#Lisonu_t_tayr
#hikoyat

LXII
Ҳикоят
— «Бор эди бир паҳлавони зўргар,
Беҳунарлиғ фаннида соҳиб ҳунар.

Чоштгоҳ ер эрди ўн ботмон таом,
Ёна мунча айлар эрди қути шом.

Бу икки ҳангомнинг мобайни ҳам,
Ёна мунча ўтлар эрди бешу кам.

Зўрлар айлар эдиким пили маст,
Қилса топқай эрди андоми шикаст.

Иттифоқо ҳодисоти рўзгор,
Мулк аро қилди бузуғлуғ ошкор.

Ўйлаким бўлғоч аён андоқ бало,
Вожиб ўлди мулк аҳлиға жало.

Халқ ўзга мулк азми эттилар,
Жон овучлаб бош олибон кеттилар.

Зўргар ҳам айлади ҳамроҳлиқ,
Йўқ анга йўл ранжидин огоҳлиқ.

Йўл узунроқ тушти-ю обод йўқ,
Қилғоли баднафс эл нафсини тўқ.

Зўргар чун топмади бир кун ғизо,
Бошлади ўз ҳолиға тутмоқ азо.

Чун иккинчи кунга етти паҳлавон,
Кетмиш эрди жисмидин тобу тавон

Лек учунчи кун анга бебарглик,
Айлади зоҳир биёбон марглик.

Қатъ этиб йўлни ёёқ атфол ҳам,
Ҳар тараф икки букулгон зол ҳам.

Икки-уч кун тортибон ранжу ано,
Маъман ичра комлар топиб яно.

Паҳлавон топиб бу меҳнатдин шикаст,
Ўйлаким бўлди ажал йўлинда паст».

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

#Ғазал

"Фавойиду-л-кибар", 572-ғазал.
Ҳиротдин агар ўт тушса Сабзаворғача,
Бўлай самандару тортай ўзумни ёрғача.

Кўнгул доғи бу ўт ичра йўлуқса ҳам хуштур
Ки, бўлса ҳамраҳим ул сарви гулъузорғача.

Жунун аро ёришиб гоҳу гоҳ қичқиришиб,
Етишсак иккимиз ул тунди шаҳсуворғача.

Эмас чу умр иши маълум, ҳар нечук бўлса,
Ўзумни еткурайин ёр ўлур диёрғача.

Ажал чу етти анинг кўйи сари судрансам,
Фидоси жисми низор ўлса жони зорғача.

Чу кўйи ичра мазоримға берсалар тартиб,
Қадамин қилса гаҳе ранжа, ул мазорғача.

Висол қайдаю мен қайда, соқиё май тут
Ки, мўр сайри эмас чархи зарнигорғача.

Эрур баҳор ғанимат, май ички, билмассен
Ки, даҳр боғида бўлғунг яна баҳорғача.

Навоиё, ғамим ўлтурди, ғамзада май бер,
Йўқ эрса бошла мени ёри ғамгусорғача.

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

​​Алишер Навоий ҳофизи Қуръон бўлганми?

Буюк даҳо Низомиддин Алишер Навоий раҳматуллоҳи алайҳни бизга таништирган ва севдирган падари бузрукворимиз Яҳёхон қори домла улуғ шоирни ҳофизи Қуръон бўлган, деб таърифлар эдилар. Бизларни Қуръон ёдлашга қизиқтириб, «Ҳазрати Навоий 7-8 ёшида Қуръонни ёдлаб бўлган эканлар, сизлар кеч қоляпсизлар», деб қўярдилар.

Тӯлиқ ӯқиш учун ҳавола

#Ruboiy

Не қилса қазо килки азалда таҳрир,
Мумкин йўқ анга абадқа тегру тағйир,
Ақл айласа ҳар амрда юз минг тадбир,
Суди йўқ агар мувофиқ эрмас тақдир.

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

#tadqiqot
#dissertatsiya
#40

Boltayeva G.Sh. O'zbek she'riyatida muxammas janri: genezisi, badiiy takomili. Filol.fan.dokt.diss. (DSc) — Toshkent: 2024. — 266 b.

