اوصاف اعترافی نه احاطه‌ای

اگر بگویند: مگر نه اینکه ما خداوند را وصف می‌کنیم و می‌گوییم او عزیز، فرزانه و بخشنده و کریم است؟ به ایشان گفته می‌شود: همه این‌ها صفت‌های اعترافی است نه احاطه‌ای.

ما فقط می‌دانیم که او حکیم است، اما به حقیقت حکمت او پی نمی‌بریم. صفات قدرتمند و بخشنده و دیگر صفات نیز چنین‌اند. همچنان‌ که آسمان را می‌بینیم و نمی‌بینیم و نمی‌دانیم ماده و اساس آن چیست. دریا را مشاهده می‌کنیم، اما نمی‌دانیم منتهای آن کجاست. در این باره‌ مثال‌هایی بی‌نهایت می‌توان آورد، که گرچه از بیان حقیقت الهی عاجزند اما عقل را به معرفت او هدایت می‌کنند.

📚 تُوحیدَ مُفَضَّل، نگاهی موحدانه به شگفتی‌های آفرینش از زبان امام صادق (ع)

🔆 @Quran_KNTU

سرّ اختلافات

🔹اگر بگویند: در این صورت چرا درباره خدا اختلاف است؟ به ایشان گفته می‌شود : گرچه اوهام و اندیشه‌های بیشری به درک عظمت باری تعالی نمی‌توانند رسید، با این همه در راه معرفت او پای از حد توانایی خویش بیرون می‌نهند و می‌خواهند بر آن احاطه پیدا کنند، ولی نمی‌توانند و کم‌تر از این را هم از عهده بر نمی‌آیند.

🔸مثلا همین خورشیدی که میبینی هر روز طلوع می‌کند، هنوز به حقیقت هستی آن پی برده نشده است.از این رو، درباره آن سخنان بسیار گفته می‌شود و فلاسفه طبیعی، در توصیفش دچار اختلاف شده‌اند. بعضی می‌گویند: خورشید فلکی است میان تهی و سرشار از آتش و دهانی دارد که این حرارت و شعاع را می‌پراکند. دیگران می‌گویند: خورشید، پاره ابری است. بعضی گفته‌اند: جسمی است شیشه‌ای که آتش را از عالَم می‌گیرد و شعاع آن را منعکس می‌سازد. عده‌ای گفته‌اند: جسم لطیفی است که از آب دریا به وجود می‌آید. دیگران می‌گویند: از اجزای فراوان و به هم پیوسته آتش است. شمار دیگری معتقدند: عنصر پنجمی است غیر از عناصر چهارگانه.

🔹در شکل و شمایل خورشید نیز اختلاف کرده‌اند. عده‌ای گفته‌اند: صفحه پهن و عریضی است. بعضی می‌گویند: مثل کره غلطانی است.

🔸در اندازه آن نیز بحث و نزاع است. عده‌ای گمان نموده‌اند که دقیقا به اندازه زمین است. بعضی گفته‌اند: بلکه کمتر از این مقدار است. دیگرانی گفته‌اند: از یک جزیره بزرگ، بزرگ‌تر است. هندسه‌دانان می‌گویند: صد و هفتاد برابر، بزرگ‌تر از زمین است.

🔹گوناگونی این سخنان گزاف و بیهوده نشان می‌دهد که گویندگان، حقیقت امر خورشید را درنیافته‌اند. حال که حقیقت خورشید پیش چشم و محسوس به حواس ظاهر از دسترس عقول بشری چنین دور است، چگونه خواهد بود به رسیدن کنه موجودی که به حس در نمی‌آید و از نگاه دقیق‌بین اندیشه در پرده است.

