Telegram Web
▫️یادداشت سوم

🔻فراخوان برای شناسایی مدیران استانی

▫️روز سه‌شنبه بیست و یکم شهریورماه مراسم معارفه با حضور معاون اول رئیس جمهور در پردیسان برگزار شد. در سخنانم تلاش کردم بار دیگر ضرورت توجه به ابرچالش‌های محیط زیست را یادآوری کنم. تاکید کردم اگر این ابرچالش‌ها را به رسمیت نشناسیم و برایشان راه‌حلی پیدا نکنیم همگی ما شکست می‌خوریم.

▫️در روز معارفه یادآوری کردم که میان ماموریت‌های پرشمار سازمان حفاظت محیط زیست و منابع مالی و اعتباری محدود و انتظارات گسترده و آرمانی از این دستگاه، توازن لازم برقرار نیست. برای تغییر این روند باید اقتدار مهمترین دستگاه حاکمیتی محیط زیست کشور تقویت شود. برای ترسیم افقی روشن برای محیط زیست سرزمین‌مان، سازمان متولی محیط زیست باید قدر ببیند و بر صدر بنشیند.

▫️دایره بسته مدیران یکی از نقدهایی است که همواره درباره دستگاه های اجرایی مطرح است. برای شناخت بهتر ظرفیت‌های نیروی انسانی در استان ها فراخوانی منتشر می کنیم تا همکاران شایسته مدیریت فرصت داشته باشند خودشان را برای مدیریت ادارات کل استان‌ها نامزد کنند. هدف این است که با تکیه بر شاخص‌هایی دقیق، مدیران کل استان‌ها را از بدنه نیروهای شایسته سازمان انتخاب کنیم. با انجام این ارزیابی دقیق ممکن است با همکارانی آشنا شویم و بتوانیم در مسئولیت‌های دیگر هم از توان آنها بهره‌مند شویم.

▫️همکارانم جزییات این فراخوان و روش ارزیابی را اطلاع‌رسانی می‌کنند. یکی از سیاست‌هایی که به صورت جدی در دوره جدید دنبال می کنیم، تقویت مهارت حرفه‌ای نیروهای انسانی سازمان است. «جانشین‌ پروری» یکی از رویکردهایی است که با جدیت آن را دنبال می‌کنیم تا مسیر رشد نیروهای جوان سازمان هموارتر شود.


▫️خوشبختانه چهار انتصاب هفته قبل با نگاه‌های مثبتی در جامعه محیط زیستی کشور همراه بود که آن را به فال نیک می‌گیرم. البته نقدها و پیشنهادهایی هم درباره برخی از انتصاب‌ها مطرح شده بود که بیشتر آنها را به اتفاق همکارانم خواندیم و شنیدیم. من و معاونان سازمان تلاش می‌کنیم گوشی شنوا داشته باشیم و در صورت لزوم روندها را اصلاح کنیم. در عین حال از همکاران خوبم انتظار دارم که در مسیر جدید من و دیگر مدیران ارشد سازمان را همراهی کنند. تغییر روش‌ها و بهبود وضعیت بدون همکاری ممکن نیست.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت چهارم

🔻بررسی سوابق علمی و اجرایی داوطلبان مدیرکلی استان‌ها

▫️امروز مصادف است با سالروز میلاد پیامبر رحمت و مهربانی، حضرت محمد (ص) و امام جعفر صادق (ع)، این عید و هفته وحدت را به همکارانم و مردم ایران تبریک می‌گویم. این روزها که شاهد جنایات رژیم اسراییل هستیم بار دیگر اهمیت وحدت میان مسلمانان آشکار می‌شود. در سالروز آغاز هفته دفاع مقدس یاد شهیدان جنگ تحمیلی و شهدای حافظ محیط زیست را گرامی می‌دارم.

▫️در جلسه روز یکشنبه گذشته هیئت دولت گزارشی از سفر آقای رئیس جمهور و هیئت همراه به کشور عراق مطرح شد. من درباره کانون‌های گردوغبار کشور عراق که استان‌های غرب و جنوب غرب کشورمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، صحبت کردم. دکتر عراقچی، وزیر امورخارجه، هم تاکید کرد یکی از محورهای مهم که قرار است پس از این سفر در قالب هیئت‌های دوجانبه مورد بررسی قرار گیرد موضوعات محیط زیستی و پیگیری توافق‌های پیشین دو کشور در این باره است.

▫️هفته گذشته کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا هم برگزار شد. دو دهه در سطوح مختلف کارشناسی و مدیریتی عضو این کارگروه بوده‌ام. حالا که پس از وقفه‌ای چندساله به این کارگروه بازگشته‌ام، بعضی موضوعات در روند اجرایی کارگروه قابل تأمل بود.

▫️سطح شرکت‌کنندگان در جلسه (البته به‌جز دو دستگاه که در سطح معاون حضور داشتند) و گزارش‌های ارائه شده برای اجرای تکالیف پیش‌بینی شده در قانون هوای پاک بیانگر این واقعیت است که پس از گذشت هفت سال از ابلاغ قانون هوای پاک، اگر رویکرد یازده دستگاه اصلی ( در موضوع آلودگی هوا ۲۳ دستگاه موثرند؛ ولی ۱۱ دستگاه به‌عنوان دستگاه متولی اصلی محسوب می‌شوند) مثل همیشه بر توجیه اقدامات و مسئولیت‌پذیر نبودن استوار است. باید بدانیم با ادامه این رویکرد در بر همان پاشنه خواهد چرخید و به‌جای حرکت اثرگذار در مسیر اجرای قانون و آیین‌نامه‌های اجرایی قانون، همچنان کارهای کوتاه‌مدت و ناپایدار ضرب‌الاجلی برای مواجهه با آلودگی هوا در روزهای ناسالم کیفیت هوا و شرایط اضطرار خواهد بود.

▫️تلاش می‌کنم در روزهای آینده با رایزنی با وزرای دستگاه‌های اصلی دخیل در آلودگی هوا حضور موثر و همکاری جدی ایشان را در جلسات کارگروه مطالبه کنم. با نگاه واقع‌بینانه به موانع پیش رو در اجرای قانون به‌خصوص ناترازی انرژی، می‌توان در هفت محور، برای کاهش آلودگی هوا اقداماتی را در چارچوب برنامه پیش برد که منجر به کاهش روزهای ناسالم در کلانشهرها شود. البته باید اعتراف کنیم مسأله آلودگی هوا پیچیده و چندوجهی است و نمی‌توان در کوتاه‌مدت آن را حل کرد. اگر همه مسئولان این پیچیدگی را قبول کنند آن‌وقت می‌توانیم با توافق بر مسئله و راه‌حل‌هایش و جلب کمک مردم برنامه‌هایی را در میان‌مدت برای بهبود کیفیت هوا انجام دهیم. به اتفاق همکارانم برای جلب این توافق و همکاری موثر تلاش می‌کنیم.


▫️سه‌شنبه هفته گذشته مهلت ارسال رزومه داوطلبان برای مدیریت اداره‌های کل استان‌ها پایان یافت. در مجموع ۲۸۰ رزومه به دست همکارانم در سازمان رسیده. از میان داوطلبان مدیرکلی استان‌ها ۲۷ نفر زن و بقیه مرد هستند.

▫️مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان‌هایی مثل کردستان، البرز، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه و فارس بیشترین داوطلب را داشته و در مقابل استان‌هایی مثل خراسان شمالی، اصفهان، قم، سمنان و لرستان کمترین متقاضی مدیریت را داشته‌اند. همکارانم در کمیته بررسی سوابق در دو بخش شاخص‌های عمومی (مانند پاک‌دستی، حسن شهرت، توانایی جلب مشارکت مردمی و...) و شاخص‌های تخصصی (تجربه‌های حرفه‌ای، درک دقیق از مسایل استان، تحصیلات مرتبط، دستاوردهای علمی و اجرایی و...) با دقت مدارک و سوابق رسیده را بررسی می‌کنند و بر اساس شاخص‌های تعیین شده به صورت جداگانه به نامزدها نمره می‌دهند. در مرحله بعد از نامزدهای نهایی هر استان به صورت حضوری مصاحبه می‌گیریم.

▫️در میان نامزدها افرادی هم هستند که ممکن است برای مدیرکلی استان انتخاب نشوند اما بر اساس تخصص‌شان از ظرفیت آنها در مسئولیت‌های دیگر استفاده شود. درباره این روند باز هم اطلاع‌رسانی می‌شود.

▫️همانطور که قابل پیش‌بینی بود در روزهای گذشته افراد مختلفی با تماس و پیام تلاش کرده‌اند افرادی را برای مدیریت استان‌ها توصیه کنند. من و همکارانم نظرهای دلسوزانه همه را می‌شنویم اما در مواردی که برخی افراد سعی می‌کنند با رایزنی از کانال‌های مختلف کسانی را به عنوان مدیرکل یا مدیر ارشد به سازمان معرفی کنند؛ ملاک تصمیم‌گیری ما رجوع به شاخص‌های عمومی و تخصصی است.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت پنجم
🔻همسایگی تهران با کانون‌های گردوغبار

▫️سه‌شنبه هفته گذشته در دوره آموزشی بدو خدمت محیط‌بانان که از سوی مرکز آموزش محیط زیست و تربیت محیط‌بان سازمان حفاظت محیط زیست در کرج برگزار می‌شد، شرکت کردم. صحبت‌های تعدادی از همکاران محیط‌بان را شنیدم. مشکلات معیشتی و مسکن، توزیع نامناسب پرداختی‌ها (کمک پرداختی رفاهی) در استان‌ها، کمبود امکانات در پاسگاه‌ها، فرسودگی خودروها و نبود تناسب بین نوع خودروها و موتورهای خریداری شده با شرایط مناطق و ساعات شیفت از عمده دغدغه‌ها و مطالبات محیط‌بانان بود.

