✳️ نشست علمی مناسبات دولت و قانون در ایران معاصر
(پی‌آیند انتشار دومین شماره نقدنامه علوم انسانی: در ورطه سوفسطایی)

مشروطه ایرانی 13مرداد 1285با امضای مظفرالدین‌شاه، شاه ناتوان قاجار، به پیروزی رسید و با کودتای 3 اسفندماه 1299 رضاخان به پایان رسید. این آغاز و پایان شاید روشن‌ترین توضیح درباره جنبش مشروطه و چگونگی تولد قانون در ایران معاصر باشد. هرچند عمر مشروطه کوتاه بود، اما قانون اساسی ایران که در فضای عمومی آن شکل گرفت، تا سال 1357باقی ماند و البته تا به امروز، درکی از معنی قانون را برای جامعه ایرانی، سیاستمداران و طبقه متوسط آن به میراث گذاشت؛ درکی که در آن، دولت تنها مجری قانون است و قانون به‌عنوان یک نظم و سازوکارِ حقوقی، می‌تواند با مقیدساختن قدرت شاه و رفع استبداد، آزادی به دنبال آورد و اوضاع نابه‌سامان کشور را روبه‌راه کند.
در این نشست، این موضوع به بحث گذاشته می‌شود.

میهمانان:
🔹دکتر محمدجواد غلامرضا کاشی (عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی)

🔹دکتر سیدمحمدتقی چاوشی (عضو هیئت‌علمی پژوهشکده فلسفه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)

🔹دبیر نشست: دکتر اباصالح تقی‌زاده (دبیر علمی گروه علوم سیاسی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی)

این نشست توسط گروه علوم سیاسی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی و با همکاری انجمن علمی دانشجویان علوم سیاسی دانشگاه تهران در سالن درودیان دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

زمان: سه‌شنبه 15 اسفند ۱۴۰۲، ساعت 14:30 تا 16:30

«کتاب زایش نوموس تانس زارتالودیس سراسر درک ما از اصطلاحی بنیادین در تاریخ فرهنگ غربی را از نو شکل می‌دهد. با این کتاب بی‌سابقه آشکار می‌شود که ما محتاج بازاندیشی به کل مضامینی هستیم که سنت اخلاقی و سیاسی‌مان را حول لفظ قانون گرد آورده است.»

*جورجو آگامبن*

🛑یادآوری نشست نقد و بررسی کتاب «زایش نوموس» اثر تانس زارتالودیس

✅ با حضور (وبیناری) مولف کتاب و مشارکت دکتر میر شرف الدین و دکتر کاظمینی

✅ دوشنبه ۱۴ اسفند از ساعت ۱۵:۳۰
موسسه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران

📌 یادآوری:
نشست مناسبات دولت و قانون در ایران معاصر ساعت ۱۴:۳۰ فردا در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

لینک مجازی جلسه
https://webinar.ihcs.ac.ir/b/ihc-1qj-osz-jg8

✅ یادآوری نشست علمی
اقتصاد و مطالعات میان رشته‌ای
(گرامیداشت مرحوم دکتر محمدحسین تمدن)

با ارائه سخنرانی‌های علمی از سوی:
دکتر محمدعلی همایون کاتوزیان
دکتر سیدهادی عربی
دکتر حسین راغفر
دکتر سیدمهدی زریباف
دکتر ابوالفضل پاسبانی صومعه

دبیر نشست:
دکتر علی اکبر ناسخیان
(دبیر گروه اقتصاد شورای بررسی متون)

امروز از ساعت ۱۰ الی ۱۲:۳۰
دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

🔷 در ورطۀ سوفسطایی
🔸شمارۀ دوم نقدنامۀ علوم انسانی
👤 دبیر علمی این شماره (علوم سیاسی): اباصالح تقی‌زاده طبری

📝 با آثاری از:
فردین مرادخانی، مهدی فدایی مهربانی، محمدرضا هدایتی، ابراهیم دهنوی و اباصالح تقی‌زاده طبری

🔃 و ترجمه‌هایی از:
- فصل ششم کتاب «آموزۀ اساس» اشمیت با عنوان «خاستگاه اساس»
- مصاحبۀ اشمیت در واپسین سالهای عمرش با نشریه ایتالیایی به سردبیری جورجو آگامبن

🔰 برای تهیه این شماره و شمارۀ پیشین مجله نقدنامه (گروه فلسفه)، علاوه بر امکان خرید حضوری از کتابفروشی‌های «حکمت» و «مولی» در تهران و «شهرکتاب» در قم، می‌توانید با پر کردن این فرم، سفارش خود را ثبت و بدون پرداخت هزینه ارسال، از طریق پست دریافت نمایید.