📚 تُوحیدَ مُفَضَّل، نگاهی موحدانه به شگفتی‌های آفرینش از زبان امام صادق (ع)

🔆 @Quran_KNTU

○ زینب زینب
● موذن زاده

🔆 @Quran_KNTU

بلندمرتبه است و مباین با خلق

🔹اگر‌ بگویند: از چه رو پنهان داشته شده است؟ به ایشان گفته می‌شود: به چاره‌اندیشی و رهایی از دست خلق پنهان نشده، همچون کسی که خود را پشت درها و پرده‌ها از مردم مخفی می‌کند، بلکه وقتی می‌گوییم خداوند در پرده قرار گرفته یعنی از حدّی که در دسترس عقل انسان واقع شود، بسیار لطیف‌تر و والاتر است، همچنان که روح یکی از آفرید‌ه‌های خداوند نیز لطیف است و با چشم ظاهر ادراک نمی‌شود.

🔸اگر بگویند: چرا چنین لطیف و بسیار متعالی و دور از چشم اندیشه واقع شده است؟ جواب گوییم که این سخنی نابجاست، زیرا وجود که خود آفریننده همه چیز است، بی‌شک با همه پدیده‌ها مباین است و بر همه امور تعالی و برتری دارد - پاک و منزه و والا مرتبه است خدا.

🔹اگر بگویند: چگونه می‌فهمیم که خدا با همه مباین است و بر همه برتری دارد؟ به ایشان گفته می‌شود که سوال از حقیقت اشیاء به این چهار صورت است که:

- بنگریم که آن شیء موجود است یا غیر موجود.
- ذات و جوهر آن را بشناسیم.
- از چگونگی و ویژگی‌های آن مطلع شویم.
- بدانیم که چرا موجود شده و علت آن چیست.

🔸از این چهار صورت، جز صورت نخست، هیچ یک را مخلوق نمی‌تواند آنگونه که باید، درباره خالق خود مورد بررسی و شناخت قرار دهد. هرگاه بگوییم ((چگونه است؟)) و ((چیست)) جوابی نمی‌‌یابیم، زیرا علم به حقیقت خدا و شناخت کمال او ممکن نیست. اما سوال ((چرا هست؟)) درباره آفریدگار معنی ندارد، چون او علت همه چیز است و چیزی علت او نیست. دیگر اینکه علم انسان به وجود خدا موجب نمی‌شود که حقیقت او نیز معلوم گردد، همچنان که علم ما به بودن نفس، ایجاب نمی‌کند که بدانیم نفس در واقع چیست و چگونه است. پدیده‌های روحانی و لطیف، همه اینگونه‌اند.

📚 تُوحیدَ مُفَضَّل، نگاهی موحدانه به شگفتی‌های آفرینش از زبان امام صادق (ع)

🔆 @Quran_KNTU

هم نزدیک است و هم دور

🔹اگر بگویند: شما اکنون چنان از کوتاهی دستِ علم نسبت به خداوند سخن می‌گویید که گویا موجودی است یکسره نامعلوم. در جواب می‌گوییم: آری، از آن جهت که عقل بخواهد کُنه و حقیقت باری تعالی را درک کند، او وجودی است مجهول، امّا از سوی دیگر، هرگاه با دلایل کافی و تمام بر او استدلال نماید، از هر نزدیکی، نزدیک‌تر است. پس خدای تعالی از یک جهت آشکار است و بر هیچکس مخفی نیست، و از یک جهت بسان امری است پیچیده که هیچ‌کس آن را در نمی‌یابد. عقل نیز چنین موجودی است. با وجود نشانه‌ها و شواهد، پیدا و به خودی خود، مستور و ناپیداست.


📚 تُوحیدَ مُفَضَّل، نگاهی موحدانه به شگفتی‌های آفرینش از زبان امام صادق (ع)

🔆 @Quran_KNTU

گزافه‌گویی طبیعت گرایان

🔹طبیعت گرایان می‌گویند: طبیعت، هیچ کار لغو و بیهوده‌ای انجام نمی‌دهد و از حدّ کمال شیء تخلف نمی‌ورزد. ایشان معتقدند که حکمت بر این مطلب گواهی می‌دهد. به ایشان باید گفت: چه کسی این حکمت را در طبیعت نهاده و آن را در مرز کمال طبیعی اشیاء نگه داشته است، بی آنکه از آن حدّ تجاوز کند؟ در حالی که عقول بشری نیز، با وجود تجربه‌های طولانی، از عهده این کار بر نمی‌آید.