▫️باز هم تاکید کردم که تلاش می‌کنم از تمامی ظرفیت‌ها برای بهبود وضعیت همکاران سازمان استفاده کنیم. هرچند مسائل انباشت شده طی سال‌ها به سرعت قابل حل نیست، ولی حتما باید تلاش کرد تصویری که از محیط‌بانان پر تلاش ما در جامعه ترسیم می‌شود، مملو از اقتدار باشد.

▫️«بازنمایی مقتدرانه فعالیت محیط‌بانان شریف کشور» نیازمند توجه همه ارکان حاکمیت به اهمیت و حساسیت این مسئولیت مهم است. یکی دیگر از درخواست‌ها این بود که دوره‌های آموزشی کاربردی برای محیط‌بانان به‌ویژه با حضور پیشکسوتان و صاحب‌نظران حیات وحش به صورت مستمر ادامه یابد.

▫️سخنرانی در همایش کشوری توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در صنایع یکی دیگر از برنامه‌های کاری هفته گذشته بود. در حاشیه برنامه از نمایشگاه سازندگان و تامین‌کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر هم بازدید کردم. با توجه به ناترازی جدی انرژی در کشور، حرکت به سمت تنوع‌بخشی به روش‌های تولید انرژی و به خصوص استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.

▫️ایران با داشتن متوسط ۳۰۰ روز آفتابی در سال، در زمره کشورهای با بالاترین پتانسیل انرژی خورشیدی در جهان است. در حال حاضر در دنیا، حدود ۳۳ درصد از برق تولید شده، از منابع تجدیدپذیر تامین می‌شود، اما در ایران، به‌رغم وجود ظرفیت‌های بالا، صرفا انرژی برق‌آبی تا حدی مورد استفاده قرار گرفته است و سهم سایر انواع انرژی‌های تجدیدپذیر کمتر از یک درصد است.

▫️باید با همکاری دستگاه‌های ذیربط، ضمن برداشتن موانع بر سر راه توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و گسترش زنجیره تولید برق تجدیدپذیر، کشور به سمتی حرکت کند که بخش‌های صنعتی و خانگی به صورت خودجوش به استفاده از انرژی‌های پاک روی بیاورند.

▫️عصر چهارشنبه چهارم مهر ماه به یکباره شاخص کیفیت هوا در غرب شهر تهران و در ایستگاه‌های واقع در مناطق ۲۲، ۲۱، ۱۸ و ۱۹ افزایش قابل ملاحظه‌ای یافت. بطوریکه شاخص تمامی این ایستگاه‌ها در وضعیت خطرناک (بالاتر از ۳۰۰) قرار داشت. این افزایش شاخص کیفیت هوا در ساعات بعدی به مناطق میانی شهر گسترش پیدا کرد، به‌طوری‌که در ساعت ۲۳ به حداکثر مقدار خود رسید و شاخص کیفیت هوای شهر را به ۳۵۱ (خطرناک) با آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون رساند (گزارش اپیزود آلودگی هوا در پیوست ارائه شده است).

▫️بر اساس بررسی‌هایی که در سازمان حفاظت محیط زیست با استفاده از داده‌های سنجش زمینی و ماهواره‌ای انجام پذیرفت، دلیل اصلی این رخداد گردوغبار ناشی از کانون‌های محلی اطراف تهران بود. توده گردوغباری از سمت غرب به تهران وارد شد و به مرور به مناطق مرکزی شهر رسید. «تالاب صالحیه» و منطقه «ملارد» از مهمترین کانون‌های گردوغبار در غرب شهر تهران هستند که در سال‌های اخیر نیز سابقه ایجاد توده‌های گردوغباری را داشته‌اند.

▫️اقدامات برای مدیریت کانون‌های محلی گردوغبار پیرامون تهران حتما باید از سوی ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار انجام شود. با جدیت پیگیر این موضوع هستیم.

▫️روز چهارشنبه در ادامه پیگیری‌های پرونده آقای «یوسف فرهادی بابادی»، فعال محیط زیست، مجددا با آقای «مجید انصاری» معاون حقوقی رئیس جمهور در این باره صحبت کردم و مستندات و نامه وکیل ایشان، آقای «صالح نقره کار»، را در اختیارشان گذاشتم.

▫️امیدوارم رایزنی‌ها با قوه قضاییه بتواند منجر به توقف اجرای این حکم شود. از طریق گفت‌وگو با مقامات ذی ربط این موضوع را پیگیری می‌کنم.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت ششم

🔻 لزوم تعامل جامعه علمی و سازمان حفاظت محیط‌زیست


▫️هفته گذشته برای جریان مقاومت اسلامی در برابر رژیم صهیونیستی تلخ گذشت. ترور سیدحسن نصرالله، سردار عباس نیلفروشان و یاران وفادارش را به همه تسلیت می‌گویم. خطبه‌های امروز رهبری انقلاب اما مسیر مقاومت را در برابر قساوت این رژیم روشن کرد.

▫️در هفته ای که گذشت در سازمان حفاظت محیط‌زیست میزبان زنان کابینه چهاردهم بودم. موضوعات مشترک میان ما در مواجهه با مسائل و معضلات حرفه‌ای و شخصی؛ و بیان راهکارها برای حل آنها جلسه خوبی را رقم زد. واقعیت این است که به‌رغم وجود زنان توانمند بسیار در کشورمان، نگاه موشکافانه، سخت‌گیرانه و نقادانه جامعه به اقدامات مدیران زن بیش از مدیران مرد وجود دارد و همین نگاه، عرصه را برای فعالیت مدیران زن با دشواری‌های بیشتری همراه کرده است. امیدوارم با باوری که آقای رئیس‌جمهور به توانمندی‌های زنان دارند و با همراهی و همدلی که میان بانوان کابینه وجود دارد، زنان کابینه چهاردهم بتوانند با عملکردشان موجب هموار شدن مسیر برای حضور بیشتر زنان در سطوح کلان مدیریتی شوند.
 
▫️روز چهارشنبه در جلسه هیئت دولت درباره کاپ ۲۹ که نزدیک به یک‌ماه دیگر در باکو آذربایجان برگزار می‌شود گزارشی ارائه کردم. متاسفانه سال گذشته دولت جمهوری اسلامی ایران در کاپ ۲۸ که در امارات برگزار شد حضور نداشت. درباره ظرفیت‌های حضور در این اجلاس مهم محیط زیستی جهان که امسال در کشور همسایه -آذربایجان- برگزار می‌شود و با ما منافع و منابع مشترک دارد (از جمله موضوع کنوانسیون تهران و دریای خزر) صحبت کردم.

▫️سه‌شنبه دیداری با استادان محیط زیست ۱۶ دانشگاه کشور داشتم. دغدغه‌های دلسوزانه استادان حاضر در جلسه و وجود ابرچالش‌های محیط زیستی کشور ضرورت یک تعامل تنگاتنگ میان سازمان و بدنه علمی کشور را روشن می‌کند. البته در این باره تجربیاتی از قبل وجود دارد که می‌تواند با سازوکاری مشخص قاعده‌مند شود و از سطح پروژه محوری گذر کند. در این جلسه تاکید کردم که پایان‌نامه‌های دانشجویان محیط زیست کاربردی و مبتنی بر حل مسئله باشد.

▫️فرایند بررسی رزومه داوطلبان مدیرکلی استان‌ها ادامه دارد. تاکنون رزومه داوطلبان ۱۰ استان بررسی شده و رزومه داوطلبان بقیه استان‌ها هم در روزهای آتی بررسی خواهد شد. در گام بعد سعی می‌کنیم نامزدهایی که دارای امتیازهای بالا هستند را برای مصاحبه دعوت کنیم. باید تلاش کنیم در فضایی آرام و با وفاق جمعی مسیر تازه‌ای را برای محیط زیست ایران آغاز کنیم.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت هفتم

🔻سرنوشت دریاچه ارومیه، سرنوشت همه ماست

▫️بیستمین جلسه کارگروه ملّی نجات دریاچه ارومیه و اولین جلسه این کارگروه در دولت چهاردهم به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور روز چهارشنبه ۱۸مهرماه برگزار شد.

▫️این جلسه با حضور خوب اعضای اصلی کارگروه ملّی نجات دریاچه ارومیه برگزار شد. وزیرجهاد کشاورزی و معاون علمی رئیس جمهور، رئیس سازمان برنامه و بودجه، استانداران آذربایجان غربی (دبیر کارگروه)، آذربایجان شرقی و کردستان به عنوان اعضای اصلی کارگروه ملّی حاضر در جلسه بودند.

▫️استاندار آذربایجان غربی از اقدامات انجام شده در دو حوزه سخت‌افزاری و نرم افزاری گزارشی ارایه کرد و گفت: طرح نجات دریاچه ارومیه، اکنون مهمترین پروژه محیط زیستی غرب آسیاست که بر اساس طرح آن، آب در سه فاز به دریاچه ارومیه انتقال یافته است.

▫️وزیر جهاد کشاورزی هم یکی از مهمترین راه‌های نجات دریاچه را استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار در بخش کشاورزی دانست. به گفته ایشان کشاورزان خودشان هم به این نتیجه رسیده‌اند که باید حتی با صرف هزینه و سرمایه گذاری، آب را به درستی مصرف کرد و اکنون با تدابیری که صورت گرفته، زمینه برای اجرای پروژه‌های سیستم آبیاری تحت فشار مساعد است.