گزیده مطالب، اخبار نشست‌ها و اطلاع‌رسانی در
🆔 @naqdnameh_ir

مناسبات دولت و قانون در ایران معاصر

سیدمحمدتقی چاووشی
محمدجواد غلامرضا کاشی
اباصالح تقی‌زاده

فیلم کامل این نشست را می‌توانید در سایت سیمافکر ببینید:
simafekr.com/post/230

صوت کامل

💡سیمافکر؛ ویدئورسانه فرهنگ و سیاست ایران
@simafekr_com

شوکران جهل
شمارۀ سوم و چهارم نقدنامه علوم انسانی منتشر شد

📝 در روزگاری که فعالیتِ علمی و فلسفی می‌تواند بی‌تفاوت به وضعِ انسان درجریان باشد، دورخیز برای ایستادن در چشم‌اندازی که سده‌های متمادی از عمر انسان را دربربگیرد، شاید بیهوده جلوه کند. بی‌تفاوتی انسان را ضعیف می‌کند و به‌ناچار از پای می‌نشاند و امتدادِ نگاهش را از او می‌ستاند، چنانکه انسان دیگر نه دانشمند می‌تواند باشند و نه فیلسوف. بی‌رمقیِ انسان همانا کوچک شدن جهانی‌ست که بدان تن می‌دهد. بی‌سبب نیست که انسان‌های بزرگ را انسان‌های «جهان‌تاریخی» نامیده‌اند. البته پرواضح است که مقصود ما مطالعاتِ تاریخی نیست، چراکه در زمانه‌ی ما تاریخ نیز به‌تبع انسان از رمق افتاده است و در پیشگاه آن حساب پس‌دادنی درکار نیست.

توجه به نیکُلاس کوزانوس، این شخصیتِ انتقالی در گذار از سده‌های میانه به عصر جدید، می‌تواند گشودنِ امکان تازه‌ای برای اندیشه‌ی ما باشد. تجربه‌ی کوزانوس علاوه بر اینکه بیانگر سهم تاثیر به‌سزای او در شکل‌گیری عصرجدید است، اما سویه‌ی مهم‌تر دیگری نیز دارد. کوزانوس، همان‌طورکه خودش نیز از مکاشفه‌اش سخن به‌میان می‌آورد، متاثر از جان تازه‌ای است که در اواخر قرون‌وسطی شروع به بالیدن کرده و با سقوط قسطنطیه به اوج خود رسیده است. نزد کوزانوس، انسانِ جدیدی سربرمی‌آورد که جهانِ نامتناهی را وطن خویش می‌پندارد، حتی اگر استقبال از نامتناهی به‌قیمتِ پاپس‌کشیدن حقیقت و سرکشیدنِ جهل برای او باشد.

3️⃣🔸4️⃣ شمارۀ سوم و چهارم نقدنامه علوم انسانی با دبیری علمی علیرضا شفاه و امیرحسین صنایعی و به همت گروه مطالعاتِ علم و فناوری شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی تولید شده است. در این شماره علاوه بر برگردانِ دو قطعه از آثار کوزانوس به زبان فارسی، دربارۀ نقش این فیلسوف در تاریخ اندیشه با آقای دکتر سیدمحمدرضا بهشتی استاد فلسفه دانشگاه تهران و نیز آقای دکتر یوهانس هُف استاد فلسفه دانشگاه اینسبروک گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. همچنین برای نیل به آنچه که پیش‌تر گفته شد، در دو فصل ِعلم و الهیات کوشیده‌ایم تا عکس‌العمل و مشارکت کوزانوس در آغاز تکوین عصر جدید را در عرصه‌های گوناگون بیان کنیم. در فصل نخست به موضوعاتی همچون مثلثِ انسان، جهان و خدا در اندیشۀ کوزانوس، اندازه‌گیری و ریاضیات نزد کوزانوس و نیز نسبت او و لایب‌نتیس پرداخته‌ایم. سپس در فصل بعد، به‌سراغ مقاله‌ای از گادامر تحت عنوان «کوزانوس و امر حاضر» رفته‌ایم، همچنین برای درک تحول اندیشه‌ی ریاضیاتیِ کوزانوس در بسترِ الهیاتِ مسیحی دو مقاله وجود دارد. در پایان این نشریه، قطعه‌ای از «مانیفستِ اومانیسم» پیکو دلامراندولا و قطعه‌ای از رساله «گفت‌وگویی عامیانه برای شناخت روح شاعری» اثر جیوردانو برونو را به‌عنوان متون همنوا انتخاب کرده‌ایم تا مسیرِ پرسش را پس از کوزانوس نیز پیگیری کنیم.

🔰برای تهیه این شماره، می‌توانید با پرکردن این فرم، سفارش خود را ثبت و با پست رایگان دریافت نمایید. همچنین می‌توانید با حضور در نمایشگاه کتاب، غرفه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، علاوه بر امکان خرید شماره‌های پیشین نقدنامه، شماره یکم و شماره دوم، شماره جدید را خریداری نمایید.

🔶 تمامی شماره‌های نقدنامه در ایام نمایشگاه کتاب با بیست‌درصد تخفیف به فروش می‌رسد.

.

🔸 حلقه دانشجویی متن‌خوانی «تأملات دکارت»

▫️ دبیر علمی: محمدرضا هدایتی
دبیر فلسفه شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی و پژوهشگر موسسه علم و سیاست اشراق

▪️ همراه با نشست‌هایی با حضور دکتر مصطفی شهرآیینی
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

🔹 دوشنبه‌ها ساعت ۱۰ تا ۱۲
از ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳

@shorayemoton

▪️شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، حادثه دردناک درگذشتِ شهادت‌گونۀ حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور انقلابی ایران، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و دیگر همراهانشان را به مردم شریف ایران و پژوهشگران علوم انسانی کشور تسلیت عرض می‌کند...

شوکران جهل
🔸 شمارۀ سوم و چهارم نقدنامۀ علوم انسانی
👤 دبیر علمی این شماره (علم و فناوری): علیرضا شفاه و امیرحسین صنایعی

🔷 ترجمۀ قطعاتی از رساله‌های «دربارۀ حدس‌ها» و «مرد عامی: درباب ذهن»
🔶 با آثاری از سیدمحمدرضا حسینی بهشتی، یوهانس هوف، عادل مشایخی، سیدحسن حسینی و...
🔷 ترجمۀ مقالاتی از: جیوردانو برونو، هانس گئورگ گادامر، درموت موران، دیوید آلبرتسون، توماس مک‌تایگه و...


🔰 برای تهیه این شماره، می‌توانید با پرکردن این فرم، سفارش خود را ثبت و با پست رایگان دریافت نمایید.

گزیده مطالب، اخبار نشست‌ها و اطلاع‌رسانی در
🆔 @naqdnameh_ir

📌 اولین جلسه متن‌خوانی تأملات دکارت، دوشنبه (5 خرداد) در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار می‌شود.

❌ جلسات، دوشنبه‌ها از ساعت 8 تا 10 برگزار می‌شود.

📌 انتشار گزارش کامل نشست مابعدالطبیعه و امر سیاسی در روزنامه فرهیختگان:

🔸 فلسفه در افق وجود پیامبر سیاست دارد

🌐 https://farhikhtegandaily.com/page/254211

🔸 فلسفه در افق وجود پیامبر سیاست دارد

مساله نسبت فلسفه و سیاست، معمولا تحت عناوینی چون فلسفۀ سیاست یا فلسفۀ سیاسی، به رابطه یک‌سویه فلسفه با سیاست منتهی می‌شود که در آن، فلسفه به‌مثابه مکاتب و نظام‌های متافیزیکی، عهده‌دار تبیین مبانی و غایات سیاست می‌شود.
حال آنکه طرح «فلسفه و سیاست» نه‌تنها مدعایی پیرامون سیاست است، بلکه می‌تواند ادعایی درباره فلسفه نیز به میان آورد.
به همین جهت است که دکتر داوری‌اردکانی نیز که در رجوع به فلسفه فارابی، درپی طرح پرسش فلسفی امروز ما بوده، در طرح ایده تاسیس فلسفه اسلامی در فارابی ، توجه فارابی به سیاست را در مرکز تاملات خود قرار می‌دهد.
چه‌بسا که معاصرت فلسفه اسلامی در طرح مسأله نسبت میان فلسفه و سیاست، امکان‌پذیر شود.

متن حاضر گزارش نشست مابعدالطبیعه و امر سیاسی است که به مناسبت انتشار اولین شماره «نقدنامه علوم انسانی» برگزار شده است.
شماره اول «نقدنامه علوم انسانی»، کتاب «فارابی، موسس فلسفه اسلامی» اثر دکتر رضا داوری‌اردکانی را مورد بازخوانی و نقد و بررسی قرار داده است.
در این نشست که آبان سال گذشته توسط شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در دانشگاه تهران برگزار شده است، سه نفر از اساتید برجسته فلسفه، دکتر سیدحمید طالب‌زاده ، دکتر سیدمحمدرضا بهشتی و دکتر محمدتقی طباطبایی به نقد و بررسی مقاله‌ای از دکتر طالب‌زاده در این شماره از نقدنامه پرداخته‌اند.

🌐 https://farhikhtegandaily.com/page/254211

کرانه‌های بازار
شمارۀ پنجم نقدنامه علوم انسانی منتشر شد

📝 نابسامانی‌هایی که به شکل ادواری، خود را در بی‌ثباتی قیمت‌ها، کاهش سرمایه‌گذاری‌ها و یا بروز انواع بیکاری و فقر نشان می‌دهد، بیماری مزمن اقتصادی است و انتظار می‌رود که طبیبان آن نیز اقتصاددانان باشند. اما در برابر چنین معضلاتی معمولا دو صدای متفاوت شنیده می شود: گروهی بر لزوم مداخلۀ (لااقل مقطعی) دولت برای بهبود شرایط تاکید می‌کنند و گروهی موسوم به لیبرال‌ها با اعتماد بر مکانیسم پنهان و پیروز بازار، همگان را و به‌ویژه دولت‌ها را به بردباری در قبال صداهای مخالف و اعتماد به نتایج ثمربخش بازار فرامی‌خوانند. در اینکه لیبرال‌ها در عرصۀ اقتصادی، فراخوانی عمومی در جهت آزادی بازار به‌عنوان آوردگاه کنش‌های انسانی دارند تردیدی نیست. آوردگاهی مبتنی بر کسب سود و عاری از هرگونه دخالت اخلاقی یا سیاسی. اما مسئله اینجاست که آیا اتکا بر بازار را باید همچون وضعی طبیعی تصور نمود و دولت را به پرهیزگاری در این عرصه توصیه کرد یا دعوت به بازار را باید همچون کنشی سیاسی در قرار دادن وضع مشروط حیطه عمومی -در برابر وضع مطلقه و «عقلانی» بازار- تعبیر نمود؟

لیبرالیسم به‌عنوان سنتی که می‌رفت پس از بحران سال‌های 1929 و 1930 و غلبۀ مداخله‌گرایی کینزی در کشورهای مهد لیبرالیسم به موزۀ عقاید اقتصادی سپرده شود، در پی تلاش علمی، سیاسی و اجتماعی هایک و دیگر هم‌پیمانان او، به شکلی بنیادین‌تر، سیاسی‌تر و پایدارتری در اواخر قرن بیستم پس از قدرت‌نمایی در حوزۀ عمومی، عرصۀ سیاسی را نیز از آن خود کرد و موقعیت تازۀ دولت در بریتانیا و ایالات متحده را تشکیل داد، موقعیتی فعال، بازی‌ساز، مداخله‌گر اما غیرخودبنیاد؛ دولتی که نه بر ارزش‌های اخلاقی یا اراده‌های دموکراتیک برساختی انسان‌ها، که بر نهاد تکاملی و در عین حال تاریک بازار بنیان نهاده شده است.

آنچه نولیبرالیسم هایک را از اشکال دیگر لیبرالیسم قرن نوزدهمی و یا نوکلاسیک گرایی قرن بیستمی جدا می‌کند، تفطن و خودآگاهی آن نسبت به وضع سیاسی و غیرطبیعیِ بنیاد نهادن حیطۀ عمومی -و نه فقط امر اقتصادی- بر نظم خودبنیاد بازار است؛ آنچه که محور اقتصاد سیاسی هایک را تشکیل داده است.

فهم نقش انقلابی هایک در این تحول بنیادین از معنای لیبرالیسم، وضع بازار و نقش دولت چیزی است که در این شماره از نقدنامه بروز و ظهور داشته است. بررسی آثار فردریش فون هایک، آن‌گونه که در این شماره از نقدنامه به آن پرداخته‌ایم، راه متفاوتی است نسبت به خوانش‌های معمول و جانبدارانه‌ یا مخالف‌خوان داخلی از او و امکان تازه‌ای است برای تفکر پیرامون بازار و حدود آن. اینجا تأمل و بازشناسی افکار هایک، در متن اثر برجسته او، قانون، قانون‌گذاری و آزادی، انجام گرفته است و می‌تواند مجالی برای بازاندیشی در معنای بازار و لیبرالیسم اقتصادی باز کند؛ چه از مدافعان اقتصاد بازار آزاد باشیم و چه از منتقدان آن.

5️⃣ شمارۀ پنجم نقدنامه علوم انسانی با دبیری علمی دکتر علی‌اکبر ناسخیان و به همت گروه اقتصاد شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی تولید شده است. در این شماره علاوه بر برگردانِ مقالۀ 1978 فردریش هایک در باب لیبرالیسم به زبان فارسی، پنج مقاله از اساتید و پژوهشگران خارجی و ایرانی از جمله دکتر ویکتور وانبرگ برای بازخوانی تفکر هایک منتشر شده است. همچنین این شماره برای ارزیابی معاصر راهی که هایک در اقتصاد آزاد گشود، میزبان یادداشت‌هایی از استاد دکتر همایون کاتوزیان و دیگر پژوهشگران است. در پایان نیز، گزارش میزگردی با حضور عده‌ای از نویسندگان این شماره نقدنامه تنظیم و منتشر شده است.

🔰برای تهیه این شماره، می‌توانید با پرکردن این فرم، علاوه بر امکان سفارش شماره‌های پیشین نقدنامه: شماره یکم و شماره دوم و شماره سوم و چهارم درخواست خود برای سفارش شماره جدید را ثبت و با پست رایگان دریافت نمایید.

🔶 پیشنهاد ویژه: در صورت سفارش تمام شماره‌های نقدنامه (فلسفه، علوم سیاسی، علم و فناوری، اقتصاد) می‌توانید از تخفیف 100 هزار تومانی بر روی سفارش خود بهره‌مند شوید.
.

#متن‌خوانی

🔰 گروه علوم سیاسی با همکاری گروه فلسفه شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی برگزار می‌کند:

📖 متن‌خوانی رسالۀ «اساس آلمان» هگل (۲)

👤 مسئول حلقه: دکتر اباصالح تقی‌زاده طبری
عضو شورای علمی موسسه علم و سیاست اشراق
دبیر گروه علوم سیاسی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی
👤 دبیر حلقه: محمدرضا هدایتی

🗓️ زمان:
یکشنبه‌ها ساعت ۱۶ تا ۱۸ به مدت ۲۴ جلسه
جلسه یکم: ۱۵ مهر ۱۴۰۳
🏢 مکان:
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

🌐 برای ثبت درخواست شرکت در این حلقه، نام‌ونام‌خانوادگی، رشتۀ تحصیلی، دانشگاه محل تحصیل، شماره موبایل و رزومه مختصری از خود را به آیدی @mohamadrezahedayati ارسال نمایید.

🔻 پذیرش نهایی اعضای این متن‌خوانی، پس از بررسی رزومه و تأیید دبیر جلسات صورت می‌گیرد.
🔻 در چهار جلسه ابتدایی این متن‌خوانی، گزارشی از بخش‌های اول رساله برای ثبت‌نام‌کنندگان جدید ارائه خواهد شد.