10.00.02. — O'zbek adabiyoti

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

#tadqiqot
#dissertatsiya
#41

Ishonxanova I.A. Ta'lim tizimida Alisher Navoiy hayoti va ijodini o'rganishga innovatsion yondashuv (5-9-sinflar misolida). Pedagogika fanlari bo'yicha falsafa dokt.diss. (PhD). — Chirchiq: 2023. — 159 b.

13.00.02 – Taʼlim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (oʻzbek adabiyoti)

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

#tadqiqot
#dissertatsiya
#42

Муҳиддинов М.Қ. Алишер Навоий ва унинг салафлари ижодида инсон концепцияси ("Хамса"ларнинг биринчи достонлари асосида). Филол.фан.докт.дисс. — Тошкент: 1995. — 287 б.

10.01.03 – Миллий адабиёт тарихи (Ўзбек адабиёти)

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

#Ғазал
"Фавойиду-л-кибар", 505-ғазал.
Борсанг ол жонимни, то сенсиз манга жон қолмасун,
Жон қолиб, жон ичра ногаҳ доғи ҳижрон қолмасун.

Чун ўлармен — чин дейин, ишқи бузуғ кўнглумдадур,
Мен ўлуб, ул ганж бу вайронда пинҳон қолмасун.

Эй кўнгул, дей кўзга бу дамким, тирикмен, келса ёр,
Оразидин баҳра олсун, асру ҳайрон қолмасун.

Ҳажрида онча бало еткур манга, эй чархким,
Ўзгалар ишқин ҳавас қилмоққа имкон қолмасун.

Муждаи васлин тилаб, эйким, кўнгулдин ҳажр ўқин
Тортасен, ваҳ, онча воқиф бўлки, пайкон қолмасун.

Даҳр аро андоқ маош этгилки, сендин қолмаса
Тоат андоқким, керактур бори исён қолмасун.

Эй Навоий, собит ўлсун шоҳ Ғозий давлати,
Оллида қул бўлмаған оламда султон қолмасун.

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

#Ғазал
"Фавойиду-л-кибар", 394-ғазал.
Не ажаб қон йиғласам аҳли замондин дам-бадам
Ким, алардин ғам уза ғамдур, алам узра алам.

Сўз демак бўлмас аларнинг зулми ёхуд лутфидин,
Чунки ул кўптин доғи кўптур, бу камдин доғи кам.

Чарх гўёким чекар меҳнат юки давр аҳлидин
Ким, бори жисмида анжумдин тер ўлмиш, қадди хам.

Лавҳаи хилқатларида йўқ магар ҳарфи жафо,
Сафҳаи хотирларида йўқ магар нақши ситам.

Сойири ифрод иши бу бўлса, улким фард эрур,
Барча элдин ҳусн аро оздур анга юз мунча ҳам.

Чун жафо тортар киши бори биравдин тортса,
Ким вафо қилса кишига, бўлмаса ул доғи ғам.

Кўзи қотил, қоши офат, оғзининг нутқи фусун,
Истарам, лекин жаҳонда йўқтурур мундоқ санам.

Топмағунг дайри фано аҳлида ёнг боштин бақо,
Қилмағунча бодаи ваҳдат вужудунгни адам.

Эй Навоий, мосиваллоҳдин кесилмак кимсани,
Лимааллоҳ манзилиға еткурур аввал қадам.

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

#Ғазал
"Фавойиду-л-кибар", 174-ғазал.
Икки зулфунг телба кўнглумга қоронғу кечалар,
Заъфдин бехудлуғум уйқу анга бу кечалар.

То гирифтор ўлди зулфунг домиға кўнглум қуши,
Тўлғаниб жисмим, кўзумдин ўчмиш уйқу кечалар.

Қайда бўлсун уйқуким, оқизмиш уйқу хайлини,
Тинмайин оққан сиришким қонидин су кечалар.

Ҳар не навъ ўлса ўтар кундуз иши, лекин бўлур
Ҳажр дардидин хароб аҳволим асру кечалар.

Тийра шомим шиддатин кўргилки, чарху субҳдин,
Ҳолима гаҳ йиғлағудур, гоҳ кулгу кечалар.

Субҳдек соф истасанг кўнглунгни, андин чархдек
Тийралик чиркини сиймин ашк ила юв кечалар.

Эй Навоий, чарх янглиғ истар ўлсанг субҳи васл,
Тонгғача ашк ахтарин тўкмай бўлурму кечалар.

Шарофиддир Муродов ижроси.

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

#МУХАММАС

КЎКРАГИМДУР  СУБҲНИНГ  ПИРОҲАНИДИН 
ЧОКРОК... 
(Ҳазрат Навоий ғазалига мухаммас)

Лабларим кундуз жазийра даштидин қақроқрок, 
Нолишим шом қушларининг зикридин дарднокрок, 
Кўзларим бемор тунидин субҳига муштоқрок, 
Кўкрагимдур субҳнинг пироҳанидин чокрок, 
Кирпигим шабнам тўкулган сабзадин намнокрок. 

Истарам, бўлсам хазон, то бехазон кўрдум сени, 
Дам-бадам дардим кўпайсун, то омон кўрдум сени, 
Истарам, то ер бўлай, то осмон кўрдум сени, 
Бу кўнгил ғамнокидин то шодмон кўрдум сени, 
Истарам ҳар дамки, бўлғай хотирим ғамнокрок. 

Бўлса кўнгил пок омонатлар учун тахти амин, 
Ғам учун шундоқ мусаффо тутса ошиқ оламин, 
Бас, илоҳий ишқ учун лозим нечоғ покроқ замин, 
Лайли андин қўйди Мажнун кўнглида рахти ғамин, 
Ким, йўқ эрди манзил ул водийда ондин покрок. 

Мос эрурми гулга гулу дурга дуру ашкка ашк? – 
Безарар бехавфу бебок улфатинг топилса кошк! 
Гул тикандин этмас ор, ҳуснига соқчи бўлса рашк, 
Ўйла мужгон ханжариға ёпишубдур дурри ашк, 
Ким, магар андин ятиме йўқтурур бебокрок. 

Севгидин эҳсон олурда бандилар мўлдур санга, 
Балки, олмоқ қасди бирла ғайри эл элдур санга, 
Жон бериб, жон олмоқ аммо не гўзал феълдур санга, 
Лабларингдин жон олурда барча эл қулдур санга, 
Жон берурда бир қулунг йўқ бандадин чолокрок! 

Қилмагай ҳаргиз назар ул кун ҳаво элига чарх, 
Бас, фанони этди йўл аввал бақо аҳлига чарх, 
Хок этиб сочгил мени аҳли вафо йўлига, чарх, 
Одамийлик туфроғин берса фано елига чарх, 
Оҳким, йўқтур киши аҳли вафодин хокрок. 

Неча беркитсанг, кўнгил ганжи яна кўпроқ бўлур, 
Очилиб оламга, зулм ўтган сари, порлоқ бўлур, 
Тикса маъно оғзини, Мирзо, бу иш қандоқ бўлур? –  
Неча уқлосанг, Навоий кўнгли захминроқ бўлур, 
Кўрмадук захмеки, тиккан сойи бўлғай чокрок. 

1985

Мирзо КЕНЖАБЕК

https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy

#Ғазал
"Фавойиду-л-кибар", 621-ғазал.
Бўлмасам ошиқ, фиғоним зор бўлғайму эди,
Куймасам пинҳон, ичим афгор бўлғайму эди.

Зулфунга вобастаю кўзунгга вола бўлмасам,
Жон паришону кўнгул бемор бўлғайму эди.

Бўлмаса кофир кўзунг ошуфтаси шайдо кўнгул,
Риштаи зулфунг анга зуннор бўлғайму эди.

Истабон васлинг гулистонин ҳавойи бўлмасам,
Абри найсондек кўзум дурбор бўлғайму эди.

Бўлса эрди, эй парий, ишқинг аро кўнглумда ҳуш,
Гуфту гўюм мунча мажнунвор бўлғайму эди.

Билса эрди ишқ аро сирримни, ҳар бир лафзида
Ёрдин жуз эътироз изҳор бўлғайму эди.

Ғунча кулгусига, эй булбул, кўнгул гар бермасанг,
Бағринга ҳар гул сою юз хор бўлғайму эди.

Эй Навоий, қилсанг эрди офият кунжин ватан,
Мунча мунглуғ жонинга озор бўлғайму эди.

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://www.tgoop.com/navoiyshunoslik_rasmiy