▫️استاندار آذربایجان شرقی در سخنانش یادآوری کرد که «بخشی‌نگری» نمی‌تواند به رفع مشکل کمکی کند و نیازمند ساختاری «فرااستانی» و «مدیریت ملی» هستیم. استاندار کردستان هم از لزوم جلب اعتماد و مشارکت عمومی برای عملیاتی کردن مصوبه‌ها سخن گفت. موضوعی که به نظر من هم بسیار اهمیت دارد. مواضع استاندار آذربایجان شرقی درباره اقدامات ملی به جای رویکردهای منطقه‌ای هم به نظرم نکته‌ای است که در سال‌های اخیر از آن غفلت شد.

▫️من تاکید کردم که طرح های نجات دریاچه ارومیه که دردولت‌های قبل تصویب شده محترم است، اما‌ تلاش می‌کنیم اگر نواقصی در این طرح‌ها وجود دارد آنها را رفع کنیم و اگر نقاط قوتی بوده آنها را تقویت کنیم و البته اینکه تجربه ۱۱ سال گذشته حاکی از آن بوده که مادامی که دبیرخانه در سطح ملّی فعال بوده و ساختار فرابخشی فعالیت داشته دستاوردهای بهتری نیز در وضعیت دریاچه ارومیه به‌دست آمده است.

▫️بنابراین با تایید پیشنهاد وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور پیشنهاد کردم که مجدداً متولی و مجری اجرایی طرح نجات دریاچه ارومیه در سطح ملّی انتخاب شود.

▫️آقای عارف، معاون اول رییس جمهوری در بخشی از سخنانش همین رویکرد ملی را مورد تاکید قرار داد و گفت هر چند استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی و کردستان که در همسایگی دریاچه هستند نقش برجسته‌ای برای نجات دریاچه دارند اما واقعیت این است که عزم ملی می‌تواند ارومیه را نجات دهد.

▫️به نظر من مهم‌ترین بخش صحبت‌های ریاست جلسه به این جمله ایشان باز می‌گشت که گفت: «اکنون برای حل مشکل، باید حقابه محیط زیست را پیش‌فرض بدانیم، تغییر درالگوی‌ کشت را به دقت عملی کنیم و همزمان با این اقدامات، جامعه و کشاورزان را هم توجیه کنیم که چگونه باید از آب به درستی استفاده کنند.»

▫️برای ما در سازمان حفاظت محیط‌زیست اطلاق عبارت «پیش‌فرض» به حقابه‌های محیط‌زیستی پیش از هر امر و تصمیم‌گیری دیگری در کشور توسط معاون اول رئیس‌جمهور بسیار مهم است و اگر فقط بر همین اصل پایبند باشیم، قادر خواهیم بود وضعیت نامطلوب دریاچه ارومیه در ابتدای شروع به کار دولت چهاردهم را با شرایط مناسب‌تری پیش ببریم.

▫️اتفاق نظر اعضا در این موضوع نهایتا منجر به این شد که دکتر عارف دستور داد با همکاری معاونان و استانداران سه استان حوضه آبریز دریاچه ارومیه و مسئولان سایر دستگاه‌ها بررسی‌های لازم درباره اقدامات گذشته و راهکارهای علمی برای نجات دریاچه ارومیه صورت گرفته و ظرف مدت یک ماه، برنامه مدونی شامل ساختار پیشنهادی برای فعالیت دبیرخانه را ‌آماده کنند.

▫️نباید فراموش کنیم که سرنوشت دریاچه ارومیه، سرنوشت همه ماست. از این رو باید با اولویت احیای این دریاچه که کاری به غایت دشوار است را پیگیری کنیم.


▫️در گزارش کوتاه پیوست شرح مختصری از شرایط دریاچه در تاریخ ۱۷ مهر ۱۴۰۳ و مقایسه آن با تاریخ مشابه در سال ۱۴۰۰ قابل مشاهده است.


@payeshemohitzist
▫️یادداشت هشتم

🔻تلاش برای پررنگ کردن ردپای احکام محیط زیستی در لایحه بودجه‌


▫️اعضای هیئت دولت در هفته گذشته بسیار پرکار بودند و در چندین جلسه فوق‌العاده و فشرده کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ را بررسی کردند. در پیش‌نویس اولیه به‌جز یک حکم که غیرمستقیم به سازمان حفاظت محیط زیست مربوط بود، حکم مستقیم دیگری وجود نداشت و با انتقاد من و دستور و نظر مساعد رئیس جمهوری قرار شد ضمن هماهنگی با سازمان برنامه و بودجه، احکام بودجه‌ای پیشنهادی سازمان محیط زیست ارائه شود. چند حکم در جلسه با سازمان برنامه و بودجه و دستگاه‌های ذیربط مطرح شد و نهایتا چهار حکم به تصویب اعضای دولت رسید که امیدوارم با تایید و همراهی نمایندگان مجلس به نتیجه برسند.

▫️روز چهارشنبه و پس از جلسه هیئت دولت یکی از خبرنگاران پیشنهاد خوبی داد که ما در سازمان حفاظت محیط زیست با انتشار وظایف دستگاه‌ها در موضوع آلودگی هوا از ظرفیت رسانه‌ها برای پیگیری محورها استفاده کنیم. پیرو این پیشنهاد در جدول پیوست مهم‌ترین وظایف دستگاه‌های اجرایی با بیشترین میزان اثرگذاری بر کاهش آلودگی هوا، و همچنین اقدامات مهم، و مسئول اجرای آن‌ها ذکر شده است.

▫️در قانون هوای پاک ۱۷۶ تکلیف برای ۱۱ دستگاه اصلی اجرایی تعیین شده است که در این بین وزارتخانه های کشور، نفت، نیرو، صمت، راه و شهرسازی، بهداشت، اقتصاد و دارایی، جهادکشاورزی و سازمان‌های محیط زیست، برنامه و بودجه و استاندارد تکالیف محوری بر عهده دارند.

▫️اسقاط خودرو، توسعه حمل و نقل عمومی، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، استانداردسازی سوخت، معاینه فنی وسایل نقلیه و کنترل آلایندگی نیروگاه‌ها نیز از مهم‌ترین محورهای اثرگذار در این حوزه هستند. سازمان حفاظت محیط زیست هم بر اساس ماده ۲ قانون، وظیفه نظارت بر اجرای قانون را بر عهده دارد.

▫️فصل سرد سال در راه است و روزهای وارونگی دما و پایداری و ایستایی هوا در پیش، گرچه معضل آلودگی هوا را نمی‌توان در کوتاه مدت حل کرد، اما همه دستگاه‌های متولی قانون هوای پاک باید در برنامه‌ای میان‌مدت برای کاهش روزهای ناسالم در شهرهای بزرگ تلاش کنند. همکارانم در سازمان حفاظت محیط زیست از نقش نظارتی‌‌شان در این زمینه چشم‌پوشی نمی‌کنند.


▫️خبر تلخ درگذشت محیط‌بان «حمید فلاح» در پارک ملی لار شوکه‌کننده بود. درباره علت درگذشت او باید منتظر گزارش پزشک قانونی بمانیم. به خانواده بزرگ سازمان حفاظت محیط زیست بار دیگر تسلیت می‌گویم و برای خانواده داغدارش آرزوی شکیبایی دارم.

▫️محیطبانان محیط زیست روزهای سختی را می‌گذرانند؛ مخاطرات مسئولیت سنگین محیط بانی بر کسی پوشیده نیست. اوایل هفته گذشته، «علی جمشیدیان»، محیط‌بان منطقه موته، در درگیری با متخلفان از ناحیه چشم دچار آسیب جدی شد. با پیگیری و همکاری معاون اجرایی رئیس جمهور دکتر قائم‌پناه (که فوق‌تخصص چشم دارند) این محیط‌بان برای ادامه درمان به تهران منتقل شد.

▫️روز پنجشنبه تلفنی با علی جمشیدیان صحبت کردم و به او اطمینان دادم برای ادامه روند درمان در کنارش می‌مانیم. در همین مدت دو ماهه مسئولیت، چهار مورد از درگیری میان محیط‌بانان و متخلفان را در استان‌های کشور شاهد بودیم که متاسفانه محیط‌بانان ما دچار آسیب‌ها و جراحت‌های جسمی شده‌اند.

▫️جلوگیری از تشدید تعارض‌ها و ممانعت از دست‌اندازی به مناطق نیازمند استفاده از روش‌های مختلف است. هم نیازمند افزایش حمایت‌های قضایی در برخورد با قانون‌شکنان حوزه محیط زیست هستیم و هم اینکه باید شرایطی را فراهم کنیم که جوامع محلی بیش از پیش خودشان را در حفاظت از تنوع زیستی کشور سهیم بدانند.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت نهم


🔻بازدید از درخت دوستی و صلح

▫️دومین جراحی چشم «علی جمشیدیان»، محیط بانی که براثر شلیک شکارچیان غیرقانونی آسیب دیده هفته گذشته انجام شد. او برای درمان از اصفهان به بیمارستانی در تهران منتقل شده است. به اتفاق دکتر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس جمهوری که فوق تخصص چشم هستند، از او عیادت کردیم. معاون اجرایی رئیس جمهوری به این محیط‌بان جوان اطمینان داد که دولت برای تکمیل روند درمان او از هیچ کوششی دریغ نخواهد کرد.

▫️جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام با موضوع سیاست‌های توسعه دریامحور یکی از مهمترین جلساتی بود که روزهای اخیر در آن شرکت کردم. اردیبهشت‌ماه امسال برنامه جامع تحقق سیاست‌های کلی دریامحور ابلاغی مقام معظم رهبری به تصویب دولت سیزدهم رسید. در جلسه بر رعایت الزامات توسعه پایدار دریامحور تاکید کردم. اینکه خطاهای گذشته را در توسعه نامتوازن مناطق ساحلی تکرار نکنیم. پیوست‌های محیطزیستی و اجتماعی باید با نگاه محیط زیستی و واقع‌گرایانه تدوین شود.

