Uzum Ўзбекистоннинг аёллар IT-ҳамжамиятини қўллаб-қувватлайди ва Women in tech халқаро ташкилотининг филиали билан ҳамкорликни бошлайди

Ҳамкорлик IT-саноатида аёллар ва қизларни ривожлантиришга қаратилган биргаликдаги фаолиятни назарда тутади.

Uzum миллий рақамли экотизими ва Women in tech халқаро ташкилотининг Ўзбекистондаги филиали ўртасида ҳамкорлик меморандуми имзоланди. Ҳамкорлар IT соҳасида аллақачон ишлаётган ёки бу соҳада ўз карерасини энди бошлашни бошламоқчи бўлган қизлар ва аёллар учун ўқитиш ва менторлик дастурларини яратишга алоҳида эътибор қаратишни режалаштирмоқда.

Батафсил

Реклама

Иқбол Қўшшаева — юраги яхлит аёл. Гапни мўлжалга уриб гапирди.

Кино, санъат ва тарихнинг мустақиллиги, цензурадан холилигини “Муҳташам юз йил” сериали ва бизнинг мисолимизда солиштирган.

“Hoshiya”ни тўлиқ бу ерда кўринг:

https://youtu.be/PtYuLz9u634

@shahnozxon

Хотин-қизлар сиёсатда фаоллашаётгани сайловларда кўринди

Бугун “Дебат-холл”да бўлиб ўтган муҳокамаларда шу ҳақида гапирдим.

Куни кеча бўлиб ўтган сайловлар нафақат сиёсий жараён, балки ижтимоий онгга аёллар сиёсий фаоллигини сингдириш йўлида қўйилган катта қадам сифатида кўрилиши керак деб ҳисоблайман.

Халқаро кузатувчилар, хусусан, ЕХҲТ Демократик институтлар ва инсон ҳуқуқлари бюроси ҳам бу ўзгаришларни ижобий баҳолади.

Ўзбекистонда аёллар учун ажратилган гендер квотаси бу йил 30 фоиздан 40 фоизга кўтарилди. Лекин амалда номзодларнинг 45 фоизини хотин-қизлар ташкил қилди. Теледебатларда, хусусан, “Қалампир-дебат” да аёлларимиз қандай порлашди — офарин!

Участка сайлов комиссияси аъзоларининг 58 фоизини ҳам аёллар ташкил этди. Аёллар кўплаб участкаларда етакчи лавозимларга эга бўлиб, сиёсий жараёнларни бошқаришда муҳим ролни бажаришди.

Хуллас, бу сафарги
сайловлар хотин-қизларимизнинг фаоллигини яққол кўрсатди. Бардавом бўлсин!

#sаylоv24
@shahnozxon

Кеча бошқотирмани ечаётсам, шундай бир жумла пайдо бўлди: “Ҳақиқат хосларнинг эмас, мардларнинг йўлидир”. Бу фикр кимга тегишли эканлигини билмадим. Аммо жуда ёқди. Лаззатландим.
Сиз ҳам лаззатланинг, деб ёзиб қўйяпман.

Усмон Азим

Тарихда биринчи ҳайдовчи аёл киши бўлганини биласизларми?

Кунлардан бир куни ўттиз тўққиз яшар аёл эрининг янги машинасини сўроқсиз олиб, икки боласини ўтқазди-да, Манхаймдан тўқсон километр узоқликдаги Портсхаймга (Германия шаҳарлари), онасиникига жўнаб кетди. Манзилга етиб боргач эрига “Биз бувимизникига эсон-омон етиб келдик, энди ортга қайтяпмиз” деган телеграммани юборди-ю, рулни ортга бурди.

Аёлнинг бу иши ҳақиқий жасорат эди: у икки йилдан бери эри синовдан ўтказишни пайсалга солаётган машинани синаб берди!

Эри, эҳтимол дангасалик қилгандир, ёки қўрққандир, ё шунчаки кўпчилик эркакларга хос: “бўлар ишни ортга суравериш” деган сурункали касаллиги бўлгандир (ғичирлаётган эшик, эшиги узилиб тушай деётган жавон ёки чархланишини ойлаб кутаётган пичоқлар эсга тушдими)😊.
Воқеа 1888 йили бўляпти, босиб ўтилган масофа 196 километр, машина ҳали бундай узоқ йўлга умуман синовдан ўтмаган, аёлнинг исми эса Берта Бенс. Яъни ўша машҳур муҳандис, автомобиль ихтирочиси Карл Бенснинг турмуш ўртоғи эди.

Тасаввур қилинг, йўл хариталари ва GPS ҳали ихтиро қилинмаган, Берта эса онасини жуда кўргиси келяпти, яна эрига туртки-мотивация беришни ҳам истайди: аёл истаги – куч!

Аёл дарёлар ва темир йўллар ёрдамида йўналишни аниқлаб, болаларига йўл-йўлакай шеър-қўшиқ айтиб борган (машинадага радио ўрнатилмаган, ҳали радио тузук-қуруқ ихтиро ҳам қилинмаган эди, табиий).

Унинг 2 от кучига эга тўрт тактли двигателли, ёғоч ғилдиракли енгил аравада 12 соат давомида силкиниб юрганини тасаввур қилганимда, қанчалик жасоратли бўлганини ўйлайман. Балки бироз телбанамолиги ҳам бор эди. Эҳтимол, айнан шу туфайли унинг режаси амалга ошган бўлса керак.

Унинг Benz Motorwagen Но3 ни бошқариб қилган ноқонуний сафари автомобилнинг хавфсиз ва фойдаланишга яроқли эканлигини исботловчи дадил ҳаракат бўлди.

Шунингдек, Карлга ўз ишини давом эттиришга илҳом берувчи мужда вазифасини ўтади.

Берта машинада узоқ сафарга чиққан дунёдаги биринчи инсон эди. Мен ҳар сафар “аёл ҳайдовчи” ҳақидаги бемаъни стереотипларни эшитганимда, Бертани эслайман.

(тармоқдан олдим)

Аёллар, буни кимга жўнатишни биласизлар 😊

@shahnozxon

Сиёсий партиялар рўйхати бўйича сайланган депутатлар.

Рўйхатда бирорта Бош вазир ўринбосари ёки вазир йўқ.

"Вазир ишдан кетдими-қолдими" сиёсий интригаси тугагани билан барчани табриклайман.

Бир неча ойдан бери давом этиб келаётган вазият янгича сайлов тизимини тушуниш учун яхши баҳона бўлди.

Жамиятнинг сиёсий билимлари баъзан шундай "эмперик" йўлда ошиб боради. Энди кейинги сайловларда партия рўйхатидаги амалдорлар депутатликка сайланди деган хабарларга ишонишга шошмай турамиз.

Умуман, тайинловлар, ишдан кетишлар, лавозим рокировкалари ҳақидаги маълумотлар жуда қалтис, даров ишониб кетаверманглар, охирги дақиқада тасдиқланмаган бир қанча мисоллар бор.

Лекин инсон хотираси қисқа)

Шу ўринда кўзим тушган бир шарҳни кайфият учун қолдираман:

"кетса нима
қолса нима
тўйга текинга келмайди барибир"

Яъни тайинлов-истеъфо-сайланиш каби хабарларга одамлар "Бу менга нима беради?" деган нуқтаи назардан қарайди. Бундан халққа, жамиятга фойда бўлиши керак – муҳими шунда.

@shahnozxon

Жорий йилнинг 1 октябрь ҳолатига кўра, ноқонуний тамаки маҳсулоти савдоси туфайли давлат бюджети 390,6 млрд. сўм солиқ тушумларини бой берган.

Шу муносабат билан, ҳудудлардаги вазиятни ўрганиш мақсадида anhor.uz журналистлари Қашқадарё вилоятига бориб тамаки контрабандаси қандай ҳолатда эканлиги билан танишишди.

Расмий статистикага кўра Қарши шаҳрида тамаки контрабандаси 11%ни ташкил қилади. anhor.uz журналистлари вилоятдаги вазиятни ўрганиш чоғида турли дўконларга, бозорларга боришган, харидлар қилишган, маҳаллий аҳоли вакиллари билан суҳбатлашишган. Журналистларнинг сўровига вилоят божхона хизмати берган жавобига кўра, 2024 йилнинг ўтган даври мобайнида 9 та ҳолатда умумий 16 693 қути ноқонуний тамакининг (336 млн сўмлик) вилоятга кириб келиши олди олинган.

Журналистлар тайёрлаган материалдаги фактлар мени унчалик ҳайрон қолдирмади. Ноқонуний савдо билан кириб келадиган тамаки маҳсулотларнинг дўкон растасида очиқчасига турганию, исталган ёшдаги болага тамаки сотилиши каби ҳолатлар нафақат Қашқадарёда, балки бутун республикамизда учраши мумкин.

Тамаки контрабандасининг ортиб бораётгани сабаблари кўп, мисол тариқасида ноқонуний савдога қарши тизимли кураш етарли даражада эмаслиги, қонуний бозор назорат қилинмаслиги ва қонуний тамаки маҳсулотларига йирик солиқ ҳамда чекловларни кўрсатиш мумкин. Бюджет йўқотишлари йилдан йилга ортиб боришининг олдини олиш учун ҳам, мамлакатимизда контрабанда суръати ўсиб боришига йўл қўймаслик учун ҳам тегишли органлар тизимли равишда бунга қарши курашни жадаллаштириши зарур деб биламан.

Қушлар Ҳақ даласин донига борди,
Тоза руҳ ошиқнинг жонига борди,
Севган севилганнинг ёнига борди,
Мен сенинг ёнингга келдим, севгилим.

Жилға югургани каби дарёга,
Қўллар талпингани каби дуога,
Банда топингани каби Худога,
Мен сенинг ёнингга келдим, севгилим.

Изҳорга лойиқ вақт видога кетди,
Гадодан олганим гадога кетди,
Тан ерга кетди, жон самога кетди,
Мен сенинг ёнингга келдим, севгилим.

Кўнглимиз Вомиқдир, Узрога қочгай,
Шайхимиз Санъондек тарсога қочгай,
Худойим қувган қул Худога қочгай,
Мен сенинг ёнингга келдим, севгилим.

Истеъдодли шоиримиз Мансур Жумаев ўзининг абадий севгилиси – Оллоҳнинг ёнига кетибди, омонатини топширибди 😭

Мансурнинг ижоди ўзи каби кўнгилчан ва кўнгилдан эди. Яқиндагина янги китоби чиққанди.

Ахборот сайтлари унинг нафас етишмовчилигидан оламдан ўтганини айтишмоқда.

"Осмон тўла ҳаволар,
Фақат менга етмайди"

деганди бошқа шоир.

Осмонда ҳам ҳаволар тўла бўлмай қолди...

Шоирнинг яқинларига таъзиямни изҳор қиламан. Жойи Жаннатда бўлсин. Яна бир юлдуз учди, изи қолди, унутмаймиз! Яқинларига сабр тилайман.

@shahnozxon

Маошингизни кечиктиришяптими?

Балки бошлиғингиз сиз сўраган пайтда таътилингизни бермаётгандир? Бошқарув компанияси пулни жарақлатиб санаб олса ҳам, бузилган лифтни тузатмаяптими?

Бориб шартта-шарттта қонун бўйича гапириб ташлагингиз келади а? Шунақа гапирсангиз у томон ҳам дарров эсини йиғиб олади. Лекин бунинг учун элементар ҳуқуқларни билиш керак. Адвокат эса текинга ишламайди.

"Ҳуқуқ мактаби" иловаси текин адвокатингиз бўлиши, сизга ҳуқуқий гапларни, асосларни ўрагатиб туриши мумкин. Бир кўчириб олиб ишлатиб кўринг.

Иловани IOS вa Android орқали юклаб олинг.

Бирор ҳафта мунтазам ишлатганингиздан кейин юристлардек ҳуқуқий асослантириб гапира бошлаганингизни сезасиз, баҳсларда қонунлардан иқтибослар келтира бошлайсиз, салмоқли ҳуқуқий аргументлар ишлатишга ўтасиз. Қарабсизки, сўзингиз ўта бошлайди, ҳаққингизга тегишда қўрқа бошлашади.

“Ҳуқуқ мактаби” иловасини бир ишлатиб кўринг. Ёқса, раҳмат шарт эмас. Ёқмаса, ҳай, ўчириб юборарсиз)

Аминманки, ўчирмайсиз, муназам ишлатадиган бўласиз.

IOS учун ҳавола: https://apps.apple.com/uz/app/huquq-maktabi-mobile/id6544800269

Android учун ҳавола: https://play.google.com/store/apps/details?id=uz.jasurkholiqulov.huquqmaktabi&pcampaignid=web_share

@shahnozxon

Ҳокимлар энди маҳаллий кенгашларга раислик қилмаяпти. Бу нима дегани?

Сайлов жараёнлари тугади. Бироқ ўзгаришлар сайловдан кейин ҳам давом этмоқда.

Хусусан, илк маротаба маҳаллий Кенгашларга ҳокимлар раислик қилиши амалда бекор қилиниб, Кенгаш аъзолари орасидан сайланган депутат вилоят Кенгашига раислик қилишни бошлади.

Бу шунчаки оддий ўзгариш эмас, балки янгиланган Конституциямизда белгиланган тартибнинг амалда акс этиши.

Қолаверса, шусиз ҳам иши бошидан ошган ҳокимларнинг ташвиши биттага камайди. Кенгаш раисининг алоҳида бўлиши — маҳаллий ҳокимиятнинг самарадорлигини ошириш баробарида ҳокимиятлар бўлиниши принципининг амалда яна бир ифодасидир.

Бу йўналишда гендер тенглик ҳам аста ривожланяпти — учта вилоятда аёл депутатлар Кенгаш раиси этиб сайланибди.

Покиза Ахмеджанова - Сирдарё вилояти, Исмигул Хушмуродова - Қашқадарё вилояти, Сайёра Файзиева - Тошкент вилояти Кенгашларининг раиси сифатида ўз фаолиятини бошлади.

Умид қиламизки, мазкур ўзгаришлар ҳудудларда фуқаролар манфаатларини таъминлашга, маҳаллий ижро органлари фаолияти устидан Кенгашлар ва жамоатчилик назоратини кучайтиришга хизмат қилади, ҳокимларнинг халқ ва унинг вакиллари олдидаги ҳисобдорлиги ҳамда масъулиятини оширади.

Жиззах вилоятида 42 та тадбиркорлик субъекти тамаки маҳсулотларини ноқонуний олиб кириш билан шуғулланганлиги учун молиявий жазога тортилди. Давлат божхона қўмитасининг маълумотларига кўра, 2019 йилдан буён Ўзбекистонда тамаки маҳсулотларининг контрабандаси тез суръатлар билан ўсиб борган. 2023 йилнинг ўзида 291 та ҳолатда жами 88 миллиард 403 миллион 600 минг сўмлик 5 миллиард 622 миллион 506 қути тамаки маҳсулотлари ноқонуний олиб кирилган. Бу ҳолатлар нафақат давлат бюджетига салбий таъсир кўрсатади, балки тамаки маҳсулотларининг ички бозорини ҳам ноқонуний савдога ўтказиб юбориш хавфини туғдиради.

Контрабанда орқали олиб кирилган тамаки маҳсулотларининг сифатини назорат қилиш мумкин эмас, шунинг учун уларда инсон саломатлигига жиддий зиён етказиши мумкин бўлган зарарли моддалар миқдори юқори бўлиши эҳтимоли бор. Бу маҳсулотлар аҳоли ўртасида саломатлик муаммоларининг кўпайишига, яширин савдо эса, тамаки истеъмолининг ёшлар ўртасида ўсишига сабаб бўлиши мумкин. Шу билан бирга, давлат бюджети дефицитига олиб келиши мумкин. Масалан, 2024 йилнинг биринчи ярмида Ўзбекистон давлат бюджети дефицити 34 триллион сўмга етган, бу эса контрабанда ва ноқонуний савдонинг салбий оқибатларини янада яққолроқ кўрсатади.

Контрабанданинг мамлакат иқтисодиёти учун яна бир муаммоси — қонуний тадбиркорларни заифлаштиради. Қонунга риоя қилувчи тадбиркорлар ноқонуний маҳсулотлар билан рақобатда мағлубиятга учрайдилар, чунки контрабанда маҳсулотлари бозорда арзон нархларда сотилади ва мижозларни ўзига тортади. Бу қонуний йўл билан ишлайдиган тадбиркорлик субъектларининг бизнесини камайтиради, уларнинг солиқларини тўлиқ йиғилишига тўсқинлик қилади.

Тамаки контрабандасига қарши курашиш учун ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ва жамоатчилик ҳамкорлиги муҳим аҳамиятга эга. Фуқаролар ноқонуний маҳсулотлар ҳақида божхона ёки ҳуқуқ-тартибот идораларига хабар бериш орқали бу курашга ҳисса қўшишлари мумкин. Шунингдек, давлат ва жамоат ташкилотлари томонидан тамаки контрабандасининг зарари ҳақида кенг кўламдаги ахборот кампаниялари ўтказилиши ҳам самарали чора бўлиши мумкин. Бу нафақат давлат бюджетига, балки жамиятнинг умумий фаровонлигига ҳам ижобий таъсир кўрсатади.

Фан олимпиадалари ғолиблари ва уларнинг ўқитувчиларига жами 9 млрд сўм пул мукофоти ажратилди.

Бугун Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги томонидан 2023-2024 ўқув йили давомида халқаро ва минтақавий фан олимпиадаларида ғолибликни қўлга киритган ўқувчилар ва уларнинг устозларини тақдирлаш маросими бўлиб ўтди.

Ушбу тақдирлаш маросими фан олимпиадалари ғолибларини тақдирлаш тарихида энг миқиёсли ва сармоқлиси бўлди дейиш мумкин.

Бу йил иқтидорли ўқувчиларимиз ҳам мисли кўрилмаган юқори натижа қайд этишган: жами 122 медал! Уларни ва ўқитувчиларини тақдирлаш учун давлат бюджетидан жами 9 млрд сўм ажратилди.

Хусусан, энг нуфузли халқаро олимпиадалардаги медаллар учун:
— олтин медаль соҳибига — 187,5 млн. сўм, ўқитувчисига —
168,75 млн. сўм;
— кумуш медаль соҳибига — 112,5 млн. сўм, ўқитувчисига —
93,75 млн. сўм;
— бронза медаль соҳибига — 75 млн. сўм, ўқитувчисига —
56,25 млн. сўм берилди.

Ушбу медал эгалари давлат гранти асосида олий таълим муассасаларига қабул қилинади, устозларига эса келгуси ўқув йили учун
200 фоизгача устама белгиланади ва тўғридан тўғри олий малака тоифаси тақдим қилинади.

Бундан ташқари, нуфузли халқаро олимпиада ғолиблари кейинчалик таълим муассасаларида ўқитувчи бўлиб ғолиб бўлган фанидан дарс берган тақдирда, лавозим маошига 150 фоиз ҳар ойлик устама олади.

Шунингдек, халқаро ва минтақавий халқаро олимпиада совриндорлари олий таълим муассасаларига киришда ўз фанидан максимал баллга эга бўлади.

Вазирлик ушбу ғолибларнинг ҳар бирини қаҳрамон сифатида танитиб, қиёфасини, шахсини, ғалабагача келган йўлини кўрсатибди – кўришни тавсия қиламан.

Азиза Қурбонова фан олимпидаларининг тури, нуфузи, ҳалқаро тан олиниши нуқтаи назаридан фарқи ва даражаларини яхши тушунтирибди. Уни тўлиқ қўллаб-қувватлаган ҳолда қўшимча қилишим мумкинки, фан олимпиадалари ғолибларига эътибор мутаносиб равишда ва адолатли тарзда амалга оширилди. Бу сўнгги йилларда бир томондан жамоатчилик, бошқа томондан Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг эришган ютуғидир. Президентимиз соҳага доир ҳар бир йиғилиш ва тадбирларида иқтидорли ёшларни қўллаб-қувватлаш учун ҳеч нимани аямасликларини такидлаб келадилар. Бугунги тадбир шунинг яна бир яққол исботи бўлди.


Ёшларимиз спортдами, фандами, санъату ижоддами – қайси соҳада бўлмасин эришган ютуқлари бутун Ўзбекистоннинг ютуғидир. Чунки улар бизнинг инсон капиталимиз, сифатли авлодимиз ҳисобланади. Ўйлайманки, бугунги тақдирлов "Нимага спортга эътибор бериладию, илм-фанга эътибор берилмайди?" деган эътироз аралаш саволларга муносиб жавоб бўлди.

@shahnozxon