فراخوان ارسال اثر برای نشریۀ صدای روشن

نشریۀ صدای روشن با هدف بازتاب دادن صدا و تجربه‌ها، به‌ویژه تجربه‌های زنان محروم از تحصیل افغانستان، از همۀ نویسندگان و علاقه‌مندان و به‌ویژه دانشجویان و استادان دانشگاه آنلاین روشن دعوت می‌کند مطالب خود را برای انتشار در شمارۀ پیشِ روی صدای روشن در سه بخش مقاله، داستان کوتاه، خاطرات، با محوریتِ موضوعاتِ زیر ارسال کنند:

(1) مقاله
الف) چشم‌انداز آیندۀ زنان در افغانستان: دشواری‌ها، امیدها و رؤیاها
ب) آسیب‌های روان‌شناختی زندگی در محیط‌های تفکیک‌شده و پیامدهای آن برای جامعه
ج) مسیرهای توسعۀ فرهنگی در جوامع سنّتی

(2) داستان کوتاه (موضوع آزاد)

(3) خاطرات (تجربه‌های زیسته در محیط‌های تفکیک‌شده؛ چالش‌های تدریس، علم‌آموزی)

شرایط پذیرش آثار:
زبانِ نشریه فارسی دری است.
حجم مطالب کمینه 500 کلمه و بیشینه 4000 کلمه باشد.

مطالب باید به قلم خودِ نویسنده باشد و قبلاً منتشر نشده باشد. (مطالبی که تولید هوش مصنوعی باشند پذیرفته نمی‌شوند.)

هر نویسنده می‌تواند حداکثر دو مطلب ارسال کند.

ارسال مطلب به معنی پذیرش اثر نیست و منوط به پذیرش داوران و رعایت شرایطِ ارسال است.

همۀ مطالب داوری می‌شوند و نتیجۀ داوری از طریق ایمیل به فرستنده اعلام خواهد شد.

مهلت ارسال
تا تاریخ 30 آبان/عقرب 1404 برابر با 21 نوامبر 2025

نحوۀ ارسال
مطالب خود را فقط به ایمیل [email protected] ارسال کنید، به مطالبی که از راه‌های دیگر به دست نشریه برسد ترتیب‌اثر داده نخواهد شد.

یادآوری:
آثار منتخب پس از داوری در شمارۀ 2 نشریه و به مناسبت روز جهانی زن منتشر خواهند شد و برای نویسندگان برگزیده تقدیرنامه صادر خواهد شد.

برای دیدن شمارۀ 1 نشریۀ صدای روشن به وبگاه دانشکدۀ زبان و ادبیات روشن مراجعه کنید: www.raoll-ac.com

ویدئوهای چهارشنبه‌های دیدار 111 (به‌یاد دکتر عبدالمحمد آیتی) در آپارات

https://www.aparat.com/playlist/22173100

شیخ فریدالدّین عطّار نیشابوری در احوال اویس قرنی در تذکرة‌الاولیاء، (ص۲۸-۲۹)، می‌نگارد:

نقل است که همسایگان او گفتند که:
ما او را از دیوانگان می‌شمردیم. آخر از او درخواست کردیم تا او را خانه‌ای ساختیم، بر در سرای خویش. و یک سال برآمدی که او را وجوهی نبودی که بدان روزه گشادی.
طعام او از آن بودی که گه‌گاه دانهٔ خرما چیدی و شبانگاه بفروختی و در وجه قوت نهادی. و اگر خرما یافتی، دانه‌ها بفروختی و به صدقه دادی. و جامهٔ او‌ کهنه بودی که از مزابل چیدی و‌ نماز کردی و باز هم دوختی و با آن می‌ساختی.
نفس اهل خدای از میان چنین جای بر می‌آید.
و در وقت نماز بامداد بیرون شدی و بعد از نماز خفتن باز آمدی.
و به هر محلّت که فرو رفتی، کودکان او را سنگ زدندی. او گفتی:
ساق‌های من باریک است. سنگ کوچک‌تر اندازید تا پای من خون‌آلود نشود و از نماز نمانم که مرا غم نماز است، نه غم پای.
و در آخر عمر، چنین گفتند که پیش امیرالمؤمنین علی رضی اللّه عنه آمد و بر موافقت او در صفّین حرب می‌کرد تا شهید شد.
عاش حمیداً و مات سعیداً.

بدان که قومی باشند که ایشان را اویسیان گویند، که ایشان را به پیر، حاجت نبوَد، که ایشان را نبوّت در حجر خود پرورش دهد، بی‌واسطهٔ غیری، چنان که اویس را داد. اگر چه به ظاهر خواجهٔ انبیا را علیه الصّلوة و السّلام، ندید، امّا پرورش از وی می‌یافت. از نبوّت می‌پرورد و با حقیقت هم‌نفس بود.
و این مقام عظیم‌ و‌ عالی است. تا که را رسانند و این دولت روی به که نهد؟
ذلک فضل اللّه یُؤتٖیهِ مَن یَشاء.

گزینش از محمدرضا ابویی مهریزی

@mirasmaktoob
.

از سهوهای اهل مشرق‌زمین! – 1287 ه.ق.

از سهوهای اهل مشرق‌زمین که به آن جهت از عالم ترقی دورتر مانده‌اند، یکی هم این است که می‌گویند دنیا به جهت دیگران است و آخرت برای ما. (مستشارالدوله، 1393: 50)

مأخذ: مستشارالدوله، میرزا یوسف‌خان. 1393. رساله یک کلمه.

@mirasmaktoob


– 1307 ه.ق.

و تنبلی ایشان (ملت ما) را این کلمات تشویق می‌کند که «دنیا برای کفار است و آخرت برای ما است. اینجا همه فانی و آنجا همه باقی. در این‌جا باید خاک بخوریم، ذلت بکشیم، تکدی بنماییم تا در آنجا بسلطنت جاودانی برسیم»، و نمی‌داند:
زین سوی اجل چنانچه باشی / زآنسوی اجل چنان بمانی». (طالبوف، 1356: 96)

مأخذ: طالبوف، عبدالرحیم. 1356. کتاب احمد. تهران: انتشارات شبگیر.

@mirasmaktoob


– 1324 ه.ق.

گزارش «ﺳﺮﺳﯿﺴﯿﻞ ﺍﺳﭙﺮﻧﯿﮓ ﺭﺍﯾﺲ» وزیر مختار انگلیس در تهران به «سرادوارد گری» وزیر امور خارجۀ دولت متبوع خود درمورد «وعظ‌های سیدجمال واعظ اصفهانی» در تاریخ 19 ذی قعدۀ 1324 هـ.ق
خطاب به شنوندگان...
«...باید بگویم که در این خواری [ملت]، روحانیان و رهنمایان قومی بی‌گناه نیستند. اینان بنا به مصلحت خویش دایم از بالای منبر تلقین می‌کنند:
"... زندگی کوتاه است و بی‌اعتبار! هر کسی پنج روز نوبت اوست! دین‌داری بِه از دنیاداری است! هر کس به دنیا و آنچه در اوست دل ببندد از یاد خدا غافل می‌شود."
گفته‌های زهرآگین این دشمنانِ دوست‌نما شما را همچنان دربند نادانی و بیسوادی می‌دارد...» (یغمایی، 1357: 41)

مأخذ: یغمایی، اقبال. 1357. شهید راه آزادی، سیدجمال واعظ اصفهانی. تهران: انتشارات توس.

@mirasmaktoob
.

شعر «وطن» با صدای شاعر ارجمند، جمشید علیزاده

#شعر #وطن #جمشید_علیزاده #شاعر #ادبیات #شعر_فارسی #ایران #شعر_معاصر #ادبیات_ایران #بنگر_وطن #من_نامه #وطن_نامه #حنجره #حماسه #شور #عشق_وطن #مرگ_یا_وطن #هم‌آواز #هم‌نواز

@mirasmaktoob
.

ویرایشی سزاوار از دیوان قطران
✍️ مسعود قاسمی

دیوان قطران تبریزی پس از هفتاد سال تصحیح انتقادی جدیدی به خود گرفته است که در مقایسه با تصحیح قبلی مزیت‌های قابل‌توجهی دارد. به عبارتی می‌توان گفت چاپ قبلی به‌هیچ‌عنوان قابل‌مقایسه با تصحیح فعلی نیست. تصحیح جدید با مقابلۀ ده‌ها دست‌نویس و جنگ در طول چند سال به همّت محققان توانمندی انجام شده است که حاصل این تلاش در دو جلد از سوی انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است. نگارنده در این مقاله به چند نکته دربارۀ بعضی واژه‌های این تصحیح اشاره کرده ست.

مأخذ: دوشمارۀ ۷۴-۷۵ دوفصلنامۀ آینۀ میراث (دورۀ سوم، سال اول، شمارۀ اول و دوم [پیاپی: ۷۴-۷۵]، بهار ـ تابستان و پاییز ـ زمستان ۱۴۰۳)

@mirasmaktoob
.

دیوان قطران تبریزی به خطّ انوری ابیوردی
محفوظ در کتابخانۀ علّامه جعفر سلطان‌القُرّایی
✍️ محمّد امین سلطان‌القرّایی

یکی از نسخه‌های مهم دیوان قطران تبریزی نسخه‌ای است که به خط انوری ابیوردی منسوب است و در کتابخانۀ مرحوم جعفر سلطان‌القُرّایی در تبریز نگهداری می‌شود. در ترقیمۀ این نسخه تاریخ ۵۲۹ هجری دیده می‌شود و نشان‌دهنده اهمیت این نسخه از لحاظ تاریخی است. به‌رغم اهمیت این نسخه، در تصحیح‌های دیوان قطران از آن استفاده نشده است. در این مقاله به اهمیت این نسخه از وجوه مختلف پرداخته شده و برای آشنایی علاقه‌مندان با نسخه برگ‌هایی از آن نیز در مقاله گنجانده شده است.

مأخذ: دوشمارۀ ۷۴-۷۵ دوفصلنامۀ آینۀ میراث (دورۀ سوم، سال اول، شمارۀ اول و دوم [پیاپی: ۷۴-۷۵]، بهار ـ تابستان و پاییز ـ زمستان ۱۴۰۳)

@mirasmaktoob
.

یادی از حسین خطیبی نوری
(۳۱ تیر ۱۲۹۵ - ۳۱ شهریور ۱۳۸۰)
ادیب، شاعر و پژوهشگر

@mirasmaktoob
.

یادی از حسین خطیبی نوری (۳۱ تیر ۱۲۹۵ – ۳۱ شهریور ۱۳۸۰)، ادیب، شاعر و پژوهشگر برجستهٔ زبان و ادب فارسی و نویسندهٔ کتاب فن نثر در ادب پارسی.

دکتر قدمعلی سَرّامی در یادکردی صمیمی به نیک‌خواهی و پشتیبانی استاد خویش اشاره می‌کند، نمونه‌ای بارز از سنت دیرپای استاد و شاگرد در فرهنگ علمی ایران.
یاد و نام استاد خطیبی نوری در سنت علمی و فرهنگی ایران همواره پایدار خواهد ماند.

«ای که دستت می‌رسد کاری بکن
پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار»

@mirasmaktoob
.

جناب آقای دکتر غلامعلی حداد عادل
رئیس محترم فرهنگستان زبان و ادب فارسی

با اندوه فراوان درگذشت والدهٔ گرامی‌ را به جناب‌عالی و بازماندگان معزز تسلیت عرض می‌کنم. بی‌تردید فقدان مادر، اندوهی بزرگ و جبران‌ناپذیر است. از خداوند رحمان برای آن بانوی نیک‌سیرت، آمرزش و رضوان الهی و برای جناب‌عالی و خانوادهٔ محترم صبر و شکیبایی خواستارم.

اکبر ایرانی
مدیرعامل مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب

@mirasmaktoob
.

قطران؛ نماد وحدت فرهنگی ایران در قرن پنجم
✍️ باقر صدری‌نیا

قطران تبریزی را بی‌هیچ تردیدی می‌توان شاخص‌ترین پیشاهنگ شعر فارسی در آذربایجان تلقی کرد. دیوان او که اخیراً به‌طرز منقّح و با رعایت موازین علمی تصحیح و انتشار یافته، از جهات گونه‌گون درخور بررسی و تحقیق است.
در وجیزهٔ حاضر، که دربرگیرندهٔ متن پیاده‌شدهٔ سخنرانی نگارنده در آیین رونمایی از چاپ جدید دیوان قطران در تبریز است، کوشش شده است تا به‌اجمال شعر او از حیث چندوچون بازتاب عناصر و اسطوره‌های ایرانی بررسی شود و با مقایسهٔ میزان بازتاب این عناصر در شعر او با برخی شاعران مناطق دیگر ایران، به این نتیجه تأکید شود که بسامد کاربرد عناصر ایرانی در شعر او و بعضی از شاعران دیگر آذربایجان، مؤیّد فزونی دلبستگی عاطفی قطران و شاعران دیگر این خطّه به گذشتهٔ اساطیری و تاریخی ایران است.

مأخذ: دوشمارۀ ۷۴-۷۵ دوفصلنامۀ آینۀ میراث (دورۀ سوم، سال اول، شمارۀ اول و دوم [پیاپی: ۷۴-۷۵]، بهار ـ تابستان و پاییز ـ زمستان ۱۴۰۳)

@mirasmaktoob
.

🔴 بنیاد ایران‌شناسی با همکاری مرکز پژوهشی میراث مکتوب و انجمن ایرانی تاریخ، شعبهٔ آذربایجان شرقی برگزار می‌کنند:


«کلاس های شاهنامه خوانی»


دوشنبه ها، ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۸:۳۰

تاریخ: ۹ تیر ماه ۱۴۰۴

مدرس:
استاد بهمن دمشقی خیابانی

:
تبریز، خیابان ثقه‌الاسلام، کوی سرخاب، خانۀ تاریخی شربت‌اوغلی، بنیاد ایران‌شناسی استان آذربایجان شرقی


https://www.tgoop.com/ShahnamehFerdowsiFoundation

اطلاعیه

لینک جلسات شاهنامه‌خوانی بنیاد ایران‌شناسی استان آذربایجان شرقی

با همکاری مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب و انجمن ایرانی تاریخ


این جلسات پس از اتمام در پادکست اسپاتیفای منتشر و قابل دریافت است.

https://open.spotify.com/show/5Uzv0oaPAn81Oh850JmmKd


روابط عمومی بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی

مجالس الاحباب مهمانیه
✍️ عبدالفتّاح موسوی مراغه‌ای
به کوشش ایرج افشار

مجالس الاحباب که عنوان دیگر آن مهمانیه است، رساله‌ای است از عبدالفتّاح موسوی مراغه‌ای، از دانشوران و شعرای دورهٔ قاجار، وی در این رساله، امور متعلّقه به مهمانی و طریقهٔ ضیافت رفتن را، که در محافل کرام و اعزّهٔ عراق و خراسان و آذربایجان و اکثر بلاد ایران دیده، شنیده و آزموده است، در یک مقدّمه، هفت مجلس و خاتمه، بیان کرده. از فواید اخصّ این رساله، اصلاحات مربوط به طبخ و سفره و اغذیه است.

مأخذ: آینۀ میراث ۲۴ (دوره جدید سال دوم، شماره اول، بهار ۱۳۸۳)

@mirasmaktoob
.

این رساله [را] در عرض پنج روز مهما امکن به رشتهٔ تألیف جمع‌آوری نموده مشتمل بر یک مقدّمه و هفت مجلس، مبنی بر چند غرّه، با هر اعزّه مکالمه شده و یک خاتمه. بعد ترتیب، مجالس [را] مسمّی به مجلس الأحباب گردانید بدین دستور:
مقدمه در بیان سبب تألیف رساله، چنانکه سابقاً مذکور و مسطور شد.
مجلس اوّل در ترغیب و تحریض بر دعوت مهمان و اجابت آن و فواید مترتّبه.
مجلس دویّم در مذمّت بخل و [مدح] احسان و ترک ضیافت و انقسام ضیافت.
مجلس سیّم مجلس علما و فضلا.
مجلس چهارم مجلس حکّام و سلاطین و رویّهٔ جلوس و دخول و خروج بر مجلس ایشان.
مجلس پنجم مجلس وزرا و ارباب قلم و ارباب مناصب.
مجلس ششم مجلس اعزّ و اهل ثروت.
مجلس هفتم اواسط ناس.
خاتمه در بیان احوالی که متعلّق به خود مهمان است. (ص ۱۳۶)

مأخذ: آینۀ میراث ۲۴ (دوره جدید سال دوم، شماره اول، بهار ۱۳۸۳)

@mirasmaktoob
.