▫️هفته گذشته روز جهانی مبارزه با «تغییر اقلیم» را پشت سر گذاشتیم. کشور ما از یک طرف تحت تاثیر عوامل اقلیمی است و از طرف دیگر جزو ۱۰ کشور منتشر‌کننده گازهای گلخانه‌ای محسوب می‌شود. بیش از ۸۶ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای کشور از بخش انرژی است و بیشترین سهم از انتشار گاز دی اکسید کربن را بخش نیروگاهی با ۳۲ درصد به خود اختصاص داده است.

▫️نبود قانون جامع در حوزه تغییر اقلیم و به تبع آن تدوین نشدن آیین‌نامه اجرایی جامع در این زمینه یکی از مشکلات نهادی کشور است. با تدوین این قوانین باید وظایف دستگاه‌های اجرایی و ابزار نظارتی سازمان حفاظت محیط زیست در مواجهه با پدیده تغییر اقلیم روشن شود.

▫️با درج بند ت ماده ۲۲ قانون برنامه توسعه هفتم، موضوع توسعه اقتصاد سبز، صنعت کم کربن و تقویت سازگاری و کاهش آسیب‌های ناشی از تغییر اقلیم، تدوین برنامه مدیریت تغییر اقلیم در دستور کار سازمان قراردارد.

▫️سه‌شنبه گذشته در جلسه‌ای که با حضور دستگاه‌های ذیربط و بخش خصوصی با هدف هماهنگی برای حضور در کاپ ۲۹ در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، درباره ضرورت تشکیل کمیته دائمی این موضوع مهم و نیز نحوه حضور در کاپ پیش رو مذاکرات خوبی انجام شد.

▫️روز چهارشنبه با سفیر ژاپن آقای «تسوکادا تاماکی» جلسه بسیار خوبی داشتیم. در این جلسه درباره تجربیات پیشین همکاری‌های دو کشور در حوزه محیط زیست صحبت کردیم. آقای سفیر با اشاره به ظرفیت‌های محیط زیستی متنوع ژاپن برای تقویت همکاری‌های فی‌مابین اعلام آمادگی کرد.

▫️من علاقه‌مندی دولت چهاردهم را برای انتقال تجربیات دولت ژاپن در حوزه‌های فنی محیط زیست مطرح کردم و با اشاره به اشتراکات فرهنگی و اجتماعی بین مردم ایران و ژاپن، اشاره کردم که در موضوع همکاری‌های محیط زیستی نمی‌توان مقطعی اقدام کرد، بلکه لازم است که استمرار در فعالیت‌ها وجود داشته باشد تا به نتیجه مطلوب منجر شود.

▫️در پایان این دیدار از نهال زیتون کاشته شده توسط خانم «آکی آبه» همسر نخست وزیر فقید ژاپن و خانم «معصومه ابتکار» رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست در سال ۱۳۹۵ در محوطه پردیسان بازدید کردیم. نهالی که هشت سال قبل با عنوان «درخت دوستی و صلح» میان ایران و ژاپن در پارک پردیسان کاشته شد و امروز به درختی زیبا و تناور بدل شده است.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت دهم

🔻محیط زیست و معیشت پایدار در تقابل با هم نیستند

▫️سال‌هاست روز ولادت ضامن آهو «علی ‌بن موسی الرضا (ع)» به‌عنوان «روز محیط‌بان» گرامی داشته می‌شود. سال گذشته با تلاش مدیران وقت سازمان حفاظت محیط‌زیست، هشتم آبان‌ماه به‌عنوان روز ملی محیط‌بان در شورای فرهنگ عمومی کشور به ثبت رسید و در تقویم رسمی کشور ثبت شد. ازاین‌رو، ما ضمن آنکه مانند گذشته همچنان مقام محیط‌بانان عزیز را در روز میلاد بابرکت ضامن آهو ارج می‌نهیم، از فرصت ثبت روز ملی به این نام در تقویم رسمی نیز استقبال می‌کنیم.

▫️محیط‌بانان ما باوجود کاستی‌های فراوانی که در حوزه جبران خدمات و تجهیزات موردنیازشان وجود دارد، دلسوزانه از محیط‌زیست کشور حفاظت می‌کنند. تلاش می‌کنیم تا برنامه‌ریزی لازم را برای بهبود حداکثری وضعیت موجود انجام دهیم.

▫️در هفته‌ای که گذشت با سردار رادان فرمانده انتظامی کشور دیدار و گفت‌وگو کردم. جلسه بسیار خوبی بود. درباره مأموریت‌های سخت سازمان حفاظت محیط‌زیست صحبت کردم و همکاری پلیس را در پیشبرد مطلوب وظایف محوله بسیار پررنگ و مهم دانستم. سردار احمدرضا رادان بر حمایت هر چه بیشتر از مأموریت‌های سازمان به‌ویژه محیط‌بانان تاکید کرد. این حمایت قرار است از طریق فرماندهی انتظامی استان‌ها افزایش یابد.

▫️استفاده از فناوری‌های نوین نظارتی از جمله ریز پرنده‌ها و دوربین‌ها همراه با آموزش مناسب و در اختیار قرارگرفتن تجهیزات کاربردی برای محیط‌بانان یکی دیگر از موضوعات مورد تاکید سردار رادان بود. در این جلسه همچنین باتوجه‌به حضور سردار سید تیمور حسینی، رئیس پلیس راهنمایی‌ورانندگی فراجا، درباره هماهنگی اقدامات و نقش اثرگذار نیروی انتظامی برای کنترل و کاهش آلودگی هوا تبادل نظر صورت گرفت.

▫️انتشار نامه معاون طبیعی سازمان درباره لزوم بررسی‌ فعالیت‌های عمرانی در جزیره آشوراده که باهدف اجرای ضابطه‌مند آنها انجام شده، واکنش‌های انتقادی برخی از مسئولان استان گلستان را در پی داشت. به نظر من بسیاری از اظهارنظرها از سر دلسوزی اما با شتاب‌زدگی و بدون توجه به رسالت سازمان حفاظت محیط‌زیست مطرح شد.

▫️معاون طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست مطابق با وظایف قانونی‌ا‌ش عمل کرده است. سازمان حفاظت محیط‌زیست از گردشگری پایدار در مناطق تحت مدیریت خود استقبال می‌کند. با این حال قانون به ما حق عقب‌نشینی از ضوابط را نمی‌دهد. ارزیابی و نظارت بر هر اقدامی که در جزیره آشوراده انجام می‌شود از وظایف قانونی سازمان حفاظت محیط‌زیست است.

▫️موازین و ضوابط در مورد نحوه اجرای طرح‌های طبیعت‌گردی در مناطق تحت حفاظت روشن است و در مورد طرح طبیعت‌گردی در آشوراده هم پیش‌ازاین، دامنه کار مشخص و ابلاغ شده است. بنابراین اگر اقدامات انجام شده یا آنچه قرار است پس از این در جزیره انجام شود مطابق با موازین و مقررات و در چارچوب «طرح مدیریت منطقه» باشد؛ جای نگرانی برای هیچ‌کس وجود ندارد.

▫️سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌عنوان متولی محیط‌زیست کشور در کنار مردم ایستاده است و در مورد طرح گردشگری جزیره آشوراده هم بر احقاق حق جامعه محلی تمرکز دارد. بی‌تردید مانند همه مناطق حفاظت شده و تحت مدیریت سازمان، جامعه محلی از ذی‌نفعان اصلی و مهم است.

▫️سازمان حفاظت محیط‌زیست برای حفظ تنوع زیستی منطقه به همراهی جامعه محلی به‌عنوان یکی از ذی‌نفعان اصلی چشم دوخته است. توجه به منافع و معیشت پایدار ذی‌نفعان برای هر منطقه‌ای در هر گوشه از ایران که تحت مدیریت سازمان باشد؛ یک اصل است. اجتماعی شدن حفاظت از محیط‌زیست بدون مردم ممکن نیست.


@payeshemohitzist
▫️یادداشت یازدهم

🔻چند واقعیت درباره آلودگی هوا

▫️یکشنبه هفته گذشته گزارشی درباره شروع مصرف مازوت در نیروگاه شازند در جلسه هیئت دولت ارایه کردم. من و همکارانم در سازمان حفاظت محیط زیست می‌کوشیم بدون پرده‌پوشی یادآوری کنیم که حل مسئله آلودگی هوا در کوتاه‌مدت ممکن نیست اما می‌توان به‌طور موقت از روش‌هایی استفاده کرد که سلامت مردم به خطر نیفتد.

▫️بدون آنکه بخواهم برای خوشامد رییس جمهوری سخنی بگویم؛ باید اذعان کنم که تصور نمی‌کردم ایشان پس از شنیدن گزارش دستوری صادر کنند که اجرای آن با دشواری‌هایی برای دولت و مردم همراه است.

▫️ناترازی تولید و مصرف گاز موجب شده که برخی نیروگاه‌های حرارتی در فصل پاییز و زمستان از سوخت مایع استفاده کنند. با توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه کشور، دولت مجبور است که ساعاتی در شبانه‌روز خاموشی برنامه‌ریزی شده در کشور اعمال کند. درک این واقعیت و همراهی مردم می‌تواند دولت را برای اتخاذ تصمیم‌های سخت اما واقع‌بینانه مصمم سازد.

