- Telegram Web

26 views15:08

کم‌سواد، نادانی خود را ترمیم می‌کند، بی‌سواد: توجیه!
م. روان‌شید
۸ اسفند ۱۳۹۹
https://www.tgoop.com/ravanshidpoet
این جمله‌ی خنده‌دار و مضحک را سال‌ها پیش، یعنی دقیقا در سال ۱۳۸۲ از خانم شاعری شنیدم: «من دوست داشتم اینطوری بنویسم». امروز برای بار دیگر همین جمله را شنیدم. اما قصه چیست؟
آن سال‌ها در تهران، خانمی اسم مستعارش را «طارا» گذاشته بود و منتشر می‌کرد. وقتی پرسیدم این واژه به چه معناست، گفت به معنای: ستاره؛ یا کوکب است، گفتم: آن را که با «ت» و به این شکل می‌نویسند:«تارا». ایشان انگار متوجهِ گافِ خود شده بودند، گفتند «من دوست دارم اینطوری بنویسم»!! اگرچه بعدها گشتند و گشتند و معنایی غیر از «ستاره یا کوکب» برای دسته‌گل‌شان پیدا کردند.
بگذارید پیش از آنکه به مورد دوم اشاره کنم، تعجب‌ام را اعلام کنم که ایشان «طارا» را تا آن موقع روی یکی دو کتاب‌شان هم منتشر کرده بودند؛ معلوم بود خودشان که مطلقا نمی‌دانستند اشتباه نوشته‌اند، اما تعجب‌ام از خوانندگان است، یعنی هیچ‌کس نمی‌دانست این خانم اسم مستعارشان را اشتباه نوشته‌اند، یا تعارف و بازی‌های روزمره باعث شده بود کسی به آن خانم یادآوری نکند که دارد غلط می‌کند؟! حرف‌ام را کامل می‌کنم که ایشان تا پیش از پرسشِ من مطلقا نمی‌دانستند «ستاره» یعنی «تارا» و نه «طارا»، یعنی که تا پیش از آن انگار کسی کنجکاوی هم نشان نداده بود، وگرنه توجیه و دست‌پاچگی لزومی نداشت؛ داشت؟
و اما مورد دوم را امروز دیدم. کسی متنی(مثلا شعری) نوشته و واژه‌ی «اغتشاش» را «اختشاش» نوشته، بعد که من و دیگران یادآور می‌شویم دوست عزیز غلط کرده‌اید در این واژه، توجیه‌هایی دیدنی و شنیدنی پیش رو می‌گذارند. نخست می‌گویند در لهجه‌ی ما، اینطوری تلفظ می‌کنیم(!) جل‌الخالق! همه‌ی ما در زبانِ محاوره ممکن است لهجه داشته باشیم، اما «نوشتن»، «تحریر» با مکالمه فرق دارد. ما در مکالمه ممکنه است حتی نصفه و نیمه کلمات را به‌کار ببریم، در نوشتار اما...
بگذریم؛ قضیه وقتی جالب‌تر می‌شود که ایشان در پاسخ به اینکه: زبان یا واژه دلبخواه نیست که هرجور دلمان خواست بنویسیم و بگوییم من اینطوری دوست دارم(!)، پاسخ نوشته‌اند: «لهجه‌ی من است، پس من درآوردی نیست که اشتباه باشد، پس اشتباه نیست، طوری که حس می‌کنم این ناهنجاری بین لهجه و زبان قشنگ‌تر توی شعرم نشسته است»!!!!!
این دوست زبان شناس بدجوری مرا قانع کرد(!)، و تازه فهمیدم که امثال حداد عادل چطوری رئیسِ فرهنگستان شده‌اند.
اما شرمنده که باید بگویم: حضراتِ بی‌سواد!
زبان، زبان‌شناسی، واژه‌ها...خانه‌ی خاله‌تان نیست که بگویید من اینطوری دوست دارم. شما بی‌سوادید نه کم سواد؛ کم‌سواد نادانی خود را ترمیم می‌کند، بی‌سواد توجیه.
ختم کلام.