الحاصل مهمانان لازم الاعزاز بعد از استراحت قیلوله و ادای نماز متوجّه صرف اکل بریان آن زن سخاپرداز شده، بعد از اتمام اکل و تقدیم شکر رزّاق بی‌نیاز، رخت رحلت به مطیّهٔ مسافرت بسته مشتی زر سرخ در عوض تصدیع ضیافت بر ایشان دادند و ایشان در قبول نمودن عطیّه ابا و امتناع نمودند. چون ابا و امتناع به سرحدّ مکابره رسید حضرت دانستند که در قبول ننمودن زر مجدّ و مقرّند در حین روانه شدن فرمودند که اگر به مدینة الرّسول بیائید خانهٔ علی بن ابیطالب را استفسار نمائید تا تجدید عهد به عمل آمده ما نیز به شما مهمانی کنیم. (ص ۱۴۱)

مأخذ: آینۀ میراث ۲۴ (دوره جدید سال دوم، شماره اول، بهار ۱۳۸۳)

@mirasmaktoob
.

ای عزیز، در مقام کوته‌اندیشی و در مرحلهٔ قصور کیشی تصوّر نباید نمود و نباید پنداشت که ضیافت و افشای نعمت بر کسی باید کرد که از بزرگان والاگهر و یا با خود برابر و یا از خود کمتر از نوع بشر باشد. حقیقت نه چنین و مقصود نه این و مطلب نه در همین است که تضمین ضیافت مرفواید و عواید را مختصّ به ضیافت افراد بشر نیست، بلکه اگر وقتی از اوقات متکفّل رزق ذی حیاتی گردی اعمّ از این که انسان یا از وحوش و طیور و سایر حیوانات عجمیّه، حتی اکر سگی باشد که از جنس حیوانات است یک قرص نان یا کسرهٔ ردیّه باشد که به او سدّ جوع تواند نمود. (ص ۳/۱۴۲)

مأخذ: آینۀ میراث ۲۴ (دوره جدید سال دوم، شماره اول، بهار ۱۳۸۳)

@mirasmaktoob
.

📌جمع مشتاقان شاهنامه در بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی

فرزندانِ آذری فردوسی در تبریز

✍️نیما عظیمی/ روزنامه‌های«سرخاب تبریز». شماره ۵٠۳۴_ «زنگان امروز». نمره ۱۷۸۴

📎چهارشنبه ۱۲ شهریورماه ۱۴٠۴

پیوند شاهنامه و آذربایجان باهم، چنان ناگسستنی و ریشه در خاک است که این اثر سترگ ملّی به مثابه‌ی شناسنامه‌ی تمام‌ایرانی مردمِ آذربایجان/ آذرآبادگان شناخته می‌شود. از همین رو، شاهنامه امروز در آذربایجان همچون درختی کهنسال و استوار در برابر تندباد اهریمنیِ ایرانستیزان ایستاده است.
نمونه های فراوانی از پیوند استوار آذربایجان و شاهنامه و همچنین اهمیت فراوان این خطّه برای فردوسی در شاهنامه به چشم می‌خورد. از جمله می‌توان به اهمیّت فراوان آذربایجان برای کیخسرو و‌ شکست خوردن افراسیاب از او اشاره کرد: «در داستان جنگ بزرگ پس از نبردهای متعدد، طولانی و فرساینده سرانجام افراسیاب شکست می‌خورد و می‌گریزد و کیخسرو به ایران باز می‌گردد، اما نزد نیایش کاووس اظهار نگرانی می‌کند که اگر افراسیاب دوباره به دژ خود باز گردد و تجدید نیرو کند بار دیگر رنج و سختی نبرد آغاز خواهد شد.
کاووس با شنیدن این سخنان از کیخسرو می‌خواهد که به آذربایجان/ آذرآبادگان بروند و در آتشکده آذرگشسپ به درگاه یزدان بنالند تا شاید خداوند جایی را که افراسیاب گریخته و پنهان شده بر آنها آشکار بکند و بتوانند او را بگیرند:
نیا چون شنید از نبیره سَخُن
یکی پند پیرانه افگند بُن
بدو گفت ما همچنین بر دو اسپ
بتازیم تا خان آذرگشسب