▫️صدور دستور توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه «شازند»، «کرج» و «اصفهان» با استقبال افکار عمومی روبه‌رو شد و بسیاری پرسیدند که چرا این تصمیم برای نیروگاه‌های شهرهای دیگری چون اهواز گرفته نشده است؟ موضوع اصلا اولویت داشتن سلامت مردم برخی شهرها و بی‌اهمیت بودن برخی دیگر نیست. این تصمیم براساس میزان مصرف مازوت در این نیروگاه‌ها و نقش آنها در آلودگی هوا گرفته شده است. برای درک بهتر ابعاد این تصمیم باید قدری با سایر واقعیت‌های آلودگی هوای شهرها آشنا شویم.

▫️برای رسیدن به اولویت‌های اجرایی در موضوع آلودگی هوا، گام‌های پیوسته و متصل مانند پایش، تدوین «سیاهه انتشار»، مدلسازی، سناریوسازی و... مورد نیاز است. آخرین «سیاهه انتشار» (مجموعه‌ای از داده‌ها که انتشار آلایندگی تولیدی از منابع گوناگون را به تفکیک مکانی و زمانی نشان می‌دهد) در سال ۱۳۹۶ و برای هشت کلانشهر کشور تهیه شده است.

▫️در آن مطالعه به سناریوهای متعددی برای انتشار منابع آلاینده اشاره شده اما درباره رفع آنها اولویت‌بندی صورت نگرفته بود. برای مثال اگرچه اسقاط خودروهای فرسوده در کلانشهرهای تهران و اصفهان می‌تواند منجر به کاهش آلودگی هوا شود، اما قطعاً اثربخشی این موضوع در تهران که سهم منابع متحرک در انتشار ذرات معلق ۵۸ درصد است، بیشتر از اصفهان با سهم ۲۵ درصدی منابع متحرک در انتشار ذرات معلق خواهد بود.

▫️ درباره مصرف مازوت نیز به شکلی مشابه، اثرپذیری اراک با سهم ۹۸ درصدی منابع ساکن (۸۸ درصد مربوط به بخش تبدیل انرژی) در انتشار گوگرد دی‌اکسید و ثبت ۲۷ روز ناسالم با آلاینده شاخص گوگرد دی‌اکسید بیشتر از سایر کلانشهرهای کشور است.

▫️در نظر داریم راهکارهای کاهش آلودگی هوای هر کلانشهر را متناسب با سهم منابع انتشار آلاینده‌ها در آن کلانشهر تدوین و پیگیری کنیم. راهکارهای مربوط به منابع متحرک مانند اسقاط، نوسازی و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی را در تمام کلانشهرهای کشور ( از جمله در تهران و مشهد) پیگیری می‌کنیم. همچنین طرح‌های مربوط به منابع ثابت نیز در تمام مناطق آلوده کشور و با تمرکز بر کلانشهرهای اراک، اصفهان و کرج دنبال خواهند شد.

▫️این رویکرد به معنی نقش نداشتن «منابع ثابت» در آلودگی هوای کلانشهرهای تهران و مشهد یا نقش نداشتن «منابع متحرک» در آلودگی هوای کلانشهرهای اراک، کرج و اصفهان نیست. بلکه با توجه به توان کشور در اجرای سیاست‌های کاهش آلودگی هوا اولویت‌بندی صورت می‌پذیرد.

▫️همچنین توقف مصرف مازوت در سه نیروگاه به معنی مصرف آزادانه و بی‌قید و شرط مازوت در سایر نیروگاه‌ها نیست. بلکه همانطور که در مصوبه‌های کارگروه ملی نیز به صراحت بیان شده، سازمان حفاظت محیط زیست پیگیر اجرای وظایف سایر دستگاه‌ها در این زمینه است.

▫️برای مثال وزارت نفت مکلف به تامین سوخت مطابق با استاندارد ملی است که باید گزارش اقدامات و برنامه‌های آتی خود را تا دو هفته آینده به کارگروه ارائه کند. همچنین وزارت نیرو مطابق با ماده ۱۳ قانون هوای پاک مکلف به کنترل انتشار آلایندگی نیروگاه‌ها در حدود مجاز است که پیگیری این موضوع نیز به صورت جدی در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.

▫️تصمیم توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه کشور، یک گام ارزشمند برای کاهش مخاطرات آلودگی هوا در کشور است. اما مانع واقع‌بینی ما نخواهد شد. آلودگی هوا محصول عوامل متعدد و پیچیده است که برای کاهش این عوامل باید تن به تصمیم‌های سخت دهیم. این گام اول است.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت دوازدهم

🔻گزارشی از اجلاس کاپ ۲۹

شهادت بانوی آب و آیینه حضرت فاطمه زهرا(س) را تسلیت می‌گویم.

▫️این هفته در اجلاس کاپ ۲۹ که به عنوان یکی از مهمترین اجلاس‌های محیط زیستی جهان با موضوع تغییر اقلیم برگزار می‌شود؛ شرکت کردم. در افتتاحیه مراسم با استقبال دبیرکل سازمان ملل و رییس جمهوری آذربایجان وارد سالن اجلاس سران شدیم.

▫️در روز اول و در حاشیه اجلاس فرصتی دست داد با روسای جمهور عراق، ترکیه و نپال، رییس دولت امارات متحده عربی، ولیعهد کویت، نخست وزیر پاکستان، رییس اقلیم کردستان، رییس دولت بنگلادش و خانم شریف شهردار کوالالامپور و معاون سابق سازمان ملل صحبت کنم. همچنین با وزیر خارجه ترکیه، و وزرای محیط زیست و تغییر اقلیم آذربایجان و پاکستان هم ملاقات کردم.

▫️در روز دوم اولین سخنران مراسم بودم. با توجه به زمان محدود سه دقیقه تعیین شده، در سخنانم تلاش کردم به این واقعیت اشاره کنم که کشورها برای رشد اقتصادی نیاز به انرژی دارند که لازمه آن دسترسی به انرژی‌های تجدیدپذیر، پاک و هسته‌ای است. استفاده از این نوع انرژی‌ها نیازمند دو مولفه مهم فناوری و منابع مالی است و برای تحقق مقابله با تغییر اقلیم، کشورهای جنوب حتما باید حمایت شوند.

▫️به جنگ خونین رژیم اشغالگر صهیونیستی در غزه و لبنان و استانداردهای دوگانه‌ای که اگر برطرف نشود، باعث ایجاد مشکلات در روند تحقق اهداف کنوانسیون تغییر اقلیم خواهد شد؛ اشاره کردم. مطرح کردم که یکی از گام‌های مهم برای مقابله با تغییر اقلیم، لغو تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی علیه کشورها است و این تحریم‌ها، نه تنها مانع از تحقق توسعه پایدار می‌شوند، بلکه همکاری‌های بین‌المللی در زمینه محیط‌زیست را نیز تضعیف می‌کنند.

▫️در دو روز دیگر اجلاس هم جلسات بسیار خوبی را داشتیم. در روز دوم همچنین در جلسه مهمی با موضوع «تغییراقلیم و عوارض آن بر دریاها» درباره مشکلات محیط زیستی که دریای خزر با آن مواجه است؛ از جمله کاهش سطح تراز آب و تهدیدهای اکولوژیک آن و ضرورت همکاری کشورهای عضو کنوانسیون تهران صحبت کردم. وزرای محیط زیست آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان هم در این جلسه حضور داشتند و قرار شد برای کاپ ۷ مرتبط با کنوانسیون تهران (خزر) که سال آینده در تهران برگزار می‌شود؛ همکاری کنند.

▫️مایلم به ملاقاتم در ظهر روز سوم با آقای سایمون استیل دبیر کنوانسیون تغییر اقلیم اشاره کنم. ایشان بعد از توضیحات من درباره آثار تحریم‌ها بر دسترسی به حمایت‌های مالی، انتقال و توسعه فناوری‌های پاک و سایر موضوعات مرتبط، به من اطمینان دادند که تمام تلاش‌شان را خواهند کرد که در این زمینه کمک و پشتیبانی کنند. با خانم رتنو مرسودی، سفیر ویژه دبیرکل سازمان ملل در تغییرات آب و هوایی هم گفت‌و‌گوی خوبی داشتم. نشست‌های دو جانبه با وزرای محیط زیست قطر، عراق و چین و دبیرکل اکو نیز از دیگر برنامه ها بود. دیدار با هیات اعزامی اتاق بازرگانی ایران هم یکی دیگر از برنامه‌های این روز بود.

▫️ملاقات با آقای الهام علی‌یف یکی از دیدارهای مهم این سفر بود. در این ملاقات علاوه بر طرح موضوعات محیط زیستی همچون دریای خزر، آلودگی رود ارس و سایر محورهای محیط زیستی، ایشان به‌طور ویژه از من خواستند که پیام دوستی و مودت دولت آذربایجان را به رییس‌جمهوری کشورمان برسانم. در این دیدار من به همکاری و مساعدت جمهوری اسلامی ایران برای عبور بدون نوبت بیش از ۵۰۰ کانتینر حامل تجهیزات لجستیکی اجلاس از آستارا به باکو برای برگزاری اجلاس کاپ ۲۹ اشاره کردم که با قدردانی آقای علی‌یف همراه شد.

▫️رییس جمهور آذربایجان با اشاره به سفر اخیر آقای شاهین مصطفی‌اف معاون نخست وزیر و رییس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی به ایران بر تمایل به تقویت همکاری‌های مشترک به‌خصوص کریدور حمل و نقل شمال جنوب و کریدور انرژی شمال جنوب تاکید کردند.

▫️همکارانم هم در جلسات و پنل‌های تخصصی حضور فعالی داشتند. حضور خانم دکتر ترابی معاون سازمان در نشست انرژی و ارائه گزارش اقدامات انجام شده و برنامه‌ها و سیاستگذاری‌های پیش رو، شرکت ایشان در نشست امنیت غذایی و تغییر‌اقلیم و اقتصاد سبز و ملاقات با مدیر تغییر اقلیم، تنوع زیستی و محیط زیست فائو، جلسه با مسئول تیم تامین مالی اقلیم سبز و گفت‌وگو درباره تسهیل دریافت اعتبارات و ملاقات با مدیر جدید تامین مالی «اقتصاد سبز برای کشورهای آسیب پذیر از تغییر اقلیم» از مهمترین این مذاکره‌ها بود.

▫️ آقای دکتر خورسند رییس مرکز بین‌الملل سازمان حفاظت محیط زیست و تیم فعال ایشان، آقای دکتر آقایی از سفارت و نمایندگان وزارت امور خارجه به‌خصوص آقای دکتر درزی برای هماهنگی جلسات و پیگیری ها متقبل زحمات زیادی شدند.

▫️سفر سه روزه ما در باکو به پایان رسید اما در بازگشت به تهران عملی شدن نتایج این مذاکره‌ها را دنبال خواهیم کرد.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت سیزدهم

🔻رودرو با خبرنگاران و فعالان مدنی

▫️ارتباط با رسانه‌ها و تا جای ممکن پاسخگویی دقیق به پرسش‌های خبرنگاران یکی از سیاست‌های من و همکارانم در سازمان حفاظت محیط زیست است. برای تحقق این سیاست باید از روشهای مختلفی استفاده کرد. یکی از این روش‌ها برگزاری منظم نشست‌های خبری است.

▫️سه‌شنبه گذشته نخستین نشست خبری را برگزار کردیم. به اتفاق معاونان سازمان تلاش کردیم در مدت زمان تعیین شده به سئوالات اغلب خبرنگاران حوزه محیط زیست پاسخ دهیم.

▫️آلودگی هوا و مازوت‌سوزی، حقابه تالاب‌ها، وضعیت ستاد احیای دریاچه ارومیه و تالاب هامون، طرح طبیعت‌گردی آشوراده، اجلاس باکو و برنامه ملی مواجهه با پدیده تغییر اقلیم، ناترازی انرژی، ارزیابی آثار محیط زیستی پروژه‌ها و احکام محیط زیستی لایحه بودجه از مهمترین موضوعات مطرح شده بود.

▫️اغلب خبرنگاران با تجربه و حرفه‌ای در گزارش‌هایشان دقت لازم را در انتقال مطالب به خرج داده بودند اما اندکی از خبرنگاران هم بودند که در انتقال گفته‌های من و همکارانم دقت و امانت‌داری را فدای سرعت کرده بودند.

▫️مثلا درباره ابرچالش فرونشست زمین اشاره کردم که موضوعات بهره‌برداری از آب بر اساس قوانین بالادستی و از جمله برنامه هفتم بر عهده وزارت نیرو و جهاد کشاورزی است اما سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه مطالبه‌گر برای حقابه‌های محیط‌‌زیستی پیگیر این موضوع و پیامدهای سوء ناشی از برداشت بی‌رویه از آب های زیرزمینی است. با این وجود بعد از نشست در یکی از خبرها با این تیتر‌ روبه‌رو شدم: «رییس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده این سازمان در قبال فرونشست وظیفه قانونی ندارد».

▫️اتفاقا همان روز آقای دکتر «علی بیت‌اللهی» به عنوان فردی که سال‌هاست در زمینه فرونشست کار و مطالعه می‌کند به عنوان مشاور سازمان منصوب و معرفی شد تا در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی اصولی برای تقویت جایگاه نظارتی سازمان ما را یاری کند.

▫️درباره نقش مازوت متوجه شدم که برخی از خبرنگارانی که حوزه تخصصی‌شان محیط زیست نیست با مفهوم «سیاهه انتشار» و عوامل دخیل در آلوده شدن هوا آشنایی کافی ندارند. شاید به همین دلیل هم برخی در انتشار خبرهایشان نقش مازوت در آلودگی هوا را ناچیز توصیف کرده بودند. در حالی که قبلا هم توضیح داده بودیم الگوی آلودگی در همه شهرها یکسان نیست.

▫️از پرسشگری و دقت نظر اغلب خبرنگاران لذت بردم. خبرنگاران آگاه، توانمند و پرسشگر ناظر عملکرد ما هستند و موجب می‌شوند شمار خطاهای ما کم شود.

▫️دومین نشست با تشکل‌های مردم نهاد محیط‌زیستی، را هم روز پنج‌شنبه در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار کردیم. حضور قابل‌توجه و مشتاقانه نمایندگان سمن‌های حاضر در جلسه بسیار امیدوار‌کننده بود.
«تقویت مشارکت مردمی» برای حفظ محیط‌زیست یکی دیگر از سیاست‌های محوری ماست. نکته‌ای که دکتر کیادلیری، معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان هم در این نشست بر آن تاکید کرد.

▫️ حمایت از طرح‌های ارائه شده تشکل‌ها با استفاده از ظرفیت صندوق ملی محیط زیست، استفاده از مشورت تشکل‌ها در اتخاذ تصمیمات مهم و فراهم کردن زمینه نظارت تشکل‌ها بر اقدامات با هدف تقویت شفافیت بخشی از روش های تقویت مشارکت مردم است که دنبال می‌کنیم.

▫️با هدف افزایش شفافیت و تحقق شاخص‌های عدالت در طرح‌های بزرگ توسعه‌ای، فراخوان نظرخواهی عمومی درباره پیش‌نویس آیین‌نامه ارزیابی اثرات محیط زیستی طرح‌ها را هم منتشر کرده‌ایم. امیدوارم با دریافت نظر کارشناسان، صاحبنظران، خبرنگاران، جامعه شناسان، فعالان جوامع محلی و... متن نهایی آیین‌نامه‌ با کیفیت لازم تدوین شود و قدری از تنگناها و مسائل این بخش مهم کاهش یابد.

▫️در روزهای گذشته درباره ارتقای حمایت و معاضدت قضایی در حوزه فعالیتی محیط‌بانان هم اقداماتی انجام دادیم. پیرو جلسه با رئیس دیوانعالی کشور و دادستان كشور و با پیگیری‌های دکتر شمس مدیرکل حقوقی و امور مجلس سازمان، خوشبختانه در راستای اعمال ماده ۴۷۷ قانون آيين دادرسی كيفری دستور رسیدگی مجدد به پرونده شهید «باشقره» در دیوانعالی کشور صادر شد. این شهید عزیز در سال ۱۳۹۷ در پارک ملی گلستان در درگیری با شکارچیان غیر‌مجاز جان خود را از دست داد. پرونده ایشان يكبار در ديوان عالى كشور مورد رسيدگى قرار گرفته بود.

▫️افزایش چتر حمایتی قضایی، موضوع ارتقای بیمه شامل اخذ وکیل، تودیع وثیقه و پرداخت دیه در صورت محکومیت و پرداخت هزینه‌های درمان در صورت مصدومیت توسط شکارچیان غیرمجاز و اصلاح قانون حمل سلاح به نفع محیط‌بانان از جانب دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان با اولویت و سرعت در حال پیگیری است.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت چهاردهم

🔻لزوم همکاری برای نجات یوز ایرانی

▫️یکشنبه گذشته همزمان با آغاز سرشماری پاییزه حیات وحش در منطقه میاندشت، همیاران و محیط‌بانان موفق به مشاهده و ثبت فیلم از سه قلاده یوزپلنگ ایرانی شدند. انتشار این خبر گرچه با خوشحالی زیاد دوستداران محیط زیست همراه بود، اما نباید از یاد برد که بر اساس آخرین آمار معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، متاسفانه فقط هفت یوز بالغ و ۱۰ توله یوز شناسایی شده‌اند. بنابراین وضعیت یوزپلنگ ایرانی بسیار بحرانی و شکننده است و از نظر اکولوژیکی شرایط بسیار بدی دارد.

▫️برنامه حفاظت از یوز نیازمند مرور درس آموخته‌های گذشته و ایجاد یک ساختار پژوهشی و اجرایی منسجم و هم‌دل است. آقای ظهرابی معاون طبیعی سازمان، قصد دارد با مشارکت کارشناسان توانمند داخل و خارج از سازمان بازبینی برنامه‌های پیشین و طراحی برنامه جدید را به انجام برساند. همکارانم در سازمان به استفاده از تجارب و ظرفیت‌های بین‌المللی برای حفاظت از یوزپلنگ می‌اندیشند. اولویت ما حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی، امن کردن زیستگاه‌ها و ارتقای کیفیت و مطلوبیت زیستگاه است.

▫️یکی از موضوعاتی که در جلسه با خانم «صادق مالواجرد» وزیر راه و شهرسازی، مطرح و پیگیری کرده‌ایم، فنس‌کشی در حاشیه جاده عباس آباد ـ میامی بوده که با دستور مساعد ایشان، منابع مالی تامین شده و به‌زودی عملیات اجرایی آن شروع می‌شود. همچنین روشن‌سازی این معبر نیز تکمیل شده و کاهش سرعت خودروها در جاده عباس آباد که یک سال اجرا شد، با توافق مجدد قرار شده به‌صورت دایم ادامه پیدا کند.

