد شد و دانشگاه مذکور، دستیاران را موظف به عقد قرارداد فردی با بیمهها کرده است!
🔰 قطعا مستحضرید که این موضوع کاملا بر خلاف موازین اخلاقی و حرفهای است و بدیهی مینماید که پرداخت حق بیمه مسئولیت دستیاران و انجام امور اداری آن، بر عهده مجموعه آموزشی ذیربط میباشد.
و
ترک این وظیفه از سوی دانشگاههای ذیربط، صراحتا بر خلاف منشور حقوق جامعه پزشکی است!
🔰در ماده ۲۶ منشور حقوق جامعه پزشکی ایران مصوب مرداد ۱۴۰۰ شورای عالی نظامپزشکی آمده است:
«تهیه بیمه مسئولیت حرفهای دستیاران تخصصی و فوقتخصصی و سایر گروههای فراگیران که در عین فراگیر بودن، مسئولیت حقوقی حرفهای نیز برای آنها متصور است، بر عهده بیمارستان یا دانشگاه محل تحصیل است و سازمان نظام پزشکی مکلف است برخورداری از این بیمه را برای همهی افراد نیازمند، پیگیری و مطالبه کند.»
🔰لذا انتظار به حق جامعه پزشکی از سازمان نظام پزشکی، عمل به تکلیف مصرح در منشور حقوقی مصوب خود است.
🔰مدعیان اخلاق بدانند؛ اجحاف به دستیار بیپناه زحمتکش که بیشترین بار درمان در کشور را تحمل میکند و رها ساختن او در طوفانهای حقوقی - قضایی با همه اصول اخلاقی، تنافر دارد.
🌐 پایگاه خبری پزشکان و قانون
۲۹ مهر ۱۴۰۲
پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)
@pezeshkanghanon
.
▫️ریاست محترم شورای عالی نظام پزشکی
با سلام
♦️از قرار اطلاع و حسب اعلام دانشگاه علوم پزشکی ایران به دستیاران این دانشگاه، طی نامه شماره ۱۴۰۲.۱.۳۰۰.۲۱۷۹۸ مورخ ۱۴۰۲.۰۷.۲۷ بیمه مسئولیت دستیاران از اول آبانماه به صورت گروهی تمدید نخواهد شد و دانشگاه مذکور، دستیاران را موظف به عقد قرارداد فردی با بیمهها کرده است!
🔰 قطعا مستحضرید که این موضوع کاملا بر خلاف موازین اخلاقی و حرفهای است و بدیهی مینماید که پرداخت حق بیمه مسئولیت دستیاران و انجام امور اداری آن، بر عهده مجموعه آموزشی ذیربط میباشد.
و
ترک این وظیفه از سوی دانشگاههای ذیربط، صراحتا بر خلاف منشور حقوق جامعه پزشکی است!
🔰در ماده ۲۶ منشور حقوق جامعه پزشکی ایران مصوب مرداد ۱۴۰۰ شورای عالی نظامپزشکی آمده است:
«تهیه بیمه مسئولیت حرفهای دستیاران تخصصی و فوقتخصصی و سایر گروههای فراگیران که در عین فراگیر بودن، مسئولیت حقوقی حرفهای نیز برای آنها متصور است، بر عهده بیمارستان یا دانشگاه محل تحصیل است و سازمان نظام پزشکی مکلف است برخورداری از این بیمه را برای همهی افراد نیازمند، پیگیری و مطالبه کند.»
🔰لذا انتظار به حق جامعه پزشکی از سازمان نظام پزشکی، عمل به تکلیف مصرح در منشور حقوقی مصوب خود است.
🔰مدعیان اخلاق بدانند؛ اجحاف به دستیار بیپناه زحمتکش که بیشترین بار درمان در کشور را تحمل میکند و رها ساختن او در طوفانهای حقوقی - قضایی با همه اصول اخلاقی، تنافر دارد.
🌐 پایگاه خبری پزشکان و قانون
۲۹ مهر ۱۴۰۲
پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)
@pezeshkanghanon
.
Telegram
پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)
فوری
✅ اعلام عدم تمدید بیمهی مسئولیت گروهی دستیاران پزشکی از اول آبان.
✅ دستیاران جهت جلوگیری از ایجاد مشکلات حقوقی، سریعا به صورت فردی، خود را بیمه مسئولیت کنند.
پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)
@pezeshkanghanon
✅ اعلام عدم تمدید بیمهی مسئولیت گروهی دستیاران پزشکی از اول آبان.
✅ دستیاران جهت جلوگیری از ایجاد مشکلات حقوقی، سریعا به صورت فردی، خود را بیمه مسئولیت کنند.
پایگاه خبری پزشکان و قانون (پالنا)
@pezeshkanghanon