🔸اگر بگویند طبیعت برای انجام کارهایش حکمت و قدرت دارد، در این صورت به آنچه منکر آنند اقرار کرده‌اند، چرا که حکمت و قدرت از ویژگی‌های آفریدگار متعال است. و اگر وجود حکمت و قدرت را برای طبیعت منکر شوند، این خود فریادی است بلند از سوی مخلوقات که کارها، همه از آنِ آفریدگار حکیم است.


📚 تُوحیدَ مُفَضَّل، نگاهی موحدانه به شگفتی‌های آفرینش از زبان امام صادق (ع)

🔆 @Quran_KNTU

انکار هدفمندی و تدبیر

🔹عده‌ای از گذشتگان منکر هدف داری و تدبیر در آفرینش بودند و می‌پنداشتند که همه چیز از سر تصادف و اتفاق به وجود آمده است. یکی از دلایل ایشان بر این مطلب، وجود امور نابهنجار و مخالف با عرف و عادت بود. همچون: انسان ناقص‌الخلقه، شش انگشتی، بدریخت و ناتندرست. پس این موارد را دلیل بی‌هدفی و نبود تقدیر در اشیاء و تصادفی و باری به هرجهت بودن آنها قرار می‌دادند.

🔸((ارسطاطالیس)) پاسخ این جماعت را داده و گفته: ((آن پدیده‌ای که تصادفی و اتفاقی است، چیزی است که گاه به‌خاطر امور عارض بر طبیعت دچار لغزش می‌شود و از مسیر اصلی و طبیعی خود منحرف می‌گردد و همچون امور طبیعی که به یک شکل و صورت و به طور مداوم رخ می‌دهند، نیست.))

📚 تُوحیدَ مُفَضَّل، نگاهی موحدانه به شگفتی‌های آفرینش از زبان امام صادق (ع)

🔆 @Quran_KNTU

پاسخ امام

🔹ای مفضّل! تو میبینی که حیوانات گوناگون، غالبا به یک شکل و روش پدید می‌آیند. مثل انسان وقتی متولد می‌شود، دو دست و دو پا و پنج انگشت دارد و اکثر مردم اینگونه‌اند. اما انسانی که بر خلاف شکل معمول زاده می‌شود، علّتش وجود بیماری و مشکلی در رحم یا در مادّه پدید آورنده جنین است. چنان که گاه انسان در کار خود نهایت صحت و اتقان را قصد می‌کند، امّا مانعی در آلات و ابزار کار پیش می‌آید (و کار آنگونه که باید به انجام نمی‌رسد). مانند این موانع نیز گاه، به‌خاطر اسباب و عللی که گفتیم، در فرزند حیوانات بروز می‌کند و آنها با عضوی زاید، بدنی ناقص و بدقواره به دنیا می‌آیند، اما غالب آنها سالم و تندرست و بی‌مشکل زاده می‌شوند.

🔸پس همچنان که موانع گاه‌به‌گاه در اعمال بشر که نتیجه نقص و کمبودی است موجب نمی‌شود تمام کارهای انسان خود‌به‌خود، بی‌هدف و بدون صانع باشد، همچنین بعضی نواقص در کارهای طبیعت که به‌خاطر مانعی بروز می‌کند، سبب نمی‌شود همه افعال طبیعت را تصادفی و اتفاقی بدانیم.

🔹پس‌ سخن کسی که می‌گوید تصادفی و اتفاقی بودن پدیده‌ها مثل این است که بعضی از آنها به‌خاطر آنچه عارض‌شان می‌شود، بر خلاف قانون طبیعت به‌وجود آیند، سخنی باطل و یاوه است.


🔸اگر‌ بگویند: چرا چنین تصادفاتی در پدیده‌ها رخ می‌دهد؟ جواب گوییم: تا معلوم گردد که وضع نه آنگونه است که ایشان می‌پندارند و چنین نیست که شکل طبیعی اشیاء ضروری و لا یتغیر باشد و وضع دیگری ممکن نگردد، بلکه همه چیز بر آمده از تقدیر و قصد پیشین آفریدگار حکیم است که طبیعت را به گونه‌ای آفریده که بطش‌تر طبق مسیر و راه معمول خود حرکت می‌کند و گاه به علت اموری که بر آن پدیدار می‌شود، از مسیر خود راه کج می‌نماید و این دلیل است بر اینکه طبیعت همواره تحت تصرّف و تدبیر خداوند است و برای رسیدن به غایت خود و به انجام رساندن اعمال خود، به ایجاد از سوی خالق و قدرت او محتاج است - بلند مرتبه است خدا، بهترین آفرینندگان.

📚 تُوحیدَ مُفَضَّل، نگاهی موحدانه به شگفتی‌های آفرینش از زبان امام صادق (ع)

🔆 @Quran_KNTU

خاتمه

🔹ای مفضّل! آنچه عطا کردم، دریاب و آنچه بخشیدمت، نگاه دار. پرودگارت را سپاس گوی، به‌خاطر نعمت‌هایش او را بستای و دوستانش را فرمان‌بردار باش. من برای تو دلایل آفرینش و شواهد وجود تدبیر درست و هدف‌مندی را به تفصیل بیان کردم و این همه، اندکی از بسیار و گوشه‌ای از یک کل بود‌ پس در آن اندیشه و تدبّر نما و از آن عبرت بگیر.

🔸گفتم: البته به یاری شما، ای مولای من، بر این کار قدرت می‌یابم و گفته‌های شما را به دیگران می‌رسانم، انشالله.

🔹امام (ع) دست خویش بر سینه‌ام نهاد و گفت: به خواست خدا حفظ کن و از یاد مبر، ان‌شاءالله.

📚 تُوحیدَ مُفَضَّل، نگاهی موحدانه به شگفتی‌های آفرینش از زبان امام صادق (ع)

🔆 @Quran_KNTU

🔹مطالبی که در این چند شب خدمت دوستان ارائه‌شد، فصل چهارم و آخر از کتاب توحید مفضل، ترجمه آقای محمد مهدی رضایی از نشر جمال بود. انشالله که چراغ راهی باشد برای رسیدن به اهداف الهی.

🔻همچنین چند جلد از این کتاب به تعداد محدود موجود است که علاقه‌مندان برای دریافت آن به صورت هدیه می‌توانند به آیدی زیر پیام دهند:
@Quran_KNTU_Admin


🔆 @Quran_KNTU

در آستانه مسئولیتی شگرف

🔹در روزگاری که بشریت دچار سهمگین‌ترین بحرانها بود و زندگی به صورت جهنمی درآمده بود از ستم، اختلاف، قتل، غارت، تجاوز، حق‌کشی، بی ایمانی و سخیف اندیشی... مردی در دل کوه‌های مکه خدا را عبادت می‌کرد و به سرنوشت تاریخ، انسانیت و ارزشهای والا می‌اندیشید.

🔸محمد(ص) به آستانه چهل سالگی پا نهاده بود. در این چهل سال، زندگی را از هر نظر آزموده بود: یتیم، شبان، بازرگانِ جوان، سیّاح، عابد، اندیشمند صحرا و داور قوم و امین. او که چهل سال از عمر خویش را در زمان جاهلیت و‌ در میان قبایلی متجاوز و بی فرهنگ گذرانیده بود و «امین» لقب یافته بود، اکنون خویشتن را در آستانه مسئولیتی شگرف می‌‌دید...

📚محمدرضا حکیمی
بعثت،غدیر،عاشورا،مهدی- صفحه ۱۶

🔆 @Quran_KNTU

🌸 برادران و خواهران عزیز مسلمان،
عید مبعث مبارک!

🔆 @Quran_KNTU

گروه پادکست واحد دینی و قرآنی دانشگاه خواجه نصیر برگزار می کند

🔹اولین دور مسابقه پادکست «نصیر»
🔹بخش های مورد نظر
پادکست
دکلمه
کلیپ همراه دکلمه
🔹مهلت ثبت نام و ارسال آثار : ۳۰ بهمن ماه
ارسال آثار یا دریافت اطلاعات بیشتر، از طریق آی‌دی زیر
@Tamila_jl
مدیریت فرهنگی و اجتماعی
@pr_kntu