Telegram Web
معرفت 14.pdf
1 MB
«مَیسانی»؛ منسوجی در دیوان قطران
✍️ شهره معرفت

زیستگاه قطران تبریزی، شاعر پارسی‌گوی قرن پنجم هجری، گذرگاهی فرهنگی بود. آذربایجان آن روزگار از سویی، به سبب سکونت اقوام عرب، عناصر فرهنگی عرب را در دل خود جای داده بود و از سوی دیگر، به سبب هم‌جواری با روم و ارمنستان، عناصری را از آن سرزمین‌ها گرفته بود. از عناصر تکرارشونده در متن دیوان قطران تبریزی انواع منسوجات است که برخی از آنها برگرفته از زیستگاه شاعر و برخی برگرفته از فرهنگ‌های سرزمین‌های هم‌جوار با آن است. یکی از شهرهایی که به داشتن انواع منسوجات معروف بوده است، «مَیسان» است. این شهر در زمان زندگی قطران بخشی از عراق عرب و در نزدیکی خوزستان بوده است. «مَیسانی» یکی از منسوجاتی است که در آنجا می‌بافته‌اند و در متون عربی بارها به کار رفته است. در این نوشته به شناخت این منسوج پرداخته شده است.

مأخذ: دوشمارۀ ۷۴-۷۵ دوفصلنامۀ آینۀ میراث (دورۀ سوم، سال اول، شمارۀ اول و دوم [پیاپی: ۷۴-۷۵]، بهار ـ تابستان و پاییز ـ زمستان ۱۴۰۳)

@mirasmaktoob
.
🔹آیین بزرگداشتِ
زنده‌یاد
استاد دکتر محمدحسن لطفی تبریزی

🔸سخنرانان:
علی اصغر محمدخانی
نقش دکتر لطفی در فهم فلسفه افلاطون

عبدالله نصری
ابعاد شخصیت دکتر لطفی

مسعود امید
دکتر لطفی و گرایش تاریخ فلسفه‌ای او در فلسفه معاصر

مجید صدرمجلس
نگاه فروغی و لطفی به افلاطون


زمان: روز چهارشنبه پنجم آذرماه ۱۴۰۴
از ساعت ۱۶ الی ۱۸

مکان: تبریز، چهارراه باغ‌شمال، بنیاد پژوهشی شهریار
1
Forwarded from تماشا
به احترام دکتر اکبر ایرانی مدیر موسسه‌ی پژوهشی میراث مکتوب


گرچه مکتوب هست در تاریخ
رنگ میراث توست ایرانی

از تماشای روشن‌ات پیداست
راز تاریخ را تو می‌دانی

بین خنیاگران شعر و سرود
تو به آواز خویش می‌مانی

راز موسیقی است در جانت
"هشت گفتار" توست برهانی

شعله‌ی مهر توست شورانگیز
جذبه‌ی چشم توست طولانی

با دلی بیقرار و تاجیکی
رودکی را چه خوب می‌خوانی

گاه با شاهنامه هم‌نفسی
هست شور دلت خراسانی

از سمرقند تا بخارا را
می‌روی با شکوه سامانی

گاه رنگ خجند می‌گیری
گاه داری دلی بدخشانی

گاه با جلوه‌های پیر هرات
می‌کنی چشم را چراغانی

دل به عطّار بستی و با عشق
منطق‌الطّیر خوان دورانی

تا زیارت کنی سنایی را
با "حدیقه" تراست پیمانی

با همان شور حافظانه مدام
در دلت ساختی"گلستانی"

گاه در خلوتی که خود داری
با همان شیوه‌ای که می‌دانی

می‌نهی سر به شانه‌ی تاریخ
می‌کنی گریه‌های پنهانی

هرچه میراث توست، مکتوب است
دل تو اکبر است و ایرانی



شعبان کرم‌دخت
       پاییز ۱۴٠۴
       بابلسر
       کانال شعر من

@karamdokht
7
همایش بزرگداشت «قدمعلی سرامی» برگزار می شود

همایش بزرگداشت«قدمعلی سرامی» نویسنده، پژوهشگر، شاعر و مترجم معاصر، هشتم بهمن 1404 همزمان با زادروز این استاد، به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در رامهرمز برگزار می شود.

https://mirasmaktoob.com/همایش-بزرگداشت-قدمعلی-سرامی-برگزار/
4
نشست بررسی کتاب «سیرهٔ رسول‌الله» برگزار می‌شود

چهل‌ودومین نشست «صد کتاب ماندگار قرن» یکشنبه ۹ آذر در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار می‌شود و به بررسی کتاب «سیرهٔ رسول‌الله» اختصاص دارد.

https://mirasmaktoob.com/نشست-بررسی-کتاب-سیرهٔ-رسولالله-برگ/
استادان از جهان ایرانی سخن می‌گویند

کانون جهان ایرانی دانشگاه تهران سلسله نشست‌هایی را با سخنرانی استادان تاریخ و ادبیات برگزار می‌کند.

https://mirasmaktoob.com/استادان-از-جهان-ایرانی-سخن-میگویند/
2
شعر شعبان کرم‌دخت خطاب به دکتر ایرانی

https://mirasmaktoob.com/شعر-شعبان-کرمدخت-خطاب-به-دکتر-ایرانی/
«بیست جستار دربارۀ کوشیار گیلانی» منتشر شد

کتاب «بیست جستار دربارۀ کوشیار گیلانی» به کوشش محمد باقری، از سوی انتشارات میراثبان و با همکاری مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب چاپ و منتشر شد.

https://mirasmaktoob.com/بیست-جستار-دربارۀ-کوشیار-گیلانی-منت/
Forwarded from Yasna Mehr
🔴 بنیاد ایران‌شناسی با همکاری مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب و انجمن ایرانی تاریخ، شعبهٔ آذربایجان شرقی برگزار می‌کنند:


«کلاس‌های شاهنامه‌خوانی»


دوشنبه‌ها، ساعت : ۱۷:۰۰ تا ۱۹:۰۰

زمان: ۱۰ آذرماه ماه ۱۴۰۴

مدرّس:
بهمن دمشقی خیابانی

حضور در این کلاس‌ها رایگان است


مکان: تبریز، خیابان ثقةالاسلام، کوی سرخاب، خانۀ تاریخی شربت‌اوغلی، بنیاد ایران‌شناسی استان آذربایجان شرقی


https://www.tgoop.com/ShahnamehFerdowsiFoundation
ندیمی هرندی 15.pdf
1.1 MB
مهم‌ترین ویژگیِ شعرِ قطران تبریزی در مشهورترین نمونۀ شعری وی و جست‌وجوی سوابق آن
✍️ محمود ندیمی هرندی

@mirasmaktoob
.
مهم‌ترین ویژگیِ شعرِ قطران تبریزی در مشهورترین نمونۀ شعری وی و جست‌وجوی سوابق آن
✍️ محمود ندیمی هرندی

مهم‌ترین وﯾژگی صوری ﺷﻌﺮ ﻗﻄﺮان تبریزی کاربرد صنایع شعری است و در میان انواع صنایع، قطران به «جناس» بیشتر توجّه داشته است. قطران ترکیب‌بندی دارد که شاید مشهورترین و تأثیرگذارترین شعر صنعتگرانۀ او باشد و در آن از آرایۀ «جناسِ مکرّر» استفاده کرده است. «جناس مکرّر» یا «جناس مردّد» یا «جناس مزدوج» آن است که شاعر در آخرِ ابیات دو لفظِ متجانس کنار یکدیگر بیاورد. باآنکه قطران ظاهراً نخستین کسی بوده است که آرایۀ جناس مکرّر را در قالبِ ترکیب‌بند به کار گرفته است، امّا پیش از وی، شاعران دیگری در همین زمینه ولی در قالب‌های دیگر ذوق‌آزمایی کرده‌اند. در این مقالۀ کوتاه چند تن از پیشگامانِ قطران معرّفی و نمونۀ شعر آنان نقل شده است. نام آنان عبارت است از: رابعه بنت کعب قزداری، شهرۀ آفاق، کسائی مروزی، عنصری بلخی، غضائری رازی، منوچهری دامغانی، ناصرخسرو قبادیانی، لامعی گرگانی، یزدانی.

مأخذ: دوشمارۀ ۷۴-۷۵ دوفصلنامۀ آینۀ میراث (دورۀ سوم، سال اول، شمارۀ اول و دوم [پیاپی: ۷۴-۷۵]، بهار ـ تابستان و پاییز ـ زمستان ۱۴۰۳)

@mirasmaktoob
.
غروب انجم (درگذشت خانم دکتر انجم حمید)

✍️ عارف نوشاهی

دکتر انجم حمید امروز شنبه 29 نوامبر 2025/ ۹ آذر ۱۴۰۴ش در بیمارستان شفا اسلام‌آباد در برابر بیماری سرطان نتوانست مقاومت بیاورد و از جهان فانی به سرای باقی شتافت.
او دورهٔ دکتری ادبیات فارسی را در دانشگاه پنجاب لاهور گذرانده بود و پایان‌نامهٔ او مخزن الاسرار نظامی گنجوی و استقبال از آن در شبه‌قاره و ایران بود که بعداً مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان اسلام‌آباد منتشر کرد و در۱۳۹۱ در ایران جایزهٔ جهانی کتاب سال گرفت.
او چندین سال عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات فارسی و همکار استاد احمد منزوی مرحوم و بنده بود.
او در تدوین فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان دستیار استاد منزوی بود.
پس از چاپ دورهٔ ۱۴ جلدی فهرست مشترک، او آستین همت بالا زد و راهنمای دورهٔ چهارده جلدی فهرست مشترک را تهیه کرد. این کتاب نیز از سوی مرکز تحقیقات فارسی منتشر شد. این کار برای او خسته‌کننده بود زیرا استخراج نام هزاران کتاب و اشخاص در دورهٔ چند جلدی یک اثر کاری آسان نبود. این اولین ثمرهٔ علمی او بود که چاپش خوشحال بود. بعد از انتشار نسخه‌ای از کتاب با یادداشت و امضای خود روی جلد به من داد و در صفحهٔ آخر کتاب غزلی از حافظ نیز به قلم خود اضافه نمود که حاکی از خستگی و خوشحالی کار بود.
او بعد از ترک خدمت در مرکز تحقیقات فارسی، به استخدام مقتدره قومی زبان (فرهنگستان زبان اردو) در اسلام‌آباد درآمد و در آنجا چندین سال در سمت‌های مدیر انتشارات و معاون ریاست کار کرد. از کارهای علمی او در این سازمان کتابی با نام (روشنی کي سفیر) سفیران نور بود که در معرفی استادان اردو و فارسی‌زبان پاکستان ترتیب داده بود. او از همین سازمان بازنشست شد و خانه‌نشین بود. استاد منزوی همیشه از دکتر انجم حمید به نیکی یاد می‌کرد و او را شاگرد و دختر خود می‌گفت، وقتی استاد منزوی از پاکستان به ایران بازگشت از ایران برای من نامه نوشت و توصیه کرد که انجم حمید را زیر بال خود بگیرم و در پرورش علمی او کوتاهی نکنم.
او چندین مقاله به فارسی نوشت یا از اردو به فارسی ترجمه کرد که در مجلات پاکستانی (دانش، اخبار اردو) و ایرانی منتشر شد. ازجمله: تذكرة المعاصرین، تذکره‌ای نایاب از سرایندگان فارسی‌سرا / جمیل جالبی؛ ترجمه: انجم حمید در گزارش میراث تهران، شماره ۹۸-۹۹.
من در ماه ستامبر۲۰۲۵ سفری به گنجه آذربایجان داشتم و فکر می‌کردم چه ارمغانی با خود ببرم که درخور بارگاه نظامی گنجوی باشد، بهتر از کتاب دکتر انجم حمید هدیه‌ای به‌نظرم نیامد. روزی که به آرامگاه نظامی رفتم کتاب او را روی سنگ قبر نظامی گذاشتم و همانجا به اکادمی علوم آذربایجان اهدا کردم. وقتی برگشم، خواستم این خبر را به دکتر انجم حمید بدهم که حتماً از شنیدن این خبر و دیدن عکس کتابش در بارگاه نظامی خوشحال می‌شود ولی افسوس که دیر کردم.
خداوند متعال آن مرحوم را در جوار رحمت خود جای دهد.
عارف نوشاهی ۲۹ نوامبر۲۰۲۵

چند لینک متعلق به کارهای دکتر انجم حمید:

مخزن الاسرار نظامی و استقبال از آن در شبه‌قاره و ایران

مخزن الاسرار نظامی گنجوی در جمع برگزیدگان جایزه جهانی كتاب سال

مخزن الاسرار نظامی گنجوی و استقبال از آن در شبه‌قاره و ایران
به یاد بانوی فهرست‌نگار و نظامی‌پژوه

درگذشت بانوی فرهیخته، پژوهشگر گران‌قدر و استاد فقید، خانم دکتر انجم حمید را به جامعۀ علمی و فرهنگی، به‌ویژه همکاران و دوستداران ایشان در مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان و همۀ محافل ادبی فارسی‌زبان، تسلیت عرض می‌نماییم.

دکتر انجم حمید، به‌عنوان دانش‌آموختۀ دورۀ دکتری ادبیات فارسی و از شاگردان برجستۀ استاد فقید احمد منزوی، عمری را به تحقیق و تفحص در حوزۀ نسخ خطی فارسی و ترویج میراث مشترک فرهنگی ایران و پاکستان گذراند. آثار ماندگار ایشان از جمله پژوهش‌های ارزشمند دربارۀ «مخزن الاسرار نظامی گنجوی» و مشارکت در تدوین «فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان» گواهی بر عشق و تعهد بی‌چون و چرای ایشان به ادبیات فارسی و فرهنگ اسلامی‌ایرانی است.

همچنین، نقش ایشان در تهیۀ «راهنمای دورۀ چهارده جلدی فهرست مشترک» و دیگر آثار علمی و ترجمه‌های متعدد از اردو به فارسی، یادگاری گران‌بها برای محققان و ادیبان خواهد بود.

از دست دادن چنین شخصیت‌های علمی و فرهنگی، ضایعۀ جبران‌ناپذیری برای همۀ دوستداران علم و ادب است. امید است آثار و یاد ایشان همواره زنده بماند و روح بلندشان در جوار رحمت الهی آرمیده باشد.

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب
۸ آذر ۱۴۰۴

@mirasmaktoob
.
2
فیلم سخنرانی خانم دکتر انجم حمید راجع به «استقبال از نظامی گنجوی در شبه‌قاره»

مشاهدهٔ فیلم:
https://www.aparat.com/v/p96xa46

#نظامی_گنجوی #شبه_قاره #ادبیات_فارسی #انجم_حمید
با افتخار و سپاس از همراهی شما، به خانوادهٔ بزرگ مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب بپیوندید

📚 برای دسترسی به جدیدترین انتشارات و کتاب‌های نفیس، به فروشگاه آنلاین ما سر بزنید:
🛒 mirasmaktoob.net

🌐 جهت دنبال کردن اخبار، مقالات و اطلاعیه‌ها، از سایت خبری ما دیدن کنید:
📰 mirasmaktoob.com

📢 همچنین برای دریافت به‌روزترین مطالب و اطلاع از تازه‌های میراث مکتوب، در کانال‌های ما عضو شوید:

📍 پخش زنده:
http://B2n.ir/miraslive

📍 تلگرام:
https://www.tgoop.com/mirasmaktoob

📍 اینستاگرام:
instagram.com/mirasmaktoob

📍 فیسبوک:
http://facebook.com/mirasmaktoobiran

📍 یوتیوب:
https://youtube.com/@miras.maktoob?si=lFNWwM4iS9RAGsuM

📍 ایتا:
eitaa.com/miras_maktoob

📍 بله:
https://ble.ir/miras_maktoob

📍 آپارات:
https://www.aparat.com/MirasMaktoob

حامیان میراث مکتوب (کمک به ادامهٔ مسیر) https://mirasmaktoob.net/hamian

با هم، گام‌به‌گام در راه پاسداری از گنجینه‌های فرهنگ و تمدن ایران‌زمین پیش رویم.

#میراث_مکتوب #فرهنگ #کتاب #ایران
قابل توجه حامیان میراث مکتوب
(کمک به ادامه مسیر)

https://mirasmaktoob.net/hamian/
قابل توجه حامیان میراث مکتوب
(کمک به ادامه مسیر)

سخن‌سنج نامور سعدی نیکوگفتار، با حکایات پندآموز گلستان و اشعار و غزلیات بوستان، جاودانه شد. همو که گفت:
نام نیکو گر بماند زآدمی / به کزو ماند سرای زرنگار

مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، مؤسسه‌ای است غیرانتفاعی و غیردولتی که با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مشارکت‌های مردمی، خیرین و دوستداران میراث کهن، قریب ۳۲ سال است که به تحقیق و تصحیح و انتشار متون کهن فارسی اشتغال دارد. انتشار ۴۱۰ عنوان کتاب در ۴۸۰ مجلّد، سه نشریۀ تخصصی (آینۀ میراث، گزارش میراث، میراث علمی اسلام و ایران)، برگزاری بالغ بر ۳۰۰ همایش و نشست علمی پژوهشی، کارگاه‌های تخصصی و … از جمله فعالیت‌هاى این مؤسسه‌ است. اکنون دغدغۀ ما، بقا و تداوم این کار و پیمودن این راه دشوار است. مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب، دست یاری‌رسانان نیکوکار و فرهنگ‌بانان دانش‌دوست را می‌بوسد که به ادامهٔ حیات این مؤسسه می‌اندیشند و برگ سبزی ارمغان آن می‌کنند تا این میراث کهن فرهنگ و تمدن اسلام و ایران بهتر و بیش از گذشته معرفی شود.

حامیان داخل ایران
شما عزیزان می‌توانید به شمارهٔ کارتِ 6037991899546174 یا شمارهٔ حسابِ 0105684666002 (بانک ملی شعبه دانشگاه تهران، هر دو به نام مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب) واریز و تصویر فیش واریزی را به ایمیل [email protected] ارسال نمایند.

حامیان خارج از ایران
عزیزانی که در خارج کشور هستند و قصد حمایت مالی را دارند، (با توجه به محدودیتهای پرداخت) می‌توانند بعد از پُر کردن فرم داخل لینک، شمارۀ حساب پرداخت ارزی را دریافت نمایند و در مسیر کمک به مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب سهیم باشند.

https://mirasmaktoob.net/hamian/
3
حفظ نسخ خطی؛ وظیفه ملّی، مسئولیت اجتماعی

هومن یوسفدهی: نسخه‌های خطی ایرانی- اسلامی حاصل عمر و تلاش بزرگان علم و ادب و هنرمندان کتاب آرایی ایران و جهان اسلام هستند و کارنامۀ درخشان نیاکان ما در اکثر رشته‌های علمی رایج در ادوار تاریخی گذشته محسوب می‌شوند.

https://mirasmaktoob.com/حفظ-نسخ-خطی؛-وظیفه-ملّی،-مسئولیت-اجتما/
1
شاهنامه از درون یک جهان شفاهی برخاسته

پریسا سیمین‌مهر، نقال ایرانی: در شاهنامه، فردوسی بارها از کسانی مانند دهقانان، سروِ آزاد یا دانشوران نام می‌برد و می‌گوید که فلان داستان را از آنان شنیده است. حتی گاهی می‌گوید «چنین گفت بلبل»، که باز نشان از راوی شفاهی دارد.

https://mirasmaktoob.com/شاهنامه-از-درون-یک-جهان-شفاهی-برخاسته/
4
بازخوانی کتاب «سیرۀ رسول‌اللّه» اثر عباس زریاب خویی

نشست تخصصی بررسی کتاب «سیرۀ رسول‌اللّه» اثر عباس زریاب خویی با حضور سید صادق سجادی و علی بهرامیان در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

https://mirasmaktoob.com/بازخوانی-کتاب-سیرۀ-رسولاللّه-اثر-ع/
4
2025/12/07 00:53:35
Back to Top
HTML Embed Code: