#ریشه_شناسی_واژه
#تاکسیک_toxic_سمی

❇️ دربارۀ واژۀ تاکسیک (toxic «سمّی»)

◀️ یکی از واژه‌هایی که به‌تازگی در میان جوان‌ها و نوجوان‌ها رواج پیدا کرده toxic «سمّی» است و برای نمونه، «رابطۀ تاکسیک» کمابیش یعنی «رابطۀ ناخوشایند و ناسالم». تا یکی دو سال پیش فقط واژۀ سمّی، که گرده‌برداری از toxic است، در این معنی به‌کار می‌رفت، ولی شاید ازاین‌رو که به‌کاربرندگان این دست واژه‌ها گمان کرده‌اند تاکسیک انگلیسی و باکلاس‌تر است، آن را به سمّی ترجیح داده‌اند.

   این دیدگاه خیلی هم دقیق نیست و به شیفتگان به‌کار بردنِ واژه‌های انگلیسی در زبان فارسی باید این خبر بد را بدهیم که تاکسیک هم ریشه در فارسی دارد و از فارسی با واسطه‌هایی به انگلیسی راه یافته‌است.
  
این واژه در فارسی باستان (فارسیِ دورۀ هخامنشی) -taxša* «تیر» بوده، سپس به‌صورت toxikon «سم برای تیر» (از toxon «کمان») به یونانی راه یافته. در ادامه، به‌شکل toxicum «سم» وارد لاتینی شده و در لاتینی متأخر به toxicus تحول یافته. واژۀ انگلیسیِ toxic «سمّی» از همین واژۀ لاتینی متأخر گرفته شده‌است (American Heritage Dictionary).

   حال بازگردیم به واژۀ فارسیِ باستانِ -taxša* «تیر»؛ این واژه به‌صورت تَخش و در معنی «تیر کمان» (نک. فرهنگ بزرگ سخن، حسن انوری) و «تیر آتش‌بازی» (نک. فرهنگ فارسیِ تاجیکی، محمدجان شکوری و همکاران) به فارسی نو رسیده و در متن‌های کهن شاهدهای بسیار داشته‌است: گر اشارت نیست، با چینِ جبین هم قانعیم / تیرِ تخشی زآن کمانِ ابروان ما را بس است (صائب).
   
تخش امروزه در فارسی معیار کاربرد ندارد، ولی همچنان برخی گویش‌ها، مانند نایینی و اصفهانی و سِده‌ای، به‌کار می‌رود.

❇️ فرهاد قربان‌زاده

https://www.tgoop.com/amirnormohamadi1976

🔵 اقدام عجیب شهرداری تهران در ترجمه فینگیلیش تابلوی بوستان جانبازان

🆔 @MehreFarda

#مقاله
متن کامل مقاله «تحلیلی با رویکرد سیستمی از نشانه‌شناسی اجتماعی در قالب چهار نظام معنایی اریک لاندوفسکی» اثر دکتر مرتضی بابک معین و کامران پاکنژاد راسخی
@Langture

🔶سخنان دکتر سجاد آیدنلو در مورد زبان ملی و زبانهای محلی


https://www.tgoop.com/amirnormohamadi1976

#الأردن الأغلى عربيا.. تعرف إلى أسعار لتر البنزين في بعض الدول العربية..
#إنفوغراف

🔸 چرا ۱۳ گویش ایرانی رو به زوال است؟

🔹 تغییرات جوامع در قرن بیست و یکم و به‌ویژه ظهور شبکه‌های اجتماعی موجب شده بسیاری از زبان‌ها با سرعت بیشتری به زبان‌های در معرض خطر یا زبان‌های در معرض انقراض تبدیل شوند. در این شرایط ضروری است نسبت به شناسایی و مستندسازی این زبان‌ها اقدام شود.

🔹 در این ویدئو ، دکتر بهروز محمودی بختیاری، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در این باره توضیح می‌دهد.

🔹 این ویدئو بخشی از مصاحبه ایرنا با دکتر محمودی بختیاری است که اردیبهشت‌ماه امسال منتشر شد.

🆔 @LinguisticsBookshelf

#ضرب_المثل
#آب_زیر_کاه_بودن

✳️ ضرب المثل های شاهنامه (آب زیر کاه بودن)

❇️ یکی دیگر از ابیات زیبای شاهنامه را که اکنون جنبه ضرب المثل و دستانزدی دارد را با هم مرور خواهیم کرد. ..

◀️ بر می گردیم به ابتدای داستان سیاوش، طبق چاپ مسکو در بخش سوم این داستان آمده است :

کاوس از هیربد می خواهد که نزد سیاوش برود و او را آماده رفتن به مشکوی شاه کند ..
صبح روز بعد فرا رسید و سیاوش با هیربد آماده رفتن به مشكوی شد ، پس از زر افشانی و بزم و شادی سیاوش نزد سودابه رفت و متوجه نیت پلید او شد.

روز بعد کاوس و سیاوش باهم سخن گفتند و کاووس به وی گفت که اگر آرزویی داری بگو، سپس از ازدواج وی و فرزندش که در آینده جانشین وی خواهد شد، سخن گفت ... .

سیاوش که متوجه نیرنگ سودابه گشته بود گفت : هرکسی را که تو برایم انتخاب کنی من نیز او را قبول دارم اما این سخنان را به سودابه نگو و مرا نیز به شبستان نفرست ...
کاوس از شنیدن سخنان او خندید :

《ز گفت سیاوش بخندید شاه
نه آگاه بد ز آب در زیر کاه ...》

روی سخن با بخش دوم این بیت است :

◀️ "آب زیر کاه بودن" کنایه از نیرنگ کردن و با خدعه به هدف خود رسیدن، یعنی دسیسه ای که پنهانی پرورده شود و به زودی آشکار گردد که در این بیت کنایه از سودابه است که با نیرنگ و حیله قصد دارد به هدف شوم خود برسد، کسی که به ظاهر ساده و آرام اما در باطن موذی است، کنایه از افرادی است که با نیرنگ و خدعه و موذی گری که البته دربرخی مواقع زرنگی خوانده می شود و شاید در نظر برخی خوشایند و هوشمندانه هم به نظر برسد، کاری می کنند که ضرر بزرگی به یک گروه می رسد.

◀️ به عبارتی این طور افراد کسانی هستند که اعمال ریاکارانه بسیار دارند و شاید بتوان قرابت معنایی آن را در ضرب المثل «از پشت خنجرزدن» پیدا کرد... .

◀️ این ضرب المثل، در ادبیات فارسی بسیار به کار رفته چون :

خطر در آب زیر کاه بیش از بحر میباشد
من از همواری این خلق ناهموار میترسم
(صائب تبریزی)

او به زیر کاه آب خفته‌ست
پا منه گستاخ ور نی رفت سر
(مولوی)

هش دار که آب زیر کاه است
بحری است که زیر که به جوش است
(مولوی)

ما آب قلزمیم نهان گشته زیر کاه
یا آفتاب تن زده اندر ستاره‌ایم
(مولوی)

همچو آبی می‌روی در زیر کاه
آب حیوانی به بستان می‌روی
(مولوی)

می‌شدند این هر دو تا نزدیک چاه
اینت خرگوشی چو آبی زیر کاه
(مولوی)

رقعه پنهان کرد و ننمود آن به شاه
کو منافق بود و آبی زیر کاه
(مولوی)

با مهان آب زیر کاه مباش
تات بی آب تر ز که نکنند
(سنایی)

باده کم خور خرد به باد مده
خویش را یاد او به یاد مده

گرچه غمسوز و غصه کاه است او
ز او برم ، آب زیر کاه است او
(اوحدی)

❇️ امیدوارم هرگز آب زیر کاه نباشید که البته از دوستدار فرهیخته نیز جز این انتظار نمی رود.

https://www.tgoop.com/amirnormohamadi1976

ماجرای زبانشناسی و ادبیات

زبان موضوع و مادۀ کار دو علم زبـان‌شناسـی و ادبیات‌شناسی است. نقش بنیادین سازه‌های زبان در شناخت ادبیات و تفسیر و تحلیل متن ادبی گواه پیوند طبیعی و اساسی میان این دو علم است. رومن یاکوبسون زبانشناس مشهور در کتاب زبان در ادبیات به صراحت می‌گوید:

«اگر هنوز هستند منتقدانی که در توانمندی علم زبانشناسی در امر شعرشناسی تردید دارند، من معتقدم که بی‌کفایتی شعرشناسیِ برخی زبانشناسان متعصب، اشتباهاً به بی‌کفایتی خود علم زبانشناسی تعبیر شده است. اینک همۀ ما به طور قطع می‌دانیم که آن زبانشناس که چشم بر نقش شعری زبان می‌بندد و آن ادیبی که به مسائل زبانی بی‌علاقه است و با روشهای زبانشناسی آشنایی ندارد، هر دو به اندازۀ هم فرزند زمان خویش نیستند.»
(Jacobson, 1987: 93-94).