در این بخش از داستان جنگ بزرگ علاوه بر موقعیتِ دینی و مقدس آذربایجان_ که به دلیل بودنِ آتشکده آذرگشسپ مهم‌ترین و مشهورترین وجهِ اهمیت این ناحیه از ایران است_ نقش شاه‌نشین بودن آن را نیز می‌بینیم؛ زیرا دو پادشاه پیشین و کنونی ایران زمین کاووس و کیخسرو، یک ماه در آذربایجان/ آذرآبادگان و به دور از کاخ و ایوان پایتخت می‌مانند و این نشان می‌دهد که حتماً در آذربایجان نیز همچون پایتختِ سیاسی، کاخ ها و اقامتگاه‌هایی برای پادشاه/ پادشاهان ایران ساخته شده بود.
در پایان داستان کشته شدن افراسیاب نیز کیخسرو در ایوان ویژه آتشکده آذرگشسپ بار می‌دهد و سپس بزم می‌آراید. اقامت یک ماهه شهریار ایران در آذربایجان و آراستن بزم و بار در آنجا این ناحیه را - دست کم در جهان شاهنامه- در حد پایتختِ دینی و دوم ایرانِ پیش از اسلام می‌نمایاند.»
(آیدنلو، سجاد. آذربایجان و شاهنامه. ص۴۹،۵٠)

شاهنامه، بیش از هزار سال است که به عنوان میراث ملی ما ایرانیان بین ملت ایران نهادینه شده و نسل های گوناگون ایران زمین نگاهبانان این میراث ملی بوده‌اند؛ و در این میان آذربایجانی‌ها اثبات نموده‌اند که از سرسخت ترین نگاهبانان این یادگارِ ماندگارِ حکیم ابوالقاسم فردوسی می‌باشند. در همین راستا، سلسله نشست‌های/ کلاس‌های شاهنامه خوانی در بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی با همکاری انجمن ایرانی تاریخ، شعبه‌ی آذربایجان شرقی و کوشش‌های ستودنی رئیس این انجمن، فاطمه اروجی برگزار می‌شود. این نشست‌ها با تدریس بهمن دمشقی خیابانی و استقبال پرشورِ خیلِ مشتاقان شاهنامه در تبریز برگزار می‌شود؛ که این کوشش و جوششِ ایران دوستانه‌ی مردم تبریز را باید بیانگر این اصل درست و مهم تاریخی و ملی این خطّه دانست که پیوند شاهنامه و آذربایجان باهم، ناگسستنی است.
آذربایجان در روزگار کنونی نیز خویشکاری خود در قبال شاهنامه و فردوسی را فراموش نکرده و علی‌رغم همه‌ی مشکلات و سختی‌های راه، سینه ستبر کرده و درفش پاسداری از این میراث ملی را بالا نگه داشته است؛ بدون شک، این پاسداریِ ارزشمندِ «فرزندانِ آذریِ فردوسی» از شاهنامه و زبانِ پارسی، در تاریخ ملّی ایران‌زمین ثبت خواهد شد. سلسله نشست‌های/ کلاس‌های شاهنامه خوانی در بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی، این هفته_دوشنبه ۲۷ امرداد ۱۴۰۴ــ نیز، طبق روال همیشگی خود برگزار شد.
این نشست‌ با حضور ریاست بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی، محمد طاهری خسروشاهی برگزار شد. هم او که همواره از پشتیبانانِ کنشگران ملّی در تبریز است، با مِهر و فروتنیِ خود، درب این بنیاد را برای شاهنامه نیز گشوده‌ است.

پایگاه خبری‌تحلیلی #هم‌نوا
https://hamnava.ir/News/Code/2601303

@Vatanyolii