#savolimbor Assalomu alaykum, kimlar bilan to‘liq moddiy javobgarlik to‘g‘risidagi shartnoma tuzish mumkin?

https://www.tgoop.com/mehnathuquqi javobi📤:

MK 342-moddaiga ko’ra, yetkazilgan zarar uchun to‘liq miqdordagi moddiy javobgarlik quyidagi hollarda xodimning zimmasiga yuklatiladi:

1) to‘liq moddiy javobgarlik to‘g‘risidagi shartnoma asosida o‘ziga ishonib topshirilgan qimmatliklarning kamomadida;
2) xodim tomonidan bir martalik hujjat (tovar-moddiy qimmatliklarni olish ishonchnomasi, qabul qilish-topshirish dalolatnomasi va hokazolar) bo‘yicha olingan boyliklarning but saqlanishi ta’minlanmaganda;
3) qasddan zarar yetkazilganda;
4) alkogolli ichimlikdan, giyohvandlik yoki toksik modda ta’siridan mastlik holatida zarar yetkazilganda;
5) xodimning sud tomonidan aniqlangan jinoiy harakatlari natijasida zarar yetkazilganda;
6) ma’muriy huquqbuzarlik natijasida zarar yetkazilganda, agar bu tegishli davlat organi yoki sud tomonidan aniqlangan bo‘lsa;
7) davlat sirlarini yoki qonun bilan qo‘riqlanadigan boshqa sirni (tijorat, xizmat sirini yoki boshqa sirlarni) tashkil etuvchi ma’lumotlar oshkor qilinganda;
8) xodim mehnat majburiyatlarini bajarmagan taqdirda zarar yetkazilganda.
To‘liq moddiy javobgarlik ushbu Kodeksda yoki boshqa qonunlarda nazarda tutilgan o‘zga hollarda ham xodimning zimmasiga yuklatilishi mumkin.
Tashkilot rahbari, uning o‘rinbosarlari, tashkilot bosh buxgalteri, tashkilot alohida tuzilmasi rahbari ushbu Kodeksning 488-moddasiga muvofiq to‘liq moddiy javobgar bo‘ladi.

MK 342-moddaiga ko’ra, pul yoki tovar qimmatliklari bilan bevosita muomala qilayotgan xodim to‘liq moddiy javobgarlik to‘g‘risidagi shartnoma asosida o‘ziga ishonib topshirilgan qimmatliklarning but saqlanishini ta’minlamaganlik uchun to‘liq moddiy javobgar bo‘ladi. Pul yoki tovar qimmatliklari bilan muomala qilish o‘z xizmat vazifasiga kirmaydigan xodim bilan tuzilgan to‘liq moddiy javobgarlik to‘g‘risidagi shartnoma haqiqiy emas deb hisoblanadi.

❗️O‘zbekiston Respublikasi kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirining 2023-yil 15-maydagi 11-2023/B-son buyrug‘iga (Adliya vazirligi tomonidan 2023-yil 12-iyunda ro‘yxatdan o‘tkazildi, ro‘yxat raqami 3443 ) ilova xodim bilan to‘liq yakka tartibdagi moddiy javobgarlik yoki jamoaning (brigadaning) to‘liq moddiy javobgarligi to‘g‘risida shartnoma tuzish bo‘yicha tavsiyalarni belgilaydi https://lex.uz/uz/docs/-6492276

❗️O‘zbekiston Respublikasi kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirining 2023-yil 20-iyuldagi 61-2023/V-son buyrug‘iga ilovada (Adliya vazirligi tomonidan 2023-yil 21-avgustda ro‘yxatdan o‘tkazildi, ro‘yxat raqami 3452) to‘liq moddiy javobgarlik to‘g‘risida o‘zi bilan yozma shartnomalar tuzilishi mumkin bo‘lgan xodimlar egallaydigan lavozimlar va ishlarning namunaviy ro‘yxati belgilangan https://lex.uz/ru/docs/-6577267

Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://www.tgoop.com/mehnathuquqi

Jamoa shartnomasi tuzish majburiymi?

#qonunbilan Жамоа шартномаси тузиш мажбурийми деган саволлар кўплаб келади? Ҳаттоки, амалиётда меҳнат инспекторлари иш берувчиларни жамоа шартномаси тузмаганлиги учун жаримага тортиш ҳолатлари ҳам учрамоқда. Бу қанчалик асосли❓

❗️ МК 25-моддасига кўра, иш берувчи ушбу Кодексда белгиланган тартибда жамоа музокараларини олиб бориши, шунингдек жамоа шартномасини тузиши шарт.

❗️Айримлар ана шу моддани нотўғри талқин қилиб, иш берувчи жамоа шартномаси тузиши шарт деб хато ўйлашади. Аслида, эътибор берсангиз иш берувчи ушбу Кодексда белгиланган тартибда жамоа музокараларини олиб бориши, шунингдек жамоа шартномасини тузиши шартлиги таъкидланмоқда.

👉 Яъни МК 61-моддасига мувофиқ, жамоавий музокаралар бошланиши тўғрисида билдиришнома олган ижтимоий шериклик тарафи 7️⃣ кунлик муддатда ташаббускорга жамоавий музокаралар ўтказилиши ҳақида жавоб юборган ҳолда жамоавий музокараларга киришиши шарт.

МК 66-моддасига мувофиқ, жамоа шартномасини тузиш зарурлиги тўғрисидаги қарор ва уни тузиш масаласи бўйича жамоавий музокаралар бошлаш тўғрисидаги таклиф исталган тарафдан берилиши мумкин.

⚠️ Эътибор беринг, ҳар қайси тараф (ходимлар ва иш берувчи ёки уларнинг вакиллари) жамоа шартномаси юзасидан музокаралар олиб бориш ташаббуси билан чиқишга ҳақли дейилмоқда.

⚠️ Яъни қачонки, тарафлардан бири жамоа шартномаси тузиш ташаббуси билан чиқса, ана ўшандагина тегишли ёзма хабар олган тараф 7 кунлик муҳлат ичида музокараларга киришиши шарт. Тарафлардан ҳеч бири ташаббус билан чиқмаса, демак жамоа шартномаси тузиш шарт эмас.

📌 Бундан ташқари, обуначиларимизга янада соддароқ тушунишлари учун, айрим мисолларни келтириб ўтамиз. МК 145-моддаси охирги қисмига кўра, ишлаб чиқариш зарурияти ёки бекор туриб қолиш муносабати билан ходимни бошқа ишга ўтказишнинг охирги муддатлари, меҳнатга ҳақ тўлашнинг аниқ миқдорлари, шунингдек ишлаб чиқариш заруриятининг алоҳида ҳоллари жамоа шартномасида белгиланади, АГАР У ТУЗИЛМАГАН БЎЛСА, иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси билан келишувга кўра аниқланади. Демак, бу мисолдан ҳам кўриниб турибдики, жамоа шартномаси тузиш шарт эмас. Агар тузиш шарт бўлганда эди, “АГАР У ТУЗИЛМАГАН БЎЛСА” жумласи ишлатилмас эди.

Меҳнат кодексида ❗️“жамоа шартномасида, агар у тузилмаган бўлса” жумласи жами 11 та ўринда учрайди (145, 188, 209, 323, 330, 353, 407, 481, 547 (3 та ўринда)-моддалар).

⚠️ Демак, жамоа шартномаларини тузиш мажбурий эмас, қачонки тарафлардан бири уни тузиш таклифи билан чиқса ана ўшандагина Меҳнат кодексига мувофиқ жамоа шартномалари тузилади. Агар корхонада жамоа шартномаси йўқ бўлса, меҳнат инспекторлари томонидан жаримага тортиш мутлақо ғайриқонуний ҳисобланади. Ҳуқуқингизни билинг ва талаб қилинг!

⚠️ Бироқ, шуни алоҳида таъкидлаб ўтмоқчи эдикки, жамоа шартномасини тузиш иш берувчи учун ҳам, меҳнат жамоаси учун ҳам мақсадга мувофиқ, чунки у қонунчиликда акс эттирилмаган бир қатор масалаларни тартибга солиш имконини беради.

Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov


Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇https://www.tgoop.com/mehnathuquqi

#namuna

Ish beruvchining tashabbusiga ko‘ra xodimni vaqtincha boshqa ishga o‘tkazish to‘g‘risida buyruq
📑 Jamlanmada:
O‘zbek (kirill va lotin yozuvi) tilidagi buyruq namunalari
Zarur qonun hujjatlari ro‘yxati
Video tushintirish (https://youtu.be/PSLVrvnAbU0?si=a5tCHiYpuaE0-CdH)

🔒 Xususiyatlari:
Bitta qonun hujjati bilan asoslangan
Tez va oson foydalanish uchun WORD formatda
2 betli to‘liq hujjat

💵 Narx: 10 ming so‘m
💳 Karta raqami: 6262730098638887

📓Hujjatlar to'plami 1-qism bu yerda
📕Hujjatlar to'plami 2-qism bu yerda

🛒 Parolni olish uchun murojaat qiling: @miryoqubraximov

#savolimbor Assalomu alaykum. A xodim bilan muddatli mehnat shartnomasi tuzgan edik. Shartnoma muddati ertaga tugaydi, lekin xodim bola parvarish ta'tilida. Bu holatda qanday yo'l tutaylik, shartnomani MK 158 moddasi bilan bekor qilsak bo'ladimi chunki bolani parvarishlash ta’tillari davrida xodimning ish joyi (lavozimi) saqlanib qoladi deyilganku?

https://www.tgoop.com/mehnathuquqi javobi📤:

Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov

Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇https://www.tgoop.com/mehnathuquqi

#savolimbor Assalomu aleykum, aka nogironla 1 stavkadan ortiq iwlawi mumkinmi?

Asos:  MK 183, 427, 433, 437-moddalar.

Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov

https://www.tgoop.com/mehnathuquqi javobi 📤:

#savolimbor
Assalomu alaykum bizni ish joyida ishga kech qolganlik uchun ishdan boʻshash haqida ariza yozdirib olishyapti direktorimiz shu haqda tushuntirish bersayiz.

Javob
Mehnat kodeksining 160-moddasiga asosan, xodim nomuayyan muddatga tuzilgan mehnat shartnomasini, shuningdek muddati tugaguniga qadar muddatli mehnat shartnomasini o‘n to‘rt kalendar kun oldin bu haqda ish beruvchini yozma shaklda ogohlantirgan holda bekor qilishga haqli.

O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi plenumining 20.11.2023 yildagi “Sudlar tomonidan mehnat shartnomasini bekor qilishni tartibga soluvchi qonunchilikni qo‘llash amaliyoti to‘g‘risida”gi 26-son qaroriga asosan, mehnat shartnomasini bekor qilishga xodim shu tashkilotdagi ishni haqiqatda tashlab ketish istagini bildirgan yozma arizasiga binoan yo‘l qo‘yiladi.

Sudlar da’vogarning mehnat shartnomasini bekor qilish haqidagi arizani ish beruvchining qistovi natijasida berganligi to‘g‘risidagi vajlarini sinchkovlik bilan tekshirmoqlari lozim. Bunda sudlarning e’tibori, xodimni ariza yozishga nafaqat majburlash, bosim yoki tazyiq o‘tkazish, balki xodimda mehnat munosabatlarini tugatish istagi bo‘lmay turib, ish beruvchi tomonidan uni ariza yozishga faol ravishda undash harakatlari ham qistov sifatida baholanishi lozimligiga qaratilsin.
Demak sizning ishga kech qolganligingiz uchun ishdan boʻshash haqida ariza yozdirib olishi noto‘g‘ri sanaladi.

📓Hujjatlar to'plami 1-qism bu yerda
📕Hujjatlar to'plami 2-qism bu yerda

Huquqiy maslahatga uchun quyidagiga yozing
https://www.tgoop.com/MehnathuquqimurojaatBot

#namuna

Bir necha kasbda (lavozimda) ishlash vositasida qo‘shimcha ish yuklash to‘g‘risida buyruq
📑 Jamlanmada:
O‘zbek (kirill va lotin yozuvi) tilidagi buyruq namunalari
Zarur qonun hujjatlari ro‘yxati
Video tushintirish (https://youtu.be/60Rpx3evCW8?si=vaSfpeE6UIMI-rF)

🔒 Xususiyatlari:
Bitta qonun hujjati bilan asoslangan
Tez va oson foydalanish uchun WORD formatda
2 betli to‘liq hujjat

💵 Narx: 10 ming so‘m
💳 Karta raqami: 6262730098638887

📓Hujjatlar to'plami 1-qism bu yerda
📕Hujjatlar to'plami 2-qism bu yerda

🛒 Parolni olish uchun murojaat qiling: @miryoqubraximov

#savolimbor? Ассалому алайкум Муҳаммадамин ака яхшимисиз. Суд хукмига мувофиқ муайян ҳуқуқ ва лавозимда ишламаслик асосида ишдан бўшатилган бош ҳисобчига расчётной бериладими йўқми? Илтимос шунга асосли жавоб берсангиз. Олдиндан катта раҳмат

https://www.tgoop.com/mehnathuquqi javobi

MK 172, 254-moddalariga ko’ra mehnat shartnomasi bekor qilinganda xodim bilan hisob-kitob qilinishi kerak.
❗️Hisob-kitob xodimga:
👉oxirigacha olinmagan ish haqini;
👉xodim tomonidan foydalanilmagan barcha asosiy va qo‘shimcha ta’tillar uchun kompensatsiyalarni;
👉agar mehnat to‘g‘risidagi qonunchilikda yoki mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarda yoxud mehnat shartnomasida boshqa to‘lovlarni to‘lash nazarda tutilgan bo‘lsa, ushbu to‘lovlarni to‘lashni o‘z ichiga oladi.

⚠️ Ish beruvchi tomonidan xodimga tegishli bo‘lgan barcha summalarni to‘lash xodim bilan mehnat shartnomasi bekor qilingan kunda amalga oshiriladi.

⚠️ Agar xodim mehnat shartnomasi bekor qilingan kuni ishlamagan bo‘lsa, tegishli summalar hisob-kitob qilish to‘g‘risida xodim tomonidan talab qo‘yilganidan keyin 3️⃣ kundan kechiktirmay to‘lanishi kerak.

⚠️ MK 234-moddasiga ko’ra, mehnat shartnomasi bekor qilinganda xodimga barcha foydalanilmagan har yilgi asosiy va qo‘shimcha mehnat ta’tillari uchun pulli kompensatsiya to‘lanadi.

❗️Demak, mehnat shartnomasi xodimning aybli harakatlari (harakatsizligi) tufayli (MK 161-moddasi ikkinchi qismining 4 va 5-bandlari), xodim vafot etganligi, xodim ozodlikdan mahrum qilinganligi va boshqa har qanday asosga ko’ra bekor qilinsa, xodimga “расчётный” beriladi.

✅ Savolda so’ralgan holat bo’yicha, xodim Jinoyat kodeksi 45-moddasi bo’yicha muayyan huquqdan mahrum qilingan hamda mehnat shartnomasi MK 168-moddasi 1-qismi 3-bandiga ko’ra bekor qilingan. Bu vaziyatda ham MK 172, 234, 254-moddalariga muvofiq xodimga “расчётный” beriladi.

Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov

💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://www.tgoop.com/mehnathuquqi

#savolimbor
Ассалому алайкум. Мехнат шартномасини МКнинг 161-моддаси 2-кисми 3-бандига асосан, яъни ходимнинг малакаси етарли эмаслиги туфайли бекор килинганда МКнинг 173 моддаси буйича ишдан бушатиш нафакаси туланадими?

Javob
Mehnat kodeksining 173-moddasiga asosan, ish beruvchining tashabbusiga ko‘ra mehnat shartnomasi bekor qilinganda ishdan bo‘shatish nafaqasi to‘lanadi. Bundan shartnoma xodimning aybli harakatlari (harakatsizligi) bilan bog‘liq asoslar bo‘yicha bekor qilinganligi mustasno. Mehnat shartnomasini xodimning aybli harakatlari (harakatsizligi) bilan bog‘liq asoslar bo‘yicha bekor qilish deganda Mehnat kodeksi 161-moddasi ikkinchi qismining 4 va 5-bandlari tushuniladi.
Shunday ekan xodimning malakasi yetarli bo‘lmaganligi sababli egallab turgan lavozimiga yoki bajarayotgan ishiga muvofiq emasligi tufayli shartnomangiz bekor qilinsa sizga ishdan bo‘shatish nafaqasi to‘lanadi.

📓Hujjatlar to'plami 1-qism bu yerda
📕Hujjatlar to'plami 2-qism bu yerda 

Huquqiy maslahatga uchun quyidagiga yozing
https://www.tgoop.com/MehnathuquqimurojaatBot

Xodim ta'tilga chiqishdan bosh tortmoqda?

#savolimbor Ассаломуалайкум, ходим график асосидаги мехнат татилига чикишдан бош тортяпти, нима килиш кк

Aloqador moddalar: MK 214, 228, 230- moddalar.

https://www.tgoop.com/mehnathuquqi audio javobi 📤:

Elektron amaliy qo'llanmamizda batafsil tushuntirilgan: buyruqlar va boshqa hujjatlar ilova qilingan👉 https://www.tgoop.com/mehnathuquqi/8470

Ekspertga murojaat: @MuhammadaminKarimjonov



💻 Telegramdagi kanalimizni yaqinlarga ulashishni unutmang👇 https://www.tgoop.com/mehnathuquqi

Ta'tilga chiqmayman yoki xohlagan paytim chiqaman deydigan xodimlarga yuqoridagi audiomizni yuborib qo'yamiz👆😊

#savolimbor
Savolim shundan iboratki. Menga vazirlikni hududiy bo'linmasida 2019 yildan buyon xodim bolib ishlayman. 2023 yilda vazirimiz buyrug'i bilan meni shtatim 0.5ga tushirildi. Aytingchi vazir buyrug'i adliya vazirligidan royhatdan otkazilmasa qonuniy kuchga ega boladimi? Agar qonuniy kuchga ega bolmasa men sudga davo kiritsam boladimj Buyruqni haqiqiy emas deb topish yuzasidan?

Javob
O‘zbekiston Respublikasining 20.04.2021 yildagi O‘RQ-682-son Normativ-huquqiy hujjatlar to‘g‘risidagi qonunning 37-moddasiga asosan, vazirliklar va idoralar normativ-huquqiy hujjatlar qabul qilingan kundan e’tiboran o‘n kun ichida ularni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish uchun O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligiga taqdim etadi.

Vazirliklar va idoralarning davlat ro‘yxatidan o‘tkazilmagan normativ-huquqiy hujjatlari tegishli ijtimoiy munosabatlarni huquqiy jihatdan tartibga solish uchun asos bo‘lib xizmat qilishi mumkin emas hamda huquqiy oqibatlarga olib kelmaydi.

Yuqoridagilardan anglashiladiki, O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi faqatgini vazirliklar va idoralar normativ-huquqiy hujjatlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazadi. Sizni holatingizdagi vazir buyrug'i normativ-huquqiy xarakterga ega buyruq emas. Aksincha shtatlar jadvali bilan bog'liq mehnatga doir tashkiliy buyruq sanaladi.

Bu vaziyatda sizning sudga shikoyat qilish huquqingizni hech kim cheklamaydi. Biroq sud yuqoridagilarni hisobga olgan holda sizning vajlaringizni ko'rib chiqadi.

📓Hujjatlar to'plami 1-qism bu yerda
📕Hujjatlar to'plami 2-qism bu yerda

Huquqiy maslahatga uchun quyidagiga yozing
https://www.tgoop.com/MehnathuquqimurojaatBot

#yangilik Minimal iste’mol xarajatlari qiymati o’zgardi …

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2024-yil 4-martdagi “Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Statistika agentligi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PQ-114-son qarori hamda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 27-avgustdagi “Minimal isteʼmol xarajatlari qiymatini hisoblash tartibini amaliyotga joriy etish toʻgʻrisida”gi 544-son qaroriga asosan minimal iste’mol xarajatlari qiymati (MIX) qayta hisoblandi.

2024-yil dekabr oyida may oyiga nisbatan hisoblangan iste’mol narxlari indeksidan kelib chiqib, 2025-yil uchun hisoblangan minimal iste’mol xarajatlari qiymati bir oyda kishi boshiga 669 ming so‘mni tashkil etdi (2024-yil 1-mayda e’lon qilingan qiymat 648 ming so’mni tashkil etgan).

Jahon tajribasida minimal iste’mol xarajatlari ko‘rsatkichidan kambag‘allik chegarasi sifatida foydalanish keng tarqalgan bo‘lib, mazkur ko‘rsatkichdan:

davlatning moddiy va boshqa ijtimoiy ko‘maklariga muhtoj aholining maqsadli (target) guruhini aniqlash;

kambag‘allikka qarshi kurashish strategiyasi va dasturlarida belgilangan vazifa va chora-tadbirlarning natijadorligi hamda manzilliligini oshirish, shuningdek, ularning doimiy monitoringini yuritish;

pensiyalar va nafaqalarning eng kam miqdorini belgilash, shuningdek, kambag‘al oilalarga beriladigan boshqa turdagi moddiy ko‘maklarni ko‘rsatishda mezon sifatida foydalaniladi. Manba: https://stat.uz/uz/matbuot-markazi/qo-mita-yangiliklar/59855-minimal-iste-mol-xarajatlari-qiymati-to-g-risida-3