📢 تصویر روز ناسا
🗓 سه‌شنبه ۶ آذر ۱۴۰۳

عنوان: کهکشان سامبررو
عکس: وب و هابل

کهکشان زیبای سامبررو یکی از بزرگ‌ترین کهکشان‌ها در خوشه کهکشانی سنبله است. نوار تاریک گرد و غبار که بخش میانی کهکشان سامبررو را در نور مرئی پنهان می‌کند (تصویر پایین)، در واقع در نور مادون قرمز به شدت می‌درخشد (تصویر بالا). تصویر نشان داده شده درخشش مادون قرمز را در رنگ آبی کاذب نشان می‌دهد که به تازگی توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) ثبت شده و دیروز منتشر شده است، که در بالای یک تصویر آرشیوی گرفته شده توسط تلسکوپ فضایی هابل ناسا در نور مرئی قرار دارد. کهکشان سامبررو، که به نام M104 نیز شناخته می‌شود، حدود ۵۰,۰۰۰ سال نوری گسترده است و ۲۸ میلیون سال نوری دورتر قرار دارد. M104 را می‌توان با یک تلسکوپ کوچک در جهت صورت فلکی سنبله مشاهده کرد.

@sbu_astronomy🪐

#پروژه_های_آینده_ناسا
🔅 قسمت دوم

⚜️ سنجاقک | Dragonfly

🔘 شاید سنجاقک جاه‌طلبانه‌ترین ماموریت علمی ناسا باشد. یک روتورکرافت با ابعاد یک ماشین و مجهز به سوخت هسته‌ای که برای کاوش مناطق مختلف تیتان، قمر سیاره زحل طراحی شده است. جو آرام و جاذبه‌ی کم این قمر، به سنجاقک اجازه پرواز آزادانه جهت جمع‌آوری نمونه و مطالعه زمین‌شناسی سطح تیتان را می‌دهد. ماموریت دیگر این پروژه تشخیص میزان قابل سکونت بودن تیتان و جستجوی نشانه‌هایی از وجود حیات مبتنی بر آب یا هیدروکربن است. سنجاقک حوالی تیر یا مرداد سال 2028 به فضا پرتاب می‌شود.

🖊آرمین طالب منوچهری

@sbu_astronomy🪐

🌑"کشف جدید ناسا: سیاه‌چاله‌ای بزرگ‌تر از انتظار"


🔭 تلسکوپ جیمز وب ناسا، که در سال ۲۰۲۲ فعالیت خود را آغاز کرد، در تحقیقات جدید خود نشان داده که سیاه‌چاله‌های بسیار بزرگ در ابتدای کیهان وجود دارند، که قبل از زمانی که انسان‌ها انتظار داشتند، تشکیل می‌شوند.

☀️ یکی از این سیاه‌چاله‌ها به نام LID-568، در زمانی که کیهان حدود ۱۱ درصد سن کنونی خود داشت، شناسایی شده است. این سیاه‌چاله جرمی حدود ۱۰ میلیون برابر با خورشید دارد و بیشتر از ۲۵ برابر سیاه‌چاله  (Sagittarius A) در مرکز کهکشان راه شیری است.

🌠 تحقیقات نشان می‌دهند که LID-568 با جذب ماده به سرعتی بیشتر از حد محدود تئوریکی به نام حد ادینگتون، رشد می‌کند.

⭐ حد ادینگتون (Eddington limit) به میزان حداکثر نور (یا انرژی تابشی) که یک جسم مانند یک ستاره یا یک سیاه‌چاله می‌تواند تولید کند، بدون اینکه فشار تابشی ایجاد شده باعث شکست ساختار جرم آن شود، گفته می‌شود. این حد به نام اخترشناس آرتور ادینگتون نامگذاری شده است.

📡 سیاه‌چاله‌های اولیه می‌توانند از دو راه تشکیل شوند: یکی از طریق انفجار مرگبار اولین نسل ستاره‌ها و دیگری از طریق فروپاشی گرانشی در مراحل اولیه کیهان. این فرآیندها به تشکیل سیاه‌چاله‌های بزرگ در زمان کوتاهی پس از بیگ بنگ کمک می‌کنند.


🛰️ کشف LID-568 نشان می‌دهد که یکی از مراحل رشد سیاه‌چاله‌ها می‌تواند در یک مدت زمان کوتاه و سریع اتفاق بیفتد، که ممکن است نیاز به بازنگری در مدل‌های موجود از تشکیل و رشد سیاه‌چاله‌ها داشته باشد. این یافته‌ها به دانشمندان کمک می‌کند تا بهتر بفهمند که چگونه سیاه‌چاله‌های بسیار بزرگ در مراحل ابتدایی کیهان تشکیل و رشد یافته اند.

🖊سیده فاطمه موسوی

@sbu_astronomy🪐

📢 فراخوان دعوت به همکاری در نشریه آندرومدا

🛸 کانون نجوم دانشگاه شهیدبهشتی جهت انتشار نشریه آندرومدا، نشریه تخصصی در زمینه نجوم و ستاره‌شناسی، از علاقه‌مندان در زمینه‌های ذیل، دعوت به همکاری می‌نماید:

_نویسندگی
_گرافیک
_تولید محتوا
_ویراستاری

🫱🏼‍🫲🏻 جهت اعلام آمادگی، فرم علاقه‌مندی را از طریق لینک https://survey.porsline.ir/s/bzjjnQah
تکمیل بفرمایید.

@sbu_astronomy🪐

#پروژه_های_آینده_ناسا
🔅 قسمت سوم

⚜️ پانچ | PUNCH

🔘پانچ که کوتاه شده‌ی "Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere" یا "قطبش‌سنجی برای اتحاد تاج خورشید و هلیوسفر" مجموعه‌ای 4 ماهواره‌ی کوچک است که در مدار پایینی زمین مستقر شده و وظیفه رصد سه‌بعدی تاج خورشید، تصویربرداری، مطالعه بادهای خورشیدی و اثرات آن روی منظومه شمسی به خصوص زمین را عهده دارد.

🖊آرمین طالب منوچهری

@sbu_astronomy🪐

یلداتون مبارک✨

یلدا از دیدگاه نجوم 💫
همراه شعر📄

📝گوینده و نویسنده: مهدی خسروی.

تولید شده توسط کانون نجوم شهید بهشتی

@sbu_astronomy🪐

سلام به دانشجوهای عزیز بهشتی
امیدواریم حال دلتون خوب باشه ❤️✨

ما اعضای کانون محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی، مدتی هست در نشریهٔ "زمین ما🌍🌱" داریم از مسائل روز محیط‌زیستی که این روزا همه‌مون باهاشون مواجه هستیم، می‌نویسیم

همهٔ شما و به‌خصوص دانشجوهای خوابگاهی، می‌دونید که سگ‌ها و گربه‌هایی توی محیط خوابگاه و دانشگاه زندگی می‌کنن که تعدادشون کم هم نیست و گاهی اذیت میشن و هرازگاهی هم باعث ترس و اذیت و آزار دانشجوها می‌شن...
دغدغهٔ نشریهٔ زمین ما با بیشتر شدن این مشکلات، بررسی این موضوع به صورت علمی و منطقی هست که اصلا راهکار درست چیه؟
ما اینجاییم تا دیدگاه دانشجوها را راجع‌به این مسئله رو بدونیم
که چرا مخالف
و یا موافقِ بودن، غذا دادن و حمایت کردن از این حیوانات هستن؟
در شمارهٔ هفتم نشریه زمین ما هم دونفر از بچه‌ها این مسئله رو شرح دادن؛ دوست داریم نظر شما رو راجع به این نوشته بدونیم چون قراره که مطالب ادامه پیدا بکنه....

بدون شما از پس این کار بر نمیایم:)
پس با ما در ارتباط باشید و نظراتتون رو بهمون بگید که
ما می‌خوایم به محیط زیست و حیوانات دانشگاهمون کمک کنیم😍🐶

راه ارتباطی شما با ما:
@gandom_40

🛰کاوشگر ناسا به نزدیک‌ترین فاصله از خورشید رسید

☀️کاوشگر خورشیدی «پارکر» ناسا در تلاش برای ثبت رکورد نزدیک‌ترین فاصله به خورشید، وارد جو بیرونی این ستاره شده است. این کاوشگر در حالی که دمای ۱۴۰۰ درجه سانتی‌گراد و تابش شدید را تحمل می‌کند، در حال انجام سریع‌ترین حرکت یک جسم ساخته دست بشر در ساعت است: ۴۳۰،۰۰۰ مایل بر ساعت.

✨این مأموریت که در سال ۲۰۱۸ آغاز شد، تاکنون ۲۱ بار از کنار خورشید عبور کرده است. اما فاصله روز کریسمس رکوردی جدید به‌جا می‌گذارد و کاوشگر تا فاصله ۶.۲ میلیون کیلومتری سطح خورشید نزدیک می‌کند.

💫کاوشگر پارکر که با سپری از جنس کامپوزیت کربن به ضخامت ۱۱.۵ سانتی‌متر محافظت می‌شود، اطلاعات ارزشمندی درباره نحوه عملکرد خورشید جمع‌آوری می‌کند. دانشمندان ناسا امیدوارند این مأموریت به درک بهتر از جو خورشید و تعاملات آن با منظومه شمسی کمک کند.

🖊ستاره رحمانی

@sbu_astronomy 🪐

١٠ سال رصد سیارات خارجی منظومهٔ شمسی توسط تلسکوپ فضایی هابل

از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۴، هابل در برنامه‌ای به نام "میراث جو سیارات خارجی" به اختصار OPAL به مطالعهٔ سیارات خارجی پرداخته‌است تا مشاهدات طولانی‌مدتی از مشتری، زحل، اورانوس و نپتون انجام داده و به درک پویایی و تکامل اتمسفر آن‌ها کمک کند.

این چهار سیاره دارای اتمسفری عمیق و بدون سطح جامد هستند. جو متلاطم آن‌ها دارای سیستم‌های آب‌و‌هوایی منحصر به فردی است و هر یک دارای فصل‌هایی هستند که سال‌ها طول می‌کشد تا به دور خورشید بچرخند. این چهار دنیای شگفت‌انگیز به‌عنوان نمایندگانی برای درک آب‌و‌هوا و اقلیم سیارات مشابه در حال گردش به دور ستاره‌های دیگر عمل می‌کنند.

برنامهٔ OPAL هابل به‌طور منظم هر ساله زمانی که سیارات به زمین نزدیک‌تر هستند، که به آن "opposition" گفته می‌شود، از این سیارات بازدید کرده‌است. این کار باعث ایجاد یک آرشیو بزرگ از داده‌ها شده که به کشفیات شگفت‌انگیزی منجر شده‌است.

🖊فاطمه هاشمی‌نسب
منبع

بخش اول
#هابل

@sbu_astronomy🪐

مشتری

باندهای ابری مشتری نمایی همیشه در حال تغییر از اشکال و رنگ‌ها را ارائه می‌دهند. همیشه آب‌و‌هوای طوفانی در مشتری وجود دارد: گردبادها (cyclones and anticyclones)، shear winds و بزرگ‌ترین طوفان در منظومهٔ شمسی، لکهٔ سرخ بزرگ (GRS)، که با توجه به رصد هابل در حال کاهش اندازه است، اما هنوز به اندازه‌ای بزرگ است که می‌تواند زمین را ببلعد. جو مشتری عمدتاً با ابرهای کریستالی یخ آمونیاکی پوشیده شده‌است که بر روی جوی به عمق ده‌ها هزار مایل قرار دارد.

داده‌های OPAL به تازگی اندازه‌گیری کردند که چگونه بیضی‌هایی با نام oval، که تنها در طول موج‌های فرابنفش قابل مشاهده‌اند، در "پوشش‌های قطبی" مه استراتوسفری ظاهر می‌شوند.

برخلاف زمین (با انحراف محوری ۲۳.۵)، محور مشتری تنها سه درجه مایل است. تغییرات فصلی قابل‌انتظار نیست مگر اینکه فاصلهٔ مشتری از خورشید در طول مدار ۱۲ ساله‌اش حدود ۶۴ میلیون کیلومتر تغییر کند. یافته‌های OPAL همچنین از مأموریت Juice درباره زیست‌پذیری قمرهای اقیانوس‌دار مشتری حمایت می‌کند.