▫️حفاظت از یوزپلنگ ایرانی نیازمند منابع مالی است و برای دریافت حمایت‌های مالی بین‌المللی و داخلی با صندوق ملی محیط زیست هماهنگی شده است، تا حساب ویژه‌ای مختص یوزپلنگ ایجاد کنند و به غیر از منابع دولتی، سایر منابع مالی در این حساب ذخیره و متناسب با برنامه‌های پیش‌بینی شده برای حفاظت از یوز با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست هزینه شود. این کار فرصتی را فراهم می‌کند که مردم به‌ویژه بخش خصوصی در قالب طرح‌های مسئولیت اجتماعی بتوانند به حفاظت از یوز که در حال حاضر به یک مطالبه ملی تبدیل شده است؛ کمک کنند.

▫️در هفته‌ای که گذشت با وزیر جهاد کشاورزی دیدار کردم. در این دیدار درباره موضوعات مشترک فی‌مابین با آقای نوری قزلجه صحبت کردیم. نگرانی‌های کارشناسان و کنشگران محیط زیست درباره طرح «خروج درختان شکسته و افتاده از جنگل‌های هیرکانی» را مطرح و آسیب‌های اکولوژیک ناشی از اجرای این طرح را تشریح کردیم.

▫️ملاقات با رئیس سازمان بازرسی کل کشور، و اعضای حقیقی شورای عالی محیط زیست از دیگر نشست‌های مهم هفته گذشته بود. آقای خداییان رئیس سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به اعتقاد سازمان بازرسی به حفاظت از محیط زیست و بیان مصادیق اقدامات در سال‌های گذشته، بر ضرورت همراهی و حمایت از انجام تکالیف قانونی توسط سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد.

▫️در جلسه با اعضای حقیقی شورای عالی محیط زیست، اعضا به اتفاق خواستار ارتقای جایگاه شورای عالی محیط زیست از جایگاهی تشریفاتی به نهادی تاثیرگذار بودند. به همین منظور قرار است مصوبات بیش از پنج دهه فعالیت این شورا بررسی و آسیب‌شناسی شود.

▫️دسترسی محدود به اطلاعات مصوبات شورای عالی محیط زیست یکی از نقدهای جدی به عملکرد این شورا طی ادوار گذشته بوده است. با هدف مستندسازی اقدامات سازمان، مصوبات شورای عالی محیط زیست از ابتدای فعالیتش از سال ۱۳۴۶ شمسی تا زمان حاضر، تا دو هفته آینده در سایت سازمان بارگذاری می‌شود.

@payeshemohitzist
به احترام تمامی داوطلبان

▫️پانزدهم آذر (پنجم دسامبر) مصادف با روز جهانی داوطلبان است. روز انسان‌هایی که منافع عمومی را در اولویت قرار می‌دهند و برای رفع مشکلات کوچک و بزرگ در جهان تلاش می‌کنند.

▫️فرهنگ کار داوطلبانه از دیرباز در فرهنگ کهن سرزمین عزیز و یگانه‌مان ایران، ریشه‌هایی عمیق دارد و الگوهای مختلف فعالیت‌های داوطلبانهٔ ایرانیان چه در دوران سختی و ناخوشی و چه در زندگی روزمره، آموزه‌هایی گرانقدر برای حیات مردمان در این سرزمین بوده است؛ از حضور داوطلبانه در جبهه‌های دفاع از میهن گرفته تا کمک‌های هم‌نوع‌دوستانه در زمان وقوع رویدادهای طبیعی و همچنین مشارکتِ بدونِ چشم‌داشت اقشار مختلف مردم در کاشت درخت و پاکسازی عرصه‌های طبیعی از آلودگی‌ها، همه و همه جلوه‌های آشنای حضور داوطلبانهٔ مردمان سرزمین بزرگ ایران در صحنه‌های مختلف است.

▫️امروز فرصت مناسبی برای تقدیر از تمامی آنانی است که گمنام و بی‌ادعا، با بضاعت خود، وقت و انرژی و دارایی خود را برای پایداری این سرزمین صرف می‌کنند.

▫️ما در دولت چهاردهم وظیفه خود می‌دانیم تا فضا را برای حضور پرشور و مشارکت داوطلبان فراهم کنیم زیرا همین داوطلبان هستند که با جان و دل در صحنه حاضرند تا آینده‌ای درخشان را برای ایران عزیزمان رقم بزنند.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت پانزدهم

🔻آلودگی هوا درد بی‌‌درمان نیست؛ اما...

▫️در یادداشتی که ماه گذشته با موضوع «چند واقعیت درباره آلودگی هوا» در همین کانال منتشر شد؛ اشاره کردم که حل مسئله آلودگی هوا درکوتاه‌مدت ممکن نیست. آلودگی هوا یک شبه حاصل نشده و معلول نگرش غلط ما به مقوله «توسعه» در دهه‌های گذشته بوده است. نگرشی که هنوز هم غالب است.

▫️باید این واقعیت را بدانیم که بدون اجماع بر سر راه‌های درست اما دشوار، کاهش آلودگی هوا ممکن نیست. پرهیز دستگاه‌ها از بخشی‌نگری و توافق بر سر اجرای برنامه‌های اصولی یکی از مهمترین موضوعات محیط زیستی کشور است.

▫️ کاهش آلودگی هوا راهکارهایی معین دارد که ‌باید در ظرف زمانی منطقی عملی شوند. از اسقاط و خارج‌ کردن خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده از چرخه حمل و نقل گرفته تا توسعه حمل‌ونقل عمومی، بهبود کیفیت سوخت، ارتقای استاندارد خودروهای تولیدی، کنترل آلودگی صنایع و سایر منابع ثابت در طول سال باید عملی شوند تا آلودگی در عمل کاهش یابد. در جدول پیوست که همکارانم آن را تهیه کرده‌اند به روشنی این راهکارها مشخص شده است.

▫️تقلیل این مسئله و توجه موقت و مقطعی به آن، صرفاً در شرایط هشدار و اضطرار با راهکارهای ضربتی مانند توقف فعالیت‌ها، محدودیت تردد خودروها و حتی تعطیلی شهر، نمی‌تواند محملی اثرگذار برای مدیریت آلودگی هوا فراهم کند.

▫️در روزهای گذشته برخی افراد درباره اثر مازوت‌سوزی بر رفع ناترازی انرژی یا انکار اثر آن بر افزایش آلودگی اظهارنظرهایی مبالغه‌آمیز و غیرتخصصی کرده‌اند.

▫️رفع این ابهام ضروری است که با مازوت‌سوزی، ناترازی انرژی در کشور رفع نمی‌شود. ضمن این‌که در بسیاری از شهرها مازوت‌سوزی یگانه عامل آلودگی هوا نیست.

▫️در شهر تهران سهم منابع متحرک در انتشار ذرات معلق ۵۸ درصد است و اتفاقا فعالیت نیروگاه با مصرف مازوت در آن وجود ندارد. از این رو برای هر شهر باید متناسب با سهم منابع انتشار آلودگی برنامه‌ریزی کرد و نسخه مدیریتی میان‌مدت و بلندمدت تجویز کرد.

▫️تجربه بسیاری از شهرهای جهان نشان می‌دهد که آلودگی هوا درد بی‌درمان نیست. برخی از این شهرها با مشکلاتی مشابه تهران توانسته‌اند با سیاست‌گذاری و اولویت‌بخشی به برنامه‌های کاهش انتشار آلاینده‌ها، سرمایه‌گذاری برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه حمل و نقل عمومی از این مشکل گذر کنند.

▫️ بنابراین می‌توان با درک درست مسئله و ایجاد وفاق و همگرایی بین دستگاه‌های متولی و همراهی و مشارکت مردم بر مسئله آلودگی هوا فائق آمد. البته که در این میان چالش کمبود منابع مالی برای اجرای برنامه‌های اصلی را هم نمی‌توان نادیده گرفت. اگر کاهش آلودگی هوا به اولویت همه سیاستگذاران کشور تبدیل شود می‌توان با استفاده از روش‌های نوین تامین مالی، برای اجرای طرح‌ها هم راهی پیدا کرد.

▫️سازمان حفاظت محیط زیست با فعال کردن کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا در دولت چهاردهم که تاکنون چهار جلسه با حضور معاون اجرایی رییس جمهور برگزار شده است، موضوع سه شهر اراک، اصفهان و اهواز را با حضور مسئولان استانی بررسی کرده است. بررسی وضعیت سایر کلانشهرهایی که از آلودگی شدید هوا رنج می‌برند هم در دستور کار کارگروه ملی قرار دارد.

▫️البته صرفا به برگزاری جلسه‌های کارگروه بسنده نمی‌کنیم. پیگیری مصوبه‌ها و انتشار گزارش‌های نظارتی و سیاستی سازمان در زمینه عملکرد دستگاه‌های مسئول برای اجرای قانون هوای پاک از اقدامات آتی ما خواهد بود.

@payeshemohitzist
▫️یادداشت شانزدهم
🔻شب چله در کنار محیط‌بانان

▫️امشب در آغاز شب یلدا یا همان شب چله، به اتفاق چند تن از همکارانم به پاسگاه محیط‌بانی «کن و سولقان» بخش جنوبی منطقه حفاظت‌شده البرز مرکزی رفتیم و حدود سه ساعت را میهمان محیط‌بانان بودیم. محیط‌بانی یکی از مشاغلی است که گرما و سرما و عید و یلدا و عزا نمی‌شناسد. شغلی تمام وقت که در آن دوری از جمع خانواده ناگزیر است. گفت‌وگوی خوبی با محیطبانان داشتیم و پاسگاه را ترک کردیم، اما لازم است به همین مناسبت به سایر محیط‌بانان و همکاران سازمان در سراسر کشور شب یلدا را تبریک بگویم و برایشان آرزوی تندرستی کنم.

▫️در روزهای گذشته، جامعه محیط زیست روزهای شلوغی را پشت سر گذاشته است. بیست و دومین دوره نمایشگاه بین المللی محیط زیست آغاز شده است. نمایشگاهی که برگزاری آن در سال‌های گذشته با فراز و فرودهایی همراه بوده است. امسال سعی کردیم برغم فرصت کم، نمایشگاه به صورتی هدفمند برگزار شود. در این دوره از نمایشگاه بالغ بر ۲۵۰ شرکت صنعتی، تولیدی و دانش‌بنیان و ۸۰ تشکل مردم‌نهاد محیط زیستی حضور دارند.

▫️سازمان‌های مردم‌نهاد جزء جدایی‌ناپذیر فعالیت‌های محیط زیستی در کشور هستند و همواره به‌عنوان بازوهای قدرتمند سازمان عمل کرده‌اند، حتی زمانی که سازمان حفاظت محیط زیست را مورد انتقاد قرار داده‌اند، این انتقاد نیز نوعی کمک به فعالیت‌های سازمان بوده است. حضور این سازمان‌ها شور و انرژی خاصی به نمایشگاه بیست‌ودوم بخشیده است. علاوه بر این، تعدادی از نهادهای بین‌المللی فعال در حوزه محیط زیست هم در نمایشگاه حضور فعال دارند.

▫️شعار اصلی نمایشگاه «مشارکت همگانی، اقتصاد سبز، آینده پایدار» است و ما بر این باوریم که مشارکت عمومی در حفاظت محیط زیست اگر که بخواهیم پایدار باشد، باید جنبه‌ اقتصادی نیز داشته باشد. چرا که الگوهای اقتصادی ناپایدار باعث بحران محیط‌زیستی شده است و نمی‌توان در شرایطی که منافع اقتصادی با آلودگی و تخریب فراوان همراه است و اصطلاحاً به‌ضرر محیط زیست است، انتظار داشت که تغییری چشمگیر در وضعیت محیط زیست به‌وجود آید. زمانی که منافع اقتصادی و منافع محیط زیستی با یکدیگر همسو شوند، آن‌زمان است که می‌توانیم به تغییرات بزرگ امیدوار باشیم.

▫️سازمان حفاظت محیط زیست علاوه‌بر آموزش و آگاه‌سازی عمومی، باید به‌عنوان یک مشاور امین برای جامعه نیز عمل کند تا جامعه بتواند کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ و به‌طور کلی فعالیت‌های خود را در حوزه محیط زیست بهبود بخشد. نیاز است تا این رویکرد را بیشتر از پیش تعمیم دهیم و در این زمینه بیشتر کار کنیم. امیدوارم اقدامات برای مشارکت اقتصادی و تلاش برای همسوسازی منافع اقتصادی با منافع محیط زیستی به بار بنشیند.

▫️یکی از برنامه‌های دائمی سازمان حفاظت محیط زیست افزایش آگاهی‌های محیط زیست جامعه است. خوشبختانه جامعه ما، جامعه‌ای آگاه در زمینه بحران‌های محیط‌زیستی است و این را می‌توان از تعامل سازمان با جامعه در دریافت گزارش‌های محیط زیستی متوجه شد. با این حال تلاش می کنیم با رفع مشکلات و موانع نمایشگاه امسال، دوره‌های آینده این رویداد با کیفیت بالاتر و مشارکت بیشتر مردم برگزار شود.

@payeshemohitzist
یادداشت هفدهم

🔻 الزام‌های تمرکززدایی از تهران

▫️دوشنبه هفته گذشته در جلسه‌ای با موضوع «ساماندهی و تمرکززدایی تهران» با حضور آقای رییس جمهور و دستگاه‌های مربوط شرکت کردم.

▫️قانون «امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری کشور و ساماندهی و تمرکززدایی از تهران» در سال ۱۳۹۴ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در پیش‌نویس سند «سیاستگذاری ساماندهی و تمرکززدایی تهران» که توسط وزارت راه و شهرسازی در این جلسه ارائه شد سناریوهای محتمل برای آینده تهران مورد بحث و بررسی قرار گرفت و راهکارهای مختلف تشریح شد.

▫️وضعیت کنونی تهران حاصل فرایند تاریخی دست‌کم ۲۰۰ ساله‌ای است که به ویژه در ۱۰۰ سال اخیر، رشدی ناهمگون با سایر نقاط کشور را تجربه کرده است. مسائل محیط زیستی تهران حاصل این رشد ناهمگون و بارگذاری‌های بیش از توان محیط زیستی این شهر بزرگ است.

▫️بی‌توجهی به طرح‌ها و اسناد بالادستی در تهران برای انطباق توان جمعيت‌پذيری با دارایی‌ها و منابع زيستی، شرايطی حساس و شكننده برای این کلانشهر به وجود آورده كه آلودگی هوا و محدودیت منابع آب از عواقب و پيامدهای آن است.

▫️وقتی در نخستين طرح جامع تهران مصوب ۱۳۴۷ جمعیتی معادل۵.۵ميليون نفر براي افق طرح در نظر گرفته شد و متعاقبا در ساير طرح‌هاي شهری همچون طرح ساماندهی تهران (۱۳۷۱)، طرح مجموعه شهری (۱۳۸۲)، طرح جامع (۱۳۸۶)، سقف‌های جمعيتی پيش‌بینی شده ناديده گرفته شد و به جای تمركززدایی و جلوگيری از رشد كانون‌های بزرگ جمعیتی پيرامون تهران، بارگذاری در تهران ادامه يافت، شاخص‌هاي محيط زيستی از جمله بهبود كيفيت هوا و آب پايدار در محاق قرار گرفت.

▫️ آنچه غالبا در شناخت علل مسائل و مشکلات تهران به فراموشی سپرده شده است «محدودیت ظرفیت اکولوژیکی» این شهر است و این که تهران تا چه اندازه ظرفیت استقرار صنایع، ایجاد و گسترش شهرک‌های مسکونی، صنعتی، مراکز علمی و دانشگاهی و مجتمع‌های خدماتی و تجاری و جذب جمعیت را دارد.

▫️به عنوان مثال بیش از پنج دهه از تصویب نامه «منع استقرار صنایع در شعاع ۱۲۰ کیلومتری تهران» می‌گذرد؛ مصوبه‌ای که برای ایجاد تعادل و توازن توسعه‌ای تصویب شد، ولی به مرور زمان کارکردش را از دست داد. حاصل آن شد که طی سال‌های گذشته، صنایع بسیاری با توجیه‌های مختلف در تهران و اطراف آن مستقر شوند.

▫️ مصوبه‌های موردی و تصمیم‌های مقطعی، همچون حذف ممنوعیت احداث صنعت در شهرک‌های صنعتی استان البرز، کاهش محدوده شعاع ممنوعه احداث صنعت در استان‌های قم، سمنان و مرکزی، تصویب قریب به ۷ مورد شهرک صنعتی مصوب، تصویب ۵ منطقه ویژه اقتصادی با وجه غالب توسعه صنعتی و شکل‌گیری ۴۶منطقه صنعتی خودرو و غیرمجاز در شعاع کمتر از ۶۰ کیلومتری تهران طی دودهه اخیر، مستثنی‌کردن استقرار برخی صنایع‌ و سایر تصمیم‌هایی که به طرق گوناگون موجب بارگذاری بیشتر جمعیت و صنعت در استان تهران ‌شدند، همگی سبب شدند که هم‌اینک شهرستان‌های اطراف تهران هر یک جمعیتی به‌مراتب بیشتر از برخی استان‌های کشور را در خود جای دهند. این بارگذاری‌های رو به ‌تزاید صرف‌نظر از مسائل مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، مشکلات عدیده محیط زیستی را برای تهران پدید آورده است.

▫️مادامی كه سياست‌های توسعه‌ای همچنان برجذب جمعيت در ابرشهر تهران متمرکز باشد، سدهای موجود با روند فعلی مصرف تكافوی نياز اين جمعيت رو به افزایش را نخواهد داشت و براي تامين آب كلان‌شهر تهران ناگزير به انتقال آب بین حوضه‌ای (مثلا انتقال از سد طالقان در فاصله ۱۶۰ کیلومتری تهران) و جست‌و‌جوی منابع آبی جديد از استان‌های همجوار برای جمعيت رو به رشد «تهران بزرگ» هستيم. همچنین افزايش بار آلودگی ناشی از كثرت خودروها و منابع متعدد احتراقی در مختصات اقليمی تهران به‌ویژه در فصل سرد سال و به وقت وارونگی دما، شرایط را برای بهبود کیفیت هوا دشوار کرده است.

▫️سال‌هاست در مقاطع زمانی مختلف از تمرکز‌زدایی تهران صحبت می‌شود، ( از سال ۱۳۶۴ که موضوع انتقال پایتخت مطرح شد تا سال ۱۳۷۹ و سال ۱۳۸۸ که امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی تهران طرح شد و نهایتا سال ۱۳۹۴ قانون ساماندهی تمرکززدایی تهران تصویب شد) ولی اجرای سیاست‌های عدم تمرکز، عزم جدی می‌طلبد که با پرهیز دولت از تصدی‌گری امور، انتقال فعالیت‌های نامرتبط به نقش ذاتی و سیاسی پایتخت به سایر فضاهای جغرافیایی کشور، توسعه الگوهای شبکه متوازن در فضای ملی به‌جای الگوهای کانونی‌گرا از طریق آمایش سرزمین، و نهایتا «راهبرد ساماندهی پایتخت و نه انتقال یا تفکیک پایتخت» از تشدید مسائل جدی و بغرنج تهران بکاهد.

@payeshemohitzist
2025/01/05 06:26:55
Back to Top
HTML Embed Code: