tgoop.com/nahjalbalaghah_ir/3282
Last Update:
✨﷽✨
•┈┈••✾•✨🕊️✨•✾••┈
'عَهدُ الوِلَایِهِ وَ مِن عَهدِِ لَهُ -علیه‌السّلام- "۳۸"
#نامه۵۳
"اَمرُ الخَرَاجِ وَ عِمَارَهُ الاَرضِ"
کار خراج و آبادانی زمین
"مَعَ اِسْتِجْلاَبِكَ حُسْنَ ثَنَائِهِمْ وَ تَبَجُّحِكَ بِاسْتِفَاضَةِ اَلْعَدْلِ فِيهِمْ مُعْتَمِداً فَضْلَ قُوَّتِهِمْ بِمَا ذَخَرْتَ عِنْدَهُمْ مِنْ إِجْمَامِكَ لَهُمْ وَ اَلثِّقَةَ مِنْهُمْ بِمَا عَوَّدْتَهُمْ مِنْ عَدْلِكَ عَلَيْهِمْ وَ رِفْقِكَ بِهِمْ"
و از تو بخوبى ستايش مى‌كنند و در گسترش عدالت از ناحيه تو با خرسندى سخن مى‌گويند. و تو نيز خود در اين ميان مسرور و شادمان خواهى بود. بعلاوه تو مى‌توانى با تقويت آنها از طريق ذخيره‌اى كه بر ايشان نهاده‌اى اعتماد كنى. و نيز مى‌توانى با اين عمل كه آنها را به عدالت و مهربانى عادت داده‌اى، به آنان مطمئن باشى.
"فَرُبَّمَا حَدَثَ مِنَ اَلْأُمُورِ مَا إِذَا عَوَّلْتَ فِيهِ عَلَيْهِمْ مِنْ بَعْدُ اِحْتَمَلُوهُ طَيِّبَةً أَنْفُسُهُمْ بِهِ فَإِنَّ اَلْعُمْرَانَ مُحْتَمِلٌ مَا حَمَّلْتَهُ"
كه گاهى براى تو گرفتاريهائى پيش مى‌آيد كه بايد بر آنها تكيه كنى. و در اين حال آنها با طيب خاطر، پذيرا خواهند شد و عمران و آبادى تحمل همه اينها را دارد.
"وَ إِنَّمَا يُؤْتَى خَرَابُ اَلْأَرْضِ مِنْ إِعْوَازِ أَهْلِهَا وَ إِنَّمَا يُعْوِزُ أَهْلُهَا لِإِشْرَافِ أَنْفُسِ اَلْوُلاَةِ عَلَى اَلْجَمْعِ وَ سُوءِ ظَنِّهِمْ بِالْبَقَاءِ وَ قِلَّةِ اِنْتِفَاعِهِمْ بِالْعِبَرِ"
و اما ويرانى زمين تنها به اين علت است كه كشاورزان و صاحبان زمين فقير مى‌شوند. و بيچارگى و فقر آنها بخاطر آن است كه زمامداران به جمع اموال مى‌پردازند و نسبت به بقاى حكومتشان بدگمانند و از تاريخ زمامداران گذشته عبرت نمى‌گيرند.
💠 شرح نامه
📍سپس امام -عليه‌السّلام- به نتيجۀ اين گونه ارفاق‌ها در حق رعيت پرداخته مى‌فرمايد: «بسيار مى‌شود در آينده براى تو گرفتارى‌هايى پيش مى‌آيد كه اگر در دفع آنها بر اين رعايا تكيه كنى با طيب خاطر آن را پذيرا مى‌شوند (و درحل مشكل به تو يارى مى‌دهند)»؛ (فَرُبَّمَا حَدَثَ مِنَ الْأُمُورِ مَا إِذَا عَوَّلْتَ فِيهِ عَلَيْهِمْ مِنْ بَعْدُ احْتَمَلُوهُ طَيِّبَةً أَنْفُسُهُمْ بِهِ) . بديهى است محبّت، ايجاد محبّت مى‌كند و كمك به افراد وجدان آنها را بيدار مى‌سازد و خود را مديون محبّت كننده مى‌بينند، بنابراين هرگاه مشكلى براى محبّت كننده پيش آيد آنها با رضايت خاطر به كمك مى‌شتابند و اين بهترين سرمايۀ زمامداران براى ادارۀ كشور و بقاى حكومت است. آن‌گاه امام در جمله‌اى كوتاه و پر معنا مى‌فرمايد: «زيرا عمران و آبادى، هر چه بر آن نِهى تحمل مى‌كند»؛ (فَإِنَّ الْعُمْرَانَ مُحْتَمِلٌ مَا حَمَّلْتَهُ) . اشاره به اينكه اساس كار و آنچه حرف اوّل را مى‌زند عمران و آبادى است؛ اگر زمين‌هاى كشاورزى و ساير منابع درآمد مردمِ يك كشور آباد گردد و بنيۀ اقتصادى همه قوى شود هر مشكلى پيش آيد قابل حل است.
📍آن‌گاه امام در پايان اين سخن به نكتۀ ديگرى كه عامل اصلى ويرانى كشورهاست اشاره كرده مى‌فرمايد: مسائل اجتماعى و حوادثى كه در كشورها مى‌گذرد همواره علت و معلول يكديگرند؛ هنگامى كه زمامداران بر اثر بى‌كفايتى يا ظلم بر مردم از آيندۀ خود نااميد شوند و از تجارب پيشينيان در زمينۀ زمامدارىِ صحيح بهره نگيرند دستپاچه مى‌شوند و به جمع مال مى‌پردازند؛ گاه آن را در نقاط دور و نزديك پنهان مى‌سازند و گاه به بستگان خود منتقل مى‌كنند و گاه به كشورهاى خارج اگر محل مورد اطمينانى داشته باشند انتقال مى‌دهند و همين امر باعث ويرانى زمين‌ها و منابع اقتصادى و فقر عمومى مى‌شود. و اركان حكومت را متزلزل مى‌سازد. تجربه نشان داده است كه اين‌گونه افراد كمتر مى‌توانند از اموالى كه گرد آورده‌اند بهره بگيرند. نمونه‌هاى آن را حتى در عصر خود دربارۀ شاهان گذشته ديده و شنيده‌ايم.
📍اين نكته نيز شايان توجّه است كه بسيارى از برنامه‌هاى عمرانى زمان مى‌طلبد و هرگاه زمامداران اميد به بقاى خود نداشته باشند زير بار چنين برنامه‌هايى نمى‌روند و طبعاً برنامه‌هاى عمرانى تعطيل مى‌شود و فقر دامان توده‌هاى مردم را مى‌گيرد. نيز اگر زمامداران دفتر تاريخ را دربرابر خود بگشايند و هر روز صفحه‌اى از آن را بنگرند به زودى به اشتباهات خويش پى‌مى‌برند؛ ولى غرور يا غفلت مانع از اين كار مى‌شود. شگفت اينكه بعضى از شارحان نهج‌البلاغه احتمال داده‌اند جملۀ (وَ سُوءِ ظَنِّهِمْ بِالْبَقَاءِ) به اين معناست كه آنها مرگ را فرموش مى‌كنند و گمان مى‌كنند ساليان دراز زنده‌اند در حالى كه اين عبارت هرگز تاب چنين تفسيرى را ندارد، زيرا سوء ظن را در واقع به معناى حسن ظن تفسير كرده‌اند.
#نهج‌البلاغه_نامه۵۳
ترجمه و شرح: مکارم شیرازی، ناصر
بخش: سی و هشتم
🌐 https://nahjalbalaghah.ir/
🆔 @nahjalbalaghah_ir
BY انجمن مطالعات نهج البلاغه ایران
Share with your friend now:
tgoop.com/nahjalbalaghah_ir/3282