🖊فاطمه هاشمی‌نسب

منبع

بخش اول
#هابل
@sbu_astronomy🪐

زحل
بیش از ۲۹ سال طول می‌کشد تا زحل به دور خورشید بچرخد، بنابراین OPAL آن را برای حدود یک چهارم سال زحلی دنبال کرده‌است. انحراف محور زحل ۲۶.۷ درجه است و تغییرات فصلی عمیق‌تری را نسبت به مشتری تجربه می‌کند. فصل‌های زحلی تقریباً هفت سال طول می‌کشند. هابل می‌تواند سیستم حلقه‌ای را از زاویه‌ای مایل تقریباً ۳۰ درجه‌ای و لبهٔ حلقه‌ها مشاهده کند. در این حالت، حلقه‌ها تقریباً ناپدید می‌شوند زیرا نسبتاً نازک هستند. این اتفاق مجددا در سال ۲۰۲۵ اتفاق خواهد افتاد.
برنامهٔ OPAL تغییرات رنگ جو زحل را نشان‌ می‌دهد که ممکن است ناشی از تغییر ارتفاع ابرها و بادها باشد. رنگ متغیر ابتدا توسط مدارگرد کاسینی شناسایی شد. تغییرات مشاهده‌شده اندک هستند زیرا OPAL تنها بخشی از یک سال زحلی را پوشش داده‌است و تغییرات عمده زمانی اتفاق می‌افتد که زحل به فصل بعدی وارد شود.
در حلقه‌های زحل پدیده‌‌ای به نام "Spoke" وجود دارد که در سطح حلقه‌ها مشاهده شده‌است. این لکه‌ها اولین بار در داده‌های OPAL در سال ۲۰۲۱ ظاهر شد و نظارت بلندمدت نشان می‌دهد که هم تعداد و هم کنتراست آنها با فصل‌های زحل تغییر می‌کند.
منبع
🖊فاطمه هاشمی نسب
#هابل
@sbu_astronomy

انجمن علمی دانشجویی نجوم دانشگاه الزهرا به همکاری مجله نجوم و گنبد مینا برگزار می‌نماید:

☆ماهگرد چهاردهم☆
گردهمایی منجمین آماتور و علاقه‌مندان نجوم
"این سمینار به منظور ایجاد محفلی صمیمانه برای منجمین آماتور و علاقه مندان این زمینه، جهت بررسی رویداد های نجومی،تعامل و اشتراک گذاری اطلاعات و توانایی های خود در زمینه نجوم و رصد آسمان و گپ و گفت های علمی بین شرکت کنندگان برگزار می گردد."

•از زمین تخت تا زمین کروی
(مهتاب نوش آبادی)

•کیهان با طعم تمشک
(آرش دانش)

•جام دار جوان
(هانیه کیایی)

•زینگ زنگ
(هانیه الماسی و امیرمحمد یاوری)

•انفجار، زمان، زندگی
(حانیه جزیری و بنیتا لحنی)

۴شنبه ۲۶ دی  ۱۴۰۳
⏰ساعت ۱۸الی ۲۰

🧭منطقه فرهنگی و گردشگری عباس آباد، پارک آب و آتش، آسمان نمای گنبد مینا
ورود برای همه علاقه مندان آزاد است.
ظرفیت محدود.

◇جهت ثبت نام(حضوری) از این لینک اقدام کنید.◇
◇جهت ثبت نام(مجازی) از این لینک اقدام کنید.◇

ارتباط با ادمین ماهگرد:
🆔@mahgard_admin
#دانشگاه_الزهرا #انجمن_نجوم #انجمن_نجوم_دانشگاه_الزهرا #مجله_نجوم #گنبد_مینا

اورانوس

سیارهٔ اورانوس بسیار متمایل است به طوری که محور چرخش آن تقریباً در صفحهٔ استوای سیاره قرار دارد. این وضعیت باعث می‌شود که سیاره تغییرات فصلی رادیکالی را در طول سفر ۸۴ ساله‌اش به دور خورشید تجربه کند. نتیجهٔ این مایل بودن سیاره این است که بخشی از یک نیم‌کره به مدت زمان‌های طولانی، تا ۴۲ سال، کاملاً بدون نور خورشید می‌ماند. برنامهٔ OPAL در حال حاضر قطب شمال را که به سمت خورشید متمایل شده، زیر نظر دارد.

در OPAL، تلسکوپ هابل برای اولین بار اورانوس را پس از اعتدال بهاری تصویر برداری کرد؛ زمانی که خورشید آخرین بار مستقیماً بر استوای سیاره تابید. هابل همچنین توانست چندین طوفان را با ابرهای بلور یخ متان که در عرض‌های جغرافیایی میانهٔ شمالی ظاهر می‌شوند، شناسایی کند.

قطب شمال اورانوس اکنون دارای مه‌ فتوشیمیایی ضخیمی شده‌است و چندین طوفان کوچک در نزدیکی لبهٔ مرز آن وجود دارد. هابل اندازهٔ کلاهک قطب شمال را زیر نظر دارد و می‌گوید این کلاهک سال به سال روشن‌تر می‌شود و با نزدیک شدن به انقلاب تابستانی شمالی در سال ۲۰۲۸، به طور مستقیم به سمت زمین قرار گیرد.

🖊فاطمه هاشمی نسب
منبع
اعتبار تصویر: NASA/ESA/HST
#هابل

نپتون

زمانی که فضاپیمای وویجر ۲ در سال ۱۹۸۹ از کنار نپتون عبور کرد، ستاره‌شناسان با یک لکهٔ تاریک بزرگ به اندازهٔ اقیانوس اطلس در جو آن مواجه شدند. آیا این لکه مانند لکهٔ سرخ بزرگ مشتری پایدار است؟ این سوال تا زمانی که هابل در سال ۱۹۹۴ نشان داد چنین طوفان‌های تیره‌ای گذرا هستند، بی‌پاسخ ماند؛ طوفان‌هایی که در مدت دو تا شش سال ظاهر و سپس ناپدید می‌شوند. در طول برنامهٔ OPAL، هابل پایان یکی از لکه‌های تاریک و چرخهٔ کامل زندگی یک لکهٔ دیگر را مشاهده کرد - هر دو به سمت استوا مهاجرت کرده و سپس محو شدند.

مشاهدات هابل ارتباطی بین تغییرات فراوانی ابرهای نپتون و چرخهٔ ۱۱ ساله خورشیدی کشف کرد. نپتون دورترین سیارهٔ بزرگ در منظومهٔ شمسی ماست و تنها حدود ۰.۱ درصد از شدت نوری که زمین دریافت می‌کند، به آن می‌رسد؛ با این حال، به نظر می‌رسد آب‌و‌هوای ابری جهانی نپتون تحت تأثیر فعالیت‌های خورشیدی قرار دارد. آیا چهار فصل سیاره (که هر یک تقریباً ۴۰ سال طول می‌کشد) نیز نقشی ایفا می‌کنند؟ ممکن است اگر برنامه OPAL تا سال ۲۱۷۹ بر روی هابل ادامه یابد به این موضوع پی ببریم!

🖊فاطمه هاشمی نسب
منبع
منبع تصویر
@sbu_astronomy🪐
#هابل

📡 مریخ در کمترین فاصله به زمین: ۲۷ دی را از دست ندهید!

🛸 کمیته آماتوری انجمن ‎نجوم ایران: در شامگاه پنج‌شنبه ۲۷ دی، سیاره ‎مریخ به وضعیت مقابله قرار دارد و به نزدیکترین فاصله خود با ‎زمین می‌رسد و در کنار آن سیاره‌های زحل، زهره و مشتری قابل مشاهده خواهند بود.

🖋 ارسالی: امیرعلی شجاعی

@sbu_astronomy🪐

🛸سفر در زمان

🌒داستان ماه‌گرفتگی کریستف کلمب و بومیان آمریکا

✨کریستف کلمب در جریان سفری‌به همراه خدمه‌اش در جزیرهٔ جامائیکا گرفتار شده بود. کشتی‌های آن‌ها به‌دلیل آسیب‌های شدید دیگر قادر به حرکت نبود. بومیان جزیره ابتدا به او و خدمه‌اش غذا و کمک ارائه دادند، اما پس از چند ماه، به‌دلیل رفتار ناپسند برخی از خدمه، بومیان از کمک به آن‌ها خودداری کردند.
بدون غذای کافی، کلمب و همراهانش در وضعیت خطرناکی قرار داشتند. در این شرایط، کلمب به دانش نجومی خود متوسل شد. او از طریق تقویمی که به همراه داشت متوجه شد که قرار است در 29 فوریه 1504 یک ماه‌گرفتگی رخ دهد.
کلمب تصمیم گرفت از این پدیدهٔ طبیعی برای ترساندن بومیان و ترغیب آن‌ها به همکاریِ مجدد استفاده کند. او با رهبران بومی دیدار کرد و ادعا کرد که خدای او (خدای مسیحیت) از رفتار آن‌ها عصبانی است و نشانهٔ این خشم، ناپدید شدن ماه خواهد بود.
در روز موعود، ماه‌گرفتگیِ کامل رخ داد. بومیان ترسیدند و چهرهٔ اَبَرانسان به کریستف کلمب دادند.
در همان حال او به بومیان گفت که به او و یارانش غذا و سرپناه دهند تا عصبانیت خدا  آرام بگیرد و بومیان پذیرفتند.
(این واقعه در سال 1504 میلادی، در جریان سفر به دنیای جدید رخ داد)

🖊مهدی خسروی

منبع
+کتاب  (Columbus: the four voyages, 1492-1504)

#سفر_در_زمان

@sbu_astronomy🪐