Урыстәыла Аҳауахьчаратә мчқәа уахык ала икарыжьиит 19 украинатәи аҧырҩы дызҭам аҳаирпланқәа ҳәа аанацҳаит Урыстәыла атәылахьчара аминистрра.

▪️16 ҭархан Бриансктәи аобласт аҿы,
▪️2 — Курсктәи аобласт аҿы,
◾️1 — Калугатәи аобласт аҿы.

Аԥсуаа ажәытәӡа аахыс аныҳәарақәа рацәаны имҩаԥыргон. Иҟоуп урҭ рахьынтәи иахьа уажәраанӡа еиқәханы иаарго, аха иҟоуп ирзеиқәмырхазгьы. Убас ажәытәан имҩаԥыргон Адгьыл-ҳкәажә лыхьӡала аныҳәара.

Аԥсуаа нхарҭас адгьыл ҭыԥ ҿыц анылырхлак уи адгьыл ахьӡала аҭаацәа ауаса шьны, амгьал ӡны ари аныҳәара мҩаԥыргон. Ари аныҳәара ҵакыс иамаз адгьыл аҿы анхаразы иӷьацарц азы анцәахәы азин лымхра акәын.

Ас еиԥш иҟоу анцәахәы лыҟазаара атәы раԥхьа иазааҭгылаз, лыӡбахә зҳәаз аҵарауаҩ Н.С. Џьанашьиа иоуп, Аӡҩыбжьа ақыҭан иҟаиҵаз анҵамҭақәа рыбзоурала. Афольклорист С.Л. Зыхәба иакәзар, агәра ганы дыҟан ари анцәахәы дахьыԥҳәысу машәыршақә ишыҟамлаз, уи ишазгәаиҭоз ала, аӡәырҩы ажәларқәа ржәытәӡатәи амифтә дунеихәаԥшышьа шыҟоу еиԥш, аԥсуаа рҿгьы ажәҩан (ажәҩан анцәахәы) дхаҵоуп, адгьыл анцәахәы дыԥҳәысуп.

Адгьыл-ҳкәажә илыдҳәалоу аҵасқәа аӡәыр азҿлымҳара шәызцәырнагазар, шәаԥхьарц шәылшоит Sputnik Аԥсны асаит аҟны.

Аԥсны амҩақәа рҿы асоура иахҟьаны жәабран 25 ашьыжь азы амашәырқәа ҟамлаӡацт ҳәа Sputnik адырра аиҭеит Аԥсны Аҳәынҭавтоинспекциа аиҳабы Дамеи Аҩӡба.

Иара иажәақәа рыла, асы еиҳарак иахьауа аурыс-аԥсуа ҳәаа инаркны Гагранӡа ауп.

Аҳәынҭавтоинспекциа аусзуҩцәеи амҩатә маҵзурақәеи аҭагылазаашьа иахылаԥшуеит, атехника амҩа арыцқьара иаҿуп. Џьаргьы аивҵахарақәа ыҟаӡам.

Шәачаҟа ицоз ф-ҳаирпланк рекипажқәа даҽа аеродромқәак рахь ицарц рыӡбеит.

Шәача аҳаирбаӷәаза амш аҭагылазаашьа иаҿырԥшны аусура иацнаҵоит.

Амаҵзурақәа зегьы режим ӷәӷәала аус руеит, аусзуҩцәа рхыԥхьаӡара инацҵаны иадԥхьалоуп.

Асоура иахҟьаны аидарамҩангагатә машьынақәа рныҟәара аанкылоуп Тҟәаԥс араион аҟынтәи Шәачаҟа ицо амҩаҿы.

Шәачеи Сириуси асы хымш иаанымгылакәа иауеит — 500 метра еиҳаны уаԥхьаҟа акгьы убом.

UPD. Асааҭ 11:00 рызтәи аҭагылазаашьала атрасса А-147 "Џьыбӷа-Шәача-Аԥсны аҳәаа" аҿы аныҟәара еиҭашьақәыргылоуп.

Аҟәа аӡымҩангагаҿы иазԥхьагәаҭаз аусурақәа асоура иахҟьаны ииагахеит ҳәа Sputnik иазеиҭеиҳәеит "Аӡыршьҭра" анџьныр хада Мераб Анқәаб.

Уаанӡа "Аӡыршьҭра" адырра ҟанаҵахьан аҳҭнықалақь ахәҭак аҿы жәабран 25 асааҭ 00:00 инаркны асааҭ 22:00 рҟынӡа аремонттә усурақәа инарымаданы аӡы аанкылахоит ҳәа.

40 миллиард мааҭ иҟоуп 2024 шықәсазы амилаҭтә ԥарашәаратә система "АԤРА" азеиԥш ԥареикәыршара.

2023 шықәсазы 35 миллиард иҟан.

Аԥарашәаратә система "АԤРА" анагӡаратә директор Инал Қьышьмариа иажәақәа рыла, ииасыз ашықәс азы инапынҵадоу аоперациақәа рымҽхак 15 миллиард мааҭ ыҟан.

Аԥсны Аҳәынҭавтоинспекциа змашьынақәа ишьақәгылаз амш иазыҟаҵам арныҟәцаҩцәа рахь ааԥхьара ҟанаҵеит ареспубликатә мҩаду ахь идәықәымларц.

Ареспубликатә мҩаду уажәазы иахьабалак аныҟәара уадаҩуп.

Еиҳарак аҭагылазаашьа уадаҩуп Гәдоуҭа араион аҿы ҳәа азгәеиҭеит Аԥсны Аҳәынҭавтоинспекциа аиҳабы Дамеи Аҩӡба.

Амҩаду арыцқьара ишаҿыц иаҿуп, аха атехника асы ақәгареи аԥслымӡ ақәԥсареи иахьӡаӡом ҳәа адырра ҟаиҵеит Аԥсны Аҳәынҭавтоинспекциа аиҳабы Дамеи Аҩӡба.

Иара иажәақәа рыла, ареспубликатә мҩаду аҿы амҩатә машәырқәа хԥа азгәаҭан. Аӡәгьы ааха имоуӡеит.

Аԥсны Аҳәынҭавтоинспекциа арныҟәцаҩцәа рахь ааԥхьара ҟарҵеит змашьынақәа ишьақәгылаз амш иазыҟаҵам арныҟәцаҩцәа ареспубликатә мҩаду ахь идәықәымларц.

"Аиааира адәыӷба" Аԥсны ауааԥсыра аинтерес ду рызцәырнагеит ҳәа азгәеиҭеит "Аԥснытәи аихамҩақәа" рынџьныр хада Леонид Ҟәыруа арадио Sputnik аефир аҿы.

"Адәыӷба Аҟәа иҟоуижьҭеи раԥхьатәи амш инаркны ааигәа узнеиуамызт, Аҟәеи Аҟәа араион ауааԥсыреи рыдагьы аинтерес ду аазырԥшуа рацәаҩуп. Ҳара ҳхаҭақәа адәыӷба авагонқәа ҳрыҩналаны иаабеит, ҳагәгьы ҳахьны ҳардәылҵит. Ари атема ҳара иаҳзааигәоуп", — ҳәа азгәеиҭеит Ҟәыруа.

Адәыӷбаҿы иҟоу амультимедиатә музеи Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа ахҭыс хадақәа жәа-вагонк рҿы еиҭашьақәнаргылеит.

Хаз игоу вагонк аԥсуа хәҭа иазкуп. Аҭааҩцәа Аԥсуа ҳәынҭқарратә музеии Аибашьратә фырхаҵара амузеии рҟынтәи аекспонатқәа ддырбоит. Иара убасгьы раԥхьатәи аԥсуа ԥырҩы Мери Аҩӡԥҳаи атанкист Михаил Китиеи Аиааира агараҿы рлагала атәы рзеиҭарҳәоит.

Иахьа Аҟәа ацәыргақәҵа аҵыхәтәантәи амш ауп, уаҵәы Гәдоуҭа иаатуеит. Аҭалара хәыда-ԥсадоуп.

Риҵатәи амилаҭтә парк аҭааҩцәа рзы иадыркит жәабран 25 рзы ҳәа аанацҳауеит аобиект анапхгара.

Иааҟәымҵӡакәа иауа асы иахҟьаны асыԥсақәа леир алшоит. Апарк амаҵзурақәа амҩақәа ррыцқьара иаҿуп.

Аԥсны зегьы иахьаҵанакуа амшцәгьа иахҟьаны ҭыԥ-ҭыԥла афымцамч аҿыхрақәа мҩаԥысуеит.

⚫️Цандрыԥшь ақыҭан иҟоу атрансформаторқәа руак аусура иаҟәыҵит, уи сааҭки бжаки, ҩ-сааҭк рыҩнуҵҟа ирыԥсахуеит ҳәа иҳәеит Гагра араион аҿы иҟоу "Амшынеиқәафымцамч" аҟәша аиҳабы Аслан Аиба.

⚫️Гәдоуҭа араион аҿы асанатори "Строитель" араион иахьаҵанакуа алашара ыҟаӡам. Амашәыр ахьыҟалаз аҭыԥ ахь аремонттә бригада неит.

⚫️ Аҟәатәи афымцаҳақәа аусбарҭа излаанацҳауа ала, Аҟәа ақалақь аҿы афымцамчтә ҳақәа аидара ирықәлаз аизырҳареи амшцәгьеи ирыхҟьаны, Синоп, Турбаза, Ҷанба имҩа, ақалақь агәҭы рҟны апроблемақәа цәырҵит.

"Астанциа маҷ "Синоп" аҿы аиқәыршәагақәа ԥхасҭахеит. Аԥхасҭа аԥыхуп, ҳаспециалистцәа уажәазы ацәаҳәа гәарҭоит. Афымцамч хәҭакла ауаа ирзынашьҭуп, аха аусурақәа мҩаԥысуеит. Ақалақь агәаҿы проблема маҷқәак аҭыԥ рымоуп, алашара ыцәоит асы зқәу амахәқәа афымцаҳақәа иахьрықәҳауа азы", — ҳәа иҳәеит Аҟәатәи афымцаҳақәа аусбарҭа анџьныр хада Алексеи Строчан.

Иара иазгәеиҭеит амҩақәа рҿы иҟоу аҭагылазаашьа иахҟьаны аенергетикцәа оперативла аҭакҟаҵара шрылымшо.

⚫️Очамчыра араион ақыҭақәа Лабра, Кәтол, Ҷлоу, Аҽгәара уҳәа афымцамҩангагатә цәаҳәақәа рҿы иҟалаз амашәыр иахҟьаны фымцалашарада иаанхеит. Амашәыр ҟалеит асоура ду иахҟьаны ҳәа Sputnik иазеиҭеиҳәеит Очамчыратәи АЕС аиҳабы Беслан Шьынқәба.

Егьырҭ араионқәа рзы адыррақәа шьақәдыргылоит. Ҳкьыԥхьымҭақәа шәрышьклаԥшла.

Гәылрыԥшьи Тҟәарчали араионқәа рҿгьы ҭыԥқәак амшцәгьа иахҟьаны фымцалашарада иаанхеит.

⚫️Тҟәарчал араион ақыҭақәа Бедиеи Агәыбедиеи фымцалашарада иаанхеит авольтҳаракы змоу ацәаҳәаҿы иҟалаз амашәыр иахҟьаны ҳәа иҳәеит АЕС аиҳабы Ҭемыр Гогәуа.

Аҭыԥ аҿы авариатә бригада аус ауеит. Уаанӡа аенергетикцәа Аҟармара-Харчлаа, "Оқәым-2" афидерқәа рҿы аԥыҵәҵәарақәа еиԥыршьит.

⚫️Гәылрыԥшь араион ақыҭақәа Каштак, Ԥшьаԥ, Естонка, Уарча рҿгьы афымцалашара ыҟаӡам авольтҳаракы цәаҳәақәа рҿы иҟалаз амашәыр иахҟьаны ҳәа иҳәеит АЕС анапхгаҩы Беслан Занҭариа. Аҭыԥ аахь аенергетикцәа неит.

Аремонттә усурақәа рымҩаԥгара уадаҩуп, избан акәзар ҭыԥқәак рҿы асы ахьлеиуа иахҟьаны анеира цәгьоуп, иҷыдоу атехника анеира алшом.

Аԥсны иаԥҵахоит аҿар рхаарԥшразы хра змоу асоциалтә ҿиареи алшара еиҟарақәа рыҭареи ирзырхоу асистема.

Иахьа Аҟәа ақалақь аҿы астол гьежь "Асоциалтә лшарақәа аусураҿы: акадртә еицлабрақәа алшара ҿыцқәа шаԥырҵо" мҩаԥысит. Аусмҩаԥгатә акадртә еицлабра "Аԥсны акоманда" иазкын.

Жәабран 12 инаркны анапхгаҩцәа раарԥшра иазку ари аицлабра иалахәхаразы ҩ-нызқьҩык инареиҳаны ареспублика ауааԥсыра арзаҳалқәа аларҵахьеит. Убри аан арзаҳалқәа алазҵахьоу реиҳараҩык (71%) 25 шықәса рҟынӡа зхыҵуа аҿар роуп. Аицлабра амҩаԥгара аԥшьызгаз Аԥсны ахадарахьы акандидат Бадра Гәынба иоуп. Аицлабра шьаҭас иамоуп урыстәылатәи "Урыстәыла аԥхьагылаҩцәа" аконцепциа. Уи аобиективтә критериқәа шьаҭас измоу асоциалтә лшарақәа рсистема аиҿкаарахь актәи шьаҿаны иҟалеит.

Аицлабра алахәхаразы арзаҳалқәа рыдкылара аҿҳәара хәажәкыра 10 рҟынӡа инахеит. Аиааира згаз Аԥсны анапхгаратә резерв иаҵанакраны иҟоуп, урҭ атәыла аԥхьаҟатәи аԥеиԥш аҳәаақәҵара рылшоит.

Уи адагьы, аицлабра "Урыстәыла аԥхьагылаҩцәа" аҿы аиааира згаз азхиоуп апроект "Аԥсны акоманда" активра аазырԥшуа алахәылацәа астажировкахь ргара, абаҩхатәра злоу аҿар Урыстәыла ахада иплатформа "Урыстәыла – алшарақәа ртәыла" апроектқәа рхы аладырхәартә еиԥш аҭагылазаашьа роуеит. Уи азы Владимир Путин жәабран 22 рзы адҵа инапы аҵаиҩит.

Урыстәыла ас еиԥш асоциалтә лшарақәа рсистема аус ауеит 2017 шықәса инаркны. Аицлабра "Урыстәыла аԥхьагылаҩцәа" мҩаԥысуеижьҭеи миллионҩык инареиҳаны ауаа рхы аладырхәхьеит. 570-ҩык инареиҳаны амаҵзура ҭыԥ дуқәа ирхагылоуп: фҩык аминистрцәа ирхаҭыԥуаҩцәаны иҟалеит, хәҩык арегионқәа ирхадацәаны иҟалеит, жәааҩык – ақалақьқәеи амуниципалитетқәеи ирхадацәаны иҟалеит.

"Аицлабра "Аԥсны акоманда" алахәхара – атәыла ԥхьаҟа изго, уи аԥхьаҟатәи аԥеиԥш шьақәзыргыло уааны иҟаларц алшара аиуроуп иаанаго. Ари аицлабра Аԥсны ауааԥсыра зегьы рзы асоциалтә лшарақәа рсистема аргылартә иҟанаҵоит", — ҳәа иҳәеит ААУ аекономикатә теориа акафедра арҵаҩы, аицлабра Ахылаԥшратә Хеилак алахәыла Гьаргь Габуниа.

Аҟәа, Sputnik Аԥсны амедиацентр аҿы имҩаԥысыз аиԥылара алахәылацәа иреиуоуп: Иамал агубернатор, "Урыстәыла аԥхьагылаҩцәа" актәи асезон афиналбжахь инеиз Дмитри Артиухов — Тобольск ақалақь ахада, аҩбатәи асезон аҿы аиааира згаз Пиотр Вагин — Аҳәынҭқарратә Дума адепутат, актәи асезон аҿы аиааира згаз Татиана Диаконова — аргылараз аминистр ихаҭыԥуаҩ, аҩбатәи асезон аҿы иаиааиз Константин Михаилик — Пермь ақалақь ахада, актәи асезон аҿы аиааира згаз Едуард Сосин уҳәа егьырҭ анапхгаҩцәа дуқәа.

Урҭ зегьы апроект хра ду шамоу азгәарҭеит, иара убасгьы аицлабра "Аԥсны акоманда" афиналистцәа дара реиҿкаарақәеи русбарҭақәеи рҿы астажировка иахысырц рыдыргалеит.

Сербиатәи адокументалтә кино аҭыхыҩцәа рфильм "Қьырса иуаажәлар. Ҳаамҭа" Владислав Арӡынба ихьӡ зху Аибашьратә фырхаҵара амузеи аҿы идырбан.

"Акинофильм Украина Аурыс иашахаҵаратә уахәама шаадмырбуа атәы иазкуп, убри аҟнытә арратә операциа ҷыда мҩаԥысуеижьҭеи хышықәса аҵразы идҳарбарц иалҳхит", — ҳәа азгәеиҭеит Аԥсны иҟоу Урыстәылатәи Ацҳаражәҳәарҭа абжьагаҩ Максим Литвинов.

Аусмҩаԥгатә Аԥсны иҟоу Урыстәылатәи Афедерациа Ацҳаражәҳәарҭеи Аибашьратә фырхаҵара амузеии, Аҟәа иҟоу Москва Аҩни, Аԥсны иҟоу Россотрудничество Ахаҭарнакреи рыцхыраарала еиҿкаан.

Акиносахьа аԥхьарбара мҩаԥысит 2024 шықәса цәыббра 18 рзы Белград ақалақь аҿы. Урыстәыла акиносахьа раԥхьаӡа акәны ԥхынҷкәын 3 рзы Аиқәырхаҩ Иаса Қьырса Иуахәама азал аҿы иддырбеит.

Амузеи "Аиааира адәыӷба" даҽа аангыларак ҟанаҵоит жәабран 27 рзы Гагра.

Ацәыргақәҵа аартызаауеит асааҭ 10:00 инаркны 18:00 рҟынӡа. Аҩналара хәыда-ԥсадоуп.

Иахьа адәыӷба Аҟәа иқәҵуеит, уаҵәы Гәдоуҭа аҭааҩцәа рзы аус аулоит.

Амузеи аусура иацҵан ауникалтә експозициа збар зҭахыз ареспублика атәылауаа иаадырԥшыз агәаҳәара инақәыршәаны.

🔸Аспектакль "Мирандолина" аԥхьарбара аламҭалаз асценаҿы иддырбеит Аԥсуа драматә театр аҿы жәабран 25 рзы.

Италиатәи адраматург Карло Гальдони икомедиатә спектакль ҷыдала иалҳхит ҳәа азгәеиҭеит аспектакль арежиссиор Алхас Шамба.

"Иааҳакәыршаны угәы казыжьуа рацәоуп, убри аҟнытә акомедиа ақәыргылара ҳаӡбеит, ауаа атеатр ахь иааны есыҽнытәи рыԥсҭазаараҟынтәи рыԥсы ршьарц азы. Аспектакль хәыҷы-хәыҷла аҭышәынтәалара иаҿуп. Ҳара агәыӷра ҳамоуп жәантә ианықәҳаргылалак ашьҭахь инаӡоу, ибзиоу спектакльны иҟалап ҳәа", — иазгәеиҭеит Шамба.

Аспектакль аҽазыҟаҵарақәа ажьырныҳәамза анҵәамҭазы иалагеит. Асценографс дамоуп Витали Қацәба, акостиумқәа рсахьаҭыхыҩс — Диана Допуаԥҳа.

Аԥхьарбара ҟалоит жәабран 26 рзы.

Аспектакль зызку, уи аҽазыҟаҵарақәа шцоз атәы шәазыӡырҩыр шәылшоит Мирандолина лроль хада назыгӡо Есма Кәыҵниаԥҳа арадио Sputnik Аԥсны иалҭаз аинтервиу аҿы.

Урыстәылатәи амедиа-школ "Евразиа" ажурналистцәеи аблогерцәеи рзы Аԥсныҟа атур еиҿнакааит – Аҟәаҟа иааит Евгени Поддубныи, Андреи Жариков, Антон Воицеховски.

Урҭ рԥышәеи рдырреи аԥсуа журналистцәеи, апродюсерцәеи, иҷыдоу аҵараиурҭақәа рҟынтәи астудентцәеи ирыцеиҩыршеит.

Евразиа амедиа-школ апроект ахаҭа ажурналистцәеи аблогерцәеи рԥышәа аимдаразы иаԥҵан. Уи адырра аизырҳареи раԥхьатәи ашьаҿақәа рыҟаҵареи рзы мацара акәымкәа, азанааҭтә еизыҟазаашьақәа рыбжьаҵаразы алшара аԥнаҵоит, амедиаҿы аусуразы аԥеиԥш бзиақәа аанартуеит. Аусмҩаԥгатә алахәылацәа алшара роуеит ателецентр Останкино аҭаара, Урыстәыла иреиҳау ателеканалқәа рдырраҭарақәа шаԥҵахо рбара, иара убас аԥхьагылара змоу амассатә хархәагақәа рредакциақәа русура атәы аилкаара.

Урыстәылатәи аҳақьымцәа Аԥсны ахәыҷқәа рыцхраара иацырҵоит: адиспансеризациа амҩаԥгара аҩбатәи аетап хацыркхеит.

Уажәы раԥхьатәи агәаҭараан згәабзиараҟны ауадаҩрақәа аарԥшыз ахәыҷқәа инарҭбаау агәаҭара иахрыжьуеит.

Убас, бжьышықәса зхыҵуа Наалеи жәаҩа шықәса зхыҵуа Арианеи ахыхь ишаргәаҟуаз рҳәеит, анаҩс ЕКГ рызгәарҭан, уаҟа аилагарақәа рыдырбалеит. Иахьа рыгәқәа УЗИ рзыҟарҵоит.

"Аԥсны ахәыҷтәы кардиологцәеи акардиохирургиатә ҟәшақәеи ыҟаӡам. Убри аҟнытә ас еиԥш ачымазарақәа змоу ахәыҷқәа зегьы ареспублика анҭыҵ, Урыстәылаҟа иҳашьҭуеит", — ҳәа лҳәеит ахәыҷтәы кардиолог Ирина Бондарева.

Аӡӷабцәа аелектроенцефалографиа (ЕЕГ) рхы иадырхәеит, рхи рыхәдеи УЗИ ҟарҵеит. Убри ала еилкаахеит Наала лгәабзиара шеиқәшәаз. Аха Ариана "щитовидная Железа" захьӡу лцәеижьхәҭа апроблемақәа шамаз аарԥшын.

Ахәыҷқәа рҭаацәеи дареи еицны Аԥсны зусура иацызҵо урыстәылатәи аҳақьымцәа ирыдҵааларц рылшоит. Иаҭаххар, Урыстәыла инарҭбаау ацхыраара роуеит.

"Ҳара ҳзы аквалификациа змоу урыстәылатәи аҳақьымцәа Аԥсныҟа раара даара акраҵанакуеит. Ҳара иҭабуп ҳәа раҳҳәоит урҭ араҟа ас еиԥш агәаҭарақәа ахьымҩаԥырго", — лҳәеит Наала лан Ека Чалигаа.

Бадра Гәынбеи Урыстәыла агәабзиарахьчара аминистр Михаил Мурашкои ирыбжьарҵаз аиқәшаҳаҭрақәа рыбзоурала Аԥсны ахәыҷқәа рдиспансеризациа амҩаԥгаразы амҽхак ду змоу акциа амҩаԥгара алыршахеит. Лаҵарамза анҵәамҭанӡа аҳақьымцәа 25 нызқьҩык инареиҳаны ауаа адиагностика рзымҩаԥгара ргәы иҭоуп.

586 миллион мааҭ аԥара арҳаит Аԥсны аихамҩа 2024 шықәса рзы.

2023 шықәса рзы 504 миллион мааҭ ыҟан.

"Даҽакала иуҳәозар, 82 миллион мааҭ рыла азеиԥш рҳамҭа иазҳаит. Иҳарҳауа аԥара иаҳа-иаҳа аизҳара ишаҿу убоит. Сара сгәанала, ари арбага цәгьаӡам", — ҳәа азгәеиҭеит Аԥсны аихамҩа анџьныр хада Леонид Ҟәыруа.