📝شعری زیبا و پرمغز سرودهٔ فروغ فرخزاد
با صدای خود شاعر

https://www.tgoop.com/amirnormohamadi1976
     ☀️☀️

🔸سامانه نشریه:
www.rokhsarezaban.ir
🔸️پست الکترونیکی:
[email protected]
🔸️کانال تلگرامی:
@rokhsaresobh
🔸گروه تلگرامی:
https://www.tgoop.com/rokhsarezaban
🔸️اینستاگرام: @rokhsaresobh
🔸یوتیوب:
https://www.youtube.com/@rokhsaresobh

شماره نشریه(تلگرام،واتساپ،تماس): 09111311577

‍ ☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘

۹ دی سالروز درگذشت پوران فرخزاد

(زاده ۱۵ بهمن ۱۳۱۱ نوشهر -- درگذشته ۹ دی ۱۳۹۵ تهران) شاعر، نویسنده، مترجم و روزنامه‌نگار

او فرزند توران وزیری تبار و سرهنگ محمد فرخزاد بود و از دیگر اعضای خانواده‌اش، فروغ فرخزاد و فریدون فرخزاد بودند. وی کودکی‌اش را در نوشهر و شهرهایی دیگر گذراند و در تهران بزرگ شد و پیش از رفتن به مدرسه، خواندن را آموخته و با کتاب‌خوانی مأنوس شد. پس از وقایع شهریور ۱۳۲۰ پدرش از نوشهر به تهران آمد و او در دبستان ژاله و سروش درس خواند و در این دوره استعداد ادبی‌اش آشکار شد. همچنین از ۹ سالگی زبان انگلیسی را با آموزگار در خانه آموخت و در انجمن فرهنگی پروین و انجمن ایران و آمریکا ادامه داد.

برخی از آثار:
دانشنامه زنان فرهنگساز ایران و جهان "در دو جلد با عنوان اصلی «زن از کتیبه تا تاریخ» انتشارات زریاب ۱۳۷۸
کارنمای زنان کارای ایرانی، نشر قطره ۱۳۸۱
اوهام سرخ شقایق: برگزینی از اشعار زنان زمان، نشرناژین ۱۳۸۰
زنان همیشه: گزیده اشعار کلاسیک، نیمایی و آزاد شاعران زن ایران (۱۳۳۰ - ۱۳۸۰) انتشارات نگاه ۱۳۸۱
نیمه‌های ناتمام: سیری در شعر زنان از رابعه تا فروغ، کتابسرای تندیس ۱۳۸۰
دستان سخن گوی شاملو
مسیح مادر "نشان زن در زندگانی و آثار احمد شاملو" ۱۳۸۲
زن شبانه موعود "نشان زن در آثار سهراب سپهری" انتشارات نگاه ۱۳۸۳
کسی که مثل هیچ‌کس نیست: درباره فروغ فرخ‌زاد، با همکاری مسعود قاسم‌زاده، نشرکاروان ۱۳۸۱
سفری در خط زمان
از همت بلند...، نشرجام ۱۳۶۲
چنگ مشوش، تهران‌صدا ۱۳۷۴
در انتهای آتش آیینه، کتابسرای تندیس ۱۳۸۱
[سلام مادر] با همکاری شهلا تجویدی، علی‌اصغر تجویدی (شیرازی) رضا معصومی، نشرجام ۱۳۸۱
کارنامه به دروغ: جستاری‌نو در شناخت اسکندر مغانی از الکساندر مقدونی، انتشارات علمی۱۳۷۶
[مجموعه داستان «هفت زن هفت داستان»] راهیان اندیشه ۱۳۷۶
۱۳۵۲ - دفتر شعر «خوشبختی در خوردن سیب‌های سرخ»
۱۳۵۰ - مجموعه داستان «دیداری در پاییز»  انتشارات پدیده
۱۳۹۴ - کتاب مسافر قاره ششم
ترجمه:
مجموعه داستانهای کوتاه جای دیگر، جان‌بوینتن پریستلی، پوران فرخزاد، راهیان اندیشه ۱۳۷۸
مردی بر بالهای آینده (نوستراداموس) مرکز نشرصدا ۱۳۷۵
رؤیای یک مرد مسخره
افسانه‌های آقای استرنبری‌‌

‎🆔 https://www.tgoop.com/amirnormohamadi1976

#برگی_از_تقویم_تاریخ

☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘
#پوران_فرخزاد

☰

🔡 آزفا | آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان

@MorphoSyntax

#سخنرانی
فایل تصویری «پنجمین همایش بین‌المللی زبان‌ها و گویش‌های ایران».

سخنران:
👤دکتر احمد پاکتچی، دانشیار پژوهشکده مطالعات قرآنی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
موضوع: توسعه کاربست مقایسه با اسلاوی در ریشه‌شناسی واژگان فارسی.
زمان: 1399.
@Langture

▫️تاریخچه کودکی و نوجوانی بیمار می تواند اطلاعاتی در مورد سازماندهی شخصیت ارائه دهد و سرنخ های مهمی در مورد راهبردهای مقابله و مکانیسم های دفاعی مورد استفاده در استرس ارائه دهد.

سابقه ناتوانی یادگیری یا حداقل اختلال عملکرد مغزی قابل توجه است.

روانپزشک باید در مورد دوستان، ورزش، سرگرمی ها، فعالیت های اجتماعی و کار پرس و جو کند.

کاپلان و سادوک//

#آسیب_شناسی_روانی

🆔 @abpsy
Instagram.com/psymedia1

#یادداشتهای_من

🔹 هوش مصنوعی و بهای سنگین راحتی: آیا در مسیر از دست دادن توانایی‌هایمان هستیم؟

✍️ ع- ف

🔸 چند روز پیش به نانوایی رفته بودم. دستگاه کارت‌خوان اصلی نانوایی خراب شده بود. همان دستگاهی که تنها با وارد کردن تعداد نان و کشیدن کارت، مبلغ را محاسبه و از حساب کسر می‌کند. به همین دلیل، نانوا مجبور شد از دستگاه پوز استفاده کند و مبلغ نان و پلاستیک را دستی حساب کند. اما هر چه تلاش کرد، نتوانست عملیات ضرب و جمع را انجام دهد. در نهایت، خودم به او کمک کردم. او مدام می‌گفت: «نمی‌دانم چرا این‌طور شده است. تا دو سال پیش همه چیز را مثل کامپیوتر حساب می‌کردم، اما از وقتی این دستگاه‌ها آمده‌اند، حساب و کتابم ضعیف شده است.»

🔸 این ماجرا مرا به یاد دوران پیش از تلفن‌های همراه انداخت. زمانی که بسیاری از شماره تلفن‌ها را از حفظ می‌دانستم، اما اکنون حتی شماره‌های خودم را به خاطر نمی‌آورم. گویی دیگر توانایی حفظ کردن شماره‌ها را از دست داده‌ام.

🔸 با خودم فکر کردم که در ادامه پیشرفت فناوری، به‌ویژه با توسعه هوش مصنوعی، ممکن است چه توانایی‌های دیگری از دست بروند. اکنون بسیاری از کارهایی را که پیش‌تر خودمان انجام می‌دادیم، هوش مصنوعی برای ما انجام می‌دهد. به عنوان نمونه، زمانی منابع مقالات را با دقت و زحمت تنظیم می‌کردیم، اما حالا کافی است منابع را به هر شکلی وارد کنیم و از هوش مصنوعی بخواهیم آن‌ها را طبق فرمت دلخواه (مثل APA یا ونکوور) تنظیم کند. او این کار را در کسری از ثانیه انجام می‌دهد.

🔸 حتی خود من که نوشتن بخشی از کارم است، دیگر کمتر به بازنویسی مطالب می‌پردازم. پیش‌تر هنگام بازنویسی، بسیار دقت می‌کردم که ساختار جملات درست و مرتب باشد، اما حالا بیشتر این وظیفه را به هوش مصنوعی می‌سپارم. راستش، احساس می‌کنم توانایی‌ام در نوشتن که پیش‌تر مزیت ویژه‌ای بین همکارانم محسوب می‌شد، به‌تدریج کاهش یافته است.

🔸 شما چه نظری دارید؟ به نظرتان آیا در آینده نیازی به یادگیری اصول نگارش و ویرایش خواهیم داشت؟ آیا تصور می‌کنید پیشرفت فناوری ممکن است توانایی‌های دیگری را نیز از ما بگیرد؟

✅ توضیح: این متن نیز با استفاده از هوش مصنوعی بازنویسی شده است.

🆔 @LinguisticsBookshelf

#مقاله
متن کامل مقاله «نشانه-معناشناسی عاطفی گسست و انسداد گفتمانی در داستان حسنک وزیر» اثر دکتر ساره زیرک
@Langture

‍ ☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘

۱۰ دی سالروز درگذشت امیربانو کریمی

(زاده ۹ دی ۱۳۱۰ تهران– درگذشته ۱۰ دی ۱۴۰۲ تهران) استاد ادبیات فارسی و متخصص در سبک هندی و صائب‌شناسی

او فرزند شاعر کریم امیری فیروزکوهی بود و با پایان تحصیلات متوسطه در مدرسه شاهدخت، به کار تدریس پرداخت و تحصیلاتش را تا مقطع دکترای زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران ادامه داد و در همان دانشگاه مشغول به تدریس ادبیات شد. وی در سال ۱۳۵۰ از رساله دکترا که به پیشنهاد محمد معین درباره جوامع‌الحکایات و لوامع‌الروایات بود، دفاع کرد و در سال ۱۳۵۹ باب نخست آن توسط مؤسسه انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید.
او از ازدواج نخست، صاحب یک دختر شد و در ازدواج دوم، سال ۱۳۴۲ با مظاهر مصفا، شاعر و استاد دانشگاه تهران، صاحب فرزندانی شد که علی مصفا بازیگر و فیلم‌ساز بود. او نیز در بخشی از فیلم سیمای "زنی در دوردست" ساخته پسرش بازی کرد.
یکی از دخترانش نیز عروس جعفر شهیدی شد.
وی در چهارمین همایش چهره‌های ماندگار سال ۱۳۸۳ به‌عنوان چهره ماندگار زبان و ادبیات فارسی برگزیده شد.
او برای همدردی با مصیبت‌دیدگان سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین توسط سپاه پاسداران، در دی ۱۳۹۸ از شرکت در جایزه کتاب سال ایران انصراف داد. وی با انتشار یادداشتی کوتاه در ۲۳ دی ۱۳۹۸ ضمن اعلام انصراف از شرکت در جایزه کتاب سال، دلیل دیگر این تصمیم را تسکین شرمساری خود از سال‌ها تدریس پرهیز از دروغ و نامردمی به دانشجویان و نیز سال‌ها تنفس در فضای مسموم دروغ و ریا در دانشگاه تهران عنوان کرد و در یادداشتی با تیتر «کار ملک از نابسامانی ز میزان درگذشت» اعتراضش را نوشت.

گزیده آثار:
تصحیح انتقادی بخش دوم و سوم جوامع‌الحکایات و لوامع‌الروایات (۴ جلد) ۱۳۵۹.
جمع‌آوری و حاشیه‌نویسی و تعلیق دیوان امیری فیروزکوهی در ۲ چاپ، بنیاد فرهنگ ایران ۱۳۵۵.
طرح دو بیت و دویست و یک غزل از دیوان صائب تبریزی، انتشارات زوار  ۱۳۶۸.
تصحیح دیوان حکیم فیاض لاهیجی، انتشارات دانشگاه تهران ۱۳۷۲.
منتخب حدیقه‌الحقیقه حکیم سنایی انتشارات زوّار ۱۳۷۴.

‎🆔 https://www.tgoop.com/amirnormohamadi1976

#برگی_از_تقویم_تاریخ

☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘
#امیربانو_کریمی